ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 30 Μάρτη 2013 - 1η έκδοση
Σελ. /48
Ιστορικός υλισμός και η έννοια του «ενδιάμεσου»

Οι δάσκαλοι του μαρξισμού προσέφεραν στο προλεταριάτο πολύτιμα όπλα. Κατά την άποψή μου, ανάμεσα στα πιο ισχυρά είναι η θεωρία της υπεραξίας του Κ. Μαρξ και η θεωρία του ιμπεριαλισμού του Β.Ι. Λένιν, που αποδεικνύει το νομοτελειακό της καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Θεωρώ ότι με τις προτεινόμενες αλλαγές στο πρόγραμμα του κόμματος, παραποιείται η θεωρία του ιμπεριαλισμού και πραγματοποιείται μία βαθιά τομή στην πολιτική και θεωρητική ιστορία του κόμματος, μια απομάκρυνση από το μαρξισμό-λενινισμό και μία στροφή προς ένα περίεργο εκλεκτικισμό.

Ο ιστορικός υλισμός δεν αναγνωρίζει ενδιάμεσους τρόπους παραγωγής, ωστόσο αντιλαμβάνεται ενδιάμεσες ή μεταβατικές πολιτικές μορφές του εποικοδομήματος, οι οποίες ανάλογα με τις εξελίξεις στην παραγωγική βάση αργά ή γρήγορα παγιώνονται ή εξαλείφονται ως τέτοιες. Με άλλα λόγια, λαμβάνει υπόψη του αντικειμενικά στάδια που επιβάλλουν στους κοινωνικούς σχηματισμούς και στην ταξική πάλη οι εξελίξεις στην υλική βάση. Ο ιστορικός υλισμός, επίσης, αναγνωρίζει δύο βασικές ποιοτικές κατηγορίες χωρών στο σύγχρονο παγκόσμιο σύστημα κρατών: Τις ιμπεριαλιστικές χώρες και τις εξαρτημένες χώρες. Ωστόσο, αντιλαμβάνεται παράλληλα την πληθώρα ειδικών μορφών με τις οποίες εκφράζεται η ιμπεριαλιστική κυριαρχία. Με άλλα λόγια, σε κάθε περίπτωση ο ιστορικός υλισμός αντιμετωπίζει τις κοινωνικές κατηγορίες ως ιστορικές.

Επειδή ακριβώς, οι διάφορες περιοχές του πλανήτη ενσωματώθηκαν «ιστορικά» στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα, το έκαναν υποχρεωτικά είτε ως ήδη πρωτοπόρες βιομηχανικές χώρες είτε ως χώρες προμηθευτές πρώτων υλών και εργατικής δύναμης. Αυτό το βαθύ σχίσμα μεταξύ των χωρών συντελείται πριν από το πέρασμα του καπιταλισμού στο ανώτερό του στάδιο, το ιμπεριαλιστικό, και καθόρισε το ποιες υπήρξαν ιμπεριαλιστικές χώρες.

Ο ιμπεριαλισμός βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη στις αρχές του 20ού αιώνα και όλες οι περιοχές του πλανήτη είναι τότε μοιρασμένες ανάμεσα σε έξι ιμπεριαλιστικές χώρες. Μόνο ύστερα από τις σοσιαλιστικές επαναστάσεις και τις νίκες του παγκόσμιου αντι-ιμπεριαλιστικού και αντι-αποικιακού κινήματος, κατάφεραν κάποιες πρώην εξαρτημένες χώρες και λαοί του κόσμου να γεφυρώσουν το χάσμα της υπανάπτυξης και να είναι σήμερα, ναι μεν ξανά εξαρτημένες, ωστόσο χώρες με μέσο επίπεδο ανάπτυξης και όχι απλές «μπανανίες».

Δεδομένου, λοιπόν, πως πράγματι δεν υπάρχουν ενδιάμεσες εξουσίες ανάμεσα στην ιμπεριαλιστική και τη λαϊκή εξουσία, δεδομένου ότι η χώρα ιδρύθηκε το 1830 σε εξαρτημένη θέση και ότι στις αρχές του 20ού αιώνα δεν ανήκε στις ιμπεριαλιστικές βιομηχανικές δυνάμεις. Δεδομένου τέλος, ότι από τότε, ουδέποτε πραγματοποίησε κάποια νικηφόρα σοσιαλιστική ή έστω αντι-ιμπεριαλιστική επανάσταση: Η θέση της ήταν και παραμένει εξαρτημένη στον παγκόσμιο καταμερισμό του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Με την επικυριαρχία του ευρωπαϊκού και αμερικάνικού ιμπεριαλισμού να κυμαίνεται από το 1830 και έπειτα, από την ανοιχτή επέμβαση, μέχρι τον έλεγχο σε συνθήκες τυπικής πολιτικής ανεξαρτησίας.

Εξαιτίας λοιπόν, ιστορικών λόγων η Ελλάδα σήμερα δεν ανήκει στις πλέον καθυστερημένες, αλλά στις καπιταλιστικές χώρες «μέσης καθυστέρησης». Οπότε, από το 1830 και μέχρι σήμερα, η βασική της κοινωνική αντίθεση είναι αυτή ανάμεσα σε κεφάλαιο και εργασία. Παρόμοια, εξαιτίας της ιστορικά εξαρτημένης θέσης της, η κυρίαρχη αντίθεσή της είναι εκείνη ανάμεσα στον εργαζόμενο λαό και τα ξένα μονοπώλια, που μαζί με τους ντόπιους καπιταλιστές, του επιβάλλουν διπλή καταπίεση.

