Εντυπωσίασε και καταχειροκροτήθηκε το μπλοκ του Π.Α.ΜΕ στις διαδηλώσεις στη Νίκαια

Με ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα συνεχιζόταν μέχρι χτες το μεσημέρι η Σύνοδος Κορυφής στη Νίκαια της Γαλλίας. Μετά την αιφνιδιαστική διακοπή των εργασιών, το απόγευμα της Παρασκευής, οι «δεκαπέντε» συναντήθηκαν και πάλι στο τραπέζι των συζητήσεων στις 9.30 χτες το πρωί. Είχαν μεσολαβήσει οι κατ' ιδίαν συναντήσεις του Γάλλου Προέδρου Ζακ Σιράκ με τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ - «συναντήσεις εξομολόγησης» τις είχε χαρακτηρίσει ο Γάλλος Πρόεδρος - καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας και η σύνταξη ενός νέου κειμένου επί του οποίου άρχισε η χτεσινή συζήτηση.

Σύμφωνα με πληροφορίες το θέμα απ' το οποίο θα κριθεί η έκβαση της Συνόδου, είναι η «αναστάθμιση» των ψήφων στο Συμβούλιο Υπουργών. Η νέα διατύπωση, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, αποτελεί προϊόν συμβιβασμού μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων κρατών - μελών της ΕΕ (Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Ιταλία) τα οποία θα αυξήσουν τις ψήφους στο συμβούλιο από 10 σε 30 ενώ θα μειωθεί η αντιπροσωπευτικότητα για τα μικρότερα κράτη - μέλη. Με βάση τη γαλλική πρόταση οι 4 «μεγάλοι» θα έχουν την απόλυτη πλειοψηφία (120 ψήφοι) στο συμβούλιο (σύνολο 225 ψήφοι). Η Ελλάδα θα διπλασιάσει τον αριθμό των ψήφων της από 5 σε 10 αλλά θα μειωθεί η εκπροσώπησή της από το 5,7% στο 4,4%. Στην πρόταση αντιδρούν οι μικρότερες χώρες καθώς βλέπουν να χάνουν κάθε δικαίωμα στη λήψη των αποφάσεων αφού με αυτή την κατανομή ψήφων και τις άλλες ρυθμίσεις, οι τέσσερις «μεγάλοι» θα μπορούν να διαμορφώνουν τις αποφάσεις της ΕΕ, έστω και αν σ' αυτές διαφωνούν τα περισσότερα κράτη - μέλη.

Ως σημείο συμβιβασμού εμφανιζόταν η πρόταση της «διπλής πλειοψηφίας», με την οποία για να ληφθεί απόφαση χρειάζεται και η πλειοψηφία των κρατών - μελών και η πλειοψηφία των πληθυσμών. Ωστόσο μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν υπήρχαν ενδείξεις για κάποιο συμβιβασμό.

Ηταν, πάντως, κοινή παραδοχή ότι αν επιτυγχάνονταν συμβιβασμός στο θέμα αυτό, τότε θα βρίσκονταν λύσεις και στα άλλα εκκρεμή ζητήματα, δηλαδή στην κατάργηση του βέτο και στη μελλοντική μείωση της αντιπροσώπευσης των μικρότερων κρατών - μελών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Οπως και νά 'χει στη Σύνοδο της Νίκαιας έχουμε τη σαφέστατη πρόθεση των ιθυνουσών δυνάμεων της ΕΕ για μια ανακατανομή των μεριδίων εξουσίας με την ενίσχυση των μεγαλύτερων και την περιθωριοποίηση των μικρότερων κρατών - μελών. Οι εξελίξεις επίσης αποκαλύπτουν έναν αδυσώπητο ανταγωνισμό μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων και στη φάση αυτή μεταξύ της Γερμανίας και της Γαλλίας για την ηγεμονία στην ΕΕ. Και τέλος, στη Σύνοδο της Νίκαιας επιβεβαιώνεται η ανάπτυξη ενός μεγάλου και μαχητικού κινήματος που αγκαλιάζει όλες τις χώρες - μέλη και αντιτίθεται στις βασικές επιλογές της ΕΕ.

