Πολλοί υποστηρίζουν ότι στον 21ο αιώνα οι πόλεμοι θα γίνονται κυρίως για τον έλεγχο των υδάτινων πόρων. Το νερό αποτελούσε και αποτελεί το σπουδαιότερο αγαθό του ανθρώπου πάνω στη Γη. Αλλωστε οι περισσότεροι πολιτισμοί της αρχαιότητας άνθισαν σε περιοχές που το νερό ήταν άφθονο.

Η αφθονία αυτή υπάρχει και στα Γιάννενα. Η περιοχή του λεκανοπεδίου είναι ένας υδροφόρος ορίζοντας. Ομως η τεχνική υποδομή για την αξιοποίησή του δεν έχει γίνει. Αντ' αυτού τα νερά της περιοχής μολύνονται, με αποτέλεσμα, πέρσι το καλοκαίρι, να κλείσουν όλες οι πηγές ύδρευσης και το νερό στην πόλη των Ιωαννίνων να χορηγείται με το δελτίο! Κι αυτό γιατί ανιχνεύτηκαν ουσίες μόλυνσης. Προτάσεις υπάρχουν αλλά οι αρμόδιοι κάνουν πως δεν ακούν.

«Σε μια περιοχή όπου πνιγόμαστε στα νερά, αντιμετωπίζουμε πρόβλημα», μας λέει ο δήμαρχος Πασσαρώνας Θωμάς Παπαϊωάννου. «Το λεκανοπέδιο των Ιωαννίνων υδρεύεται μέσω του Συνδέσμου Υδρευσης Κοινοτήτων Λεκανοπεδίου Ιωαννίνων (ΣΥΚΛΙ). Ο ΣΥΚΛΙ υδρεύει 54 κοινότητες με 60.000 κατοίκους. «Η υποδομή ολόκληρης της περιοχής χρονολογείται σε 40 χρόνια και πλέον, με αποτέλεσμα σήμερα ν' αντιμετωπίζουμε έντονα προβλήματα έλλειψης νερού, ειδικά στις περιοχές της Πεδινής, της Ανατολής, του Ροδοτοπίου και της Ζωοδόχου. Οφείλεται κατά κύριο λόγο στο ότι δεν έχει σχεδιαστεί και δεν έχει χρηματοδοτηθεί από την πολιτεία κανένα έργο επέκτασης και εκσυγχρονισμού των δικτύων. Ταυτόχρονα αντιμετωπίζουμε έντονα προβλήματα ρύπανσης του υδροφόρου ορίζοντα. Σε καθημερινή βάση ανιχνεύονται φαινόλες, δηλαδή καρκινογόνες ουσίες, στο νερό που πίνουμε».

Αιτίες αυτής της κατάστασης είναι η άτακτη, χωρίς προγραμματισμό, ανάπτυξη του λεκανοπεδίου, η άναρχη δόμηση και οι βιολογικοί καθαρισμοί που ρέουν χωρίς έλεγχο στην τάφρο της Λαψίστας, που βρίσκεται πάνω στον υδροφόρο ορίζοντα. Στην τάφρο απορρέουν οι βιολογικοί καθαρισμοί των Ιωαννίνων, του στρατοπέδου, του νοσοκομείου, της «Δωδώνης», πτηνοτροφικών εργοστασίων. Ο βιολογικός καθαρισμός της πόλης είχε κατασκευαστεί όταν τα Γιάννενα είχαν 50.000 κατοίκους. Σήμερα έχουν 120.000. Οι βιολογικοί υπολειτουργούν, δεν ελέγχονται ως προς το ρυθμό λειτουργίας, ενώ γίνεται και ανεξέλεγκτη χρήση, αφού βυτία αδειάζουν απόβλητα στην τάφρο.

«Υπήρχε προοπτική να γίνει τριτοβάθμιος ο βιολογικός καθαρισμός, αλλά δεν έγινε. Χρειάζονται 3,5 δισεκατομμύρια», εξηγεί ο δήμαρχος και προσθέτει: «Εκτός από αυτά το εργοστάσιο της ΕΛΒΙΕΞ, που κατασκευάζει στύλους της ΔΕΗ, χρησιμοποιεί για τον εμποτισμό ξυλείας συνθετικά χημικά. Οι εγκαταστάσεις του βρίσκονται πάνω στον υδροφόρο ορίζοντα. Το υλικό που χρησιμοποιείται περιέχει φαινόλες. Το ζήτημα της απομάκρυνσής του ταλαιπωρεί την περιοχή για δέκα χρόνια. Εχουν γίνει δεκάδες δεσμεύσεις από την πολιτεία για την απομάκρυνσή του. Προεκλογικά ο νομάρχης είχε δεσμευτεί ότι το εργοστάσιο θα απομακρυνόταν σε 18 μήνες. Η προθεσμία έχει λήξει...».

