Τίποτα πλέον δεν είναι, τίποτα πλέον δε θα είναι το ίδιο. Μια σκληρή διαπίστωση, που μπροστά της όμως οι σκληροτράχηλοι Αρκάδες δεν κάνουν τα στραβά μάτια. Το δάσος τους, αυτό το υπέροχο ελατόδασος του Μαινάλου, ξέρουν, πως από δω και μπρος δε θα μπορεί να γεμίσει τα μάτια τους και την ψυχή τους. Παντού στάχτη κι αποκαΐδια. Τα κτήματά τους - αυτά που γέμιζαν καθημερινά το τραπέζι τους - ξέρουν πως θα χρειαστούν υπερπροσπάθειες, κόπους και πολλή υπομονή για να τα ξαναδούν να καρπίζουν. Τα ζώα τους ανάμνηση για πάντα. Τίποτα δεν απέμεινε όρθιο. Μόνο αυτά τα τεράστια «γιατί» στέκουν μπρος τους όρθια και απαιτητικά. Γιατί κανείς, σ' όποιο χωριό κι αν περάσεις, σ' όποιο καφενείο κι αν σταθείς, μ' όποιον άνθρωπο κι αν μιλήσεις, δεν πιστεύει πως υπεύθυνος της τρομακτικής οικολογικής καταστροφής είναι ο... δυνατός άνεμος. Ολοι, μα όλοι μιλούν και κατάφατσα σου λένε: «Εμπρησμός και μάλιστα πολύ καλά σχεδιασμένος»!

Και δεν είναι μόνο οι κάτοικοι που μιλούν έτσι. Οι ίδιοι οι πυροσβέστες τρίβουν τόσες μέρες εκεί κάτω τα μάτια τους μ' αυτά που βλέπουν. Συγκλονιστική - ίσως και η μεγάλη είδηση που βγήκε από την προχτεσινή περιοδεία της Αλ. Παπαρήγα στην ορεινή Αρκαδία - ήταν η μαρτυρία του Κώστα Καραντώνη. Του υπαρχηγού της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Αρκαδίας! Ακούστε τι είπε ξεκάθαρα, άλλωστε πιο ξεκάθαρα δε γινόταν να ειπωθεί: «Φτάσαμε πολλές φορές στο σημείο να ελέγξουμε αυτή την πυρκαγιά. Κι όταν φτάναμε να λέμε "πως εντάξει όλες οι εστίες είναι υπό έλεγχο" βλέπαμε μες στη νύχτα να πετιούνται φωτοβολίδες και να δημιουργούνται 2 - 3 νέα μέτωπα, στις ακριβώς αντίθετες κατευθύνσεις από κει που ήμασταν. Είναι πολλά τα "γιατί" και τα "πώς" που προκύπτουν απ' αυτή την ιστορία. Και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι τα μάτια μας δεν είδαν όσα είδαν!»...

Μετά τη συγκλονιστική αυτή μαρτυρία του υπαρχηγού της Πυροσβεστικής ήρθαν δύο Συντονιστικές Επιτροπές της Αρκαδίας, να κοινοποιήσουν σε όλο το νομό μια ανακοίνωση που θέτει πολλά, μα πάρα πολλά ερωτήματα και που ταυτόχρονα βάζει κάποια πράγματα στη θέση τους. Πρόκειται για τη «Συντονιστική Επιτροπή Αρκαδικών Πολιτιστικών Σωματείων Αττικής κατά της ίδρυσης φυλακών στην Αρκαδία» και τη «Συντονιστική Επιτροπή Φορέων και Πολιτών κατά της ίδρυσης φυλακών υψίστης ασφαλείας και για μια άλλη ανάπτυξη της Αρκαδίας» που κατ' αρχήν τονίζουν: «Τελευταία, με δημόσια ανακοίνωσή μας τον Ιούνιο του 1999, είχαμε ζητήσει από τις αρμόδιες αρχές (υπουργείο Γεωργίας, υπουργείο Περιβάλλοντος, Δασικές Υπηρεσίες, Πυροσβεστική και τοπικές αρχές) να τοποθετήσουν την Αρκαδία στην πρώτη κατηγορία επικινδυνότητας σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές (είναι στη δεύτερη κατηγορία) και να ληφθούν τα ανάλογα μέτρα. Με αφίσα που κυκλοφόρησε σ' όλη την Αρκαδία τονίζαμε από τον περασμένο Δεκέμβρη ότι το Μαίναλο κινδυνεύει και καλούσαμε τις αρμόδιες αρχές να λάβουν μέτρα και τους κατοίκους της περιοχής να επαγρυπνούν. Δυστυχώς, απ' ό,τι απέδειξαν τα γεγονότα οι αρμόδιοι αγνόησαν αυτές τις αναφορές».