Το κόμμα μας πιστό στο γενικό πλαίσιο αυτής της μαρξιστικής-λενινιστικής ανάλυσης από τη δεκαετία του 30' και μετά, με διάφορα μετωπικά σχήματα, ανάλογα με την εποχή -σωστά ή λανθασμένα, επιτυχημένα ή όχι- προσπάθησε να εκφράσει αυτήν την κυρίαρχη αντίθεση και να συσπειρώσει στη βάση τις ευρύτερες λαϊκές μάζες. Ετσι, και το ισχύον του πρόγραμμα προτείνει το ΑΑΔΜ, για να αντιπαλέψει στο σήμερα αυτήν την κυρίαρχη αντίθεση, που βασανίζει μαζί με την πάντα παρούσα βασική το λαό μας.

Τα τελευταία χρόνια ειδικά, η διπλή καταπίεση έχει βαρύνει δραματικά πάνω στις πλάτες του ελληνικού λαού, των ταλαντευόμενων και άπειρων πολιτικά μεσαίων στρωμάτων και της διασπασμένης εργατικής τάξης. Η εξάρτηση έχει βαθύνει, πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά, ραγδαία και ριζικά. Το καπιταλιστικό κράτος και οι ιμπεριαλιστικοί μηχανισμοί έχουν πετάξει τη μάσκα της αστικής νομιμότητας.

Το ΑΑΔΜ μπορεί σήμερα να εκφράσει την κυρίαρχη και βασική αντίθεση που βασανίζουν το λαό μας με μεγάλη σαφήνεια. Μπορεί να συσπειρώσει ευρύτερες ταλαντευόμενες και άπειρες μάζες και να ενώσει κάτω από τις σημαίες του το προλεταριάτο: Αντι-ιμπεριαλιστικά, ενάντια σε ΝΑΤΟ και ΕΕ. Αντιμονοπωλιακά, ενάντια σε τρόικα, ντόπια, ξένα μονοπώλια και μνημόνια, σε ενωτικό εργατικό μέτωπο πάνω στη βάση του μίνιμουμ προγράμματος του ΠΑΜΕ. Δημοκρατικά, ενάντια στο φασισμό του αστικού κράτους και του παρακράτους του. Οι σημαίες με τα σφυροδρέπανα δεν υποστέλλονται, τουναντίον, θα πληθύνουν πάνω στο εύφορο έδαφος ενός τέτοιου μετώπου.

Αντίθετα, το σχήμα που προτείνεται προς ψήφιση στο Συνέδριο από την Κεντρική Επιτροπή ταυτίζει το κόμμα με το μέτωπο, την τακτική με τη στρατηγική, την κυρίαρχη με τη βασική αντίθεση. Είναι μία κατασκευή δίχως νόημα. Η συσπείρωση σε αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή βάση για τη λαϊκή εξουσία - λαϊκή οικονομία, είναι οργάνωση της πολιτικά συνειδητοποιημένης πρωτοπορίας του προλεταριάτου, γιατί έχει στόχο την ανατροπή του καπιταλισμού και άρα την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, ένα καθήκον το οποίο πληροί επαρκώς το κομμουνιστικό κόμμα.

Η αντικατάσταση του ΑΑΔΜ και της μεθοδολογικής ουσίας του προγράμματος του 15ου Συνεδρίου, σήμερα που η πραγματικότητα της διπλής καταπίεσης είναι περισσότερο από ποτέ χειροπιαστή για την πλειοψηφία του ελληνικού λαού, είναι ολέθρια και εντάσσεται σε μία γενικότερη απομάκρυνση από τον πλούτο της μεθοδολογίας του μαρξισμού-λενινισμού. Ενδεικτικά, μεθοδευμένα και αντικαταστατικά τα τελευταία χρόνια και με κορύφωση την αναθεώρηση της ίδιας της ιστορίας του κόμματος: 1) Η λενινιστική έννοια της εξάρτησης αντικαθίσταται με τη σοσιαλδημοκρατική-τροτσκιστική θέση περί «αλληλεξάρτησης». 2) Η έννοια της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας, από το νεολογισμό της «ιμπεριαλιστικής πυραμίδας». 3) Η διαλεκτική και η ανάλυση του συγκεκριμένου, από γενικόλογες αφαιρετικές προτάσεις ή αναλύσεις τύπου «άσπρο - μαύρο».

Το 19ο Συνέδριο καλείται να νομιμοποιήσει αυτές τις αλλαγές στις αναλύσεις του κόμματος και μαζί τις συνέπειες που έχουν στην πολιτική και πρακτική του, όπως εκδηλώνονται τα τελευταία επτά χρόνια. Μάλιστα, τις αποτυπώνει σε νέο πρόγραμμα και καταστατικό. Τα ερωτήματα είναι ανοιχτά μπροστά μας: Γιατί κρίνεται επιτυχημένη, και μάλιστα τόσο ώστε να προκαλέσει ολόκληρη προγραμματική και καταστατική αλλαγή, μία πολιτική που οδηγεί στη συρρίκνωση της οργανωτικής δύναμης, της εκλογικής και συνδικαλιστικής επιρροής του κόμματος; Τέλος, γιατί προτείνονται αυτές οι αλλαγές τη στιγμή που το ΑΑΔΜ, είναι πιο επίκαιρο για την πατρίδα από ποτέ;


Φώτης Τσικριτέας
ΚΟ Μεγ. Βρετανίας

Η αναδιάταξη του αστικού πολιτικού συστήματος και η κομμουνιστική στρατηγική

Στις Θέσεις για το 19ο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας η ΚΕ εκτιμά ότι η οικονομική κρίση, αντικειμενικά, αποδυνάμωσε «μέσα με τα οποία το καπιταλιστικό κράτος εξασφάλιζε τον έλεγχό του σε εργατικές λαϊκές μάζες». Αποτέλεσμα ήταν η δρομολόγηση διεργασιών για την «αναμόρφωση του αστικού πολιτικού συστήματος, στοιχείο της οποίας είναι και η αναστήλωση της σύγχρονης σοσιαλδημοκρατίας, που εκφράστηκε με την απότομη εκλογική άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ» (Θέση 16).

