Αποτελεί, επίσης, το φανάρι για τους αγώνες των βαλκανικών λαών και γενικότερα της Ευρώπης. Αυτό, γιατί μετά τα τραγικά γεγονότα της ανατροπής του σοσιαλισμού στην Ευρώπη και την κρίση που πέρασε και περνάει ακόμα το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, κατάφερε να κρατηθεί όρθιο, παρ' όλα τα χτυπήματα του ταξικού αντιπάλου με τη βοήθεια από τα μέσα, από τα γνωστά στελέχη που τελικά αποχώρησαν και μπήκαν μέσα στη ζούγκλα του κεφαλαίου και του ιμπεριαλισμού. Εκείνο που μέτρησε στην προκειμένη περίπτωση είναι ότι κατόρθωσε να μείνει κόμμα Μαρξιστικό - Λενινιστικό, με τις αρχές και τη θεωρία μας.

Εξακολουθεί να συγκεντρώνει τα πυρά και τη λυσσασμένη επίθεση του ταξικού αντίπαλου με τη βοήθεια και νέων φωστήρων, που σχίζονται, όπως λένε, για το καλό του. Αποτελεί το καψούλι για τους αγώνες που έρχονται. Αυτό το απέδειξε με τους αγώνες στο εσωτερικό για τους εργαζόμενους, αλλά και με την αλληλεγγύη στους λαούς που δέχονται την επίθεση του ιμπεριαλισμού, όπως στο πρόσφατο παρελθόν υπέρ του γιουγκοσλαβικού λαού και τώρα στέκεται συμπαραστάτης στον παλαιστινιακό λαό, που δέχεται εγκληματική επίθεση από τις εμπροσθοφυλακές των Αμερικανών ιμπεριαλιστών, που οι Ευρωπαίοι και οι πολιτικές δυνάμεις στη χώρα μας ακολουθούν πολιτική Πόντιου Πιλάτου, στην ουσία υπηρετούν τις ενέργειες των Αμερικανών.

Οι Θέσεις της ΚΕ για το 16ο Συνέδριο με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο, γιατί απαντούν στην κατάσταση που υπάρχει σήμερα στη χώρα μας και στον κόσμο. Αναλύει με σαφήνεια την επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού και των μονοπωλίων, που λυσσασμένα επιτίθενται να επιβάλουν τη νέα τάξη πραγμάτων, αξιοποιώντας τους συσχετισμούς δύναμης που έχουν μετά τα τραγικά γεγονότα (διάλυση Σοβιετικής Ενωσης, ανατροπή του σοσιαλισμού).

Μπροστά στην κατάσταση αυτή, το Κόμμα με την πρόταση του 15ου Συνεδρίου για τη δημιουργία μετώπου σύγκρουσης ενάντια στην πολιτική της κυβέρνησης και το μεγάλο κεφάλαιο, αποτελεί τη διέξοδο από την κατάσταση αυτή, για άλλη εξουσία υπέρ των εργαζομένων και του λαού, για το άνοιγμα του δρόμου, για τον αντικειμενικά στρατηγικό στόχο που είναι ο σοσιαλισμός.

Για τη συσπείρωση των δυνάμεων ενάντια στην κατάσταση αυτή πρωτοπόρα δύναμη είναι η ε.τ. Αλλωστε σε όλες τις δύσκολες εποχές, αυτή είναι πάντα μπροστά. Ακόμα και στα χρόνια της Ναζιστικής Κατοχής, πρώτος αντιστασιακός σχηματισμός ήταν το εργατικό ΕΑΜ. Χωρίς την εργατική τάξη δεν είναι δυνατή η ύπαρξη μετώπου που να συγκρουστεί με τις δυνάμεις αυτές.

Γι' αυτό η συγκρότηση του ΠΑΜΕ, με σκοπό τη συσπείρωση της ε.τ. σε ταξικό επίπεδο ήταν απαραίτητη προϋπόθεση για την αντίσταση κατ' αρχήν στην κυβερνητική λαίλαπα ενάντια στις κατακτήσεις ενός αιώνα αγώνων και στη συνέχεια για τη συσπείρωση του λαού στο μέτωπο, που ο λαός θα νιώσει τη δύναμή του, θα καταλάβει ότι ο ιμπεριαλισμός δεν είναι ανίκητος, παρ' όλες τις θεωρίες τους για το αντίθετο.