Τίποτα δεν μπορεί να ανατρέψει το γεγονός ότι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της Συνόδου της Νίκαιας είναι οι πρωτοφανείς σε έκταση και μαχητικότητα διαδηλώσεις. Υπολογίζεται ότι πάνω από εκατό χιλιάδες διαδηλωτές από τη Γαλλία και τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ, την Τετάρτη και την Πέμπτη, δήλωσαν με την παρουσία τους και τα συλλαλητήριά τους ότι υπάρχει μια «άλλη Ευρώπη», μια Ευρώπη της ειρήνης, της ισότιμης συνεργασίας, της αλληλεγγύης, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Μια Ευρώπη που δε μοιάζει σε τίποτα με την ΕΕ του πολέμου, της ανεργίας, της περιθωριοποίησης, του αυταρχισμού, την ΕΕ των μεγαλοτραπεζιτών και των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Η Νίκαια, λοιπόν, απ' την άποψη αυτή μπορεί να θεωρείται ένας σταθμός στην εξέλιξη αυτής της σύγκρουσης. Μόνο ο κατακερματισμός των δυνάμεων που πήραν μέρος σ' αυτές τις διαδηλώσεις και κάποιες αυταπάτες που διατηρούνται σ' ένα μέρος αυτών των δυνάμεων, μπορούν να δίνουν μια ανάσα στους «δεκαπέντε». Ο καλύτερος συντονισμός και η αποκατάσταση ενός ελάχιστου πολιτικού προγράμματος για την αντιμετώπιση της «παγκοσμιοποίησης» και της οικονομικής, πολιτικής ολοκλήρωσης της ΕΕ, θα μπορούσε να αναδείξει αυτό το κίνημα σε αποφασιστικό παράγοντα των εξελίξεων.

Το δεύτερο συμπέρασμα απ' τη Νίκαια αφορά στην εκδήλωση και την όξυνση των αντιθέσεων ανάμεσα στις ιθύνουσες δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η Σύνοδος Κορυφής μπορεί να τελειώσει με κάποιους συμβιβασμούς στα θέματα του «βέτο», της σύνθεσης της Κομισιόν, της «ενισχυμένης συνεργασίας» και της «αναστάθμισης» των ψήφων στο Συμβούλιο των Υπουργών. Αυτοί οι συμβιβασμοί, βεβαίως, οδηγούν σ' έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή, ο οποίος απαντά στο σημερινό πρόβλημα για μια αποτελεσματικότερη, πιο ευέλικτη και πιο αποφασιστική ΕΕ. Το γεγονός όμως ότι πριν τελειώσει η Σύνοδος της Νίκαιας, τέθηκε η πρόταση για μια Διακυβερνητική Διάσκεψη το 2004, δείχνει ότι οι μεγάλες αντιθέσεις όχι μόνο δεν ξεπεράστηκαν, αλλά αντίθετα μεγαλώνουν και παραπέμπονται σε μια αποφασιστική αναμέτρηση. Η πρόταση για τη νέα Διακυβερνητική έγινε από τη Γερμανία και την Ιταλία και προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Γαλλίας, η οποία ασκεί και την προεδρία αυτό το εξάμηνο στην ΕΕ. Οπως έγινε γνωστό, αυτό το θέμα προκάλεσε μια έντονη φραστική αντιπαράθεση του Προέδρου της Γαλλίας Ζ. Σιράκ και του καγκελάριου της Γερμανίας Γκ. Σρέντερ κατά τη διάρκεια του επίσημου δείπνου της Πέμπτης.