Εκτιμάται ακόμη ότι η αναμόρφωση θα πραγματοποιηθεί «στη βάση της εναλλαγής του μείγματος διαχείρισης», μεταξύ της περιοριστικής - «(νεο)φιλελεύθερης» και της επεκτατικής - «κεϋνσιανής» δημοσιονομικής πολιτικής, ως καταλληλότερης «να δώσει περισσότερες εναλλαγές κυβερνήσεων από συνεργαζόμενα κόμματα» (Θέση 17).

Δυστυχώς η μη έγκυρη σύλληψη από την ΚΕ του πλαισίου αναμόρφωσης, του αστικού πολιτικού συστήματος, σε μεγάλο βαθμό προσδιόρισε και το αρνητικό εκλογικό αποτέλεσμα. Η ΚΕ παραδέχεται ότι «δε συγκέντρωσε την προσοχή της στο γεγονός ότι για πρώτη φορά, (...), στο δοκιμαζόμενο λαό έμπαινε το ζήτημα να επιλέξει ανάμεσα σε μια κυβέρνηση στη βάση της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ, από τη μια, ή μια κυβέρνηση της λεγόμενης «αριστερής συνεργασίας» (Θέση 29).

Τα παραπάνω παρατίθενται προκειμένου μπροστά στο 19ο Συνέδριο να σημάνει, έγκαιρα αυτή τη φορά, κόκκινος συναγερμός στα μέλη και τους φίλους του ΚΚΕ για την προάσπιση του επαναστατικού χαρακτήρα που οφείλει να έχει. Η αναδιάταξη του αστικού πολιτικού σκηνικού δεν πρέπει να συμπαρασύρει τη στρατηγική του ΚΚΕ!

Η αντιπαράθεση για την προγραμματική αντικατάσταση του «ΑΑΔΜ» από τη «Λαϊκή Συμμαχία» οφείλεται στη μεταφορά, εντός του Κόμματος, της ιδεολογικής πλατφόρμας που χρησιμοποιεί η αστική τάξη για την αναμόρφωση του πολιτικού συστήματος και τη διαχείριση της κρίσης σε όφελός της.

Η προσαρμογή της αστικής διακυβέρνησης «σε νέα μορφή, αυτή της συνεργασίας αστικών κομμάτων» (Θέση 16), αποτυπώθηκε αρχικά με την επιλογή της κυβέρνησης Παπαδήμου (11/2011). Εξάλλου, οι απεργιακές κινητοποιήσεις στις 19-20/10/2011 και οι μαζικές αποδοκιμασίες πολιτικών στις παρελάσεις στις 28/10/2011, απέδειξαν την αδυναμία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να διαχειριστεί τόσο τις εργατικές - λαϊκές αντιδράσεις όσο και τις ενδοαστικές διαμάχες που κορυφώθηκαν με αφορμή την πιθανή διενέργεια δημοψηφίσματος για την ΕΕ.

Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Παπαδήμου ήταν επόμενο, αντικειμενικά, πιθανόν και προσχεδιασμένα, να επιταχύνει διεργασίες, στην κατεύθυνση των συγκλίσεων, και μεταξύ των διαφωνούντων με το κυρίαρχο μείγμα διαχείρισης. Η προγραμματική συμφωνία των κυβερνητικών εταίρων, «μοιραία», αναζητούσε πολιτικό αντίβαρο από ένα αντίστοιχο «μίνιμουμ πρόγραμμα» όσων αντιμάχονταν τα αντιλαϊκά μέτρα.

Η αστικά αναγκαία αναστήλωση σοσιαλδημοκρατικού πυλώνα ικανού να ενσωματώσει μεγάλο μέρος των αντιδράσεων των εργατικών - λαϊκών μαζών, μόλις ξεκινούσε. Εφόσον, όμως, η κυρίαρχη ιδεολογία έθεσε τις μάζες σε μιας τέτοιας κατεύθυνσης κίνηση, ούτε το ΚΚΕ, ως οργανικό κομμάτι της κοινωνίας, ήταν εύκολο να παραμείνει ανεπηρέαστο. Αλλωστε μια πρώτη πρόβα πραγματοποιήθηκε στις συγκεντρώσεις των «αγανακτισμένων», το καλοκαίρι του 2011.

Σε συνέπεια της παραπάνω συλλογιστικής, αρχές Φεβρουαρίου 2012 εμφανίστηκε ο ιστότοπος με το όνομα «Εργατικός Αγώνας». Τον ίδιο μήνα (18/2), και ενώ στις 12/2 ψηφίστηκε το «Μνημόνιο 2», πρώην μέλος του Γραφείου ΚΣ της ΚΝΕ ανάρτησε στο προσωπικό του ιστολόγιο μια «ολοκληρωμένη τοποθέτηση» αναφορικά με τις διαφωνίες που τον οδήγησαν εκτός Κόμματος δεκαεπτά (!) μήνες πρωτύτερα.