Το κύριο πρόβλημα, όμως, για την επιτυχία του αγώνα είναι να βγει το Κόμμα πιο γερό, πιο δυνατό από το 16ο Συνέδριο. Αυτό εξαρτάται από τη θέληση των στελεχών και μελών. Αυτό σημαίνει αγώνας, ώστε το Κόμμα να διαφυλάξει τα χαρακτηριστικά του Μαρξισμού - Λενινισμού, εξασφάλιση λειτουργίας των Οργανώσεών του σύμφωνα με τις καταστατικές αρχές. Οι οργανώσεις του να γίνουν ηγετικές μονάδες μέσα στο λαό κύρια στην ε.τ.

Οι κομμουνιστές να έχουν προτεραιότητα τη δουλιά του Κόμματος, προσεκτική δουλιά στη Νεολαία, επαγρύπνηση για την υπεράσπιση των γραμμών του, πίστη στα ιδανικά του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού. Αγώνας καθημερινός ενάντια στον ταξικό αντίπαλο και στο σύμμαχό του, τον οπορτουνισμό. Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα σοβαρά θέματα. Οσο προχωράμε στο Συνέδριο, τόσο δυναμώνει η επίθεση του αντίπαλου.

Εκείνο, όμως, που είναι λυπηρό είναι το γεγονός ότι βοηθιέται από στελέχη, όπως ο Μήτσος Κωστόπουλος, κατά πρώτο λόγο, ο Θεωνάς κλπ., στη συνέχεια. Οι απόψεις τους ενάντια στην πολιτική του 15ου Συνεδρίου είναι ενάντια στη δημιουργία του Μετώπου, με κύριο στόχο τα βέλη τους ενάντια στο ΠΑΜΕ, δηλαδή στην καρδιά. Εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι οι απόψεις αυτές είναι βαθύτατα λαθεμένες και αυτό γιατί: Μπερδεύουν διαφορετικές περιόδους, όπως τη 10ετία του 1980, όταν η σοσιαλδημοκρατία που την εξέφραζε και την εκφράζει, κυρίως το ΠΑΣΟΚ, δεν είχε δείξει ακόμα το πραγματικό της πρόσωπο. Τα συνδικαλιστικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ μας έβγαιναν με επαναστατικές κορόνες από τα αριστερά. Θυμόμαστε όλοι, συζητήσεις επί συζητήσεων στο 10ο Συνέδριο, για το τι κόμμα είναι το ΠΑΣΟΚ. Στην περίοδο εκείνη καλά κάναμε και συνεργαζόμαστε για καθημερινά προβλήματα των εργαζομένων. Φαίνεται, όμως, ότι ξεχνούσαμε να τονίζουμε στους εργαζόμενους τον αντικειμενικό μας στόχο, που είναι η επανάσταση και ο σοσιαλισμός. Στη σημερινή περίοδο όμως τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Η σοσιαλδημοκρατία έχει ενσωματωθεί πλήρως στον ιμπεριαλισμό και βοηθάει μαζί με άλλες δυνάμεις την επίθεση των μονοπωλίων για την αφαίρεση όσων κέρδισαν οι εργαζόμενοι με τους αγώνες τους και τη βοήθεια της Σ.Ε., δηλαδή με την εξουσία της ε.τ., μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση. Η πολιτική της κυβέρνησης σαν θεληματάρης του ιμπεριαλισμού έγινε κάτι παραπάνω από καθαρή. Στην προσπάθειά της για να φέρει το αντιλαϊκό της έργο σε πέρας, σημαντικούς βοηθούς έχει τις ηγεσίες του συνδικαλιστικού κινήματος, που οι Κωστόπουλος και Θεωνάς επιμένουν ακόμα για συνεργασίες, όπως λένε, σε σειρά προβλήματα, την ίδια ώρα που αυτοί βοηθούν με τους διαλόγους να εφαρμοστεί αυτή η αντιλαϊκή πολιτική, αλλά και γενικότερα πολιτική στα Βαλκάνια, Μέση Ανατολή, έγινε το δεξί χέρι των εγκληματιών.

Πράγματι έχω προβληματιστεί σοβαρά με τη στάση τους αυτή και προσπαθώ να ξεκαθαρίσω. Δεν καταλαβαίνουν ή δε θέλουν να καταλάβουν τα πράγματα σήμερα, αλλά μας κατηγορούν για τυχοδιωκτισμό και ανηθικότητα, την ΚΕ, γιατί απαντάει στη χυδαία άποψή τους.