Για τις δύο Συντονιστικές Επιτροπές η οικολογική καταστροφή και ο περιορισμός των δυνατοτήτων οικονομικής ανάπτυξης της Αρκαδίας που προξενήθηκε από την πυρκαγιά στο Μαίναλο δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία». «Είναι αποτέλεσμα συστηματικών ενεργειών οικονομικών συμφερόντων, τα οποία προ πολλού χρόνου ήσαν γνωστά. Είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας εξυπηρέτησης των συμφερόντων αυτών από την πολίτεία (κεντρική και τοπική) με ενέργειες ή ανοχή της ανεξέλεγκτης δράσης τους στον ευρύτερο χώρο του Μαινάλου», σημειώνουν χαρακτηριστικά.

Πέντε «εμπρηστικά» ερωτηματικά...

Και ρωτούν: «Ποιος δε γνωρίζει ότι:

• Η ανεξέλεγκτη δόμηση και πολύ περισσότερο τα σχέδια για αυτόνομους οικισμούς ανέβασαν την τιμή της γης και το οικονομικό ενδιαφέρον όλων αυτών που ισχυρίζονται ότι κατέχουν τίτλους ιδιοκτησίας, ή ελπίζουν με άλλα μέσα να τους αποκτήσουν. Σ' αυτή την κατεύθυνση λειτούργησε η παραχώρηση έκτασης στις «Μοτσιάρες» για δασικό χωριό, καθώς και η φημολογούμενη παραχώρηση ανάλογων εκτάσεων στους «Ρούχους», στον «Ξηρόκαμπο» και αλλού.
• Η άρνηση του υπουργείου Περιβάλλοντος, της Περιφέρειας και της Νομαρχίας να υιοθετήσουν την πρόταση δεκάδων φορέων της Αρκαδίας για τη δημιουργία του Ενιαίου Οικολογικού και Πολιτιστικού Πάρκου στο βουνό, καθώς και τη σύνταξη ρυθμιστικού σχεδίου που θα καθόριζε τις χρήσεις γης και μέχρι την οριστική ρύθμισή τους και θα ανέστειλε κάθε δραστηριότητα έξω από τους υπάρχοντες οικισμούς.
• Η μεταφορά, με ευθύνη της Περιφέρειας, των κοινοτικών κονδυλίων που προορίζονταν για τη δασοπροστασία (καθαρισμός, καλλιέργειες, πυροπροστασία κλπ.) σε ασφαλτοστρώσεις δασικών δρόμων για εξυπηρέτηση της δήθεν ανάπτυξης αποτελεί περιβαλλοντικό και πολιτικό σκάνδαλο.
• Η απόφαση για ηλεκτροδότηση γνωστού νεόδμητου οικισμού, στην καρδιά του Μαινάλου (του οποίου οικισμού η νομιμότητα αμφισβητείται), με άνωθεν εντολή, όπως αναφέρθηκε στη συνεδρίαση Δημοτικού Συμβουλίου, λειτούργησε το ίδιο δυσμενώς για την τύχη του βουνού.
• Η προσπάθεια του υπουργείου Δικαιοσύνης να κατασκευάσει μεγάλες φυλακές υψίστης ασφαλείας στον χώρο του Μαινάλου και η αναποτελεσματικότητα ή ανοχή των Αρχών να εξιχνιάσουν τις δέκα πυρκαγιές που ξέσπασαν εκεί σε "ανύποπτο χρόνο", παρά τις καταγγελίες και μηνύσεις που υποβλήθηκαν, άνοιξαν τον δρόμο για την τωρινή καταστροφή».