Η σύγκλισή τους στο πολιτικό σκεπτικό προφανής. Διαχωρισμός βάσης και ηγεσίας του Κόμματος, κριτική στη δεύτερη για απομονωτισμό, για συνειδητή - σταδιακή παρέκκλιση από τις αρχές του μαρξισμού- λενινισμού και εγκατάλειψη του προγράμματος του 15ου Συνεδρίου κλπ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνονταν, στη μη συγκρότηση, με ευθύνη της ηγεσίας του ΚΚΕ, μιας «ΑΑΔ» κοινωνικοπολιτικής συμμαχίας ικανής, με την πάλη της και ενδεχομένως τη διακυβέρνησή της, να ανακόψει την αντιλαϊκή λαίλαπα. Το μήνυμα καθαρό. Κυβέρνηση «αριστερής συνεργασίας» σε «ΑΑΔ» πλαίσιο.

Με τη συνεχή αναπαραγωγή της παραπάνω «ιδεολογικής πλατφόρμας», φτάσαμε στις πρώτες εκλογές και τη διακαναλική συνέντευξη του ΣΥΡΙΖΑ (29/4/2012) όπου ο πρόεδρός του, στο ίδιο μήκος κύματος με τους πιο πάνω επικριτές του ΚΚΕ, επικαλούμενος το ισχύον Πρόγραμμα και την πρόβλεψη δυνατότητας για ΑΑΔ κυβέρνηση, αναρωτήθηκε μεγαλόφωνα: «Αν όχι τώρα, πότε; Και αν όχι εμείς, ποιοι;». Διά... μαγείας, το ίδιο ερώτημα έμπαινε στους εκπροσώπους του Κόμματος σε όλα τα τηλεοπτικά πάνελ της διπλής προεκλογικής περιόδου.

Επιπλέον, ανάμεσα στις δυο εκλογικές αναμετρήσεις (24/5/2012), παρουσιάστηκαν στο διαδίκτυο νέοι «σωματοφύλακες» του προγράμματος με το όνομα «Νέα Σπορά». Οι συγκεκριμένοι, ισχυριζόμενοι ότι είναι στελέχη και μέλη του ΚΚΕ και ανεξάρτητα από την πραγματική τους ιδιότητα, ουσιαστικά μετέφεραν την αντιπαράθεση για τη δυνατότητα κυβέρνησης «αριστερής συνεργασίας» εντός του Κόμματος, σχηματοποιώντας την ως κυρίαρχη.

Τέλος, στις 14/11/2012, ενώ αναμενόταν η ανακοίνωση διεξαγωγής του Συνεδρίου, εμφανίστηκε ακόμη ένας ιστότοπος με όνομα «βγαλμένο» από την ενόργανη γυμναστική και αντικείμενο τη στοχοποίηση συγκεκριμένων μελών της ΚΕ και του ΠΓ για πολιτική ανακολουθία.

Συμπερασματικά, μέσα σε ένα χρόνο η κυρίαρχη αστική ιδεολογία, αναμορφώνοντας το αστικό πολιτικό σκηνικό, κατάφερε να δρομολογήσει αμαξοστοιχία ικανή να διέλθει και εντός των «κομματικών συνόρων». Οσοι περισσότεροι επιβιβάζονταν τόσο το καλύτερο και η εξέλιξη του Προσυνεδριακού Διαλόγου απέδειξε ότι αρκετοί έβγαλαν εισιτήριο.

Στην πρόταση της ΚΕ για προγραμματική αντικατάσταση του «ΑΑΔΜ» από τη «Λαϊκή Συμμαχία», μέλη και φίλοι του ΚΚΕ (ανα)κάλυψαν την αιτία όλων των αντικειμενικών και υποκειμενικών αδυναμιών που παρουσιάζει το Κόμμα. Πολυσύνθετα ζητήματα όπως το εκλογικό αποτέλεσμα, η ΚΝΕ, η κομματική οικοδόμηση, η κοινωνική σύνθεση του Κόμματος, ακόμη και η δουλειά στην εργατική τάξη υπεραπλουστεύονται και ανάγονται... εις την «ΑΑΔ». Ολα πάνε στραβά γιατί το ΚΚΕ δεν έβαλε μπροστά το «ΑΑΔΜ».

Υποκρύπτουν, βέβαια, ότι η ουσιαστική διαφορά «ΑΑΔΜ» και «Λαϊκής Συμμαχίας» δε βρίσκεται στις τάξεις και τα στρώματα που απευθύνονται - εκφράζουν, αλλά στη δυνατότητα πολιτικών συμμαχιών και διακυβέρνησης. Επομένως, όλα πάνε στραβά γιατί το ΚΚΕ δε συνηγορεί στη διαχείριση του καπιταλισμού.

