Ενα μεγάλο ποιοτικό βήμα προς τα εμπρός «μετράει» φέτος το Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή» ως προς το χώρο που διεξάγεται, τη μορφή που έχει και πώς αυτή «δένει» με το πολιτικό και πολιτιστικό περιεχόμενό του. Δεν είναι μόνο ο πολύ μεγαλύτερος και πανέμορφος χώρος του πάρκου «Τρίτση», ούτε μόνο ότι η μεγάλη πολιτική και πολιτιστική γιορτή της Κομμουνιστικής Νεολαίας μεταφέρθηκε φέτος πιο κοντά στις λαϊκές δυτικές συνοικίες της Αθήνας. Είναι εντυπωσιακό το πώς το Φεστιβάλ - από το ανατρεπτικό του μήνυμα, τους νέους και μεγαλύτερους κομμουνιστές που το έστησαν και το λειτουργούν αλλά και τις διαφορετικές φέτος κατασκευές του - ήρθε κι έδεσε με τη ζωή, την καθημερινότητα, τα άγχη και τις αγωνίες των κατοίκων της περιοχής, αλλά και με το φυσικό περιβάλλον του πάρκου. Ηρθε να εκφράσει μοναδικά όλες τις σύγχρονες ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων και της νεολαίας, ήρθε να δώσει το μήνυμα της ελπίδας που βρίσκεται στον άλλο δρόμο ανάπτυξης, το σοσιαλισμό.

Από νωρίς το απόγευμα, μέχρι και την έναρξη των εκδηλώσεων, κάτοικοι της περιοχής κάνουν τζόκινγκ, βόλτες με τα ποδήλατά τους, εργαζόμενοι με τις οικογένειές τους περπατούν δίπλα στις όχθες της λίμνης, παρακολουθούν τις πρόβες, τις εκδηλώσεις, τα βίντεο και τα ταμπλό του Φεστιβάλ.

Μπαίνοντας από την είσοδο 1 - στη λεωφόρο Δημοκρατίας - οι επισκέπτες συναντούν τη λαϊκή σκηνή, όπου δεσπόζει το ταμπλό «Εκλογές 7 Νοέμβρη: ΝΑ ΓΙΝΕΙ η αγανάκτηση ΔΥΝΑΜΗ. Ψήφισε Λαϊκή Συσπείρωση». Προχωρώντας μέσα από το χαλικόστρωτο δρομάκι, ανάμεσα σε φιστικιές κι ελιές, συναντά κανείς το χώρο του κινηματογράφου, απομονωμένο για την καλή λειτουργία του. Ακριβώς απέναντι είναι η μικρή θεατρική σκηνή και μπαίνοντας στον κύριο χώρο του φεστιβάλ είναι το περίπτερο των νέων γυναικών - ΟΓΕ. Προχωρώντας συναντάμε τον Παιδότοπο, που έχει ενσωματωθεί σε μια από τις παιδικές χαρές του πάρκου και έχει γεμίσει από νωρίς το απόγευμα με παιδικά γέλια, φωνές και παιχνίδια.

Λίγο πιο μπροστά τα περίπτερα που αποτελούν μία ενότητα, τη νέα βάρδια της εργατικής τάξης: «Μαθητεία - Κατάρτιση», ΠΑΜΕ, «Νέοι Εργαζόμενοι». Στην εξέδρα που έχει στηθεί για τις εκδηλώσεις στο χώρο αυτό, της Εργασίας, κυριαρχεί το σύνθημα «Χωρίς εσένα γρανάζι δεν γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά», ενώ στην οθόνη δίπλα από τη σκηνή προβάλλονται βίντεο από εργατικά συλλαλητήρια και απεργίες των ταξικών συνδικαλιστικών δυνάμεων, αλλά και η πολιτική πρόταση του ΚΚΕ για τη Λαϊκή Εξουσία και Οικονομία.

Προχωρώντας βρίσκεσαι σε μια από τις πολλές μικρές πλατεΐτσες του πάρκου. Περιμετρικά έχουν στηθεί τα περίπτερα της «Λαϊκής Συσπείρωσης» όπου παρουσιάζονται οι υποψήφιοι για το Δήμο της Αθήνας και για την Περιφέρεια Αττικής. Ακόμα, τα περίπτερα των Μεταναστών και της Κομματικής Οργάνωσης Αθήνας. Σε αυτό το κυκλικό ξέφωτο ο επισκέπτης μπορεί να επιλέξει τρεις διαδρομές που θυμίζουν «ακτίνες» ενός κύκλου. Ο ένας οδηγεί στη Διεθνούπολη, η οποία φιλοξενεί σε ένα μαγευτικό τοπίο δίπλα στη λίμνη, τις περίπου 24 ξένες αντιπροσωπείες κομμουνιστικών νεολαιών. Η δεύτερη «ακτίνα» του κύκλου οδηγεί στο χώρο του Αθλητισμού. Στο ίδιο ξέφωτο, πάνω στις όχθες της λίμνης, βρίσκεται ο χώρος του Πολιτισμού. Στις μικρές σκαλωσιές κρέμονται σαν κάδρα - σωστά έργα τέχνης - τα ταμπλό, τα οποία φιλοξενούν όμορφες εικαστικές δημιουργίες συνοδευόμενες από ποίηση του Μπρεχτ και του Μαγιακόφσκι, ρήσεις του Αϊζενστάιν και του Σοστακόβιτς.

Η τρίτη ακτίνα του κύκλου οδηγεί μέσα από το χώρο της νεολαίας, των μαθητών, της Επιτροπής Κατά των Ναρκωτικών, τις θεραπευτικές κοινότητες του ΚΕΘΕΑ και του «18 Ανω», στην κεντρική σκηνή. Εκεί συμπυκνώνεται το κεντρικό πολιτικό μήνυμα: «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός». «Συμπόρευση με το ΚΚΕ. Ψηφίζουμε Λαϊκή Συσπείρωση». Εκεί φιλοξενούνται και τα περίπτερα της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΝΕ, του «Ριζοσπάστη», του «Οδηγητή», του «902», των αντιστασιακών οργανώσεων, τα «Θέματα Παιδείας», το βιβλιοπωλείο της «Σύγχρονης Εποχής». Ακριβώς πάνω από το χώρο αυτό βρίσκεται η κεντρική θεατρική σκηνή.

Και το γλέντι ξεκινά...

Στη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη των Λαών ήταν αφιερωμένη η εξαιρετική μουσική παράσταση της ορχήστρας της ΚΝΕ, με την οποία άνοιξαν χτες οι εκδηλώσεις στην Κεντρική Σκηνή. Ενας φόρος τιμής στην εποποιία που γράφτηκε με το αίμα εκατομμυρίων ανθρώπων, με πρωτοπόρα τη συνεισφορά της ΕΣΣΔ. Οχι τυχαία, λοιπόν, το αφιέρωμα ξεκίνησε με το τραγούδι - σύμβολο αυτού του παλλαϊκού αντιφασιστικού αγώνα του σοβιετικού λαού «Ιερός πόλεμος»: «Σήκω πατρίδα απέραντη, σήκω για ηρωική μάχη με καταραμένο πόλεμο, ενάντια στη φασιστική δύναμη.... Προχωράει ο πόλεμος ο λαϊκός, ο πόλεμος ο ιερός...».

Φλογισμένοι στίχοι και λόγια καθώς και δεκάδες τραγούδια, εμπνευσμένα από αυτή τη γιγάντια σύγκρουση ανάμεσα στον ανθρωπισμό και τη φασιστική βαρβαρότητα, καθώς και από το όραμα μιας νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας, πλημμύρισαν το χώρο. Ο «Υμνος του ΕΑΜ» και οι «Γειτονιές του κόσμου» και στη συνέχεια: «Παιδιά Σηκωθείτε», «Εμπρός ΕΛΑΣ για την Ελλάδα», «Φόρεσε αντάρτη τ' άρματα»... «Είμαστε εμείς που ζυμώνουμε και δεν έχουμε ψωμί/ Εμείς που βγάζουμε το κάρβουνο και κρυώνουμε/ Είμαστε εμείς που δεν έχουμε τίποτα κι ερχόμαστε να πάρουμε τον κόσμο» (Τ. Λειβαδίτης) και «Μπροστά πηγαίνει ο λαός»...Ο λαός, που έδωσε την απάντησή του μέσα από το Δημοκρατικό Στρατό Ελλάδας. Ακούγονται τα λόγια του Ν. Ζαχαριάδη: «Ο λαός της Ελλάδας με όλες τις δυσκολίες θα επιβάλει τελικά τη θέλησή του...Και αν το υπέρτατο συμφέρον του λαού το απαιτήσει, στις βουνοκορφές και τους λόγγους θα ξαναντηχήσει το τροπαιοφόρο ΕΜΠΡΟΣ ΕΛΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ». Και στη συνέχεια: «Βροντάει ο Ολυμπος και πάλι», ο «Υμνος του ΔΣΕ». Ο μεγαλειώδης αγώνας στα βουνά, οι διωγμοί, οι εξορίες μα και το οράματα μαζί με τους αγώνες που συνεχίζονται ζωντανεύουν μέσα από το μουσικό - ποιητικό αφιέρωμα - σε σκηνοθεσία του Κ. Καζάκου. Εκτός από την Ορχήστρα της ΚΝΕ, συμμετείχαν οι: Ειρήνη Σακκαλή (τραγούδι) και Νίκος Μόσχοβος, Χρήστος Μπαλτάς, Αριάδνη Μιχαηλάρη, Καλυψώ Συλλελόγλου (απαγγελία).

Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολούθησαν χτες το βράδυ νέοι και νέες επισκέπτες του Φεστιβάλ στο χώρο των νέων εργαζομένων την εκδήλωση για τη «Συμβολή του σοσιαλισμού στην απελευθέρωση» μέσα από κείμενα Σοβιετικών λογοτεχνών, ενώ προβαλλόταν σχετικό βίντεο με σκηνές της εποχής.

Στην προεπαναστατική Ρωσία, το 80% των γυναικών ήταν ανειδίκευτες εργάτριες ή οικιακές βοηθοί, το 13% εργαζόταν στη βιομηχανία και το 4% στην εκπαίδευση, ενώ αμείβονταν με το μισό αντρικό ημερομίσθιο. Ζούσαν σε κατάσταση σκλαβιάς. «Απλά και συνηθισμένα ήταν όλα όσα έζησε (...). Η απλή ιστορία του ανθρώπου που τον λογάριαζαν για ζώο και που ο ίδιος πολύ καιρό κι αδιαμαρτύρητα ένιωθε τον εαυτό του τέτοιο, όπως τον λογάριαζαν» (από τη «Μάνα», Μαξίμ Γκόργκι).

Με την επικράτηση της σοσιαλιστικής επανάστασης, οι γυναίκες με το σύνολο των παραγωγών του πλούτου βρέθηκαν στο προσκήνιο της ιστορίας, έγιναν με τις πράξεις τους οι δημιουργοί της. Την περίοδο του Β' Παγκόσμιου Πόλεμου οι γυναίκες στην ΕΣΣΔ αναπλήρωσαν στην παραγωγή, στη βιομηχανία, στις πόλεις και στην αγροτική παραγωγή τα κενά που δημιούργησε η αναχώρηση των αντρών για το μέτωπο. Εκτός από αυτό πήραν μέρος στις μάχες, στην άμυνα, στα οδοφράγματα, φρόντιζαν τραυματίες και ορφανά.

«Τη Ράγια στην οικογένεια την είχαν για αδύνατη, γυάλινη, δεν της επιτρέπανε να ετοιμάσει τίποτα, ούτε να πηγαίνει στην αγορά». «Οταν έβαζε στο μυαλό της να πάει σ' ένα μάχιμο τάγμα, δεν καταλάβαινε τι πάει να πει αυτό το πράγμα. Εμαθε να πυροβολεί, της έλεγαν πως έχει γερό μάτι, δυνατό χέρι» (από τη «Θύελλα», Ιλία Ερενμπουργκ).

«Από σήμερα και μπρος να μην κλάψεις μπροστά στους ανθρώπους. Εσύ τώρα θα μείνεις, όχι μόνο αφέντρα του σπιτιού, αλλά και υπεύθυνη των συνεργείων. Θα πάρεις τη θέση μου. Κανένας στο χωριό δεν ξέρει καλύτερα τα χωράφια, το νερό και τους ανθρώπους» (από το «Χωράφι της Μάνας», Τσινγκίζ Αϊτμάτοφ).

Επιπλέον, διαβάστηκαν αποσπάσματα από το «Δρόμο του Μαρτυρίου», του Αλεξέι Τολστόι και από την «Τζαμίλια» του Τσινγκίζ Αϊτμάτοφ.

Με τραγούδια από τις «Γειτονιές του κόσμου» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου, καθώς και τραγούδια από το νέο κύκλο τραγουδιών με τίτλο: «Δεν βαρέθηκες να σκύβεις;», ο Σπύρος Σαμοΐλης με τη μουσική συντροφιά του άνοιξε την αυλαία της Λαϊκής Σκηνής. Με τα επίκαιρα τραγούδια «Αδεια ταμεία», «Και τους ψηφίζω, ο μαλά...», «Φέρτε πίσω τα κλεμμένα» κ.ά. αποδεικνύεται η ανάγκη των καιρών, οι πνευματικοί άνθρωποι, οι άνθρωποι της Τέχνης και του Πολιτισμού, να μπούνε και πάλι μπροστάρηδες στους αγώνες του λαού και με τα τραγούδια τους. Ο Σπ. Σαμοΐλης αφιέρωσε τη συναυλία στον δάσκαλό του Μίκη Θεοδωράκη, ενώ τόνισε ότι με τα τραγούδια μας αντιστεκόμαστε στη λαίλαπα των μέτρων και του Μνημονίου.

Η συνέχεια ήρθε με κιθάρες, ντέφια, ακορντεόν, φυσαρμόνικες, καστανιέτες, μαντολίνα και νταούλια, από τους «Encardia». Που μας ταξίδεψαν στους ρυθμούς, τις μουσικές, τα τραγούδια και τους χορούς του Ιταλικού Νότου και κυρίως της ελληνόφωνης παράδοσης της Κάτω Ιταλίας. Ακούστηκαν επίσης τραγούδια της Ιταλικής Αντίστασης του Βορρά, αλλά και τραγούδια από τη νέα τους δισκογραφική δουλειά «Μηtera» που μιλούν για τον αγώνα της γυναίκας.

Η βραδιά έκλεισε με τα «Χάλκινα της Κοζάνης», με χρόνο εκκίνησης της δημιουργικής τους διαδρομής το 1985, με τρομπέτες, τρομπόνια, το κλαρίνο του Δημήτρη Κώτσικα, νταούλια, με «τρανό» και «λεβέντικο» χορό, με «μήλο μου κόκκινο, ρόιδο γραμμένο»... έδωσαν μια μικρή γεύση από τη μουσική παράδοση της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας, της Θεσσαλίας, της Ηπείρου και των Βαλκανίων.