Μια παράσταση, απολογία και εξομολόγηση μαζί. Μια απλή πράξη. Ερασμία. Μια γυναίκα με πάθος. Σε λάθος χώρο και λάθος χρόνο. Σε μια επαρχιακή πόλη της Ελλάδας, η Ερασμία, μια χήρα εγκλωβισμένη σε ένα περίπτερο και στα ήθη της μικρής κοινωνίας, οδηγείται στην απουσία. Για την πολίχνη όπου ζει, μια χήρα είναι απλώς μια μεταχειρισμένη. Χωρίς δικαιώματα. Το κακό δεν αργεί να γίνει. Ο πειρασμός εμφανίζεται. Κι η Ερασμία πώς να πάει κόντρα στη λίμπιντο; Θύτης και θύμα μαζί, επιθυμεί το απαγορευμένον. Κι όταν τολμά να το προκαλέσει, η τιμωρία άμεση.

Στο «Νέο Ελληνικό Θέατρο», «Αίθουσα Κάρολος Κουν», παρουσιάζεται η τραγική κωμωδία του Νίκου Βασιλειάδη «Συμβολαιογράφος», σε θεατρική διασκευή Εμμανουέλας Αλεξίου και Γιώργου Καραμίχου. Η εξαιρετική σκηνοθεσία είναι του Γιώργου Καραμίχου. Στο ρόλο της Ερασμίας η Υρώ Μανέ, σε μια μοναδική ερμηνεία που κινείται στην κόψη του ξυραφιού, με εναλλαγές γέλιου και τραγικών στιγμών. Σχεδιασμός φωτισμών: Κατερίνα Μαραγκουδάκη. Σκηνικά: Χριστίνα Κωστέα. Κοστούμια: Γιώργος Σεπτέμβρης. Μουσική επιμέλεια: Ιάκωβος Δρόσος. Τραγούδι παράστασης: Κώστας Λειβαδάς.

Η Υρώ Μανέ έχει κάνει πολλές καλές δουλειές, αλλά φέτος δημιουργεί κάτι ξεχωριστό με την ερμηνεία της Ερασμίας. Μοιάζει να έχει επιτευχθεί αυτό που λέμε χημεία, ωραίο κείμενο, εξαιρετική σκηνοθεσία και μια ερμηνεία που δικαιώνει την επιλογή...

-- Η λέξη επιλογή έχει διπλή έννοια. Επιλέγω, αλλά και με επιλέγουν; Νιώθεις ότι στην πορεία σου και οι δύο «επιλογές» σε δικαίωσαν;

«Είναι από τις πιο ευτυχισμένες και μοναδικές στιγμές στο θέατρο και μακάρι να κρατήσει πολύ» - λέει η Υρώ Μανέ. «Μέχρι τώρα στην πορεία μου, θέλω να πιστεύω ότι επειδή κινήθηκα με βάση τις καλές συνεργασίες και το σεβασμό στο κοινό έκανα επιτυχημένες δουλειές και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος θα μπορούσα να πω ότι οι επιλογές μου με δικαίωσαν. Σχετικά τώρα με το "Συμβολαιογράφο", η επιλογή να παίξω την Ερασμία οφείλεται στον Γιώργο Καραμίχο που είδε κάτι "άλλο" σε μένα απ' αυτά που μέχρι τώρα είχα παίξει και με εμπιστεύτηκε. Μακάρι να δικαίωσα την επιλογή του».

-- Τι σε γοητεύει στην Ερασμία σαν ηρωίδα που καλείσαι να την υποδυθείς;

«Με γοητεύει το ότι η Ερασμία είναι ένας ψυχισμός εντελώς άλλος από εμένα και με έκανε να ανατρέξω σε μνήμες και εικόνες της παιδικής μου ηλικίας, όταν πήγαινα διακοπές τα καλοκαίρια στη Χίο και εκεί υπήρχαν τέτοια πρόσωπα σαν αυτό της ηρωίδας που υποδύομαι. Ακόμα το σύνθετο του χαρακτήρα της: Είναι μάνα, χήρα, δυνατή με καταπιεσμένη τη σεξουαλικότητά της επί σειρά ετών και βρίσκεται αντιμέτωπη με τον πειρασμό στο πρόσωπο του γαμπρού της. Είναι όλα τόσο ξένα ευτυχώς για μένα που η πρόκληση ήταν τεράστια για να αντιμετωπίσω έναν τέτοιο ρόλο».