Τα μέλη και οι φίλοι του Κόμματος, που συνειδητά ανέβηκαν στο τρένο της κυρίαρχης αστικής ιδεολογίας, ας αναλογιστούν τα λόγια ενός συνεπή, στην πολιτική διεμβολισμού του ΚΚΕ, οπορτουνιστή πολιτικού που απευθυνόμενος κάποτε σε συντρόφους του αποφάνθηκε: «Τέτοια φτώχεια σε συλλογιστική, δεν την περίμενα. Περίμενα ότι κάτι θα είχατε να πείτε για να θεμελιώσετε την αντίρρησή σας». Αντίθετα όσοι ασυνείδητα επιβιβάστηκαν στο ίδιο τρένο, ας αναλογιστούν τα πρόσφατα λόγια ενός συνεπή, για τα συμφέροντα της τάξης του, αστού πολιτικού που, απευθυνόμενος σε νέους ανθρώπους, προέτρεπε: «Οποιο μετερίζι και αν διαλέξετε, φροντίστε να είναι το δικό σας και όχι δανεικό».


Νίκος Φωτιάδης
Πειραιάς

Για τις Θέσεις του 19ου Συνεδρίου

Αν θα προσπαθούσα να δώσω κατά την γνώμη μου, έτσι όπως το αντιλαμβάνομαι, τον βασικό στόχο του συνεδρίου θα έλεγα πως το Κόμμα φέρνει πλέον μπροστά στις μάζες το όραμά του, τον σοσιαλισμό - κομμουνισμό, όχι κάπου στο απώτερο μέλλον, αλλά σαν απάντηση στο σήμερα, σαν αδήριτη αναγκαιότητα που πηγάζει από όλες τις πλευρές της καθημερινής ζωής μέσα στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Το Κόμμα συλλογικά αναπτύσσει μία τακτική, που να εκπορεύεται κατευθείαν από τη στρατηγική του και να την υπηρετεί, χωρίς «εκπτώσεις», χωρίς ενδιάμεσα, ή «μεταβατικά» στάδια υλοποίησης του στρατηγικού του στόχου.

Σήμερα είμαστε πιο ώριμοι σαν Κόμμα να αναλύσουμε και να προτείνουμε τη στρατηγική μας, που συνίσταται στον στρατηγικό μας στόχο, την οικοδόμηση του σοσιαλισμού - κομμουνισμού, και τη δράση για την προετοιμασία του υποκειμενικού παράγοντα για την προοπτική της σοσιαλιστικής επανάστασης. Αυτή η στρατηγική πρέπει να υπηρετείται από μία αντίστοιχη τακτική που περιλαμβάνει τη συγκέντρωση δυνάμεων στην πάλη για την επαναστατική ανατροπή και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού, που σε συνθήκες επαναστατικής κατάστασης, όταν αυτές προκύψουν, αυτή η συγκέντρωση δυνάμεων να συγκροτηθεί σε επαναστατικό εργατικό μέτωπο, αποφασισμένο να διεκδικήσει την εξουσία με όλες τις μορφές πάλης, ενώ σε μη επαναστατικές συνθήκες στη συγκρότηση λαϊκής συμμαχίας, με σαφή αντιμονοπωλιακό - αντικαπιταλιστικό προσανατολισμό, ενάντια στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, που να αντιστρατεύεται τη συμμετοχή σε κάθε ιμπεριαλιστικό πόλεμο.

Ο όρος «Λαϊκή Συμμαχία» θεωρώ ότι είναι ταυτόχρονα ένας όρος πιο γενικός και ανοιχτός. Τι εννοώ; Η Λαϊκή Συμμαχία μπορεί να συμπεριλάβει όλα αυτά που το Αντιιμπεριαλιστικό Αντιμονοπωλιακό Δημοκρατικό Μέτωπο (ΑΑΔΜ) έβαζε στο 15ο Συνέδριο. Ολα τα ζητήματα που αφορούν, για παράδειγμα, την κρατική καταστολή, τα δημοκρατικά δικαιώματα, ακόμα και αστικές ελευθερίες που σήμερα καταργούνται, την πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους και την αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις, ενσωματώνονται στα αιτήματα - στόχους πάλης της Λαϊκής Συμμαχίας, στη γραμμή της αντιμονοπωλιακής - αντικαπιταλιστικής πάλης. Γιατί αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική πάλη; Γιατί με αυτούς τους 2 όρους δίνεις ολόπλευρα την ουσία του σύγχρονου μονοπωλιακού καπιταλισμού, την κυριαρχία στην οικονομική, και όχι μόνο, ζωή, των μονοπωλίων. Δεν είναι ούτε πλεονασμός ούτε αντίφαση. Δίνεις τη στόχευση για την πάλη σου: ενάντια στο όλο (καπιταλισμός) και την ουσία του (μονοπώλια). Σαν Κόμμα χρειάζεσαι μία γραμμή πάλης που να ενσωματώνει, ενοποιεί όλα αυτά τα μέτωπα πάλης, το αντιιμπεριαλιστικό, το δημοκρατικό, στο κύριο, στην αντιμονοπωλιακή - αντικαπιταλιστική πάλη. Από την άποψη αυτή ο όρος «λαϊκή συμμαχία» είναι πιο γενικός και σωστός και ανταποκρίνεται στην εξυπηρέτηση του στρατηγικού σου στόχου.