Ο Δήμος Πασσαρώνας είναι ενάντια στη μεταφορά της ΕΛΒΙΕΞ στη Βιομηχανική Περιοχή που βρίσκεται στο κέντρο του δήμου, πάνω στον υδροφόρο ορίζοντα απ' όπου υδρεύεται ο δήμος. Εχει ενημερώσει τους δημότες του που είναι έτοιμοι για κινητοποιήσεις. «Το Νομαρχιακό Συμβούλιο έχει δεσμευτεί γι' αυτό και έχει υπογραφεί μνημόνιο μεταξύ δήμου και ΒΙΠΕ ότι η τελευταία δε θα το αποδεχτεί», αναφέρει ο Θ. Παπαιωάννου, για να προσθέσει: «Ομως, από πληροφορίες που έχουμε σήμερα συζητείται "υπόγεια" η μεταφορά του εργοστασίου στη ΒΙΠΕ. Φαίνεται ότι, παρά τις αντιδράσεις των κατοίκων, περιφερειάρχης και νομάρχης κωφεύουν. Στο δήμο μας εδρεύει η συντριπτική πλειοψηφία των βιοτεχνιών και βιομηχανιών του νομού. Επίσης είμαστε αντίθετοι στην κατασκευή βιοχημικού εργοστασίου επεξεργασίας υποπροϊόντων πτηνοτροφίας στα όρια του δήμου μας».

Ανάλογο πρόβλημα υπάρχει και με τις αρδεύσεις. Οπως μας είπε ο πρόεδρος της Τοπικής Οργάνωσης Εγγειων Βελτιώσεων, Δημήτρης Τσιγάρας, το μεγαλύτερο πρόβλημα του κάμπου είναι η ρύπανση των νερών. Ο ΤΟΕΒ αρδεύει περίπου 60.000 στρέμματα. «Κατά μήκος της τάφρου της Λαψίστας λειτουργούν τέσσερα αντλιοστάσια που αρδεύουν την ανατολική και δυτική πλευρά του λεκανοπεδίου. Τα νερά είναι μολυσμένα. Σε καθημερινή βάση αγρότες οδηγούνται στα νοσοκομεία με μολύνσεις και εξανθήματα», καταγγέλλει, και συμπληρώνει: «Προτείνουμε τη σύνταξη τεχνοοικονομικής μελέτης. Το υγρό που υπολείπεται από τους βιολογικούς καθαρισμούς να μεταφέρεται με κλειστό αγωγό σε άλλο σημείο που θα υποδειχτεί από το φορέα που θα αναλάβει τη σύνταξή της. Ετσι θα προστατευτούν οι πηγές της Κρύας Λαψίστας και της Τούμπας απ' όπου υδρεύονται τα Γιάννενα και τα χωριά».

Ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ μάς τόνισε ότι έχουν γίνει δεκάδες προτάσεις για εκσυγχρονισμό της αγροτικής οικονομίας στην περιοχή. Η απάντηση της ΕΕ σε συγκεκριμένη πρόταση-μελέτη αναδιάρθρωσης της περιοχής στα πλαίσια του Β΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης ήταν ότι δε χρηματοδοτεί εκσυγχρονιστικά έργα ώστε να παράγονται με αυτόν τον τρόπο περισσότερα αγροτικά προϊόντα... Η πρόταση αυτή έχει υποβληθεί και στο Γ΄ ΚΠΣ.

«Οι αγρότες πρέπει να αντιληφθούν ξεκάθαρα ότι αν δεν πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους για τον εκσυγχρονισμό της παραγωγής και των έργων στην περιοχή, λύση από την πολιτεία δεν πρόκειται να δούμε. Η τελευταία συγχρονίζεται κάθε φορά με τις εντολές της Ευρωπαικής Ενωσης, που είναι ξεκάθαρες: Να σταματήσει η αγροτική οικονομία στην περιοχή», τονίζει ο Δ. Τσιγάρας. Ο πρόεδρος του ΤΟΕΒ ανέφερε ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα η κυβέρνηση προσπαθεί να διαλύσει τους Οργανισμούς Εγγειων Βελτιώσεων. Οι θέσεις των αγροτών είναι ότι η διαχείρισή τους πρέπει να περάσει στους ίδιους, κάτω από κρατική φροντίδα.

Το ίδιο πρόβλημα αντιμετωπίζει και ο Δήμος Ζίτσας. «Η μόλυνση στο λεκανοπέδιο είναι μεγάλη», μας λέει ο δήμαρχος Νίκος Σιαπατόρης. «Στην περιοχή μας αυτό το φαινόμενο είναι πιο έντονο στην Κοινότητα Πρωτόπαππα. Είναι στα όρια με την Πασσαρώνα. Από τους βιολογικούς καθαρισμούς και τα εργοστάσια μολύνεται ο υδροφόρος ορίζοντας της Τούμπας. Εχει γίνει έρευνα στους Κοσμάδες από εταιρία εμφιάλωσης νερού και το νερό των γεωτρήσεων κρίθηκε ακατάλληλο».

«Επίσης το δίκτυο ύδρευσης βρίσκεται σε άθλια κατάσταση. Εχει κλείσει 35 χρόνια ζωής. Ετσι χάνονται πολλές ποσότητες νερού. Χαρακτηριστικά μπορούμε να πούμε ότι το Γενάρη-Φλεβάρη, στο δημοτικό διαμέρισμα Πρωτόπαππα είχαμε κατανάλωση 30.500 κυβικών μέτρων νερού με ένδειξη υδρομέτρων στα χίλια. Το δίκτυο είναι κατεστραμμένο και υπάρχει απώλεια νερού. Η συνολική κατανάλωση είναι 5.000 κυβικά. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και στα υπόλοιπα διαμερίσματα».