Το Δίκτυο Διά Βίου Μάθησης όπως το περιγράφει το υπουργείο Παιδείας

Οι τρεις μορφές μάθησης, σύμφωνα με το συνοδευτικό κείμενο του υπουργείου, είναι οι παρακάτω:

1. Τυπική εκπαίδευση: Είναι η εκπαίδευση όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα και πραγματοποιείται στο σχολείο και στην Ανώτατη Εκπαίδευση. Σύμφωνα με το υπουργείο, οδηγεί στην «απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο από τις επίσημες αρχές».

2. Μη τυπική εκπαίδευση: Πραγματοποιείται σε «οργανωμένο εκπαιδευτικό πλαίσιο» και «μπορεί να οδηγήσει (αλλά όχι αναγκαστικά) στην απόκτηση πιστοποιητικών αναγνωρισμένων σε εθνικό επίπεδο». Για παράδειγμα, μη τυπική εκπαίδευση θεωρούνται τα μαθήματα σε φροντιστήρια (για ξένες γλώσσες, χειρισμό Η/Υ), τα μαθήματα σε ωδεία και σχολές χορού, η παρακολούθηση προγραμμάτων ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης κ.ά.

3. Ατυπη μάθηση: «Δεν πραγματοποιείται σε εκπαιδευτικό πλαίσιο, αλλά είναι ενταγμένη στο πλαίσιο επαγγελματικών δραστηριοτήτων, ελεύθερου χρόνου, κοινωνικών, αθλητικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων. Προς το παρόν δεν αναγνωρίζεται και δεν πιστοποιείται». Τι περιλαμβάνει; Τα πάντα, από «τις οδηγίες από μέλος της οικογένειας για την προετοιμασία εργασίας για το σχολείο», τη «μάθηση ως αποτέλεσμα επίσκεψης σε μουσείο» μέχρι «τη συμμετοχή σε μια περιβαλλοντική, πολιτική ή κοινωνική οργάνωση»!

Ο διαχωρισμός αυτός δεν αποτελεί πρωτοτυπία της ελληνικής κυβέρνησης, αλλά είναι, εδώ και χρόνια, διατυπωμένος στρατηγικός στόχος της ΕΕ και του κεφαλαίου. Οι παραπάνω τρεις μορφές μάθησης θα είναι στην ουσία ένα σύνολο «προσόντων», το οποίο θα αξιολογείται συνολικά και θα πρέπει να ανανεώνεται διαρκώς, για να βρει κάποιος δουλειά ή για να τη διατηρήσει. Οπως διατυπώνεται στο κείμενο του υπουργείου, κατεύθυνση για το Εθνικό Δίκτυο Διά Βίου Μάθησης είναι η «σαφής διασύνδεση των επιμέρους μορφών της εκπαίδευσης και κατάρτισης (αρχικής και συνεχιζόμενης, τυπικής, μη τυπικής και άτυπης)». Στόχος είναι «η συγκρότηση ενιαίου εθνικού πλαισίου αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων και πιστοποίησης γνώσεων, δεξιοτήτων, ικανοτήτων».

Στο κείμενο του υπουργείου ορίζεται ότι: Μετατρέπεται το Εθνικό Κέντρο Πιστοποίησης (ΕΚΕΠΙΣ) σε «εθνικό επιτελικό φορέα πιστοποίησης», που θα νομιμοποιεί κάθε έμπορο της γνώσης, δίνοντάς του υπόσταση με κρατική σφραγίδα. Θα πιστοποιούνται, δηλαδή, τα ΙΕΚ, τα ΚΕΚ, τα κολέγια, τα σεμινάρια που διοργανώνονται κ.ά. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αναβάθμιση του Εθνικού Κέντρου Επαγγελματικού Προσανατολισμού (ΕΚΕΠ), ώστε οι νέοι να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Παράλληλα, συγκροτείται μέσα στο 2010 το Εθνικό Πλαίσιο Προσόντων, στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Πλαισίου Προσόντων, «με στόχο τη συνολική θεώρηση της μάθησης και έμφαση στα αποτελέσματα των μαθησιακών δραστηριοτήτων, τα οποία κατανέμονται σε τρεις γενικές κατηγορίες: γνώσεις, δεξιότητες, ικανότητες». Η δημιουργία του Εθνικού Πλαισίου Προσόντων είναι απαραίτητη προϋπόθεση, για τη «νέα» αντίληψη για τη μόρφωση και την αποτύπωση της τυπικής, μη τυπικής και άτυπης μάθησης. Ολες οι παραπάνω «δραστηριότητες» θα καταγράφονται στο Ατομικό Μητρώο Διά Βίου Μάθησης, το οποίο θα έχει κάθε εργαζόμενος.

