Πάνω στα χιονισμένα βουνά του Κουρδιστάν ένα κορίτσι παντρεύεται με αντάλλαγμα τα χρήματα, για να εγχειρηθεί και να μείνει στη ζωή ο μικρότερος αδερφός της. Φτάνει μαζί του στο νέο της σπίτι, αλλά η οικογένεια του γαμπρού δε θέλει να δεχτεί το βάρος του ελαττωματικού παιδιού και το στέλνει πίσω στο χωριό του. Η οικογένεια της νύφης θα αποδεχτεί την αθέτηση τη συμφωνίας, αφού το μικρό παιδί επιστρέφει σπίτι με ένα μουλάρι σαν αντιστάθμισμα για την εκδίωξή του.

Από το χωριό ξεκινούν κάθε τόσο καραβάνια που περνούν τα σύνορα για να εμπορευτούν διάφορα είδη στην κοντινότερη αγορά. Οποιος δεν έχει μουλάρι, μπορεί να σηκώσει το φορτίο στην πλάτη, βαδίζοντας στα ορεινά μονοπάτια. Αλλά έτσι το βάρος είναι μικρότερο και το αγώι φθηνότερο. Ενα μουλάρι είναι πολύτιμο, μα τώρα ο σκοπός είναι διαφορετικός: Ο μεγαλύτερος αδελφός θα φορτώσει το παιδί στο μουλάρι και θα προσπαθήσει να πουλήσει το ζώο στο παζάρι, στην άλλη πλευρά των συνόρων. Με τα χρήματα θα πληρώσει τους γιατρούς για την εγχείριση του παιδιού. Μα τα περάσματα είναι πιασμένα από στρατιωτικές περιπόλους κι ενέδρες: «Μεθυσμένα άλογα» η ταινία του Ιρανού σκηνοθέτη Μπαχμάν Γκομπάντι. Κι από τα υψόμετρα των βουνών του Κουρδιστάν, διωγμένοι από τη φτώχεια, τους πολέμους, την καταπίεση, Κούρδοι πρόσφυγες διασχίζουν την Ασία, περνούν τα ναρκοθετημένα σύνορα της «Ευρώπης», φτάνουν στην Ελλάδα. Η Αθήνα σταθμός στο ταξίδι τους. Και στη διάρκεια αυτού του σταθμού ένας σκηνοθέτης, ο Σταύρος Ιωάννου θα σταθεί απέναντι στους χώρους της λαθραίας διαβίωσης, θα κινηματογραφήσει τις σχέσεις τους στο εσωτερικό της μεταναστευτικής κοινότητας, τις συνευρέσεις τους, τις μνήμες από μια επίσης λαθραία ζωή στην πατρίδα, τη συνεχή επιδίωξη για μια ακριβοπληρωμένη φυγή: Οι «Κλειστοί δρόμοι» στήνουν μια μυθοπλασία πάνω σ' ένα ντοκιμαντερίστικο φιλμικό σκηνικό.

Μια μυθοπλασία που, ιδωμένη από τη σκοπιά κάποιου στεγανοποιημένου ανθρωπισμού, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και κοινότοπη. Μα η «κοινοτοπία» αναζητώντας τον εαυτό της στον προσφυγικό καταυλισμό της πλατείας Κουμουνδούρου, στην κοινωνική εγκατάλειψη, την κρατική καταδίωξη, φτάνει ξαφνικά να στηρίξει όλο το βάρος της αυτοπυρπόλησης των ηρώων στη σκηνή του φινάλε. Σκηνή διακριτικά κινηματογραφημένη για βλέμματα που, έτσι κι αλλιώς, θα ήθελαν να παρακάμψουν την εικόνα της. Φευγαλέα, διακριτική και η τελευταία εικόνα στις «2000+1 στιγμές» του Δημήτρη Αθανίτη: Εδώ το καθαρό - άγριο στο βάθος του όσο και γαλήνιο - βλέμμα ενός παιδιού του δρόμου έρχεται σαν τελευταία πινελιά να επικαλύψει, να δώσει ίσως μια άλλη διάσταση, ίσως να ανατρέψει το πλέγμα μιας σειράς σχέσεων που συντελούνται πίσω απ' τη βιτρίνα του καθωσπρεπισμού και της αλλοτριωμένης ανάγκης των ηρώων: Πρόσωπα οικεία, μοναχικά, στερημένα από τον καταλύτη της κοινωνικότητας, λες και κάποιο αόρατο συρματόπλεγμα υψώνεται ανάμεσά τους, τα πρόσωπα του φιλμ και οι σχέσεις τους συνθέτουν ένα μουντό ψηφιδωτό αρμολογημένο από τον υφέρποντα κίνδυνο του υλικού των τηλεοπτικών δελτίων, μες στην επίπλαστη γιορτινή σημαντικότητα του σημείο «τομής» των δυο χιλιετιών...

Στον ατμοσφαιρικό αντίποδα της ταινίας του Αθανίτη βρίσκεται το φιλμ του Βασίλη Ντούρου «Το φως που σβήνει». Εδώ, στο φόντο ενός νησιώτικου τοπίου - παρθένου από τη στενότητα και την οριακή παρακμή του «αστικού κέντρου», ξεδιπλώνεται η συγκινητική ιστορία ενός παιδιού, που, για ν' αντιπαλέψει τα προβλήματα όρασης που αντιμετωπίζει, διαθέτει το χάρισμα του μουσικού του ταλέντου. Στο δρόμο που θέλει ν' ακολουθήσει με το βιολί του, το παιδί θα συναντήσει τα κοινωνικά και οικογενειακά εμπόδια μιας προκατάληψης και τη συμπαράσταση της δασκάλας του κι ενός γέρου φαροφύλακα, ο οποίος τον έχει μυήσει στον κόσμο της μουσικής. Συνεπές σε μια κλασική αφηγηματική και αισθητική γραμμή, επιμελημένο προσεκτικά στις κατασκευαστικές του λεπτομέρειες το φιλμ ανακτά την ικανότητα να μοιραστεί με το θεατή τις προθέσεις των δημιουργών του και, εκτός από την αφηγηματική του αμεσότητα, να μεταδώσει κάτι απ' την απροσδιόριστη αίσθηση της ζωής πέρα από την πεζότητα των φαινομένων.

Μαζί με αυτές τις τρεις από τις ταινίες του ελληνικού προγράμματος, που είχαν κάτι από τον κόσμο των δημιουργών τους να καταθέσουν, αξιόλογα ήταν και τα δυο κινηματογραφικά ντοκιμαντέρ που έχουν προβληθεί έως σήμερα: «Μ' αρέσουν οι καρδιές σαν τη δική μου», του Γιώργου Ζέρβα, μια σύνθεση οπτικών κι ηχητικών ντοκουμέντων γύρω από την προσωπικότητα και το έργο του Μάρκου Βαμβακάρη, συμπληρωμένη από μια σύγχρονη περιδιάβαση στους χώρους που έζησε: στη Σύρα, στον Πειραιά, στις αποθήκες του λιμανιού, στα σφαγεία και στις λαϊκές γειτονιές...

Και «Είδαν τα μάτια μας γιορτές» του Στέλιου Χαραλαμπόπουλου: Ενα οδοιπορικό στις περιοχές της Τουρκίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας, όπου καλλιεργείται το στάρι, η ελιά, το σταφύλι - το ψωμί, το λάδι και το κρασί. Σημερινή πολιτιστική κοινότητα ανάμεσα σε διαφορετικούς λαούς, οικοδομημένη σε αρχαϊκές δραστηριότητες, που δεν παύουν να αποτελούν βάση οικονομικών λειτουργιών, λατρευτικών τελετουργιών και εθίμων και εκδηλώσεων του λαϊκού πολιτισμού.

Ο Θάνος Μικρούτσικος με τραγούδια μιας δημιουργικής πορείας

Στο διήμερο «οδοιπορικό» στα τραγούδια του το κοινό θ' απολαύσει μελωδικές «εικόνες» μεγάλων ποιητών, όπως οι Βλαδίμηρος Μαγιακόφσκι, Φρανσουά Βιγιόν, Νίκος Καββαδίας, αλλά και αξιότατων στιχουργών όπως οι Κώστας Τριπολίτης, Οδυσσέας Ιωάννου, Γιώργος Μιχαηλίδης, Αλκης Αλκαίου και Κώστας Λαχάς. Επίσης, θ' ακουστεί σε πρώτη εκτέλεση το τραγούδι «Ο Αμλετ της Σελήνης», σε στίχους Μάνου Ελευθερίου, που είναι αφιερωμένο στον αξέχαστο Γιώργο Χειμωνά. Να σημειωθεί πως τα περισσότερα από τα τραγούδια δεν έχουν ερμηνευτεί ποτέ ζωντανά ή έχουν παρουσιαστεί σπάνια.

Ο Χρήστος Θηβαίος με την κιθάρα του θ' ανοίξει το μελωδικό «ταξίδι», με συνταξιδιώτη τον ίδιο το συνθέτη, που θα παίξει πιάνο και θα τραγουδήσει το «Ανεμολόγιο», το «Τετράστιχο» και τους «Εφτά νάνους στο S/S Cyrenia». Μαζί του θα εμφανιστούν οι μουσικοί: Θύμιος Παπαδόπουλος, Νίκος Τουλιάτος, Γιάννης Παπαζαχαριάκης, Βαγγέλης Κοντόπουλος, Κώστας Καραγιάννης και Χρήστος Καρατζάς. Στο δεύτερο μέρος η Χάρις Αλεξίου θ' ανταμώσει και πάλι στη σκηνή με τον Θ. Μικρούτσικο, μετά από δέκα χρόνια. «Κρατάει χρόνια αυτή η κολώνια», «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ», «Η αγάπη είναι ζάλη», «Σταυρός του Νότου» είναι κάποιοι από τους σταθμούς αυτού του κοινού ταξιδιού τους στο χρόνο. Η Χ. Αλεξίου θα ερμηνεύσει επίσης, για πρώτη φορά, τα τραγούδια «Σιντάρτα», «Αννα, μην κλαις», «Θεσσαλονίκη» και «A bord de l' Aspasia». Τα τραγούδια έχουν ενορχηστρωθεί σε νέα μορφή, καθώς θα ερμηνευτούν από συμφωνικό σύνολο, την «Καμεράτα», υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Μυράτ. Για τις δύο συναυλίες απομένουν ελάχιστα εισιτήρια.