«Νεολαία», όργανο της ΟΚΝΕ. Η ΟΚΝΕ ήταν τμήμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς των Νέων

Ο Λένιν στο 3ο Συνέδριο της Κομσομόλ

Με την έναρξη του Πρώτου Παγκόσμιου πολέμου η πλειοψηφία των ηγετών της νεολαίας υποστήριξε τη σοσιαλσοβινιστική και σοσιαλπατριωτική πολιτική της ηγεσίας της Β' Διεθνούς. Η μάζα όμως των νέων μαρξιστών είχε άλλη γνώμη. Αντιτάχθηκε στον πόλεμο, αντιπάλεψε την πολιτική του μιλιταρισμού, συμπεριφέρθηκε με διεθνιστικό τρόπο. Δεν επρόκειτο για κάτι το παράξενο, δεδομένου ότι τροφή για τα κανόνια του πολέμου ήταν η νέα γενιά. Αρα αυτή η γενιά μέσα από την ίδια της την πείρα συνειδητοποιούσε πολύ πιο γρήγορα, από τα υπόλοιπα τμήματα του πληθυσμού, την ανάγκη της αντιπολεμικής, αντιμιλιταριστικής, διεθνιστικής πάλης.

Ενα απ' τα πρώτα οργανωμένα αντιπολεμικά κινήματα εκείνης της εποχής ήταν η συνδιάσκεψη της νεολαίας, που συνήλθε στη Βέρνη στις 5 Απρίλη του 1915. Η συνδιάσκεψη αυτή, αν και δεν αποδέχτηκε το Λενινιστικό πρόγραμμα σχετικά με τον πόλεμο, εντούτοις καθοδηγούμενη από αριστερά διεθνιστικά στοιχεία, καταδίκασε το καπιταλιστικό καθεστώς, τάχθηκε υπέρ του σοσιαλισμού και πήρε απόφαση για γενική αντιπολεμική ζύμωση. Επίσης ίδρυσε το Διεθνές Γραφείο της Σοσιαλιστικής Νεολαίας και εξέδωσε την εφημερίδα "Ελεύθερη Νεολαία", με την οποία συνεργάστηκε και ο Λένιν⁴. Το Σεπτέμβρη του 1915 άρχισε να κυκλοφορεί το περιοδικό "Η Διεθνής των Νέων" για το οποίο ο Λένιν είχε σημειώσει⁵: "Στη ''Διεθνή των Νέων'' έχουν δημοσιευτεί μια σειρά καλά άρθρα που υπερασπίζουν τον επαναστατικό διεθνισμό και όλη η έκδοση είναι διαποτισμένη από ένα υπέροχο πνεύμα φλογερού μίσους απέναντι στους προδότες του σοσιαλισμού, τους '' υπερασπιστές της πατρίδας'' τον τωρινό πόλεμο, διαποτισμένη με τον πιο ειλικρινή πόθο για εκκαθάριση του διεθνούς εργατικού κινήματος από το σοβινισμό και τον οπορτουνισμό που το κατατρώγουν".

Ο Καρλ Λίμπκνεχτ, ήταν ένας από τους πρωτοπόρους ηγέτες του διεθνούς νεολαιίστικου κινήματος πριν την ίδρυση της Κομμουνιστικής Διεθνούς των Νέων

Η Κομμουνιστική Διεθνής Νέων ιδρύθηκε το Νοέμβρη του 1919. Το ιδρυτικό της συνέδριο έγινε στο Βερολίνο, όπου συγκεντρώθηκαν παράνομα 29 νεολαίοι αντιπρόσωποι από 14 χώρες.