Στη Διακυβερνητική Διάσκεψη του 2004 το βασικό θέμα θα είναι η «ομοσπονδιοποίηση», πρόταση που διατύπωσε κατ' αρχήν ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας Γ. Φίσερ και στη συνέχεια υιοθετήθηκε και απ' τον καγκελάριο Σρέντερ. Η «ομοσπονδιοποίηση», με λίγα λόγια, σημαίνει τη μετατροπή της ΕΕ σε ομοσπονδία με μια κυβέρνηση, έναν πρόεδρο και ένα Σύνταγμα. Στην περίπτωση αυτή, τα σημερινά κράτη - μέλη θα μετατραπούν σε ομόσπονδα μέλη υπό την κεντρική ομοσπονδιακή διοίκηση. Είναι φανερό ότι η «ομοσπονδιοποίηση» προϋποθέτει και απαιτεί την εκχώρηση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων στην ανώτατη ομοσπονδιακή αρχή.

Η γερμανική πρόταση απηχεί τις προθέσεις του Βερολίνου να επεκτείνει την οικονομική ηγεμονία και στο πολιτικό πεδίο. Στην πρόθεση αυτή αναφέρονται Γάλλοι ευρωβουλευτές, οι οποίοι υπογράφουν ανακοίνωση που δημοσιεύτηκε στη «Μοντ» της Παρασκευής με το χαρακτηριστικό τίτλο «Η Γερμανία απ' τον ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια;».

Φυσικά η Γαλλία, όπως και η Βρετανία, φοβούνται ότι η «ομοσπονδιοποίηση», σε συνδυασμό με τη διεύρυνση της ΕΕ, θα οδηγήσει σε μια απόλυτη επικράτηση της Γερμανίας και θα εξουδετερωθούν τα όποια ποσοστά επιρροής διαθέτουν στην Ευρώπη. Η Γαλλία λοιπόν αντιπροτείνει τη διατήρηση της σημερινής μορφής της ΕΕ με τη συγκρότηση ενός «σκληρού πυρήνα» - Διευθυντηρίου στον οποίο θα συμμετέχουν οι τέσσερις - πέντε μεγαλύτερες χώρες - μέλη της ΕΕ. Αυτό το Διευθυντήριο θα έχει αυξημένα δικαιώματα στη λήψη των αποφάσεων.

Η αντίθεση αυτή μεταξύ Γαλλίας - Γερμανίας παρουσιάστηκε με έντονο τρόπο και στη Νίκαια, όπου οι Γερμανοί ζήτησαν να έχουν περισσότερες ψήφους στο Συμβούλιο Υπουργών, επικαλούμενοι το πληθυσμιακό τους μέγεθος.

Πίσω απ' αυτές τις αντιθέσεις, βεβαίως, θα πρέπει να αναζητήσουμε την εκδήλωση του ανταγωνισμού και μεταξύ μερίδων του μεγάλου κεφαλαίου που έχουν αντιτιθέμενους στρατηγικούς σχεδιασμούς. Σ' αυτό τον ανταγωνισμό άλλες δυνάμεις επιθυμούν την ταχύτερη επέκταση και την κατάργηση των όποιων φραγμών και εμποδίων παρεμβάλλει η σημερινή δομή της ΕΕ.

Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι δυνάμεις εκείνες που επωφελούνται περισσότερο απ' τις διαδικασίες της «παγκοσμιοποίησης». Απ' την άλλη, υπάρχουν οι δυνάμεις του μεγάλου κεφαλαίου, που χωρίς να αρνούνται τα κέρδη απ' την «παγκοσμιοποίηση», επιθυμούν τη διατήρηση του υφιστάμενου «στάτους» μεταξύ των κρατών.

Η Σύνοδος της Νίκαιας απ' αυτή την άποψη προσφέρει πλούσιο υλικό για τη μελέτη αυτών των αντιθέσεων και την εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων όσον αφορά την ταυτότητα των αντιτιθέμενων δυνάμεων, τις επιδιώξεις και τις επιπτώσεις αυτού του ανταγωνισμού.

Ούτως ή άλλως το στοίχημα έχει τεθεί και είναι πλέον σαφές ότι στην έκβασή του θα έχει όλο και μεγαλύτερο ρόλο η κινητοποίηση των εργαζομένων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων στα κράτη - μέλη της ΕΕ.