ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Το χρέος των ΗΠΑ και η φιλολογία της «χρεοκοπίας»

Γρηγοριάδης Κώστας

Η είδηση ότι δύο μεγάλοι χρηματοπιστωτικοί οίκοι μελετούν την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ, εφόσον δεν ευοδωθούν οι συνομιλίες της κυβέρνησης με τους Ρεπουμπλικάνους για την αύξηση του ορίου του ομοσπονδιακού δανεισμού, προκάλεσε μεγάλη και έντονη συζήτηση σχετικά με την κατάσταση της αμερικανικής οικονομίας.

Τόσο η Moody's, όσο και η Stantard & Poor's προειδοποίησαν τις «αγορές» ότι θα υποβαθμίσουν την οικονομία των ΗΠΑ στην κατηγορία Aaa, τη μικρότερη δυνατή, αν δε βρεθεί λύση ως τις 2 Αυγούστου, αφού υπάρχει σοβαρός κίνδυνος να κηρυχθεί στάση πληρωμών. Τα όσα προηγήθηκαν, σε συνδυασμό με τις προειδοποιήσεις των «οίκων», έδωσαν αφορμή για εκτιμήσεις περί χρεοκοπίας των ΗΠΑ.

ΣΤΙΣ ΗΠΑ ΤΟ ΑΝΩΤΑΤΟ ΥΨΟΣ του δημόσιου δανεισμού καθορίζεται με απόφαση του Κογκρέσου. Αυτή τη στιγμή το όριο είναι τα 14,3 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ο νόμος ορίζει ότι, αν αυτό ξεπεραστεί, η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να κηρύξει στάση πληρωμών.

Πράγματι, αυτήν την περίοδο, ο δημόσιος δανεισμός των ΗΠΑ βρίσκεται στο όριο και πιθανόν να το έχει ξεπεράσει. Πάντως είναι βέβαιο, υπολογίζοντας και τις υποχρεώσεις της κυβέρνησης για τον επόμενο μήνα, ότι οι ανάγκες δανεισμού θα ξεπεράσουν αισθητά το όριο των 14,3 τρισ.

Το πρόβλημα για την κυβέρνηση Ομπάμα είναι ότι δε διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία στο Κογκρέσο για να αλλάξει το όριο δανεισμού. Οι Ρεπουμπλικάνοι από την πλευρά τους δηλώνουν ότι για να συμφωνήσουν πρέπει να μειωθούν δραστικά οι κοινωνικές δαπάνες και να παραμείνουν σε ισχύ οι φοροαπαλλαγές που ευνοούν τους πλουσιότερους. Ομως, αν ικανοποιηθούν οι ρεπουμπλικανικές απαιτήσεις, ο Ομπάμα θα χάσει κάθε έρεισμα στο εκλογικό σώμα, αφού θα έχει καταπατήσει όλες τις προεκλογικές του υποσχέσεις.

ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, σε παρόμοια θέση βρέθηκαν πολλές αμερικανικές κυβερνήσεις κατά το παρελθόν και το πρόβλημα λύθηκε, έστω και στο παρά πέντε, με απόφαση του Κογκρέσου για την αύξηση του ορίου. Σε καμιά περίπτωση, δε θα ήθελαν ούτε οι Δημοκρατικοί, ούτε οι Ρεπουμπλικάνοι, με ό,τι εκπροσωπούν και οι δύο, να σηκώσουν το βάρος μιας ενδεχόμενης «χρεοκοπίας» του αμερικανικού κράτους.

Η αλήθεια είναι ότι το πρόβλημα του χρέους και, επομένως, του δανεισμού είναι πολύ σοβαρό για τις ΗΠΑ. Από 5,63 τρισεκατομμύρια δολάρια που ήταν το χρέος το 2000, έχει ήδη εκτοξευθεί στα 14,3 τρισ., κοντεύει, δηλαδή, να τριπλασιαστεί σε έντεκα χρόνια, ενώ από το 57% του ΑΕΠ το 2000 πλησιάζει ταχύτατα το 100%.

Ομως, οι ΗΠΑ, αξιοποιώντας την οικονομική, πολιτική και στρατιωτική τους ισχύ, αλλά και το δικαίωμα να «κόβουν» χρήμα κατά το δοκούν, δεν αφήνουν περιθώρια για τέτοιου είδους εκτροπές. Το θέμα είναι μέχρι πότε;

Οι απολύσεις και τα κέρδη

Οποιος απολύσει τους περισσότερους κερδίζει... Αυτή είναι μια κορυφαία εκδήλωση της «ανταγωνιστικότητας» και γι' αυτό οι ελβετικές τράπεζες βάλθηκαν να «ξεφορτώνονται» εργαζόμενους (όσο περισσότερους γίνεται) για να ...κερδίσουν.