Το πρόγραμμα που επεξεργάστηκε στο ιδρυτικό της συνέδριο η ΚΔΝ ακολουθούσε τη γενική γραμμή του προγράμματος της Κομμουνιστικής Διεθνούς με τη διαφορά ότι ήταν προσαρμοσμένο στα προβλήματα και στις διεκδικήσεις της νέας γενιάς. Ιδιαίτερη προσοχή δινόταν στους όρους ζωής και δουλιάς των νέων, στα ζητήματα που συνδέονταν με το μιλιταρισμό και την εκπαίδευση⁶. Σ' εκείνο το πρόγραμμα, όμως, αποδιδόταν στη νεολαία ο ρόλος της πρωτοπορίας του επαναστατικού κινήματος και οι σχέσεις ανάμεσα στις Ομοσπονδίες Κομμουνιστικών νεολαιών και στα Κομμουνιστικά κόμματα ορίζονταν σαν σχέσεις ίσων, ανεξάρτητων, φιλικών οργανώσεων.

Στην παράγραφο 4 του εν λόγω προγράμματος, για παράδειγμα, αναφέρεται χαρακτηριστικά:

"Η εργατική Νεολαία είναι το πιο δραστήριο και το πιο επαναστατικό τμήμα του προλεταριάτου". Οσο δε αφορά στις σχέσεις κόμματος- οργάνωσης νεολαίας, στην παράγραφο 5 αποσαφηνίζεται ότι:

"Οι οργανωτικές σχέσεις με το κόμμα καθορίζονται από δύο θεμελιώδικες αρχές: 1) από την ανεξαρτησία της νεολαίας, 2) από μια στενή επαφή και μια αμοιβαία βοήθεια". Τέλος, οι σχέσεις μεταξύ Κομμουνιστικής Διεθνούς και Κομμουνιστικής Διεθνούς Νέων ορίζονταν ως εξής στην παράγραφο 14:

"Η Κεντρική διοίκηση της ΚΔΝ συνδέεται οργανικά με την III Διεθνή και εργάζεται σε στενή μαχητική ενότητα μ' αυτήν"⁷.

Οι προαναφερόμενες θέσεις σχετικά με το ρόλο της νεολαίας και τις σχέσεις της με τα ΚΚ και τη Διεθνή αντανακλούσαν τις συνθήκες της εποχής και ορισμένες συγχύσεις για το ρόλο της νεολαίας στο επαναστατικό κίνημα. Τότε, το Κομμουνιστικό κίνημα βρισκόταν ακόμη στα σπάργανα και οι οργανώσεις νεολαίας σε πολλές, χώρες πρωταγωνίστησαν στην πάλη κατά του οπορτουνισμού, συνέβαλαν αποφασιστικά στη δημιουργία κομμουνιστικών κομμάτων, ενώ από τις τάξεις τους ξεπήδησαν κομμουνιστικά στελέχη. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, όλα αυτά αντανακλούνταν στις ιδεολογικές και πολιτικές αντιλήψεις των νέων κομμουνιστών, στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονταν τον δικό τους ρόλο ειδικά αλλά και το ρόλο της νεολαίας γενικότερα στο πλαίσιο του επαναστατικού κινήματος.

Οσο κι αν ήταν κατανοητές, έπρεπε επιτακτικά να αντιμετωπιστούν οι λαθεμένες ιδεολογικές βάσεις, οι συγχύσεις και οι υπερβολές στον τρόπο με τον οποίο η ΚΔΝ κατανοούσε το ρόλο της και το ρόλο των Κομμουνιστικών Οργανώσεων Νεολαίας. Κι εδώ ακριβώς η βοήθεια που έδωσε στη νεολαία η Κομμουνιστική Διεθνής υπήρξε σημαντική και αναντικατάστατη.

Στο δεύτερο συνέδριό της, που έγινε στην Πετρούπολη και στη Μόσχα (από 19 Ιούλη έως 7 Αυγούστου του 1920), η Κομιντέρν συζήτησε διεξοδικά το ζήτημα των σχέσεών της και των σχέσεων των τμημάτων της με τις οργανώσεις της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Κατέληξε μάλιστα στην παρακάτω θέση, την οποία και αποτύπωσε στο άρθρο 15 του καταστατικού της⁸:

"Η Διεθνής Ενωση της Κομμουνιστικής Νεολαίας είνε υποταγμένη στην Κομμουνιστική Διεθνή και στην Εκτελεστική της Επιτροπή. Η Εκτελεστική Επιτροπή της ορίζει αντιπρόσωπο στην Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς με πραγματική ψήφο. Η Εκτελεστική Επιτροπή της Κομμουνιστικής Διεθνούς έχει το δικαίωμα να ορίζει αντιπρόσωπό της στην Εκτελεστική Επιτροπή της Ενώσεως Νεολαίας με πραγματική ψήφο. Οι οργανικές σχέσεις μεταξύ της Ενώσεως της Νεολαίας και του Κομμουνιστικού Κόμματος κάθε χώρας βασίζονται απάνω στην ίδια αρχή".

