ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ - ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΓΑΖΑΣ - ΚΑΪΡΟ.-

Επιδιδόμενοι σε ποικίλες κινήσεις «καλής θέλησης» και με «το δάχτυλο πάντα στη σκανδάλη» Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι παραμένουν σε στάση αναμονής, περιμένοντας ο ένας από τον άλλον, να «δείξει με πράξεις ότι εφαρμόζει τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός». Οι, εκατέρωθεν, εκκλήσεις δεν επέφεραν την πολυσυζητημένη ηρεμία στους δρόμους των αυτόνομων παλαιστινιακών εδαφών, όπου ο παλαιστινιακός λαός θρηνεί τους νεκρούς του, διαδηλώνοντας και καθιστώντας σαφές ότι η διάθεσή του κάθε άλλο παρά λιγότερο αγανακτισμένη είναι. Την ίδια στιγμή, στο Κάιρο άρχισαν οι προετοιμασίες για την αραβική Σύνοδο Κορυφής, που αρχίζει το Σάββατο, σε κλίμα μεγάλου προβληματισμού δεδομένης της πρωτοφανούς οργής που επικρατεί στον αραβικό κόσμο.

Μετά από την απομάκρυνση μέρους των τεθωρακισμένων του από τη Ναμπλούς, ο ισραηλινός στρατός προχώρησε, χτες, σε άρση του εσωτερικού αποκλεισμού που είχε επιβάλει ανάμεσα στις αυτόνομες παλαιστινιακές πόλεις, στην ελεγχόμενη επαναλειτουργία του αεροδρομίου της Γάζας και σε μερική άρση του αποκλεισμού των διεθνών συνόρων των αυτόνομων περιοχών με την Αίγυπτο και την Ιορδανία. Τις κινήσεις «καλής θέλησης» έσπευσε να ενισχύσει με δηλώσεις του και ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Εφρέμ Σνεχ, ο οποίος τόνισε ότι «αν και στόχος της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός είναι η επικράτηση πλήρους ηρεμίας, η ισραηλινή κυβέρνηση δε θα θεωρήσει ως παραβίαση της συμφωνίας ορισμένα σποραδικά περιστατικά βίας». Αποκλεισμένα παραμένουν τα σύνορα των αυτόνομων περιοχών με το Ισραήλ, ενώ ο ισραηλινός στρατός, με εξαίρεση τη Ναμπλούς, διατηρεί τις δυνάμεις του ακροβολισμένες σε όλες τις παλαιστινιακές πόλεις.

Σε ανάλογες κινήσεις προχώρησε και η Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Γιάσερ Αραφάτ, με δημόσιο διάγγελμά του, απηύθυνε έκκληση για «άμεση εφαρμογή της συμφωνίας» και τον «άχαρο» ρόλο της αντιμετώπισης των χιλιάδων διαδηλωτών που κατέκλυσαν, και χτες, τους δρόμους των αυτόνομων πόλεων ανέλαβαν οι Παλαιστίνιοι αστυνομικοί. Μάλιστα, όπως μετέδωσε το ισραηλινό ραδιόφωνο και επιβεβαίωσαν Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι αλλά όχι Ισραηλινοί, οι αρχές ασφαλείας των αυτόνομων συνέλαβαν 8 υπόπτους για το λιντσάρισμα των 2 Ισραηλινών πρακτόρων, την περασμένη Πέμπτη, στη Ραμάλλα. Παράλληλα, υπό την επίβλεψη της CIA, Ισραηλινοί και Παλαιστίνιοι αξιωματούχοι προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν τη συνεργασία τους σε θέματα ασφαλείας.

Εντούτοις, η ατμόσφαιρα κάθε άλλο παρά αποκλιμακωμένη ήταν, χτες, ένα 24ωρο πριν από την εκπνοή του χρονοδιαγράμματος που ορίστηκε στο Σαρμ ελ Σέικ και προβλέπει επικράτηση πλήρους ηρεμίας στα αυτόνομα και απομάκρυνση όλων των ισραηλινών δυνάμεων στις πρότερες θέσεις τους. Σφοδρές συγκρούσεις, όπου χρησιμοποιήθηκαν εκατέρωθεν αληθινά πυρά, σημειώθηκαν στη Ναμπλούς, μετά από την κηδεία ενός μέλους της «Φατάχ», και στην πόλη Τζενίν.

Διαστάσεις μάχης έλαβαν οι συγκρούσεις που ξέσπασαν στην περίμετρο του εβραϊκού οικισμού Κφαρ Νταρόμ, στη Λωρίδα της Γάζας, και στοίχισαν τη ζωή σε 2 Παλαιστινίους ενώ 2 Ισραηλινοί στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους, σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, σε μάχη που ξέσπασε στην αραβική συνοικία Αμπού Ντις, στα περίχωρα της Ιερουσαλήμ, κατά τη διάρκεια της νύχτας. Με ρουκέτες φέρεται να έπληξε, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, την πόλη Ράφα, τα ξημερώματα, ο ισραηλινός στρατός απαντώντας σε πυρά αγνώστων ενόπλων, γεγονός που διαψεύστηκε κατηγορηματικά από το ισραηλινό αρχηγείο.

