Με καταγεγραμμένη τη διαφωνία των δύο πλευρών διακόπηκαν μέχρι τις 24 του μηνός οι συνομιλίες για το Κυπριακό. Στο διάστημα αυτό, ο Ρ. Ντενκτάς θα μπορέσει να παραστεί στις «εορταστικές εκδηλώσεις» για την εισβολή και ο Γλ. Κληρίδης να ενημερώσει, την ερχόμενη Τρίτη, το Εθνικό Συμβούλιο, για τις συζητήσεις στη Γενεύη, έστω κι αν αυτές δεν «άγγιξαν» την ουσία του προβλήματος.

Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Γλαύκος Κληρίδης δήλωσε ότι οι ιδέες Αλβάρο ντε Σότο, οι οποίες υποβλήθηκαν προφορικώς και καταγράφηκαν από τις δυο πλευρές στη Γενεύη, σκοπό έχουν να καταδείξουν την απόσταση που χωρίζει τις δυο πλευρές και να καταγράψουν την αντίδρασή τους.

Επιστρέφοντας χτες το απόγευμα από τη Γενεύη, όπου έλαβε μέρος στην πρώτη φάση του τρίτου γύρου των εκ του σύνεγγυς συνομιλιών, ο Πρόεδρος Κληρίδης αποκάλυψε ότι το έγγραφο καλύπτει και τα τέσσερα βασικά κεφάλαια του Κυπριακού. Σημείωσε ότι δε σχετίζεται με κανένα προηγούμενο έγγραφο που κατατέθηκε στο Κυπριακό, γιατί δεν περιέχει λεπτομέρειες.

Κληθείς να σχολιάσει την εκτίμηση Ντενκτάς ότι οι προκαταρκτικές θέσεις ντε Σότο, είναι συμβατές με τις δικές του θέσεις, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ανέφερε ότι και οι δικές μας θέσεις, είναι συμβατές. Ο λόγος, πρόσθεσε, είναι ότι δεν υπάρχουν τοποθετήσεις αλλά σημεία, τα οποία μπορείς να θέσεις είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά.

Ο Πρόεδρος Κληρίδης ανέφερε ότι αναμέναμε την υποβολή κάποιων σεναρίων τα οποία ετοίμασαν τα Ηνωμένα Εθνη. Ωστόσο αυτό δεν έγινε, και με δική μας επιμονή, αφού δεν είμαστε σίγουροι για το περιεχόμενό τους.

Ο Γλαύκος Κληρίδης χαρακτήρισε αναγκαία αυτή τη φάση γιατί όπως είπε, αυτός ο γύρος θα οδηγήσει σε μια νέα φάση που θα είναι πολύ πιο ουσιαστική. Εκτίμησε ότι ο τέταρτος γύρος, από τις 12 Σεπτεμβρίου μέχρι και τις αρχές Οκτωβρίου, θα είναι πολύ πιο ουσιαστικός.

Ο Ραούφ Ντενκτάς εν τω μεταξύ, εκτόξευσε απειλές από τη Γενεύη, σε σχέση με τις εκδηλώσεις στα κατεχόμενα για τη μαύρη επέτειο της τουρκικής εισβολής. Απαντώντας σε ερωτήσεις Τούρκων δημοσιογράφων αναφορικά με τις εκδηλώσεις καταδίκης στις ελεύθερες περιοχές, ο Ραούφ Ντενκτάς ανέφερε ότι το καθεστώς του δε δίνει και τόση σημασία στις προκλήσεις, κατά την έκφρασή του, των Ελληνοκυπρίων.

Διατύπωσε όμως απειλές, λέγοντας ότι εάν οι Ελληνοκύπριοι πλησιάσουν στα «σύνορα», όπως αποκαλεί τη γραμμή αντιπαράταξης, η τουρκοκυπριακή πλευρά θα αμυνθεί, ενώ εξέφρασε την ελπίδα ότι οι Ελληνοκύπριοι έχουν πάρει το μάθημά τους από προηγούμενα χρόνια.

Στο μεταξύ, όπως γράφει ο τουρκοκυπριακός Τύπος, οι φετινοί εορτασμοί θα είναι θεαματικοί και θα πάρουν μέρος μαχητικά αεροσκάφη από την Τουρκία τύπου F-16 και αεροσκάφη που διενεργούν ακροβατικές πτήσεις.

Στην Αθήνα ο υπουργός Δ. Ρέππας, σχολίασε ως εξής τις τοποθετήσεις του Τουρκοκύπριου ηγέτη: «Ο Ντενκτάς, είπε ο Δ.Ρέππας, πρέπει να αντιληφθεί ότι δεν είναι κριτής, είναι κρινόμενος. Είναι παράγοντας, ο οποίος έχει την υποχρέωση, στο πλαίσιο του γράμματος και του πνεύματος των αποφάσεων του ΟΗΕ, να συμμορφωθεί και να συμβάλει, προκειμένου να εξευρεθεί λύση στο πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου. Οχι μόνο δεν το κάνει, αλλά υπονομεύει κάθε τέτοια προσπάθεια».

