Τη θεσμική κατοχύρωση της άμεσης εμπλοκής εκπροσώπων του κεφαλαίου και της «πρόθυμης» διανόησης στην συγκρότηση και επιβολή της αντιδραστικής πολιτιστικής πολιτικής της, εφαρμόζει τα τελευταία χρόνια η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι, μετά τη δημιουργία του «φόρουμ» των επιχειρηματιών για τη διαχείριση των γλωσσών υπό την «ομπρέλα» της ΕΕ το 2007 (σ.σ. με άκρως αποκαλυπτικούς θεματικούς τίτλους όπως... «Γλώσσες ίσον μπίζνες») πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκήρυξε θέσεις για τη στελέχωση του υπό δημιουργία «Ευρωπαϊκού Δικτύου Εμπειρογνωμόνων σε θέματα πολιτισμού» («European Expert Network on Culture», EENC).

Η προκήρυξη απευθύνεται σε εκπροσώπους της ακαδημαϊκής και ευρύτερα επιστημονικής κοινότητας που έχουν εμπειρία ή έχουν αναπτύξει ερευνητική δουλειά πάνω στο σύνολο των πτυχών που ενδιαφέρουν την ΕΕ για την εφαρμογή όλης της αντιδραστικής και επικίνδυνης πολιτικής της στον πολιτισμό. Δηλαδή, την πλήρη μετατροπή του πολιτισμού (πολιτιστική κληρονομιά και σύγχρονη δημιουργία) σε εμπόρευμα.

Το EENC παρουσιάζει πάντως κάποιες «ιδιαιτερότητες» σε σχέση με άλλους ανάλογους μηχανισμούς της ΕΕ. «Συνδυάζει», με έναν τρόπο, τη λειτουργία μιας «δεξαμενής σκέψης», με μια δομή... «συγκέντρωσης πληροφοριών». Ενα είδος «αμφίδρομης» λειτουργίας που «ενσωματώνει» ακόμη περισσότερο τους συμμετέχοντες σε αυτήν - εν προκειμένω τους πανεπιστημιακούς και ακαδημαϊκούς ερευνητές - στα «αξιακά», εμπορευματικά, πρότυπα των μονοπωλίων. Η ίδια η ΕΕ ξεκαθαρίζει ότι το EENC δεν είναι ένα ακόμη ερευνητικό πρόγραμμα ή επιστημονικό φόρουμ συζήτησης εμπειρογνωμόνων. «Είναι μια συμφωνία για την παροχή σχετικών, με τις ασκούμενες πολιτικές και τεκμηριωμένων, συμβουλών από ειδήμονες», που «θα συμβάλλει στη μεταφορά γνώσης μεταξύ της έρευνας και της χάραξης πολιτικής στο ευρωπαϊκό επίπεδο». Η έρευνα δηλαδή επιχειρείται με ακόμη πιο συγκροτημένο και συγκεκριμένο τρόπο να υποταχθεί στην εξειδίκευση του στρατηγικού στόχου του κεφαλαίου της ΕΕ για τον πολιτισμό.

Ο ρόλος του EENC λοιπόν εμφανίζεται διπλός: Αφ' ενός, θα λειτουργεί σαν συμβουλευτικό όργανο της ΕΕ, αφ' ετέρου, θα πληροφορεί την ΕΕ για το εύρος, τη δυναμική, τη δυσλειτουργία ή όχι της πολιτικής της, σε εθνικό - περιφερειακό επίπεδο. Κοινός στόχος: η επιστημονική ενίσχυση της πολιτιστικής πολιτικής της ΕΕ και η αύξηση της διεισδυτικότητάς της στις συνειδήσεις. Ο «γενικός στόχος» του δικτύου, όπως τον θέτει η ΕΕ, είναι «να συμβάλλει στη βελτίωση της χάραξης πολιτικής στον πολιτισμό στην Ευρώπη μέσω της δημιουργίας ενός αποτελεσματικού δικτύου των κύριων ευρωπαϊκών κέντρων και των εμπειρογνωμόνων στον πολιτισμό. Αυτό το δίκτυο θα συμβουλέψει και θα υποστηρίξει την Επιτροπή στην ανάλυση των πολιτικών πολιτισμού και των επιπτώσεών τους σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο». Ακόμη πιο συγκεκριμένα, το δίκτυο «θα συμβουλέψει και θα υποστηρίξει την Επιτροπή στην ανάλυση των πολιτιστικών πολιτικών, συμπεριλαμβανομένης της οργάνωσης εθνικών και περιφερειακών προγραμμάτων για να προωθήσει και να υποστηρίξει συνδέσεις και ανταλλαγές μεταξύ του πολιτισμού, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, της πολιτισμικής κληρονομιάς, των καλλιτεχνικών και πολιτιστικών δραστηριοτήτων καθώς επίσης και των υπαρχόντων μέτρων που καθορίζονται για να ενθαρρύνουν τη συνεργασία μεταξύ της εκπαίδευσης, των χρηματοδοτικών φορέων και των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών». Το EENC «θα αποτελέσει τον κύριο φορέα πληροφόρησης της ΕΕ επί πολιτιστικών θεμάτων και κατ' επέκταση και διαμόρφωσης της ευρωπαϊκής πολιτιστικής πολιτικής».