Με δεδομένα αυτά τα γεγονότα αλλά και την ένταση που επικρατεί ως «ιδιαίτερα απίθανο» εκτιμούνταν από πολλούς αναλυτές το ενδεχόμενο επιτυχούς εφαρμογής της κατάπαυσης του πυρός, χωρίς καν να γίνεται λόγο για επανάληψη των ισραηλινο - παλαιστινιακών συνομιλιών. Μάλιστα, για τους περισσότερους, το κομβικό γνώρισμα που διαμορφώνει τα νέα δεδομένα στα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη είναι το λαϊκό αρνητικό συναίσθημα για τον Παλαιστίνιο ηγέτη, το οποίο είναι διάχυτο και καταγράφεται μέσα στις ανταποκρίσεις όλων σχεδόν των διεθνών ειδησεογραφικών πρακτορείων.

Για τους περισσότερους Παλαιστινίους, η έκκληση για κατάπαυση του πυρός είναι «άλλη μια υποχώρηση της Παλαιστινιακής ηγεσίας προς όφελος μιας ανύπαρκτης ειρηνευτικής διαδικασίας», που δεν κάλυψε, επί της ουσίας, ούτε καν τις στοιχειώδεις ανάγκες επιβίωσής τους. Οι περισσότεροι, δε, τονίζουν ότι «οι περισσότεροι από 100 νεκροί δεν μπορούν να ξεχαστούν». Η λαϊκή δυσθυμία αναμένεται να ενταθεί με την επιστροφή πολλών τραυματιών που νοσηλεύονται σε γειτονικές αραβικές χώρες. Μια πρώτη γεύση ήταν η χτεσινή συνέντευξη Τύπου του Προέδρου της Ενωσης Παλαιστινιακών Οργανώσεων ιατρικής βοήθειας, ο οποίος τόνισε ότι το 10% των 4.000 τραυματιών, των πρόσφατων συγκρούσεων, θα επιστρέψουν στα αυτόνομα ανάπηροι, καθώς έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες στη σπονδυλική στήλη.

Το πικρό αυτό συναίσθημα αποκρυσταλλώνεται και στην εμφανή διχόνοια που έχει κυριεύσει τις γραμμές της «Φατάχ», της πολυπληθέστερης παλαιστινιακής οργάνωσης, που πρόσκειται στο Γιάσερ Αραφάτ. Η «Φατάχ» συνδιοργάνωσε τις χτεσινές διαδηλώσεις των Παλαιστινίων μαζί με τη «Χαμάς», ενώ ηγετικά της στελέχη καλούσαν σε «συνέχιση της Ιντιφάντα», καταγγέλλοντας ως απαράδεκτη τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός. Χαρακτηριστικός είναι ο λόγος που εκφώνησε σε χιλιάδες Παλαιστινίους στη Ναμπλούς, ο Αλί Φαράιγ, τοπικός ηγέτης της «Φατάχ», ο οποίος κάλεσε σε ενότητα για συνέχιση της εξέγερσης. Χρησιμοποιώντας χαμηλότερους τόνους ο γενικός ηγέτης της «Φατάχ», Μαρουάν Μπαργκούτι, «μήνυσε», εμμέσως πλην σαφώς, στον Γιάσερ Αραφάτ ότι «το λαϊκό συναίσθημα δεν ελέγχεται εύκολα».

Σοβαρές δυσκολίες, όμως, αντιμετωπίζει στο εσωτερικό του Ισραήλ και ο Εχούντ Μπάρακ, του οποίου η παραμονή στην εξουσία κλυδωνίζεται επικίνδυνα. Η συμφωνία για κατάπαυση του πυρός στο Σαρμ ελ Σέικ στοίχισε, όπως φαίνεται μέχρι στιγμής, στον Ισραηλινό πρωθυπουργό την ενδεχόμενη συνεργασία του σε κυβερνητικό επίπεδο με το ακροδεξιό αντιπολιτευόμενο «Λικούντ». Ο ηγέτης του, Αριέλ Σαρόν, δήλωσε σαφώς, χτες, ότι διακόπτει τις διαβουλεύσεις με τον Μπάρακ και δεν πρόκειται να επανεξετάσει το θέμα, αν δε σταματήσουν οριστικά οι διαπραγματεύσεις και η ειρηνευτική διαδικασία με τους Παλαιστίνιους.

Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, ο Μπάρακ άρχισε εναγώνιες προσπάθειες κυβερνητικής επανασύνδεσης με το θρησκευτικό εξτρεμιστικό κόμμα «Σας», καθώς την επόμενη βδομάδα αρχίζουν οι συνεδριάσεις της Κνεσέτ και ενόψει της τελευταίας ψηφοφορίας για την πρόταση μομφής εναντίον του, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός θα πρέπει να διασφαλίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, την οποία δε διαθέτει σήμερα.