Νέο στοιχείο είναι η ενίσχυση του ρόλου του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ). Να σημειώσουμε ότι στο ΕΑΠ κάθε θεματική ενότητα κοστίζει 700 ευρώ. Για να πάρεις πτυχίο (π.χ. «Ευρωπαϊκού Πολιτισμού»), πρέπει να έχεις ολοκληρώσει με επιτυχία 12 ενότητες και να έχεις πληρώσει 8.400 ευρώ!

«Νέες δεξιότητες για νέες θέσεις εργασίας» είναι το σύνθημα με το οποίο η ΕΕ επιχειρεί αφ' ενός να πείσει το λαό να δεχτεί λιγότερη πραγματική μόρφωση, αλλά και να υιοθετήσει σαν δική του ανάγκη την ανάγκη του κεφαλαίου για μισοειδικευμένους - μισοεργαζόμενους. Στην κατεύθυνση αυτή, ήρθε πριν μερικές μέρες μια έκθεση «ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων» (βλ. πανεπιστημιακών από χώρες της ΕΕ - στελεχών οικονομικών επιτελείων εντεταλμένων στην υπηρεσία του μεγάλου κεφαλαίου) που ζητούν άμεση ανάληψη δράσης για σύνδεση εκπαίδευσης, κατάρτισης και εργασίας. Ανάμεσα στις φιλοδοξίες που εκφράζουν είναι «να αλλάξει ριζικά ο τρόπος που οι Ευρωπαίοι σκέφτονται για την "εκπαίδευση και την κατάρτιση", την "εργασία" και τη σχέση που έχουν μεταξύ τους. Η "εκπαίδευση και η κατάρτιση" και η "εργασία" δε θα είναι πια δύο διαφορετικοί κόσμοι, θα είναι ενσωματωμένες σε μία και μοναδική διαδικασία διά βίου μάθησης, ανοιχτή στην καινοτομία και ανοιχτή σε όλους», αναφέρουν.

Παράλληλα, ο Maros Sefcovic, Επίτροπος αρμόδιος για θέματα Εκπαίδευσης, Κατάρτισης, Πολιτισμού και Νεολαίας, δήλωσε με αφορμή την έκθεση πως «είναι αναγκαίο να καταργήσουμε τους διαχωρισμούς μεταξύ, αφ' ενός, "εκπαίδευσης και κατάρτισης" και, αφ' ετέρου, "εργασίας", έτσι ώστε να μπορεί να εξασφαλιστεί στους πολίτες ότι οι δεξιότητές τους ανταποκρίνονται στις εξελισσόμενες ανάγκες της αγοράς εργασίας σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους». Με απλά λόγια, θέλουν η εκπαίδευση να υποκατασταθεί ολοκληρωτικά από την κατάρτιση, η οποία θα είναι στενά δεμένη με τις ανάγκες των μονοπωλίων που θα ορίζουν πόσο, πότε, πού και ...αν θα δουλεύει ο εργαζόμενος. Επιπλέον, με αυτήν τη λογική θέλουν να πείσουν το νέο και τον εργαζόμενο ότι είναι αυτός ο ίδιος αποκλειστικά υπεύθυνος για την ανεργία ή τη δουλειά χωρίς δικαιώματα κλπ. επειδή τάχα δε φρόντισε να αποκτήσει τις κατάλληλες δεξιότητες που θέλει η αγορά! Ο Επίτροπος δεν περιγράφει παρά το «εκπαιδευτικό ιδανικό» της ΕΕ που είναι η ταχεία εκγύμναση δεξιοτήτων, που μπορούν να αποκτηθούν οπουδήποτε (εντός κι εκτός εκπαιδευτικού συστήματος) και που το κόστος της απόκτησής τους θα πέφτει στον ίδιο τον καταρτιζόμενο.

Το γιατί τόσο ενδιαφέρον για τις δεξιότητες, το εξηγεί για μια ακόμα φορά ο αρμόδιος για θέματα Απασχόλησης συνάδελφός του: «Η βελτίωση των δεξιοτήτων των πολιτών θα συμβάλει βραχυπρόθεσμα στην έξοδο από την κρίση και μελλοντικά στην προετοιμασία για βιώσιμη οικονομική επιτυχία», δήλωσε ο Vladimir Spidla. Και για να μην ξεχνιόμαστε, «οικονομική επιτυχία» δεν πρόκειται να γνωρίσει ο εργαζόμενος όσο πιστός σε αυτό το μοντέλο μάθησης κι αν είναι σε όλη τη ζωή του. Ο λόγος γίνεται για τον κεφαλαιοκράτη που παραγγέλνει τη διά βίου μάθηση και δεν πρόκειται να μοιραστεί με τους εργάτες τον - περισσότερο - πλούτο που θα του παράγουν, όσα δικαιώματα και κατακτήσεις κι αν θυσιάσουν, όσες φορές κι αν μπουν σε διαδικασίες κατάρτισης.