Εργάτες απεργοί στη Διώρυγα του Σουέζ

Το τι ακριβώς συνέβη τις ώρες που κύλησαν ανάμεσα στο διάγγελμα και στην ανακοίνωση της παραίτησης, μπορεί να αποκαλυφθεί το επόμενο χρονικό διάστημα. Ορισμένες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι η όλη αλληλουχία των κινήσεων είχε προαποφασιστεί. Ο στρατός αποφάσισε να «δείξει την έξοδο» σε ένα σημαίνον στέλεχός του που παρέμεινε στο τιμόνι της χώρας επί 30 χρόνια και στο οποίο αναγνώρισε «την προσφορά του» στη χώρα. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα προσχεδιασμένο πραξικόπημα.

Η πλατεία Ταχρίρ, πλατεία της ανεξαρτησίας, έγινε το επίκεντρο των διαδηλώσεων

Το ποιοτικό βήμα που έγινε την τελευταία αυτή βδομάδα στις λαϊκές διαδηλώσεις, η διεύρυνσή τους με απεργίες σε πολλούς κλάδους, ο συνδυασμός των αιτημάτων που στόχευαν μόνο τον Μουμπάρακ με εκείνα που έθεταν πιο συνολικά, μέσα από μισθούς και εργασιακές συνθήκες, στο στόχαστρο το σύστημα, θορύβησε τους ιθύνοντες, στρατιωτικούς και μη, δίνοντας σαφές μήνυμα: Ο κόσμος έπρεπε να κατευναστεί το γρηγορότερο δυνατό και να φύγει από το δρόμο.

Οπως όλα δείχνουν, μέχρι στιγμής, επικράτησε η άποψη της ανάληψης από το στρατό της εξουσίας, με τρόπο τέτοιο, όμως, που δε θα θυμίζει ανοιχτό πραξικόπημα και δε θα αφήνει εκτός «πλάνου» τον νυν αντιπρόεδρο και επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών, Ομάρ Σουλεϊμάν, τον άνθρωπο με τον οποίο συνομιλούν εδώ και δεκαετίες οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες και το Ισραήλ, αλλά δεν ήθελε να τον βλέπει σε καθοριστικό ρόλο σημαντικό τμήμα των διαδηλωτών στους δρόμους, αλλά και η αντιπολίτευση με την οποία θα πρέπει να γίνουν επαφές για τη δρομολόγηση νέων εκλογών.

Από τη θέση στο χάρτη, φαίνεται ανάγλυφα η γεωστρατηγική σημασία της Αιγύπτου

Η Αίγυπτος είναι η πρώτη, και η σημαντικότερη, αραβική χώρα που υπέγραψε ειρηνευτική συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ, στο Καμπ Ντέιβιντ το 1979. Πρόκειται για μια συμφωνία που επεδίωξε ο τότε Αιγύπτιος ηγέτης, Ανουάρ Σαντάτ, για δύο λόγους: Και για να θέσει το διπλωματικό πλαίσιο της ανταλλαγής γης για την ειρήνη που επέστρεφε στην Αίγυπτο, τη χερσόνησο του Σινά (που είχε καταληφθεί από το Ισραήλ το 1967), αλλά και για να επισφραγίσει τη στρατηγική του επιλογή να προσδεθεί η Αίγυπτος στο άρμα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Οχι, φυσικά, χωρίς αντάλλαγμα.

Η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στην Αίγυπτο κυμαίνεται, κατά μέσο όρο ετησίως, στο 1,3 δισ. δολάρια με τον όρο να μη χρησιμοποιηθούν κατά του Ισραήλ.

Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ, ήδη, από την προεδρία Μπους προωθούσαν το λεγόμενο σχέδιο της «Ευρείας Μέσης Ανατολής» μέσω του δήθεν εκδημοκρατισμού και πίεζαν γι' αυτό μέσα από ΜΚΟ και επιτροπές ανθρωπίνων δικαιωμάτων προκαλώντας εκνευρισμό στον «καλό σύμμαχο Μουμπάρακ», δεν εγκατέλειψαν ποτέ την αρχή της ότι η παροχή στρατιωτικής βοήθειας προς την Αίγυπτο «δε θα υπόκειται σε όρους και προϋποθέσεις». Γιατί; Γιατί η Αίγυπτος δεν είναι απλώς η πολυπληθέστερη αραβική χώρα, με 80 εκατομμύρια.