Στη δεύτερη πυρηνική δύναμη (μετά το Ισραήλ) στην περιοχή αναδεικνύεται η Τουρκία με τις ευλογίες των ΗΠΑ, καθώς ο Πρόεδρος Κλίντον υπέγραψε το μνημόνιο για πυρηνική συνεργασία ΗΠΑ - Τουρκίας. Η ελληνική κυβέρνηση απέφυγε να κάνει το παραμικρό σχόλιο, αλλά ανεπίσημα κύκλοι του υπουργείου Αμυνας συνιστούσαν...«συγκράτηση» μέχρι να δουν και τις «λεπτομέρειες» της συμφωνίας.

Με απόφασή του ο Πρόεδρος Κλίντον έδωσε εντολή στα υπουργεία Εξωτερικών και Ενέργειας των ΗΠΑ να προωθήσουν προτεινόμενη συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Τουρκίας για την ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας. Οπως τονίζει στο μνημόνιο που έστειλε στα δύο υπουργεία «εξέτασα την προτεινόμενη συμφωνία μεταξύ των ΗΠΑ και της Δημοκρατίας της Τουρκίας σε σχέση με την ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας, όπως και τις απόψεις, συστάσεις και ανακοινώσεις των ενδιαφερομένων υπηρεσιών και κατέληξα στην απόφαση ότι η απόδοση της συμφωνίας θα προωθήσει την κοινή άμυνα και ασφάλεια και δε θα προκαλέσει παράλογους κινδύνους γι' αυτή». Με βάση τα παραπάνω «εγκρίνω την προτεινόμενη συμφωνία και σας εξουσιοδοτώ να προχωρήσετε στην υλοποίησή της».

Η απόφαση αυτή, όπως αναφέρει το σχετικό τηλεγράφημα του ΑΠΕ, αποτελεί ένα αρχικό βήμα στη διαδικασία που πρέπει να ακολουθηθεί και η οποία, όταν ολοκληρωθεί, θα επιτρέπει σε αμερικανικές εταιρίες να διεκδικήσουν συμβόλαια για επιχειρηματικές δραστηριότητες στο εσωτερικό της Τουρκίας, που αφορούν την ειρηνική χρήση πυρηνικής ενέργειας, όπως για παράδειγμα είναι η κατασκευή του εργοστασίου παραγωγής πυρηνικής ενέργειας στο Ακουγιού.

Η σχετική απόφαση του κ.Κλίντον έρχεται μετά από πολύχρονες διαπραγματεύσεις μεταξύ των αρμόδιων υπηρεσιών των δύο χωρών και είχε συζητηθεί κατά τη διάρκεια εκατέρωθεν επισκέψεων των υπουργών Ενέργειας των ΗΠΑ και της Τουρκίας.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ.-

Την αισιοδοξία του ότι το έγγραφο της εταιρικής σχέσης ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και την Τουρκία θα είναι έτοιμο πριν το τέλος της γαλλικής προεδρίας, εξέφρασε ο επίτροπος αρμόδιος για τη Διεύρυνση της ΕΕ Γκίντερ Βερχόιγκεν, σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ, στην Καισάρεια.

«Ηρθε η ώρα για το δύσκολο έργο της προσαρμογής της Τουρκίας στην ΕΕ», επισήμανε ο Γκ. Βερχόιγκεν, προσθέτοντας ότι η Τουρκία έχει προωθήσει σημαντικό μέρος της προενταξιακής διαδικασίας. Εχουμε λόγους να είμαστε αισιόδοξοι ότι το έγγραφο της εταιρικής σχέσης θα κατατεθεί στις Βρυξέλλες πριν το τέλος της γαλλικής προεδρίας που λήγει τον ερχόμενο Δεκέμβρη, τόνισε και πρόσθεσε ότι «οι σχέσεις της Αγκυρας με την ΕΕ βελτιώνονται σταδιακά» και «η Αγκυρα πρέπει να προωθήσει το εθνικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και η ΕΕ πρέπει να προωθήσει το έγγραφο της εταιρικής σχέσης με την Τουρκία».

Απαντώντας σε ερώτηση για τις προϋποθέσεις της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ, ο Γκ. Βερχόιγκεν σημείωσε ότι οι προϋποθέσεις είναι τα κριτήρια της Κοπεγχάγης, που προβλέπουν τον εκδημοκρατισμό, το κράτος δικαίου, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την προστασία των μειονοτήτων, καθώς και «διάφορα σημεία στο έγγραφο της εταιρικής σχέσης».

Ο Γκ. Βερχόιγκεν είπε ότι ενημερώθηκε για τη δομή του τουρκικού κρατικού μηχανισμού, το συντονισμό των μεταρρυθμίσεων και την προσαρμογή της χώρας στην ΕΕ και πρόσθεσε ότι ο μηχανισμός αυτός είναι παρόμοιος με τους αντίστοιχους των άλλων υποψηφίων χωρών.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Ισμαήλ Τζεμ εξέφρασε την ικανοποίησή του για την πορεία των σχέσεων της Αγκυρας με την ΕΕ και πρόσθεσε ότι οι καθυστερήσεις της Τουρκίας οφείλονται σε «κατανοητούς λόγους» που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.