Τα τελευταία γεγονότα των ημερών αυτών, άσκηση του ΝΑΤΟ, εχθρικές τουρκικές ενέργειες με κάλυψη του ΝΑΤΟ, είναι πρόσθετη επιβεβαίωση της γραμμής του Κόμματος, το οποίο καταγγέλλει τη συνέχιση της χώρας στη δομή του ΝΑΤΟ, αλλά πού να τα δουν αυτά οι φίλοι μας που μας κατηγορούν για ανηθικότητα και τυχοδιωκτισμό, γιατί απορρίπτουμε τις βαθιά λαθεμένες ή εσκεμμένες απόψεις τους. Το γεγονός μόνο ότι ο ταξικός αντίπαλος τους αγκαλιάζει και θέτει στη διάθεσή τους όλα τα μέσα, ας μας προβληματίσει όλους.

Χρειάζεται πολλή δουλιά για την απόκρουση της επίθεσης ενάντια στο Κόμμα, βοηθούμενοι από τους «σωτήρες τους», να βγει δυνατό, τη μόνη ελπίδα για το λαό.

Μέλος του Γραφείου Περιοχής Δυτ. Πελ/σου και Νησιών

Εχω την αίσθηση ότι μερικά εδάφια των Θέσεων για το 16ο Συνέδριο χρειάζονται καλύτερη επεξεργασία, ώστε να μας προφυλάσσουν από πιθανές - και εντελώς δυνατές στις σημερινές συνθήκες - παρεξηγήσεις. Συγκεκριμένα:

- Γιατί, τέλος πάντων, δίνουμε τόση σημασία και κάνουμε τόσο θόρυβο για την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό; Φοβούμαι (και εύχομαι να πέφτω εντελώς έξω) ότι, στις Θέσεις, δε φαίνεται επαρκώς ότι το υπόβαθρο όλων αυτών είναι η προστασία της εθνικής μας ανεξαρτησίας, η απόκρουση του κινδύνου της ολοκληρωτικής εθνικής μας υποδούλωσης. Και, πράγμα ακόμη σοβαρότερο, δε φαίνεται ότι πρόκειται όχι απλώς για υπόβαθρο αλλά και για πιεστικό καθήκον. Πράγματι, ενάμιση αιώνα μετά την κραυγή αγωνίας του Α. Κάλβου, που θεωρούσε ακόμη και την καταστροφή της χώρας σαν προτιμητέα λύση «παρά προστάτας νάχωμεν», σήμερα βρισκόμαστε αντιμέτωποι όχι απλώς με «προστάτες», αλλά με δυνάμεις που απαιτούν πλήρη υποταγή και, μάλιστα, να μας αρέσει κιόλας. Ακόμη χειρότερα: Δυναμώνει εξαιρετικά ο τρομαχτικός, δε διστάζω να πω ο φρικιαστικός κίνδυνος να δούμε τη χώρα μας όχι μόνο υπόδουλη την ίδια, αλλά και όργανο για την υποδούλωση και την καταπάτηση της ελευθερίας και της ανεξαρτησίας άλλων λαών. Αναρωτιέμαι: Δεν είναι, άραγε, χρέος και καθήκον, όχι εθελοντικό αλλά υποχρεωτικό και απαράγραπτο, όλων των Ελλήνων πατριωτών να μην αφήσουν, όσον εξαρτάται από αυτούς, κάτι τέτοιο να συμβεί;

- Είναι ο πατριώτης αναγκαστικά αντίπαλος και του καπιταλιστικού συστήματος; Η διατύπωση στη Θέση 48, Παρ. 11 (σελ. 41 του φυλλαδίου) αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο μιας τέτοιας παρεξήγησης. Μιας παρεξήγησης, επισημαίνουμε, η οποία

1) Αντανακλά μια άποψη η οποία δεν είναι γενικά σωστή και 2) Αντανακλά μια άποψη η οποία δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να γίνει δεκτή στη σημερινή συγκυρία.