Η θεματική του δικτύου είναι απεριόριστη, αλλά σε πρώτη φάση θα στηρίξει προτεραιότητες της ΕΕ στον πολιτισμό και στην παράλληλη χρήση του, και ως μέσου εφαρμογής της ιμπεριαλιστικής της πολιτικής: Δομές, συμμετέχοντες και μηχανισμοί χρηματοδότησης στον πολιτιστικό τομέα, «κοινωνικές πτυχές του πολιτισμού (εκπαίδευση, ευρωπαϊκή ολοκλήρωση κλπ.), «οικονομία του πολιτισμού», «πολιτισμός και εξωτερικές σχέσεις», «πολιτισμός και περιφερειακή ανάπτυξη», «πολιτισμός και άλλοι τομείς (περιβάλλον, έρευνα, ανταγωνισμός, τουρισμός κλπ.)».

Τα «σπάργανα» του EENC βρίσκονται το 2007, στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για μια «ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη για τον πολιτισμό σε ένα διεθνοποιημένο κόσμο». Η ΕΕ εκλαμβάνει την ανακοίνωση ως «στοιχείο κλειδί της ενταξιακής διαδικασίας, βασισμένο στις κοινές αξίες, την κοινή κληρονομιά την πολιτισμική ποικιλομορφία». Ολα αυτά φυσικά είναι «φούσκες». Διότι, η «ημερήσια διάταξη» για τον πολιτιστικό τομέα, όπως επικυρώθηκε από τα αρμόδια όργανα της ΕΕ το 2007 ξεκαθαρίζει ότι εκ των βασικών στόχων είναι η «προώθηση του πολιτισμού ως καταλύτη για τη δημιουργικότητα στα πλαίσια της στρατηγικής της Λισαβόνας», δηλαδή της στρατηγικής αύξησης της ανταγωνιστικότητας και κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Σε κάθε περίπτωση, από το 2007 και με την «ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη για τον πολιτισμό» εισήχθησαν «νέοι μέθοδοι στον τομέα του πολιτισμού»: Εμπειρογνώμονες των κρατών μελών συνεργάζονται «μέσω της ανοιχτής μεθόδου συντονισμού» ανταλλάσσοντας «εμπειρίες» και αναπτύσσοντας «συστάσεις πολιτικής» πάνω στα θέματα που προσδιορίζονται από την ΕΕ. Ως τμήμα αυτής της «ανοιχτής μεθόδου συντονισμού», λειτουργούν ήδη τέσσερις ομάδες εμπειρογνωμόνων, εξετάζοντας αντίστοιχα τους τομείς της «σύνδεσης» μεταξύ του πολιτισμού και της εκπαίδευσης, την «κινητικότητα των καλλιτεχνών και άλλων πολιτιστικών επαγγελματιών», τη «δυνατότητα των πολιτιστικών και δημιουργικών βιομηχανιών και των δραστηριοτήτων των μουσείων». Πρόκειται για τομείς που «εξειδικεύουν» στο πολιτιστικό πεδίο το σύνολο των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων και της Στρατηγικής της Λισαβόνας. «Εισάγουν» την εργασιακή «ευελιξία» στον πολιτιστικό τομέα, μετατρέπουν τους δημιουργούς σε υπαλλήλους της «πολιτιστικής βιομηχανίας», καθιστούν το «πολιτιστικό μάνατζμεντ» στοιχείο της εκπαιδευτικής διαδικασίας, καταργώντας κάθε έννοια καλλιτεχνικής εκπαίδευσης και αισθητικής καλλιέργειας στο σχολείο.

Το EENC παρουσιάζεται επίσης ως «τμήμα της προσπάθειας προς την επίτευξη αυτών των στόχων», αφού η «ημερήσια διάταξη για τον πολιτισμό» απαιτεί την τεκμηριωμένη, με στοιχεία, «χάραξη πολιτικής». Αυτό το ρόλο θα παίξει το «ειδικό δίκτυο» (sic), δηλαδή το EENC, «ικανό για υψηλής ποιότητας συμβουλές» ώστε να «υποστηρίξει» την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «προκειμένου να κατανοηθούν οι προκλήσεις και να προωθηθεί η λήψη αποφάσεων, βασισμένη στη συγκεντρωμένη, ερευνητική γνώση και την ανάλυση». Το EENC θα αποτελείται από ένα πυρήνα οκτώ εμπειρογνωμόνων «συν έναν επιστημονικό συντονιστή» και ένα «λογιστικό συντονιστή». Η ΕΕ σημειώνει ότι «δεν υπάρχει κανένα ανώτερο ανώτατο όριο για τον αριθμό εμπειρογνωμόνων στο δίκτυο», κάτι που σημαίνει ότι επίκειται μαζική... «στρατολογία».

Πρόκειται για μηχανισμούς που αλώνουν και εξαγοράζουν συνειδήσεις. Που ακυρώνουν κάθε έννοια λειτουργήματος της επιστημονικής γνώσης, υποτάσσοντάς την στην υπέρτατη «αξία» του καπιταλισμού, το κέρδος. Το θέμα είναι αν η επιστημονική, ακαδημαϊκή κοινότητα, θα υποταχθεί ή όχι.