Στο Τρίτο Συνέδριό της η Κομμουνιστική Διεθνής (22 Ιούνη - 12 Ιούλη 1921) απασχολήθηκε εκτενέστερα με το ζήτημα της Νεολαίας και κατέληξε σε ειδική απόφαση στην οποία μεταξύ άλλων υπογραμμίζεται⁹:

"Με την εμφάνιση της Κομμουνιστικής Διεθνούς και Κομμουνιστικών Κομμάτων σε διάφορες χώρες, ο ρόλος των επαναστατικών νεολαιών σ' ολόκληρο το κίνημα του προλεταριάτου αλλάζει. Η εργατική νεολαία, εξαιτίας της οικονομικής της καταστάσεως και της ιδιαίτερης ψυχολογίας της, επηρεάζεται ευκολότερα απ' τις κομμουνιστικές ιδέες και στους επαναστατικούς αγώνες δείχνει επαναστατικό ενθουσιασμό μεγαλύτερο από κείνον που δείχνουν οι ενήλικοι εργάτες. Ωστόσο, τα κομμουνιστικά κόμματα αναλαμβάνουν τώρα το ρόλο της πρωτοπορίας που έπαιζαν οι νέοι ως προς την ανεξάρτητη πολιτική δράση και την πολιτική διεύθυνση. Αν οι οργανώσεις της κομμουνιστικής νεολαίας εξακολουθούσαν να υπάρχουν ως ανεξάρτητες από πολιτική άποψη και να παίζουν διευθύνοντα ρόλο, θα βλέπαμε να υπάρχουν δύο παράλληλα κομμουνιστικά κόμματα, που δε θα ξεχωρίζανε μεταξύ τους παρά μονάχα απ' την ηλικία των μελών τους. Ο σημερινός ρόλος της νεολαίας είνε να συνενώνει τους νέους εργάτες να τους μορφώσει κομμουνιστικά και να τους φέρει στις πρώτες γραμμές του κομμουνιστικού αγώνα... Μια απ' τις αμεσότερες και σπουδαιότερες υποχρεώσεις των νεολαιών είνε να πετάξουν όλα τα λείψανα της ιδέας περί διευθυντικού τους ρόλου, που τους έχουν μείνει απ' την εποχή της απόλυτης αυτονομίας τους. Ο τύπος κι όλος ο οργανισμός των νεολαιών πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να ποτίσουν καλά τους νέους κομμουνιστές με το αίσθημα και τη συνείδηση ότι είνε στρατιώτες και υπεύθυνα μέλη ενός και μόνου Κομμουνιστικού Κόμματος.".

Ειδικότερα, όσον αφορά στις σχέσεις της κομμουνιστικής νεολαίας με τα Κομμουνιστικά κόμματα και τη Διεθνή, στην ίδια απόφαση σημειώνεται:

"Στον κοινό αγώνα για τη γρήγορη πραγματοποίηση της προλεταριακής επαναστάσεως είναι αναγκαία η πιο μεγάλη ομοιομορφία και η πιο αυστηρή συγκεντρωτικότητα. Η πολιτική διεύθυνση από διεθνή άποψη δεν μπορεί να ανήκει παρά στην Κομμουνιστική Διεθνή και, στις διάφορες χώρες, στα τοπικά τμήματα της Διεθνούς. Οι οργανώσεις της κομμουνιστικής νεολαίας έχουν υποχρέωση να υποταχτούν σ' αυτή την πολιτική διεύθυνση (πρόγραμμα, τακτική και πολιτική κατεύθυνση) και να μπουν στο κοινό επαναστατικό μέτωπο... Η εγκατάλειψη της πολιτικής τους ανεξαρτησίας δε σημαίνει διόλου απάρνηση της οργανικής τους ανεξαρτησίας που πρέπει να διατηρηθεί για μορφωτικούς λόγους...