Η Αίγυπτος, γεωστρατηγικά, βρίσκεται σε νευραλγικό σημείο για τις ιμπεριαλιστικές επιδιώξεις των ΗΠΑ και άλλων. Είναι, λόγω ιστορίας και παράδοσης, η ναυαρχίδα του αραβικού κόσμου. Οι εξελίξεις στην Αίγυπτο επηρεάζουν όλον τον αραβικό κόσμο, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, και ο λόγος των ηγετών της έχει ειδικό βάρος στην οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Είναι η χώρα που ελέγχει τη Διώρυγα του Σουέζ, για την κατασκευή της οποίας θυσιάστηκαν, κατ' εκτίμηση, 120.000 Αιγύπτιοι εργάτες στα τέλη του 19ου αιώνα. Από τη Διώρυγα, σήμερα, περνά το 7,5% του παγκόσμιου θαλάσσιου εμπορίου, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς πετρελαίου. Το 2008, από τη Διώρυγα πέρασαν 21.415 πλοία και είχε έσοδα περίπου 5.381 δισεκατομμύρια δολάρια.

Εκτός από τη στρατιωτική βοήθεια, από το 1975, η «Αμερικανική υπηρεσία για τη Διεθνή Ανάπτυξη» - USAID έχει χορηγήσει ως οικονομική και αναπτυξιακή «βοήθεια» στην Αίγυπτο συνολικά 28 δισ. δολάρια. Η επίσημη ιστοσελίδα της USAID, ακόμη και σήμερα, που η προεδρία Ομπάμα έχει «νίψει τας χείρας της» εγκαταλείποντας τον «καλό σύμμαχο», αναφέρει, χωρίς αιδώ, στο τμήμα της που αναφέρεται στην Αίγυπτο ότι «για τρεις δεκαετίες, οι ΗΠΑ και η Αίγυπτος συνεργάζονται στενά στην οικονομική ανάπτυξη και στην περιφερειακή σταθερότητα...», ότι «η USAID έχει βοηθήσει την Αίγυπτο να γράψει μια επιτυχημένη ιστορία οικονομικής ανάπτυξης», επισημαίνοντας ότι η μεγαλύτερη πρόοδος έχει επιτευχθεί στην ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης, στην ενίσχυση του συστήματος δικαιοσύνης (!), στην προώθηση της θέσης των "αδύναμων κοινωνικών ομάδων" και στην "αποκέντρωση της διακυβέρνησης"»!

Με βάση τον κατάλογο της Υπηρεσίας Ανθρώπινης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, η Αίγυπτος βρίσκεται στην 101η θέση, ανάμεσα στην Μογγολία και στο Ουζμπεκιστάν. Σε σύγκριση με την περιοχή της αραβικής Μέσης Ανατολής, βρίσκεται πίσω όχι μόνο από χώρες όπως το Κουβέιτ ή η Σαουδική Αραβία, αλλά και όπως η Λιβύη, η Ιορδανία και η Αλγερία ως προς το επίπεδο ζωής. Οπως αναφέρεται καθαρά από τα μέλη του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία, η Αίγυπτος βίωσε εντυπωσιακό άνοιγμα στην ψαλίδα της εισοδηματικής ανισότητας, κάτι που επισημαίνει και η σχετική έκθεση της CIA!

Με τα προγράμματα του ΔΝΤ από τη δεκαετία του '90, έγιναν ιδιωτικοποιήσεις, η φορολογία των επιχειρήσεων μειώθηκε στο 20%, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν μέχρι και 150% την τελευταία δεκαετία, το σύστημα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ουσιαστικά υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα ελάχιστοι να είναι οι νέοι που έχουν την οποιαδήποτε ειδίκευση, γεγονός που αυξάνει περαιτέρω την ανεργία μεταξύ των νέων (30%). Σε γενικές γραμμές, στη χώρα των 80 εκατομμυρίων, όπου το 33% του πληθυσμού είναι μικρότερο των 14 χρόνων, το 9,7% είναι μακροχρόνια άνεργοι (επισήμως), το 20% με λιγότερο από δύο δολάρια τη μέρα, το 71% είναι εγγράμματοι. Από το 2000 και μετά, έχει τριπλασιαστεί ο αριθμός των παιδιών που υποσιτίζονται φθάνοντας τα 7 εκατομμύρια.