Θα μπορούσε κάποιος στο σημείο αυτό να αντιπαραθέσει τον όρο «αντιιμπεριαλιστικός» στον όρο «αντικαπιταλιστικός». Θεωρώ πως αν τους ξεχωρίσει κινδυνεύει να προσχωρήσει στη λογική των σταδίων, ακόμη και αν πραγματικά δεν το θέλει. Ο όρος «αντικαπιταλιστικός», αν και είναι ένας όρος που ενδεχομένως «τρομάζει», είναι στη σημερινή συγκυρία πιο επίκαιρος και πιο γενικός. Ο ελληνικός καπιταλισμός πράγματι βρίσκεται στο ανώτατο στάδιό του, το μονοπωλιακό - ιμπεριαλιστικό. Η οικονομία του ελληνικού καπιταλισμού κυριαρχείται από τα μονοπώλια, έχουμε σύμφυση τραπεζικού και βιομηχανικού και όχι μόνο κεφαλαίου, στη δημιουργία χρηματιστικής ολιγαρχίας, σε προηγούμενα χρόνια είχαμε και έχουμε εξαγωγή κεφαλαίων, η οποία απέκτησε μεγάλη σημασία για την πιο μεγάλη σταθεροποίηση της εξουσίας της αστικής τάξης, στο εσωτερικό, ανεξάρτητα αν αυτό έγινε υπό την «αιγίδα» των μεγάλων καπιταλιστικών ενώσεων, κρατών και αστικών τάξεων. Ο ελληνικός καπιταλισμός αναπτύχθηκε την τελευταία εικοσαετία με όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά, μέσα στην ιμπεριαλιστική αλυσίδα σε ενδιάμεση θέση, με πολιτικοοικονομική εξάρτηση από τις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες και ενώσεις. Αυτή η εξάρτηση δεν πραγματοποιούνταν με όρους «φτωχού συγγενή» και υποτέλειας εκ μέρους της αστικής τάξης. Γινόταν πάντα από πολιτική επιλογή της αστικής τάξης, με γνώμονα την ισχυροποίηση της εξουσίας της πρώτα στο εσωτερικό, αλλά, ενίοτε, με βλέψεις οικονομικής επέκτασης και στο εξωτερικό. Ο ελληνικός καπιταλισμός είναι ιμπεριαλιστικός, γιατί είναι μονοπωλιακός, έχει περάσει στην εποχή του ιμπεριαλισμού, αλλά ταυτόχρονα διατηρεί εξαρτήσεις από τα μεγάλα ιμπεριαλιστικά κέντρα λόγω της ενδιάμεσης θέσης του στην αλυσίδα. Ο Λένιν στο έργο του «Ιμπεριαλισμός, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού» αποφεύγει να δώσει χαρακτηρισμούς όπως «μικροϊμπεριαλιστικές», ενώ ασκεί δριμεία κριτική στη θεωρία του «υπεριμπεριαλισμού», μιλώντας για τις 6 - 7 «πλούσιες» χώρες - κέντρα και τις υπόλοιπες που βρίσκονται σε ενδιάμεση θέση λόγω της ανισόμετρης ανάπτυξης του καπιταλισμού στην εποχή του ιμπεριαλισμού. Δεν υπάρχουν «μικροϊμπεριαλισμοί», όπως δεν υπάρχουν «υπεριμπεριαλισμοί». Οι χώρες που έχουν μονοπωλιακό καπιταλισμό είναι ιμπεριαλιστικές, αλλά λόγω της ανισομετρίας βρίσκονται σε διαφορετική θέση, κατώτερη, ενδιάμεση, ή στην κορυφή της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, συνθέτοντας ένα πλαίσιο σχέσεων αλληλεξάρτησης σε ανισότιμη βάση. Από αυτή τη βάση προέρχεται και η πλευρά της εξάρτησης του ελληνικού καπιταλισμού. Συνεπώς, θεωρώ ότι οι δύο όροι είναι διαλεκτικά αξεχώριστοι, και απλά ο όρος «αντικαπιταλιστικός» είναι πιο περιεκτικός, αντανακλώντας τη θέση ότι, πλέον, όλη σου η δράση σαν Κόμμα αποσκοπεί στη συγκέντρωση δυνάμεων για την επίτευξη του στρατηγικού σου στόχου. Τέλος, ο όρος «λαϊκή συμμαχία» είναι πιο ανοιχτός σε σχέση με τον όρο του μετώπου από την άποψη της πολιτικής συμμαχιών γιατί: α) Συσπειρώνεις ευρύτερα τμήματα του λαού σε κοινωνικό επίπεδο που για το Κόμμα είναι το κύριο, β) μέσα από τον κινηματικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει η λαϊκή συμμαχία και τη φροντίδα τα αιτήματά της, κάθε φορά, να συνδέουν πιο εύκολα τις άμεσες ανάγκες των λαϊκών στρωμάτων με την αναγκαιότητα της αντιμονοπωλιακής - αντικαπιταλιστικής πάλης, δίνεις τη δυνατότητα στα ευρύτερα λαϊκά στρώματα να συμμετέχουν και να καταλάβουν το νόημα της πάλης τους, μέσα από το κάθε φορά ανέβασμα του πολιτικού τους επιπέδου και να απεμπλέκονται «μόνα» τους, από τις αυταπάτες, αλλά, και σε μία πορεία, από τα κόμματα της αστικής τάξης. Σαν Κόμμα αυτό που χρειάζεσαι είναι μία τακτική στην πολιτική σου συμμαχιών, που να υπηρετεί τη συγκέντρωση κοινωνικών δυνάμεων, πεισμένων μέσα από τα αιτήματα της Λαϊκής Συμμαχίας και την δική σου ακούραστη ιδεολογικοπολιτική πάλη ως Κόμμα, να παλέψουν μέχρι το «τέλος». Ανεξάρτητα από ενδεχόμενες πολιτικές συμφωνίες σε στιγμές όξυνσης της ταξικής πάλης, που πιθανόν να προκύψουν με δυνάμεις στην πορεία του αντιμονοπωλιακού - αντικαπιταλιστικού αγώνα, σαν Κόμμα διατηρείς την πολιτικοϊδεολογική και οργανωτική σου αυτοτέλεια, δεν μετατρέπεις τη Λαϊκή Συμμαχία σε ενιαίο πολιτικό φορέα, γιατί είναι το «κινηματικό εργαλείο, πρόπλασμα» για να φτάσεις στον στρατηγικό σου στόχο. Σαν Κόμμα δεν θυσιάζεις μία τέτοια κοινωνική συμμαχία για την εξυπηρέτηση μιας πολιτικής συμφωνίας, στη βάση εκλογικού οφέλους και κοινοβουλευτικών αυταπατών μέσα στον καπιταλισμό, ιδιαίτερα σήμερα. Η πείρα έχει δείξει ότι όταν το έκανες αυτό, πάντα πήγαινες «πίσω» και σαν Κόμμα και σαν κίνημα. Το Κόμμα νομίζω είναι ώριμο πια να κάνει μία πολιτική συμμαχιών που να «τραβά» αυτό, τις όποιες πολιτικές δυνάμεις εμφανιστούν στην κατεύθυνση της αντιμονοπωλιακής - αντικαπιταλιστικής πάλης. Για να γίνεται αυτό, πρέπει να έχει αυτοτελές, ιδεολογικοπολιτικά δυνατό Κομμουνιστικό Κόμμα, ενώ σε κοινωνικό επίπεδο, συμμαχία με στόχους και μέτωπα πάλης που ξεκαθαρίζουν την προοπτική της Λαϊκής εξουσίας.