Μετά τα πέντε αυτά ερωτήματα, που θέτουν σαφέστατες ευθύνες και προκαλούν άλλα τόσα - απ' τα ήδη υπάρχοντα - ερωτηματικά, οι Συντονιστικές Επιτροπές συνεχίζουν το... λιθοβολισμό τους: «Λέγεται από τους "υπεύθυνους" της πολιτείας ότι ποτέ δε σημειώθηκαν πολλές και μεγάλες πυρκαγιές στην Αρκαδία στο παρελθόν και ότι τάχα τώρα είναι "έργο" των καιρικών συνθηκών ή άλλων παραγόντων. Πράγματι δεν υπήρξαν στο παρελθόν μεγάλες πυρκαγιές, επειδή οι κάτοικοι των χωριών (που τότε βέβαια έσφυζαν από κόσμο) φρόντιζαν για την προστασία του δάσους και φυσικά δεν υπήρχε το οικονομικό ενδιαφέρον από μεγάλα συμφέροντα (σκεφτείτε όμως τι γινόταν τότε εκεί που υπήρχε: Στην Αττική και σ' όλες τις παραλίες...). Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα άλλαξαν και στην Αρκαδία. Ως φορείς, αλλά και πολίτες της Αρκαδίας είχαμε επισημάνει τους κινδύνους από τις αλλαγές αυτές καθώς και την ανάγκη λήψης πρόσθετων μέτρων».

Οπως προείπαμε, όμως, οι αρμόδιοι - όχι τυχαία φανταζόμαστε - αγνόησαν αυτές τις αναφορές. Οι δύο Συντονιστικές στην ανακοίνωσή τους, υπογραμμίζουν πως από δω και πέρα πρέπει:

• Να επανεξεταστούν όλες οι αποφάσεις για το Μαίναλο και να αποδοθούν ευθύνες (πολιτικές και ποινικές) σε κάθε υπεύθυνο.
• Ούτε σπιθαμή καμένου εδάφους να μην αλλάξει χρήση. Να αεροφωτογραφηθεί το έδαφος και να ελέγχεται συστηματικά από ανεξάρτητη αρχή κάθε εξέλιξη.
• Να ληφθούν άμεσα μέτρα για τις πλημμύρες και γενναίες χρηματοδοτήσεις για αναδάσωση ολόκληρης της καμένης έκτασης.
• Να δρομολογηθεί η πρόταση για Ενιαίο Οικολογικό και Πολιτιστικό Πάρκο του Μαινάλου και το ρυθμιστικό σχέδιο που θα αναστέλλει μέχρι την οριστική ρύθμιση κάθε δόμηση έξω από τους υπάρχοντες οικισμούς.

«Εχουμε χρέος ως πολίτες και κοινωνικοί φορείς της Αρκαδίας να αναλάβουμε οι ίδιοι την υπόθεση της προστασίας και ανάπτυξης του Μαινάλου και της ευρύτερης Αρκαδίας», καταλήγει η σοβαρή, σοβαρότατη ανακοίνωση των δύο Συντονιστικών Επιτροπών.

Τίποτα δεν είχε τελειώσει χτες στα Γιάννενα και στην Αρκαδία, αφού οι πυρκαγιές που για μια βδομάδα καταστρέφουν τα δάση σε περιοχές των δύο νομών, εξακολουθούν να δηλώνουν «παρούσες». Οι αναζωπυρώσεις που υπήρχαν κρατούσαν σε επαγρύπνηση τις πυροσβεστικές δυνάμεις, ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα.