Οταν θα κοπάσουν οι πανηγυρισμοί, όλοι αναμένουν να δουν τι θα σημάνει η επόμενη μέρα για την Αίγυπτο, αλλά και για όλη την περιοχή. Τι στάση θα κρατήσει τελικά ο στρατός, τόσο απέναντι στα λαϊκά αιτήματα, που διευρύνθηκαν με τις απεργίες και την έντονη παρουσία του εργατικού κινήματος, και τι στάση θα κρατήσει όσον αφορά στις γεωστρατηγικές επιλογές των, μέχρι σήμερα, ηγεσιών απέναντι σε Ισραήλ και ΗΠΑ; Τι ρόλο θα διαδραματίσουν οι υπάρχουσες πολιτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένης της ισλαμικής οργάνωσης των «Αδελφών Μουσουλμάνων», που, προς το παρόν, διαβεβαιώνουν ότι δεν επιθυμούν ισλαμικό κράτος ούτε εξουσία;

Είναι ξεκάθαρο ότι ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός, κατ' αρχάς, έκανε την επιλογή να εγκαταλείψει τον σύμμαχο Μουμπάρακ. Μπορεί εύλογα κανείς να υποθέσει ότι αυτό δε θα γινόταν αν δεν υπήρχαν, έστω σε πρώτο επίπεδο, ορισμένες εναλλακτικές επιλογές που συμβαδίζουν με τα ιμπεριαλιστικά σχέδια στην περιοχή και οι οποίες δε θα πρέπει να ενοχλούν, ως ένα βαθμό, και το Ισραήλ, που φαίνεται ότι όλες αυτές τις μέρες διαδραμάτισε σημαντικό παρασκηνιακό ρόλο. Είναι οι εναλλακτικές αυτές ο Μουχάμαντ αλ Μπάρανταϊ ή ο επικεφαλής του Αραβικού Συνδέσμου Αμρ Μούσα; Θα μπορούσε να υπάρξει διάλογος Ουάσιγκτον - «Αδελφών Μουσουλμάνων», όπως συμβούλευε ο Μπρεζίνσκι τον Πρόεδρο Ομπάμα; Θα μπορούσε μέσα από το σκληρό αγώνα του αιγυπτιακού λαού να προκύψει μια τέτοια πολιτική δύναμη που να διαδραματίσει ρόλο πρωτοπορίας; Οι επόμενες μέρες είναι ακόμη πιο κρίσιμες.

Σύσσωμες οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αμέσως μετά την παραίτηση Μουμπάρακ το απόγευμα της Παρασκευής έσπευσαν να εμφανιστούν ως οι θεματοφύλακες της «ελευθερίας και της απελευθέρωσης στην Αίγυπτο». Εγιναν ...υποστηρικτές των «δίκαιων του λαού», του ίδιου λαού που για δεκαετίες συνέβαλαν στη στυγνή εκμετάλλευσή του, στηρίζοντας καθεστώτα όπως του Χόσνι Μουμπάρακ στην Αίγυπτο, του Μπεν Αλί στην Τυνησία, όπου το ...καπιταλιστικό θαύμα και ο ...παράδεισος των επενδυτών και της δράσης των πολυεθνικών σήμαινε εξαθλίωση, φτώχεια και ανεργία για τους λαούς. Από το «σοσιαλιστή» Γ. Παπανδρέου, πρόεδρο της «Σοσιαλιστικής Διεθνούς» όπου συνεστιάζονταν σε αυτή με τους δικτάτορες της Αιγύπτου και της Τυνησίας, την «ευαίσθητη» στα ανθρώπινα δικαιώματα ΕΕ, την Μέρκελ και τον νομπελίστα της ...ειρήνης Ομπάμα, όλοι έσταζαν «μέλι» για τα «δικαιώματα του λαού» και τη «δημοκρατία που ανατέλλει στην Αίγυπτο» με το στρατό στην εξουσία.