Χρήστος Γρεβενάρης
ΚΟΒ Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Θεσσαλονίκης

Συνέδριο - όπλο για την κατάκτηση της εξουσίας

Οι Θέσεις για το 19ο Συνέδριο του ΚΚΕ αποτελούν ισχυρό όπλο για τους κομμουνιστές, είναι αποτέλεσμα και συμπύκνωση της πείρας όλων των προηγούμενων χρόνων, είναι η φυσική εξέλιξη των αποφάσεων, εκτιμήσεων, συλλογικών επεξεργασιών του Κόμματος όλο το προηγούμενο διάστημα. Με αυτή την έννοια δεν αποτελούν παρθενογένεση μιας «ηγεσίας» όπως τις παρουσιάζουν οι πολέμιοί τους για να διαμορφώσουν τεχνητά τον ψεύτικο διαχωρισμό μεταξύ ηγεσίας και βάσης του Κόμματος.

Η Λαϊκή Συμμαχία έτσι όπως μπαίνει από το κείμενο έρχεται να εμπλουτίσει και να βαθύνει ακόμα πιο πολύ την αντίληψη του Κόμματος, να εξασφαλίσει εργαλεία για την καθημερινή μας δράση. Αποτελεί ουσιαστική συμβολή, γιατί φανερώνει πιο καθαρά από ποτέ τις κοινωνικές δυνάμεις που θα αποτελέσουν αυτήν τη συμμαχία, δείχνει πιο καθαρά το ρόλο της εργατικής τάξης στη διαδικασία συσπείρωσης δυνάμεων, στην επαναστατική κατάσταση, στην οικοδόμηση του Σοσιαλισμού. Τα μικρομεσαία στρώματα, οι αγρότες κτλ για να συσπειρωθούν γύρω από το ζήτημα της εξουσίας, δε θα συσπειρωθούν γενικά γύρω από συνθήματα, γύρω από καλέσματα και πάλη για το ένα ή το άλλο ζήτημα. αλλά θα συσπειρωθούν γύρω από την οργανωμένη, ταξικά συνειδητοποιημένη εργατική τάξη που θα τους τραβήξει στην πάλη. Ολοι αυτοί που επικαλούνται τον Λένιν με τους Εσέρους, συνειδητά αποκρύπτουν το εξής: Αλήθεια αν η εργατική τάξη της Ρωσίας δεν επαναστατούσε, θα έφτανε η υιοθέτηση του προγράμματος των Εσέρων από τους μπολσεβίκους για να μπουν στη μάχη οι αγρότες; Με λίγα λόγια, η συσπείρωση δυνάμεων περνάει, καθορίζεται πρώτα και κύρια, από την οργάνωση και συνειδητοποίηση της ίδιας της εργατικής τάξης. Αυτή η οργάνωση και η συνειδητοποίηση όχι μόνο δεν εξασφαλίζεται με τη δημιουργία της μιας ή της άλλης κυβέρνησης στα πλαίσια του καπιταλισμού, αλλά ίσα ίσα αυτός ο στόχος θα αποτελέσει εμπόδιο, θα γεμίσει αυταπάτες την εργατική τάξη, θα βουλιάξει ακόμα πιο βαθιά στο μικροαστισμό τα μικρομεσαία στρώματα. Η συμμετοχή λοιπόν σε κυβέρνηση στα πλαίσια του καπιταλισμού στο όνομα της συσπείρωσης δυνάμεων είναι στην ουσία αποσυσπείρωση δυνάμεων για το ζήτημα της εξουσίας, είναι διείσδυση της αστικής ιδεολογίας μέσα στην εργατική τάξη.

Στην παραπάνω κατεύθυνση ήταν καθοριστική και ιστορικής σημασίας η στάση του Κόμματος να διαχωρίσει ανοιχτά τη θέση μας, να συγκρουστεί με την αντίληψη περί αριστεράς και δεξιάς, με το ζήτημα της κυβέρνησης, να βάλει καθαρά το χαρακτήρα μας σαν κομμουνιστές.

Με αυτή έννοια, ο στόχος του Κόμματος για οικοδόμηση πρώτα και κύρια στα μεγάλα εργοστάσια, στους χώρους δουλειάς επιβεβαιώνεται. Η ευθύνη μας για οικοδόμηση στους χώρους μαθητείας και κατάρτισης, εκεί που μεγαλώνει και εκπαιδεύεται σε αντιδραστική κατεύθυνση, η επόμενη βάρδια της εργατικής τάξης είναι μονόδρομος. Η πείρα από την προσπάθειά μας αυτή φανερώνει ότι η κουβέντα, η ξεκάθαρη παρέμβασή μας με την στρατηγική μας σε αυτούς τους χώρους μπορεί να φέρει πρωτόγνωρα αποτελέσματα. Οταν αυτά τα παιδιά μαθαίνουν για το ρόλο που θα παίξουν οι ίδιοι στη σοσιαλιστική παραγωγή, όταν βλέπουν τον εαυτό τους μέσα σε αυτή είναι που σταθεροποιούνται στο πλευρό μας, μετριούνται βήματα στην αλλαγή συσχετισμών, με άλλους όρους οργανώνεται η πάλη για τα μικρά και μεγάλα προβλήματα στους χώρους αυτούς. Από την πείρα των οργανώσεων έρχεται ότι οι δεσμοί που μένουν, οι δεσμοί που αναπτύσσονται και βαθαίνουν, είναι αυτοί οι δεσμοί που πατάνε πάνω στη συμφωνία με τη διέξοδο που προτείνουμε, που η κουβέντα, η παρέμβαση βαθαίνει, πατάει πάνω στο Σοσιαλισμό - Κομμουνισμό. Η κουβέντα αυτή δεν είναι μια και έξω. Πρέπει να δένεται με τη συμμετοχή στο κίνημα, θα πρέπει να παίρνουμε σοβαρά υπόψη μας με ποιον μιλάμε, ηλικιακά χαρακτηριστικά, ταξική καταγωγή κ.τ.λ., θα πρέπει να τη βλέπουμε σα μια διαδικασία πάλης με τον αντίπαλο από την οποία μπορούμε να βγούμε νικητές.

Η κρίση φανέρωσε ότι οι ρηχοί εκλογικοί δεσμοί, όχι μόνο δεν είναι εξασφαλισμένοι, αλλά όσο μένουν τέτοιοι, όσο δε βαθαίνουν, δημιουργούν αυταπάτες, οδηγούν σε βήματα πίσω. Οσο μπαίνει πιο έντονα το ζήτημα της επιβίωσης, όσο οξύνεται η παρέμβαση του αντιπάλου, η τρομοκρατία στο χώρο δουλειάς και η ανεργία, ο συναισθηματικός δεσμός, μια γενική συμφωνία σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να κινητοποιήσουν, να διαμορφώσουν περίγυρο έτοιμο να συγκρουστεί, να υπερασπιστεί το κόμμα, να μπει μπροστά και να αναλάβει ευθύνες.

Στις περιπτώσεις που αυτή η παρέμβαση δε γίνεται δε σπάει το βασικό. Δηλαδή δεν απαντάμε ολοκληρωμένα στο ζήτημα μεταρρύθμιση ή επανάσταση, οι αυταπάτες για έναν ανθρώπινο καπιταλισμό, για ατομική λύση παραμένουν.

Οι περιπτώσεις που η αυτοτελής μας παρέμβαση μένει πίσω, τη βλέπουμε σαν κάτι ξεχωριστό από τη δράση μας στο κίνημα, μόνο προβλήματα δημιουργούν.

Στην παραπάνω κατεύθυνση είναι πλούσια η πείρα από τον αγώνα των χαλυβουργών. Διάφοροι εργάτες μας λένε «Στο χώρο μου δεν καταλαβαίνει κανένας, είναι όλοι δεξιοί κ.τ.λ.». Οι εργάτες στη Χαλυβουργία μπήκαν στη μάχη σαν ψηφοφόροι της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, σαν ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα όμως από τη συμμετοχή τους στην πάλη με την καθοδήγηση του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ, μέσα από τη συμμετοχή τους στην πάλη με τη συγκεκριμένη κατεύθυνση είναι που έγραψαν ιστορία, που μέτρησαν βήματα στη συνείδησή τους σα κομμάτι της εργατικής τάξης. Το πρωτόγνωρο κίνημα αλληλεγγύης που ξέσπασε δεν ξέσπασε για λόγους συναισθηματικούς ή ρομαντικούς. Ξέσπασε ακριβώς γιατί οι βιομηχανικοί εργάτες σήκωσαν κεφάλι στο χώρο δουλειάς, έδειξαν δρόμο. Αυτό είναι που συσπείρωσε γύρω τους όλους αυτούς τους ΕΒΕ, αγρότες αλλά και εργάτες που τους υποστήριξαν με κάθε μέσο.

Το να γίνουμε πιο ικανοί στην εκλαΐκευση της θέσης μας ότι η αποτελεσματικότητα του αγώνα καθορίζεται από την κατεύθυνσή του νομίζω ότι είναι κρίσιμης σημασίας.

Εύχομαι καλή επιτυχία στις διεργασίες του 19ου Συνεδρίου του ΚΚΕ.


Σπύρος Κωστής
ΓΠ Κεντρικής Μακεδονίας της ΚΝΕ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