Η Κομμουνιστική Διεθνής της Νεολαίας αποτελεί μέρος της Κομμουνιστικής Διεθνούς και υπό την ιδιότητα αυτή υποτάσσεται στις αποφάσεις του Συνεδρίου και της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Μέσα σ' αυτά τα όρια κάνει τη δουλιά της και ενεργεί ως διάμεσος και ερμηνευτής της πολιτικής θελήσεως της Κομμουνιστικής Διεθνούς σ' όλα τα τμήματά της".

Η ΚΔΝ στο δεύτερο συνέδριό της (1921) αποδέχτηκε την προαναφερόμενη απόφαση της Κομιντέρν και προσάρμοσε τη δουλιά της ανάλογα. Επρόκειτο για μια σωστή απόφαση που δικαιώθηκε από την ίδια τη ζωή. Η Κομμουνιστική Διεθνής των Νέων και τα τμήματά της- οι Ομοσπονδίες Κομμουνιστικών Νεολαιών- υπό την καθοδήγηση της Κομιντέρν και των Κομμουνιστικών Κομμάτων προσέφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο εργατικό επαναστατικό κίνημα σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Μια και μόνο ματιά στην ιστορία της δικής μας της Ομοσπονδίας Κομμουνιστικών Νεολαιών (ΟΚΝΕ)¹⁰ πείθει για του λόγου το αληθές.

Η ΚΔΝ αυτοδιαλύθηκε το 1943, ακολουθώντας την αυτοδιάλυση της Κομιντέρν. Η ιστορία της όμως ήταν, είναι και θα παραμείνει μια ανεξάντλητη πηγή γνώσεων και πείρας για την επαναστατική διαπαιδαγώγηση της Νεολαίας.

1 Β. Ι. Λένιν: "Απαντα", εκδόσεις Σ. Ε., τόμος 41, σελ. 308

2 "Η Κομμουνιστική Διεθνής: Μανιφέστα - θέσεις - αποφάσεις του 1ου Παγκόσμιου Συνεδρίου", εκδόσεις «Σοσιαλισμός», Αθήνα 1977, σελ. 124

3 Ουίλιαμ Φόστερ: "Η ιστορία των τριών Διεθνών", Αθήνα 1975, σελ. 377

4 Ουίλιαμ Φόστερ: "Η ιστορία των τριών Διεθνών", Αθήνα 1975, σελ. 310 - 311

5 Β. Ι. Λένιν: "Απαντα", εκδόσεις Σ. Ε., τόμος 30, σελ. 226

6 Ουίλιαμ Φόστερ: "Η ιστορία των τριών Διεθνών", Αθήνα 1975, σελ. 376

7 Βλέπε αναλυτικά: "Το πρόγραμμα της Κομμουνιστικής Διεθνούς των Νέων", Αθήνα 1931, φωτοαντιγραφική ανατύπωση "Ιστορικές Εκδόσεις", Αθήνα 1978, σελ. 10.

8 Η Κομμουνιστική Διεθνής: "Οι θέσεις και το καταστατικό της Κομμουνιστικής Διεθνούς, όπως ψηφίστηκαν στο Β' συνέδριο", εκδοτικό τμήμα του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Ελλάδας (Κομμουνιστικού), Αθήναι 1921, σελ. 107

9 Βλέπε: "Η Κομμουνιστική Διεθνής και το Κίνημα της Κομμουνιστικής Νεολαίας", ΚΟΜΕΠ Ιανουαρίου 1922, σελ. 42- 44

10 Βλέπε αναλυτικά το βιβλίο του Χρ. Τσιντζιλώνη: "ΟΚΝΕ 1922- 1943: Λενινιστικό μαχητικό σχολείο των νέων", εκδόσεις Σ. Ε.- «Οδηγητής»