Αν έχω καταλάβει καλά, η πολιτική του μετώπου δεν είναι πολιτική συσπείρωσης μόνο των αντιπάλων του καπιταλισμού, πολιτική συσπείρωσης της συνειδητής πρωτοπορίας, εκείνων, δηλαδή, που αντιλαμβάνονται σήμερα ότι οι εθνικές αντιθέσεις και ο εθνικός ζυγός δεν είναι τυχαία ούτε επιφανειακά φαινόμενα, αλλά εδράζονται στέρεα και βαθιά στην ίδια τη φύση του καπιταλισμού. Είναι πολιτική συσπείρωσης όλων όσοι θέλουν να αγωνιστούν ενάντια στην ιμπεριαλιστική επιδρομή είτε είναι συνειδητοί αντίπαλοι του καπιταλιστικού συστήματος είτε όχι.

- Δε θα πρέπει, άραγε, να είμαστε κάπως πιο προσεκτικοί σε μερικές διατυπώσεις; Το κείμενο θεωρεί αναγκαίο να τονίσει δύο φορές (Θέση 24, Παρ. 1 και Θέση 48, Παρ. 11, σελ. 23 και 41 του φυλλαδίου, αντίστοιχα) ότι το ΚΚΕ είναι αντίπαλο του «εθνικισμού» και του «θρησκευτικού φανατισμού». Κατ' αρχήν, πρόκειται για όρους ασαφείς και θολούς, που απαιτούν διευκρίνιση. Πέραν, όμως, από την ανάγκη διευκρίνισης όρων, δεν μπορεί κανείς να μην ρωτήσει δυο πράγματα:

1. Δε θα έπρεπε το κείμενο να υπογραμμίζει και να προβάλλει με τουλάχιστον παράλληλο τρόπο και σε τουλάχιστον παράλληλη έκταση το σαφή κίνδυνο του μεγαλοαστικού κοσμοπολιτισμού, φιλοϊμπεριαλιστικού και υποτακτικού στον ιμπεριαλισμό από τη φύση του, αλλά και από τον σημερινό προσανατολισμό του;

2. Συμφωνεί το ΚΚΕ με την άποψη ότι «απορρίπτουμε κάθε εθνικισμό»; Θεωρεί ότι ο εθνικισμός του έθνους που καταπιέζεται είναι επίσης απορριπτέος; Ο εθνικισμός των λαών που αγωνίζονται ενάντια στην ιμπεριαλιστική υποδούλωση είναι ο ίδιος και, συνεπώς, εξ ίσου καταδικάσιμος και απορριπτέος με τον εθνικισμό της μεγάλης δύναμης των ιμπεριαλιστών κυριάρχων;

Τα θέματα αυτά, σύντροφοι, δεν είναι απλά ούτε εύκολα στις απαντήσεις τους. Συνδέονται άμεσα με το ερώτημα αν έχουμε πραγματικά καταλάβει τι σημαίνει «εξάρτηση από τον ιμπεριαλισμό», αν δεχόμαστε ότι, στη χώρα μας αυτή τη στιγμή, το κύριο πρόβλημα είναι αυτό που ήταν πάντα από τότε που υπάρχει νεοελληνικό κράτος: Το εθνικό πρόβλημα, με τη μορφή της εξάρτησης, σήμερα της εξάρτησης από τον ιμπεριαλισμό, σε συνθήκες πλήρους τυπικής πολιτικής ανεξαρτησίας. Συνδέονται επίσης με το ότι η ίδια η κρισιακή πορεία του ιμπεριαλισμού δυναμώνει τις εθνικές, εκκλησιαστικοθρησκευτικές, πολιτιστικές και άλλες αντιθέσεις, όπως είναι προφανές στα Βαλκάνια αλλά και αλλού (τι άλλο συμβαίνει π.χ. στη Μέση Ανατολή;). Φυσικά, οι δυνάμεις που υπηρετούν το σύστημα, το σύστημα της υποδούλωσης και της εκμετάλλευσης, δε μένουν αδρανείς. Δε θα πουν, βέβαια, ανοιχτά στα θύματα ότι πρέπει να σκύψουν τον αυχένα στον ασήκωτο ζυγό της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Αν έλεγαν κάτι τέτοιο έτσι ανοιχτά, τότε δε θα υπηρετούσαν το σύστημα, τουλάχιστον αποδοτικά. Γι' αυτό, επιστρατεύουν την «πάλη ενάντια στον εθνικισμό» κτλ. (σαν να έφταιγε αυτός και όχι ο ιμπεριαλισμός). Αν λάβουμε υπ' όψη μας ότι, πρόσφατα ακόμη, είχε επιστρατευτεί, σαν τεκμηρίωση της σωτηρίας μας από τους ξένους και, συνεπώς, της υποχρέωσής μας να τους υπακούμε εν παντί, ακόμη και... η ναυμαχία του Ναυαρίνου (φυσικά, με πλήρη παραχάραξη των ιστορικών πλαισίων που οριοθετούσαν αυτό το όντως σημαντικότατο ιστορικό περιστατικό), καταλαβαίνει κανείς τι γίνεται. Δεν είμαστε, ασφαλώς, τόσο προπετείς ώστε να πιστεύουμε ότι όλα εξαρτώνται από μας, αλλά το ερώτημα παραμένει: Οσο εξαρτώνται από μας, θα το αφήσουμε να γίνει;