Με την «πλάτη στον τοίχο» φαίνεται, όμως, ότι βρίσκονται και αρκετοί Αραβες ηγέτες, ενόψει της αραβικής Συνόδου Κορυφής, που αρχίζει το Σάββατο στο Κάιρο. Διατηρώντας το σταθερό «μοτίβο» των τελευταίων ημερών, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών, Αμρ Μούσα, επιδιδόταν σε αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις, τονίζοντας ότι «ο αραβικός κόσμος αναμένει από το Ισραήλ να εφαρμόσει τη συμφωνία, καθώς δε φημίζεται για τη συνέπειά του». Στο Κάιρο άρχισαν, ήδη, να καταφτάνουν ορισμένες αντιπροσωπείες, ενώ δεν έχει γίνει γνωστός ο ακριβής αριθμός αλλά και το επίπεδο των αντιπροσωπειών που θα συμμετάσχουν εκ μέρους των 22 αραβικών χωρών, αν και αναμένεται να είναι, κυρίως, υψηλόβαθμες εκπροσωπήσεις.

Η Αίγυπτος και η Ιορδανία, που έχουν, ήδη, υπογράψει ειρηνευτικές συμφωνίες με το Ισραήλ, φέρονται διατεθειμένες να χρησιμοποιήσουν «σκληρή ρητορική», αλλά απρόθυμες να προχωρήσουν στη λήψη συγκεκριμένων αυστηρών μέτρων, όπως η πρόταση που κομίζει ο Λιβανέζος πρωθυπουργός Σαλίμ Χος και αναφέρεται σε συνολική διακοπή κάθε διπλωματικής ή εμπορικής σχέσης με το Ισραήλ μέχρις ότου επιτευχθεί συνολική ικανοποιητική ειρήνη. Την εκτίμηση ότι και αυτή η έκτακτη σύνοδος, η πρώτη από το 1996, δε θα καταλήξει παρά μόνο σε μια επαναδιατύπωση των αραβικών αιτημάτων για εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ εξέφρασε και ο Λίβυος ηγέτης Μοαμάρ Καντάφι, ο οποίος τόνισε χαρακτηριστικά ότι «θα συνομιλήσουμε για ενιαία αραβική αγορά, ενώ ο κόσμος σκοτώνεται στους δρόμους των αυτόνομων παλαιστινιακών πόλεων».

Τη δεινή θέση πολλών αραβικών ηγεσιών υπογράμμιζε ο Εζέν Ρογκάν, ειδικός αναλυτής για τη Μέση Ανατολή του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, επισημαίνοντας ότι η «έμπρακτη και αποτελεσματική υποστήριξη προς τον παλαιστινιακό λαό θα σήμαινε, για πολλές αραβικές ηγεσίες, εναντίωση στη θέληση των ΗΠΑ, από τις οποίες έχουν πλήρως εξαρτηθεί τις τελευταίες δεκαετίες». Την ίδια στιγμή, όμως, για πρώτη φορά, υπογράμμιζαν οι αναλυτές του βρετανικού Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών, Κχαλέντ Χρουμπ και Ρόζμαρι Χόλις, η δυσαρέσκεια της αραβικής κοινής γνώμης είναι τόσο μεγάλη που «είναι σαφές ότι μια ελάχιστη υπόνοια εγκατάλειψης του παλαιστινιακού λαού θα σημάνει τη στροφή των μαζικών διαδηλώσεων στις αραβικές χώρες ενάντια στα ίδια τους τα καθεστώτα, τα οποία, ήδη, κατηγορούνται από μεγάλη μερίδα των λαών τους, για διαφθορά, αυταρχισμό, έλλειψη δημοκρατίας και καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Τη λαϊκή αυτή οργή φέρεται να επικαλέστηκε, πολλάκις, ως σοβαρό διαφοροποιητικό παράγοντα στη λήψη της όποιας απόφασης ο Σύρος Πρόεδρος Μπάσαρ αλ Ασαντ, ο οποίος συναντήθηκε, για περισσότερες από δύο ώρες, με την Αμερικανίδα υπουργό Εξωτερικών, Μαντλίν Ολμπράιτ, στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας. Η Ολμπράιτ, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, ζήτησε από τον Σύρο Πρόεδρο να αναλάβει ενεργότερη δράση για την αποκλιμάκωση της έντασης και για τον περιορισμό της δράσης της «Χεζμπολάχ» στο Λίβανο. Ο Ασαντ, από την άλλη, φέρεται να σημείωσε ότι η «Χεζμπολάχ» έχει ευρεία κοινωνική και λαϊκή βάση στους αραβικούς λαούς και ότι ο αραβικός κόσμος «βράζει» από οργή κατά του Ισραήλ και των ΗΠΑ, γεγονός που, όπως λέγεται, συνέστησε στην Ολμπράιτ να ληφθεί υπόψιν στη χάραξη της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή.