1. Ολοι οι φίλοι του ΚΚΕ περιμέναμε το συνέδριο σαν ένα σταθμό για τη συνέχιση του αγώνα. Ενός αγώνα με πίστη πάντα στην τελική νίκη του σοσιαλισμού. Μερικοί θέλουν να δημιουργήσουν, τάχα, ένα μεγάλο κόμμα, που να μην είναι όμως κομμουνιστικό. Δεν το καταλαβαίνω, αλλά ξέρω ότι ο λαός, και αυτό είναι καθαρό, μόνο στο ΚΚΕ μπορεί να βασίζεται.

2. Το ΚΚΕ έχει 83, περίπου, χρόνια ιστορίας. Μέσα στα 83 αυτά χρόνια, τα μέλη του φυλακίστηκαν, εξορίστηκαν, βασανίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους, πηγαίνοντας στα αποσπάσματα τραγουδώντας. Δημιούργησε τα ανεπανάληπτα, ΕΑΜ, ΕΛΑΣ, ΕΛΑΝ και ΔΣΕ, για να προστατέψει την Ελλάδα και το λαό από τη χτεσινή και σημερινή κατοχή.

3. Σχετικά με το 16ο Συνέδριό σας θα το θεωρούσα τιμή μου, αν και είμαι ένας απλός φίλος και ψηφοφόρος του τιμημένου ΚΚΕ, εφόσον δημοσιεύατε στις στήλες του προσυνεδριακού διαλόγου, στο «Ριζοσπάστη», κάποιες απόψεις μου.

α. Από το 15ο Συνέδριο μέχρι σήμερα πολλές είναι οι επιτυχίες του ΚΚΕ, αλλά η σημαντικότερη ήταν η πρωτοβουλία του για τις διεθνείς συναντήσεις που οργάνωσε μεταξύ των εργατικών και κομμουνιστών κομμάτων, τρεις φορές. Με την πρωτοβουλία του αυτή, το ΚΚΕ αναδείχνεται στην πρωτοπορία των κομμουνιστικών κομμάτων, που μετά την απόφαση για την έκδοση του περιοδικού (για τις εργασίες και αποφάσεις των κομμουνιστικών κομμάτων), θα πρέπει να προωθήσει τη δημιουργία μιας «Κομμουνιστικής Διεθνούς» με βάση τον Μ-Λ, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του ιμπεριαλισμού.

β. Αρκεί να δούμε την πολιτική κατάσταση, για να απαντηθεί η άσκηση κριτικής στη θέση «πέντε κόμματα, δύο πολιτικές». Το ΠΑΣΟΚ έχει αναδειχτεί σε διαχειριστή της άρχουσας τάξης και του ιμπεριαλισμού. Η ΝΔ κατηγορεί το ΠΑΣΟΚ ότι της έκλεψε τις ιδέες, αλλά καθυστερεί στην υλοποίηση των αντιλαϊκών μέτρων. Ο ΣΥΝ ψήφισε το Μάαστριχτ και το Αμστερνταμ, λέει ναι σε όλες τις αποφάσεις της ΕΕ και με το τελευταίο συνέδριό του πλησίασε ακόμη πιο πολύ το ΠΑΣΟΚ. Το ΔΗΚΚΙ έχει προσκολληθεί στο «παλιό ΠΑΣΟΚ», που με υπουργό τον Σημίτη πάγωσε τους μισθούς και ψήφισε το άρθρο 4 για το συνδικαλισμό. Ποια, λοιπόν, η πολιτική διαφορά των παραπάνω κομμάτων; Τι θέλει ο Θεωνάς;

γ. Το ΚΚΕ, στις τελευταίες εκλογές, συνεργάστηκε με την Κομμουνιστική Ανανέωση και στα ψηφοδέλτιά του πάνω από το 30% των υποψηφίων ήταν εξωκομματικοί. Παρ' όλα αυτά μερικοί δεν τους είδαν φαίνεται και είδαν μόνο τους Ζουράρι και Κανέλλη. Αν και γνωρίζουν πολύ καλά ότι το ΚΚΕ δεν κάνει διάκριση ανάμεσα σε θρησκείες, σε άθεους και μη άθεους και ότι συνεργάζεται μαζί τους, φτάνει να υπάρχει μια ελάχιστη κοινή αντιιμπεριαλιστική γραμμή κάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν.

Τα βάζουν με ανθρώπους που έφαγαν τα δακρυγόνα του ΠΑΣΟΚ στις αντιπολεμικές συγκεντρώσεις - διαδηλώσεις και αποθεώνουν την αντιθρησκευτικότητα της ΑΕΚΑ και του ΣΥΝ που κάνουν σημαία τους τις ταυτότητες, αλλά πέταξαν τη σημαία της αντιιμπεριαλιστικής πάλης. Οταν το ΚΚΕ, επειδή δεν υπήρχαν δυνατότητες, δεν πραγματοποιούσε συνεργασίες το κατηγορούσαν ότι «το ΚΚΕ απομονώνεται». Οταν δημιουργήθηκαν τέτοιες δυνατότητες και συνεργάστηκε, άλλαξαν βιολί και το κατηγορούν ότι «το ΚΚΕ, χάνει την ταυτότητά του». Οπως βλέπουμε φροντίζουν πάντα για το... καλό του.

δ. Χρειάζονται συνεχείς προσπάθειες και συμβιβασμοί για τη συγκρότηση του ΑΑΔΜ, αλλά και προσοχή. Προσοχή και πάντα κατά νουν κάποιους απαράδεκτους συμβιβασμούς, όπως τον Λίβανο, την Γκαζέρτα, τη Βάρκιζα, με τελευταίο τη συγκρότηση του «Συνασπισμού», με όλα τα τραγικά επακόλουθα.

ε. Κλείνοντας, θα αναφερθώ στο Δημοκρατικό Συγκεντρωτισμό, ο οποίος, ως αρχή, είναι ο θεμέλιος λίθος του κόμματος. Η αρχή αυτή πρέπει να είναι σεβαστή από όλα τα μέλη και πολύ περισσότερο από τα στελέχη. Ο καθένας πρέπει να λέει ελεύθερα την άποψή του, αλλά πάντα μέσα στα όργανα του Κόμματος και σε καμιά περίπτωση δεν είναι δυνατό να ασκείται κριτική με τον τρόπο του Κωστόπουλου, ο οποίος έγινε γυρολόγος διαφημιστής του ΣΥΝ, για την ώρα.

Ευχαριστώ και καλή επιτυχία του συνεδρίου.

ΚΑΜΑΤΕΡΟ

α. Στην κοινωνική συμμαχία της εργατικής τάξης και των μικροαστικών στρωμάτων του χωριού και της πόλης.

β. Στο κοινό τους συμφέρον να εναντιωθούν πέρα από τις διαφορές τους και να παλέψουν κατά του κοινού αντιπάλου τους (μονοπώλια, μεγάλο κεφάλαιο).

γ. Αντλεί τη δύναμή του από την ανάπτυξη της ταξικής πάλης και τις διεργασίες και ανακατατάξεις που αυτή φέρνει στο κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο και που αυτό με τη σειρά του αλληλεπιδρά στη διαδικασία αλλαγής των συσχετισμών.

δ. Επηρεάζεται βαθιά από την κατάσταση που επικρατεί στο συνδικαλιστικό κίνημα της εργατικής τάξης, από το βαθμό οργάνωσης των εργαζομένων, από τις εξελίξεις στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων και από την κατάσταση των λαϊκών κινημάτων στις γειτονικές και κοντινές χώρες, την ΕΕ και γενικότερα την Ευρώπη.

ε. Αποφασιστικός παράγοντας για τη μαζικότητα και μαχητικότητα του Μετώπου θα είναι η πορεία ενότητας της εργατικής τάξης, η κατάκτηση του ηγετικού καθοδηγητικού ρόλου και στο λαϊκό κίνημα και του κόμματός της, του ΚΚΕ, μέσα στη ζωή και τη δράση.

στ. (Θέση 19). Στις κοινωνικοπολιτικές δυνάμεις που το συγκροτούν, δεν αρκεί η κοινή δράση που βασίζεται σε κοινές ή παραπλήσιες αντιλήψεις για μεγάλα ή μικρά προβλήματα. Απαιτείται να υπάρχει και ένα επίπεδο συμφωνίας στη γενική γραμμή κατεύθυνσης για τη λύση των προβλημάτων, στην ανάγκη ρήξης με τα συμφέροντα των μονοπωλίων και των ιμπεριαλιστικών επιλογών.

ζ. Ως κοινωνικοπολιτική συμμαχία θα αξιοποιεί σε όλη τη δράση του το στοιχείο του συμβιβασμού, ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή συγκέντρωση δυνάμεων, αρκεί αυτοί να μη μπαίνουν εμπόδιο στη δυναμική των εξελίξεων.

η. Ανεξάρτητα από διαφορές (Θέση 20), προβάλλει στο λαό την ιδέα ότι είναι αναγκαίο και ρεαλιστικό να επιβληθούν τα συμφέροντα των καταπιεζομένων λαϊκών δυνάμεων στο επίπεδο της εξουσίας, στόχος αναπόσπαστα δεμένος με δραστική αλλαγή και ανατροπή του συσχετισμού δύναμης (λαϊκή εξουσία, λαϊκή οικονομία).

θ. Ο αγώνας του μετώπου θα αντανακλάται στο επίπεδο της εξουσίας, ανάλογα με την όξυνση της ταξικής πάλης, τη σταθερότητα της συμμαχίας και την ύπαρξη ή όχι πανεθνικής κρίσης.

ι. Σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης μπορεί να πάρει χαρακτηριστικά επαναστατικού μετώπου που συγκρούεται, να ανατρέψει την εξουσία των μονοπωλίων με ετοιμότητα και ικανότητα, να εναλλάσσει όλες τις μορφές πάλης.

ια. Μέσα σ' αυτό τον αγώνα, με την πείρα και την αποφασιστικότητα της λαϊκής πλειοψηφίας (σημείωση: στη θέση 14 αναφέρεται ότι το 1996 η συμμετοχή της μισθωτής εργασίας στον οικονομικά ενεργό πληθυσμό ανέβηκε στο 65%), διαμορφώνονται νέοι λαϊκοί θεσμοί, που μπορούν να φτάσουν ως το επίπεδο και μιας επαναστατικής κυβέρνησης ως εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της, δηλ. της δικτατορίας του προλεταριάτου.

ιβ. Σε συνθήκες ταξικών αναμετρήσεων και μεγάλης φθοράς της επιρροής των αστικών κομμάτων και των συμμάχων τους και ενώ δε θα έχουν διαμορφωθεί όροι για ριζική κοινωνική ανατροπή και επαναστατικό πέρασμα (σημείωση: όπως περιγράφεται στα αμέσως παραπάνω ι και κ ) μπορεί να προκύψει κυβέρνηση αντιιμπεριαλιστικών, αντιμονοπωλιακών δυνάμεων, με βάση το Κοινοβούλιο.

ιγ. Σε κάθε περίπτωση το ΑΑΔΜ πρέπει να έχει διασφαλίσει τη μέγιστη δύναμη μεταξύ του, ώστε να μπορεί να πετύχει την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης, τη συσπείρωση των εργαζομένων γενικότερα, την οργανωμένη λαϊκή παρέμβαση.

ιδ. Σ' αυτή την τελευταία περίπτωση (ιγ), η κυβέρνηση θα κριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, κατά πόσο, με όπλο τη μέγιστη λαϊκή κινητοποίηση, θα καταφέρει να αντιμετωπίσει την αντίδραση της κυρίαρχης τάξης με στόχο την ανατροπή ή εξουδετέρωσή της και να συμβάλει στην ωρίμανση και στην έναρξη της επαναστατικής διαδικασίας.

Το ζήτημα της συμμαχίας της εργατικής τάξης με το μεσαίο αγρότη, το βιοτέχνη, τον επαγγελματία, ακόμη και με τον εργάτη. Εκείνο που ζει σε συνθήκες πιο έντονα μικροαστικές και για τους αξιωματικούς και τη διανόηση, απασχόλησε το θεωρητικό έργο του Λένιν, ο οποίος σημειώνει ότι τα κοινωνικά αυτά στοιχεία ταλαντεύονται αναπόφευκτα ανάμεσα στο προλεταριάτο και στην αστική τάξη. Είναι κατά βάση στρώματα συντηρητικά, μπορεί όμως να αναδειχτούν σε συμμάχους και φορείς της σοσιαλιστικής επανάστασης.

Πότε θα γίνει αυτό; Οταν και εφ' όσον κατανοήσουν ότι δεν έχουν μέλλον σε ένα σύστημα όπου κυριαρχούν τα μονοπώλια και ο ιμπεριαλισμός. Οτι τα μελλοντικά τους συμφέροντα (και σήμερα θα λέγαμε και το μέτρο του ίδιου του πλανήτη) εξασφαλίζονται μόνο μέσα από την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Το πρόγραμμα του ΚΚΕ, με βάση την πείρα και τη σύγχρονη πραγματικότητα, επισημαίνει με ποιους πιθανούς δρόμους και μορφές θα επιλυθεί το πιο βασικό, το πρόβλημα της πολιτικής εξουσίας.

Εξοπλίζει από τώρα το εργατικό κίνημα να αξιοποιεί όλες τις δυνατότητες ώθησης προς τα εμπρός και σ' αυτή την κατεύθυνση κινούνται οι Θέσεις της ΚΕ για το ΑΑΔΜ. Τα βήματα που έχουν γίνει προς αυτή την κατεύθυνση μπορεί να είναι ή να μοιάζουν ακόμα μικρά, ξέρουμε όμως ότι οι όροι για την ισχυροποίηση του Κόμματος δεν είναι ίδιοι με αυτούς των άλλων κομμάτων.