Πέραν, όμως, και αυτών, συνδέονται με κάτι ίσως ακόμη σοβαρότερο: Με την πιθανότητα τα κηρύγματα αυτά να βρουν αντανάκλαση μέσα στις ίδιες τις γραμμές του ΚΚΕ. Ο κίνδυνος είναι σοβαρότατος, ιδιαίτερα όταν έχουμε να κάνουμε, όπως τώρα, με δυνάμεις επιβλητικής υπεροχής, μεγάλων εμπειριών και εκτεταμένων μέσων επιβολής και επηρεασμού. Ο γράφων δε διστάζει να πει καθαρά ότι θα ήταν σοβαρό λάθος να θεωρήσουμε μερικά γνωστά γεγονότα των τελευταίων ημερών σαν ένα τυχαίο φαινόμενο και, πάντως, σαν κάτι που «θα περάσει». Δε θα περάσει καθόλου. Πρόκειται για συστηματική εκστρατεία φθοράς, μέσω ηχηρών συνθημάτων, που προσφέρονται για διείσδυση. Και η εμφάνιση, μέσα στον τρέχοντα προσυνεδριακό διάλογο, της άποψης της ανάγκης της πάλης «ενάντια στον εθνικισμό ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΟΥ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΜΟΡΦΕΣ» (υπογ. δική μας), πρέπει να μας θέσει σε κατάσταση επαγρύπνησης.

Τέλος, υπάρχει και ένα άλλο σημείο στο οποίο πρέπει να προφυλαχτούμε από παρεξηγήσεις. Το αναφέρω μόνο επιτροχάδην γιατί δεν αποτελεί το θέμα μου: Δεν πρέπει να δίνουμε αθέλητα την εντύπωση ότι δίνουμε «αφ' υψηλού μαθήματα» σε οποιονδήποτε για την οικοδόμηση του σοσιαλισμού. Εξ όσων, τουλάχιστον, γνωρίζω και εφ' όσον δεν κάνω κάποιο ιδιαίτερα σοβαρό λάθος, το Κόμμα μας δεν έχει ποτέ ως τώρα επωμιστεί ευθύνες εξουσίας και, συνεπώς, δεν μπορεί να ξέρει επακριβώς τι αυτό σημαίνει. Πρέπει, συνεπώς, να είμαστε πολύ προσεκτικοί στο ζήτημα αυτό και να μην ξεχνάμε ότι άλλο εκφράζω μια γνώμη με κάθε επιφύλαξη και άλλο προσπαθώ να γίνω καθηγητής.

Η Επιτροπή Δημόσιου Προσυνεδριακού Διαλόγου για το 16ο Συνέδριο του ΚΚΕ ενημερώνει ότι η προθεσμία αποστολής σημειωμάτων που θα δημοσιευτούν στην ΚΟΜΕΠ τελείωσε προχτές Κυριακή 5 Νοέμβρη, όπως είχε σημειώσει και στην πρώτη ανακοίνωσή της για την έναρξη του προσυνεδριακού διαλόγου. Η δημοσίευση άρθρων για το δημόσιο προσυνεδριακό διάλογο θα συνεχίσει πλέον μόνο από τις στήλες του «Ριζοσπάστη», γι' αυτό παρακαλούνται όσοι αποστείλουν άρθρα, αυτά να μην υπερβαίνουν τις 1.200 λέξεις. Το έκτακτο τεύχος της ΚΟΜΕΠ, με άρθρα αποκλειστικά προσυνεδριακού διαλόγου, θα κυκλοφορήσει σύντομα.