Σύμφωνα με την Πυροσβεστική, χτες το απόγευμα στα χωριά Λυκόχια, Παυλιά, Παλαμάρι, Ψάρι, Σύρνα, Χρυσοβίτσι και Στεμνίτσα Αρκαδίας, η φωτιά που είχε ξεσπάσει στις 22 Αυγούστου ήταν σε ύφεση. Υπήρχαν αναζωπυρώσεις στο Χρυσοβίτσι. Στον τόπο βρίσκονταν 100 πυροσβέστες με 30 οχήματα και έξι ελικόπτερα.

Στον Ξηρόκαμπο Μαινάλου η φωτιά που έκαιγε από την περασμένη Κυριακή ήταν σε ύφεση. Επειδή στην περιοχή υπήρχαν αναζωπυρώσεις, επιχειρούσαν 100 πυροσβέστες με 20 οχήματα και τέσσερα αεροπλάνα.

Στα χωριά Βλαχοράφτη, Σαρακίνι, Κ. Κοτύλιο Μεγαλόπολης, υπήρχε παρουσία 300 πυροσβεστών με 35 οχήματα. Η φωτιά που είχε ξεσπάσει στις 21 Αυγούστου ήταν υπό μερικό έλεγχο.

Στα χωριά Χαραυγή, Καστάνη Πωγωνίου, Αγ. Μαρίνα, Φωτεινό, Αετόπετρα, Λάβδανη Ιωαννίνων, η φωτιά που είχε ξεσπάσει την περασμένη Τρίτη ήταν σε ύφεση. Στον τόπο επιχειρούσαν 200 πυροσβέστες με 25 οχήματα, τέσσερα αεροσκάφη και τέσσερα ελικόπτερα.

Στο Αχλαδοχώρι - Μενίγγειο όρος των Σερρών υπάρχουν δύο μέτωπα. Το ένα προς Λαϊλιά Σερρών είναι υπό μερικό έλεγχο και προς το Αγκιστρο σε εξέλιξη. Στον τόπο επιχειρούσαν 70 πυροσβέστες με δέκα οχήματα, τρία αεροπλάνα και δύο ελικόπτερα. Η πυρκαγιά καταστρέφει τα δάση της περιοχής από τις 20 Αυγούστου.

Στο χωριό Ελατάρια στην Παραμυθιά της Θεσπρωτίας η φωτιά είναι υπό μερικό έλεγχο. Ξεκίνησε στις 24 Αυγούστου και η Πυροσβεστική έχει στείλει στην περιοχή 30 πυροσβέστες με πέντε οχήματα. Υπό έλεγχο είναι η πυρκαγιά σε Λεπτοκαρυά, Καλλιθέα, Κουρεμάδι, Φιλιάτες, στον ίδιο νομό, που είχε ξεσπάσει πριν έξι μέρες. Στον τόπο επιχειρούσαν 30 πυροσβέστες με πέντε οχήματα, δυο αεροπλάνα και δυο ελικόπτερα.

Στην Κέρκυρα, στα χωριά Κομπίτση, Καλαφατιώνες, Βαρυπατάδες, Ρουμπάτικα, η φωτιά που είχε ξεσπάσει στις 26 Αυγούστου είχε τεθεί υπό μερικό έλεγχο. Στον τόπο επιχειρούσαν 70 πυροσβέστες με 25 οχήματα. Σε εξέλιξη ήταν η πυρκαγιά που είχε ξεσπάσει χτες το μεσημέρι στην περιοχή Λειβάδι Ρώπα. Η Πυροσβεστική είχε στείλει στην περιοχή 40 πυροσβέστες με δέκα οχήματα και δύο αεροπλάνα.

Υπό έλεγχο ήταν η πυρκαγιά στο Δίλοφο - Νικολίτσι Σπερχειάδας. Η Πυροσβεστική πραγματοποιούσε επέμβαση στην περιοχή με 15 πυροσβέστες, οκτώ οχήματα και δυο αεροπλάνα.

Χτες ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δ. Ρέππας ομολόγησε, για πρώτη φορά, ότι οι δασικές εκτάσεις που έχουν καταστραφεί φέτος από πυρκαγιές ξεπερνούν το ένα εκατομμύριο στρέμματα. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, δήλωσε ότι «η κατάσταση έχει ελεγχθεί. Κατά τ' άλλα, δεν έχει ολοκληρωθεί η αποτίμηση των ζημιών και η εκτίμηση της κατάστασης που δημιουργήθηκε μετά από αυτήν την καταστροφή. Αρα, δεν είναι εύκολο, εγώ ή οποιοσδήποτε άλλος και ο πλέον αρμόδιος, αυτή την ώρα, να είναι κατηγορηματικός αναφερόμενος σε ένα ορισμένο αριθμό στρεμμάτων που έχουν καεί. Είναι κάτι που πρέπει ν' αποφύγουμε. Τα μεγέθη πάντως είναι σε ένα επίπεδο άνω του ενός εκατομμυρίου στρεμμάτων».

Καλυμμένη η κυβέρνηση - νομίζει - από την «ατάκα» και ταυτόχρονα φτηνή δικαιολογία των πύρινων ημερών που διανύουμε, πως «φταίνε τα ακραία καιρικά φαινόμενα» για το μέγεθος της καταστροφής που παρουσιάζει η χώρα, συζητά σήμερα την πορεία υλοποίησης των μέτρων αποκατάστασης των πληγέντων. Μέτρα που δεν καλύπτουν στο ελάχιστο τις ανάγκες που έχουν προκύψει, αλλά κυρίως παίζουν με τον πόνο των συγγενών των αδικοχαμένων ανθρώπων, την αγωνία όσων οικογενειών είδαν το βιος τους να καταστρέφεται και το αδιέξοδο για το μέλλον να μεγαλώνει. Παίζουν με την οργή όλων όσοι επλήγησαν και όχι μόνο, καθώς η κυβέρνηση όχι μόνο δεν κάνει αυτοκριτική, αλλά αντίθετα επιχειρεί να επιρρίψει τις ευθύνες σε όλους τους υπόλοιπους εκτός από αυτήν.

Και σήμερα, λοιπόν, είναι σίγουρο πως όλοι θα οργιστούμε, αφού θα ξανακούσουμε ότι «ο κρατικός μηχανισμός ήταν άριστα προετοιμασμένος», ότι «δεν μπορούσαμε να προβλέψουμε τα ακραία καιρικά φαινόμενα» και πως «η αποκατάσταση των πληγέντων θα είναι άμεση».

Τι εννοεί η κυβέρνηση ως αποκατάσταση; Τα υποτυπώδη μέτρα που είχαν ανακοινωθεί και μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Σάμο, πολλά εκ των οποίων αποτελούν αντιγραφή αντίστοιχων μέτρων του 1994. Ουσιαστικά τα μέτρα ξεκινούν και τελειώνουν με την παροχή του επιδόματος των 200.000 δραχμών. Κι επειδή ήδη οι αντιδράσεις από την περιοχή της Σάμου για μέτρα - εμπαιγμό είναι έντονες, η κυβέρνηση αφήνει να πλανάται στον αέρα η εντύπωση πως αν χρειαστεί και εφόσον... θα ληφθούν πρόσθετα.