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, με τη γνωστή υποκριτική ικανότητα και ρητορεία του και με το βλέμμα στραμμένο όχι μόνο στο εξωτερικό αλλά και στο εσωτερικό, εμφανίστηκε υπερασπιστής του αγώνα του αιγυπτιακού λαού.

«Ο αιγυπτιακός λαός ήταν σαφής ότι τίποτα λιγότερο από μία γνήσια δημοκρατία δεν ήταν αποδεκτό», τόνισε ο Πρόεδρος Ομπάμα και οι λέξεις «γνήσια δημοκρατία» και «ειρήνη» επαναλαμβανόντουσαν διαρκώς, δίνοντας το στίγμα και συνάμα το μήνυμα για το οποίο επίσης επιστρατεύθηκαν το τοίχος του Βερολίνου, ο αγώνας του Μαχάτμα Γκάντι αλλά και του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Ζήτησε από το στρατό να εγγυηθεί μία γνήσια μετάβαση στη «δημοκρατία», να εγγυηθεί για την αναθεώρηση του Συντάγματος και ότι αυτή η διαδικασία θα είναι μη αναστρέψιμη. «Ελπίζω ότι με την ιδιοφυΐα και την ορμή που έδειξαν στις κινητοποιήσεις οι νέοι της Αιγύπτου, θα φτιάξουν μια ισχυρή δημοκρατική χώρα. Οι Αιγύπτιοι μας ενέπνευσαν με το μη βίαιο αγώνα τους για δικαιοσύνη» δήλωσε ο Πρόεδρος Ομπάμα, προφανώς γιατί αυτή η «νέα δημοκρατική Αίγυπτος» θα εξυπηρετήσει καλύτερα τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Επόμενο λοιπόν ο Μπαράκ Ομπάμα να δηλώσει ότι οι ΗΠΑ είναι «εδώ», «για οποιαδήποτε βοήθεια χρειαστεί ο αιγυπτιακός λαός», χωρίς καμία αιδώ, εμφανιζόμενος ως «αρωγός» του αγώνα του αιγυπτιακού λαού.

Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάθριν Αστον, επανέλαβε πολλές φορές την πείρα και τη διάθεση της Ενωσης να «υποστηρίξει και να βοηθήσει» το λαό της Αιγύπτου, τόσο στη διενέργεια δίκαιων και ελεύθερων εκλογών, όσο και στη «μετάβαση στη δημοκρατία».

Η καγκελάριος της Γερμανίας Αγκελα Μέρκελ, πιο πρακτική κάλεσε τους στρατιωτικούς «να αναλάβουν και τις ευθύνες που απορρέουν από τις συμφωνίες της Αιγύπτου με το Ισραήλ», του 1979, οι οποίες όπως τόνισε «θα πρέπει να γίνουν σεβαστές» και με τις οποίες «εγγυάται η ασφάλεια του Ισραήλ».

Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, έσπευσε να πάρει θέση στον «αγώνα δρόμου» που θα γίνει για την επιρροή στη «νέα» κατάσταση και δήλωσε ότι «η υπάρχουσα κυβέρνηση προσεγγίζει τα προβλήματα με υπευθυνότητα και επιλέγει να συμβάλει σε μια εθνική συμφωνία».

Ο Ελληνας πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου, στο ίδιο κλίμα έκανε λόγο για «στιγμές απελευθέρωσης» και «μεγάλο βήμα Δημοκρατίας» και «ανάδειξη μιας νέας, ισχυρής και σταθερής Αιγύπτου, που θα αποτελεί πρότυπο για ολόκληρη την περιοχή. Για τον αραβικό και το μουσουλμανικό κόσμο». Τέτοια υποκρισία! Οταν πίσω από τα ωραία λόγια κρύβεται η ανησυχία και η αγωνία μήπως ο λαϊκός ξεσηκωμός πάρει κατεύθυνση που θα αμφισβητεί την εξουσία των μονοπωλίων