Εμείς πάμε κόντρα στο ρεύμα, κόντρα στην κυρίαρχη ιδεολογία και αντίληψη. Ξέρουμε ότι απέναντί μας στέκεται μια αυταρχική και πολυπλόκαμη εξουσία που διαπαιδαγωγεί συστηματικά στο πνεύμα της υποταγής και της μοιρολατρίας, αξιοποιώντας όλα τα μέσα (οικονομική, πολιτική, πολιτιστική). Μία μέχρι τον πόλεμο - Γιουγκοσλαβία- αξιοποιώντας και όλη τη σύγχρονη τεχνολογία διακρατικομονοπωλιακά (Θέση 1).

Το κλειδί είναι η ανάπτυξη της ταξικής πάλης και η οικοδόμηση του ΑΑΔΜ. Είναι το ιδεολογικό, πολιτικό και οργανωτικό ατσάλωμα και ο εξοπλισμός όλων των κομμουνιστριών και των κομμουνιστών για να ανταποκριθούμε στις σύγχρονες και σύνθετες συνθήκες και απαιτήσεις. Το καθήκον αυτό είναι πάντα, αλλά και γίνεται πιο έντονο σήμερα, που μετά τις ανατροπές το κίνημα περνά μια φάση προσωρινής υποχώρησης, πράγμα το οποίο επισημαίνει ο Στάλιν στο βιβλίο του: «Ο Λενινισμός στη θεωρία και πράξη», ο οποίος σημειώνει την επισήμανση του Λένιν ότι το πέρασμα από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό αντιπροσωπεύει μιαν ακέραια ιστορική εποχή. Ενόσω δεν έχει λήξει ακόμη η ιστορική αυτή εποχή, οι εκμεταλλευτές διατηρούν πάντοτε την ελπίδα της επαναφοράς του παλιού καθεστώτος. Η παραπάνω επισήμανση έχει μεγάλη σημασία. Τόσο για την εκτίμηση των όρων συγκρότησης του μετώπου, όπως διαγράφονται στις Θέσεις της ΚΕ, όσο και για το χαρακτήρα της λύσης του βασικού προβλήματος της πολιτικής εξουσίας ως το τέλος.

Αν οι εκμεταλλευτές - έγραφε ο Λένιν - δε νικηθούν, παρά σε μια μόνο χώρα, μένουν ισχυρότεροι από τους εκμεταλλευόμενους (η προλεταριακή επανάσταση). Να γιατί το ζήτημα της δικτατορίας του προλεταριάτου είναι κυρίως το ζήτημα του ουσιαστικού περιεχόμενου της προλεταριακής επανάστασης, που μόνο μ' αυτή και την έκτασή της και τις κατακτήσεις της μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Να γιατί το μέτωπο είναι όρος αναγκαίος που θα πραγματώνει τη συμμαχία της εργατικής τάξης με τα φτωχά και μεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου. Να γιατί η πειθαρχία, η συνειδητή και όχι η μηχανική - διοικητική - είναι επίσης αναγκαίος όρος.

Ο Λένιν στο «Ενα βήμα εμπρός», σημειώνει: «Αλλοτε το Κόμμα μας δεν ήταν ένα αυστηρά οργανωμένο σύνολο, αλλά μόνο το άθροισμα ξεχωριστών ομάδων. Ετσι οι ομάδες αυτές δεν μπορούσαν να εξασκήσουν η μια πάνω στην άλλη, παρά μόνο μια ιδεολογική επιρροή. Τώρα γίναμε ένα οργανωμένο κόμμα», που σημαίνει ότι οι κατώτερες οργανώσεις υποτάσσονται στις παραπάνω, η μειοψηφία στην πλειοψηφία, η διεύθυνση της εργασίας από ένα κεντρικό οργανισμό - όπως σημειώνει ο Στάλιν - που χτυπήθηκαν πολλές φορές από τα ασταθή στοιχεία που τις χαρακτήριζαν γραφειοκρατισμό, φορμαλισμό κλπ. Αλλά χωρίς αυτή την αρχή, της οποίας ο λενινισμός είναι η αυστηρή εφαρμογή, το Κόμμα δε θα μπορούσε να εκτελέσει μεθοδική δουλιά, ώστε να διευθύνει την πάλη της εργατικής τάξης. (Στάλιν: «Λενινισμός στη θεωρία και πράξη»).