Η καθημερινή ελβετική εφημερίδα «Tages-Anzeiger» έγραψε την Τετάρτη ότι η τράπεζα UBS, από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, προτίθεται να απολύσει 5.000 υπαλλήλους της. Η εφημερίδα επικαλείται ανώνυμη εμπιστευτική πηγή και σημειώνει ότι η επίσημη ανακοίνωση θα γίνει στις 26 Ιούλη, σε συνδυασμό με τη δημοσιοποίηση των αποτελεσμάτων της τράπεζας το δεύτερο τρίμηνο του 2011.

Προειδοποιητικές «βολές» για τις απολύσεις στην UBS είχαμε από την περασμένη βδομάδα, όταν ένα στέλεχός της έκανε λόγο για ανάγκη «χαλιναγώγησης των δαπανών», ενώ ο πρόεδρος της UBS Κασπάρ Βίλιτζερ είπε ότι «η περικοπή του κόστους είναι αναπόφευκτη».

Αξίζει να σημειωθεί ότι από την απόλυση των 5.000 υπαλλήλων, η τράπεζα θα «εξοικονομήσει» ένα δισεκατομμύριο ελβετικά φράγκα (1,2 δισ. δολάρια).

Η μεθόδευση των απολύσεων στη UBS σχετίζεται άμεσα με τα σχέδια της άλλης μεγάλης ελβετικής τράπεζας, της Credit Suisse, να προχωρήσει άμεσα στην απόλυση 1.000 εργαζομένων για να εξοικονομήσει 800 εκατομμύρια ελβετικά φράγκα και να πετύχει έτσι ένα καλύτερο μέρισμα για τους μετόχους της.

Αυτό το ντόμινο των απολύσεων αναμένεται να επεκταθεί σε ολόκληρο τον τραπεζικό τομέα διεθνώς, καθώς οι τράπεζες θα επιδιώξουν να εξισορροπήσουν τις όποιες απώλειές τους με ομαδικές απολύσεις προσωπικού.

Εχει διαπιστωθεί, εξάλλου, ότι όσο περισσότερες απολύσεις κάνει μια επιχείρηση τόσο καλύτερα πηγαίνει η μετοχή της. Για να επιβεβαιωθεί ότι οι «αγορές» τρέφονται στην κυριολεξία από το αίμα των εργαζομένων.

ΕΕ - ΠΛΑΣΤΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Οι τελωνειακοί κατάσχεσαν πλαστά προϊόντα αξίας, συνολικώς, η οποία «υπερβαίνει το ένα δισεκατομμύριο ευρώ, στα εξωτερικά όρια της ΕΕ, όλο το 2010» (διπλάσια πρακτικά ποσότητα σε σύγκριση με το 2009 λαμβανομένου υπόψη του διαδικτυακού εμπορίου). Οι Ευρωπαίοι τελωνειακοί στην Επιτροπή των Βρυξελλών σημείωσαν: «Η αφετηρία των πλαστών προϊόντων σε ποσοστό έως 85% ήταν η Κίνα, ενώ μεγάλα ποσοστά αυτών διακινήθηκε μέσω: της Τουρκίας, της Ταϊλάνδης, της Ινδίας, του Χονγκ Κονγκ».

ΧΡΥΣΟΣ - ΡΕΚΟΡ Η τιμή του χρυσού κατέγραψε την Τετάρτη νέο ιστορικό ρεκόρ πλησιάζοντας τα 1.580 δολάρια η ουγγιά, καθώς αυξάνονται οι ανησυχίες για μια πιθανή διάχυση της κρίσης του χρέους στους κόλπους της ζώνης του ευρώ. Γύρω στις 14.30 (ώρα Ελλάδας), η τιμή της ουγγιάς του χρυσού είχε φτάσει στα 1.578,72 δολάρια. Η τιμή του χρυσού αντανακλά συνήθως την ανησυχία των «αγορών», εξαιτίας μιας δυσάρεστης οικονομικής εξέλιξης, ή και μιας καταστροφής. Ο χρυσός συνεχίζει να θεωρείται «ασφαλής».

ΚΙΝΑ - ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ρυθμό ανάπτυξης 9,5% σημείωσε η οικονομία της Κίνας στο δεύτερο τρίμηνο του 2011 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2010, ρυθμός που είναι ελαφρά χαμηλότερος σε σχέση με το 9,7% του πρώτου τριμήνου φέτος. Σύμφωνα με δημοσίευμα της εφημερίδας «Financial Times», η επίδοση ήταν ισχυρότερη από αυτή που ανέμεναν πολλοί οικονομολόγοι.