-- Πιστεύεις ότι ο συμβιβασμός σε κάθε έκφανση της ζωής μας κάποια στιγμή θα επιφέρει την καταστροφή;

«Υπάρχουν άνθρωποι που επιλέγουν σαν στάση ζωής το συμβιβασμό και ζουν ταυτισμένοι με αυτό, χωρίς την παραμικρή ανησυχία. Και υπάρχουν και άλλοι που προσπαθούν και για τα μικρά και για τα μεγάλα να δίνουν τις προσωπικές τους μάχες με όποιο ρίσκο και τίμημα. Προσωπικά, ο δεύτερος τρόπος σαν επιλογή και στάση ζωής με αφορά».

-- Πιστεύεις ότι οι άνθρωποι σπάνε τα δεσμά τους μόνο μέσα από τη μόρφωση, τη γνώση και τη συλλογική αντίδραση;

«Ετσι πίστευα και εξακολουθώ να πιστεύω, απλά θα συμπληρώσω πως έχω δει ανθρώπους να σπάνε τα δεσμά τους επειδή δεν άντεξαν πια κι άλλους ενώ φαινομενικά τα σπάνε από σύμπτωση, είχαν κάνει τα πάντα για να τα προκαλέσουν. Σημασία όμως έχει να σπάνε οι άνθρωποι τα δεσμά τους, αν και μακάρι να μην υπήρχαν καθόλου δεσμά».

Αθροίζοντας κάποιος τις δουλειές που έχει κάνει μια δεκαετία τώρα, αλλά και αξιολογώντας τες, θα έλεγε πως ο Γιώργος Καραμίχος είναι από τους τυχερούς της γενιάς του, με δεδομένες τις δυσκολίες του χώρου, αλλά και ένας καλλιεργημένος, εκλεκτικός, ευγενής άνθρωπος που έχει κερδίσει την εκτίμηση από την ίδια τη δουλειά του.

-- Υπάρχουν κάποιες αρχές και αξίες απαράβατες για σένα που διαμορφώνουν την εικόνα αυτή;

«Πρώτη αξία και αρχή θεωρώ την εργασία. Εκτιμώ τους ανθρώπους που δουλεύουν. Και δεύτερη αξία και αρχή, το διαλογισμό. Πολλές φορές στην πορεία μας, ξεχνάμε το διά ταύτα. Την αφομοίωση της εμπειρίας μας. Τη χαρά και τον πόνο που διέπει και διέπεται από τα λάθη και τις ορθές ανάσες μας».

-- Τα «όχι» ήταν περισσότερα από τα «ναι» που είπες σε δουλειές; Οι επιλογές μας, όταν μπορούμε να τις κάνουμε, μας καθορίζουν τελικά;

«Πολύ περισσότερα τα "όχι" από τα "ναι". Από τότε που άρχισα να δουλεύω. Ακόμη κι αν το τίμημα ήταν σκληρό. Ακόμη κι αν χρειάστηκε να πεινάσω ή να απολογηθώ για τις επιλογές μου. Αλλά δε γίνεται αλλιώς. Αν δεν χτυπάει η καρδιά σου για κάτι, αυτοαναιρείται η επιλογή σου. Οσες φορές - ευτυχώς ελάχιστες - έκανα μια δουλειά με γνώμονα το συμφέρον, το πλήρωσα πολύ ακριβά. Με εσωτερική αναμόχλευση και κυρίως αϋπνία. Και η αϋπνία δεν παλεύεται».

-- Θεωρείς τη γνώση και την καλλιέργεια εργαλείο για την τέχνη που υπηρετείς;

«Αναμφισβήτητα η γνώση και η καλλιέργεια είναι εφόδια για όλη μας τη ζωή, άρα και για κάθε είδους δημιουργία. Αλλά για να οδηγήσουν σε ουσιαστική πνευματικότητα χρειάζονται επίσης γενναιοδωρία, αφοσίωση κι αγάπη. Για πολλά χρόνια, ξέρεις, πίστευα ότι το ζητούμενο και η αποστολή στη ζωή είναι η γνώση. Τώρα πια πιστεύω ότι η αποστολή μας σ' αυτή τη ζωή δεν είναι τίποτε άλλο παρά η ίδια η ζωή και η αυτοβελτίωσή μας. Και η βελτίωση κατά τη γνώμη μου επιτυγχάνεται με μόνο άξονα την αγάπη. Να μάθουμε να αγαπάμε και να αγαπιόμαστε με καλύτερο τρόπο. Τότε ανθεί και η τέχνη και η ίδια η ζωή. Μέσα απ' τις χαρές και μέσα από τα βάσανά της».

-- Οι μνήμες των παιδικών σου χρόνων σε μια επαρχιακή πόλη σε έχουν ορίσει και σε ποιο βαθμό στην οπτική που έχεις για τον κόσμο, για τις αξίες, για τον άνθρωπο;

«Εμαθα να σέβομαι όλα τα πλάσματα του Θεού. Και να φοβάμαι το Θεό και τη φύση, με τις ανατροπές και τις ευλογίες τους. Μα πιο πολύ να φοβάμαι τον άνθρωπο. Γιατί μπορεί να καταστρέψει και τη φύση και την πίστη».

-- Ο Ντίρενματ λέει κάπου: «Ο κόσμος στέκεται μπροστά μου σαν αίνιγμα και σαν συμφορά». Αισθάνεσαι την αλήθεια αυτής της διαπίστωσης;

«Απολύτως».

-- Συμφωνείς με όσους πιστεύουν ότι ένα έργο τέχνης φέρει ένα συγκεκριμένο μήνυμα ή πιστεύεις ότι το μήνυμα «μεταφράζεται» με διαφορετικούς τρόπους από τον εκάστοτε αποδέκτη του;

«Ενα έργο τέχνης λειτουργεί καλύτερα όταν η πληροφορία του είναι συμπυκνωμένη. Οταν εμπεριέχει την αλήθεια απλή, χωρίς να την επιδεικνύει. Οπως ένα ποίημα του Καβάφη. Μπορεί να το καταλάβει ο απόφοιτος του Δημοτικού όπως και ο καθηγητής Πανεπιστημίου. Απλώς διαφέρει το νοητικό ή το συναισθηματικό φορτίο της αντίληψης του καθενός».

-- Αν ο σκοπός της τέχνης δεν είναι να αναπαραστήσει την εξωτερική εμφάνιση των πραγμάτων, αλλά την εσωτερική τους σημασία, όπως είχε πει ο Αριστοτέλης, θα πρέπει να διαχωρίζουμε την τέχνη από το θέαμα που κυριαρχεί σήμερα;

«Η τέχνη εκδηλώνεται άλλοτε με τη μορφή της διασκέδασης κι άλλοτε με τη μορφή της ψυχαγωγίας. Το θέαμα δεν είναι από μόνο του αρνητικό. Το αντίθετο. Είναι απαραίτητο για την αισθητική και συναισθηματική απόλαυση της ζωής. Η διαφορά έγκειται στην ποιότητα του θεάματος. Θέαμα είναι και η τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του Παπαϊωάννου, θέαμα είναι και οι μουσικές εκπομπές της Πάνια. Το πρώτο αποτελεί καλλιτεχνική δημιουργία, ενώ το δεύτερο είναι μεσαιωνική χαμηλοκραδασμική αηδία».

-- Μετά την πρότασή σου με την «Μέθοδο Γκρόνχολμ», στο Θέατρο Τέχνης, που ήταν πραγματικά πρόταση για τα θεατρικά πράγματα σήμερα, και η οποία δικαιώθηκε γιατί είχε όλες εκείνες τις αρετές που ελκύουν το θεατρόφιλο κοινό, έρχεσαι με μια νέα πρόταση, τον «Συμβολαιογράφο», όπου διασκευάζεις και σκηνοθετείς ένα μονόλογο που ευτυχεί από την ερμηνεία της Υρώς Μανέ. Τι ήταν εκείνο που σε κέρδισε από το συγκεκριμένο διήγημα;

«Το έργο, μού το πρότειναν η Ρούλα Νικολάου, η παραγωγός της παράστασης και η Εμμανουέλα Αλεξίου, με την οποία συνυπογράφουμε και τη διασκευή. Από την πρώτη στιγμή που διάβασα το διήγημα, η ιστορία με συνεπήρε. Είδα τα πρόσωπα, το χώρο, τις μυρωδιές και τα χρώματα. Η γλώσσα του κειμένου με γοήτευσε και το ανέκδοτο αυτό - γιατί ουσιαστικά η ιστορία του Συμβολαιογράφου και της Ερασμίας είναι ένα ανέκδοτο - με έκανε να σκεφτώ ανθρώπους και ιστορίες που έχω ακούσει στα παιδικά μου χρόνια. Ενιωσα αμέσως κοινό τόπο. Κι αυτός ο κοινός τόπος είναι και το κριτήριο με το οποίο επιλέγω συνήθως τις δουλειές μου. Αφού αισθάνομαι εγώ οικειότητα, φαντάζομαι ότι θα αισθανθούν και οι θεατές, εφόσον ευτυχίσει βεβαίως το ανέβασμα».