Μια ματιά σε ορισμένα από τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί, αρκεί για να δείξει την κοροϊδία των πληγέντων. Σε ό,τι αφορά το περιβόητο επίδομα που δίνεται για την κάλυψη άμεσων βιοτικών αναγκών των πληγέντων οικογενειών, να σημειώσουμε ότι βρίσκεται καθηλωμένο στις 200.000 δραχμές από το 1994, ενώ δεν καθορίζεται ποιος θα το λάβει. Το 200χίλιαρο αποτελεί μάλλον την πιο σίγουρη... ελπίδα, αφού η οικονομική ενίσχυση μέχρι 2.000.000 δραχμές, που δίνεται στις οικογένειες για την αντικατάσταση της οικοσκευής τους, περισσότερο εξαγγέλλεται παρά υλοποιείται, όπως συνέβη και με τους σεισμοπαθείς της Αθήνας, που ακόμη το «ψάχνουν».

Διακόσιες χιλιάδες δίνονται και σε όσους εργαζόμενους έμειναν άνεργοι, ενώ οι συνταξιούχοι που επλήγησαν θα λάβουν... 120.000 δραχμές (δε θα ξέρουν πού να τα ξοδέψουν!). Το ίδιο... πρόβλημα θα έχουν και οι μη επιδοτούμενοι άνεργοι που θα «ενισχυθούν» με 150.000 δραχμές.

Τα δε δάνεια και οι φοροελαφρύνσεις που δίνονται είναι ανεπαρκέστατα. Ανάμεσα στα άλλα προβλέπεται η χορήγηση δανείου, επιδοτούμενου κατά 50% για την αγορά οικοσκευής, μέχρι του ποσού των 15 εκατομμυρίων δραχμών και αναστολή για δύο χρόνια της καταβολής των δόσεων των ήδη χορηγηθέντων δανείων για κατοικίες που επλήγησαν από τις φωτιές. Το ίδιο ελλιπές είναι και το ποσό των 130.000 δραχμών ανά τετραγωνικό μέτρο που χορηγείται για την ανακατασκευή των κατοικιών. Για την επισκευή κατοικιών χορηγείται το ποσό των 65.000 δραχμών ανά τετραγωνικό μέτρο.

Οι δε παραγωγοί μάλλον θα «ξανακαούν» από τα κυβερνητικά «μέτρα», αφού αυτά δεν καλύπτουν την απώλεια εισοδήματος που θα έχουν μέχρι να μπορέσουν να ξαναβγάλουν παραγωγή. Συγκεκριμένα, για την κατεστραμμένη παραγωγή ενός ελαιόδεντρου η αποζημίωση είναι μέχρι 12.000 δραχμές, για το δε αμπέλι είναι 40.000 δραχμές. Στην ίδια κατεύθυνση αναμένεται να κινηθούν και οι αποζημιώσεις στο φυτικό και ζωικό κεφάλαιο, καθώς δεν εξασφαλίζουν την επιβίωση των πληγέντων.

Το ΚΚΕ είχε προτείνει και επιμένει πως θα πρέπει, ανάμεσα στα άλλα, να εξειδικευτούν οι ζημιές σε κάθε περιοχή. Να εξασφαλιστεί για μια 5ετία τουλάχιστον το εισόδημα που είχαν οι πληγέντες, πριν την πυρκαγιά. Οι τοκοχρεολυτικές δόσεις να ανασταλούν για τρία τουλάχιστον χρόνια. Οι κτηνοτρόφοι να αποζημιωθούν στη συνολική αξία των ζώων που χάθηκαν και των ζωοτροφών που καταστράφηκαν. Να κηρυχτούν άμεσα αναδασωτέες όλες οι καμένες εκτάσεις. Να εγκριθούν επαρκή κονδύλια για άμεσα αντιπλημμυρικά έργα.

• Στη σημερινή σύσκεψη, υπό την προεδρία της υπουργού Εσωτερικών, Β. Παπανδρέου, μετέχουν οι υπουργοί Εθνικής Αμυνας, Δημόσιας Τάξης, ΠΕΧΩΔΕ, Γεωργίας, Εργασίας και Ανάπτυξης.