Το πρώτο βήμα για την πλήρη απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, πάνω από τα αριθμητικά όρια που ισχύουν μέχρι σήμερα και χωρίς να υπάρχει ως προαπαιτούμενο η σύμφωνη γνώμη του εκάστοτε υπουργού Εργασίας, έκανε η κυβέρνηση, με τις πλάτες της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ. Η μεταξύ τους συμφωνία είναι επικίνδυνη για τους εργαζόμενους και σαν τέτοια πρέπει να την πολεμήσουν.

Προχτές, συνήλθε το Ανώτατο Συμβούλιο Εργασίας (ΑΣΕ) το οποίο - σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση- επανακαθόρισε το περιεχόμενο του φακέλου που πρέπει να υποβάλλουν οι επιχειρήσεις, ώστε να διαμορφώνεται «ασφαλή και τεκμηριωμένη γνώμη κατά τη διαδικασία εξέτασης αιτημάτων για ομαδικές απολύσεις...».

Στη νέα του μορφή, ο φάκελος θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένος στα όσα προβλέπει η οδηγία 98/59 της ΕΕ για τις ομαδικές απολύσεις. Προκειμένου να δώσει άλλοθι στις επιχειρήσεις να πετάνε μαζικά στο δρόμο εργάτες, η ευρωπαϊκή οδηγία ζητάει από τους εργοδότες να διερευνούν μαζί με τους εκπροσώπους των εργαζόμενων «τις δυνατότητες άμβλυνσης των συνεπειών (σ.σ. από τις ομαδικές απολύσεις), διά της προσφυγής σε συνοδευτικά κοινωνικά μέτρα, με σκοπό τη βοήθεια για την επαναπασχόληση ή αναπροσανατολισμό των απολυμένων εργαζομένων».

Δηλαδή, στο εξής, ένας επιχειρηματικός όμιλος, θα είναι ευκολότερο να πάρει έγκριση για ομαδικές απολύσεις, έχοντας συμπεριλάβει στο φάκελο που καταθέτει στο ΑΣΕ ένα σχέδιο στα πλαίσια των όσων προβλέπει η σχετική οδηγία της ΕΕ. Το σχέδιο αυτό θα περιλαμβάνει προσωρινά αναποτελεσματικά ημίμετρα (π.χ. μεγαλύτερες αποζημιώσεις, προγράμματα κατάρτισης και μετεκπαίδευσης), που δεν μπορούν όμως σε καμιά περίπτωση να αποκαταστήσουν τις θέσεις εργασίας που χάνονται, αλλά και το εργατικό εισόδημα.

Πίσω από αυτή τη γραφειοκρατική - φαινομενικά - διαδικασία κρύβεται η δεδηλωμένη θέση της κυβέρνησης να καταργήσει ακόμα και αυτή την υποχρέωση των επιχειρηματικών ομίλων να κάνουν ομαδικές απολύσεις πάνω από τα σημερινά νομοθετημένα όρια, μόνο ύστερα από την τυπική έγκριση του υπουργείου. Το σημερινό καθεστώς, που σε καμιά περίπτωση δεν διασφαλίζει τους εργαζόμενους, χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση ως «αναχρονισμός» και «εμπόδιο στην αναδιάρθρωση των επιχειρήσεων».

Ο «επανακαθορισμός» αυτός και η «αναβάθμιση» του ΑΣΕ δείχνει την πρόθεση της κυβέρνησης να καταργήσει το δικαίωμα έγκρισης των ομαδικών απολύσεων από τον εκάστοτε υπουργό και να την αναθέσει σε ένα υπηρεσιακό όργανο, στο οποίο εκπροσωπούνται και οι λεγόμενοι κοινωνικοί εταίροι! Σύμφωνα μάλιστα με εκτιμήσεις, αυτή η μεταφορά της αρμοδιότητας στο ΑΣΕ μπορεί να γίνει και με μια απλή Υπουργική Απόφαση, χωρίς να χρειάζεται αλλαγή του σχετικού νόμου.

Για τις εξελίξεις αυτές σε βάρος της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα των εργαζομένων που δουλεύουν σε μεγάλες επιχειρήσεις και ομίλους, προϊδέασε πριν λίγες ημέρες ο Γ. Βρούτσης. Μιλώντας σε ημερίδα, σημείωσε για το καθεστώς των ομαδικών απολύσεων: «Είναι φανερό ότι και εδώ χρειάζεται ένας εξορθολογισμός. Πρέπει - όπως συμβαίνει σε όλες τις προηγμένες χώρες σε όλο τον κόσμο - να δίνεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αναδιοργανώνουν την παραγωγική τους δομή.

Παράδειγμα, όταν μια επιχείρηση χρειάζεται - αποδεδειγμένα - να συρρικνώσει μια εγκατάσταση ή δραστηριότητά της και να επεκτείνει μια άλλη με περισσότερες προοπτικές ανάπτυξης. Ωστόσο, αυτό που θέλουμε εμείς ως υπουργείο Εργασίας είναι οι επιχειρήσεις να αναλαμβάνουν υποχρεώσεις και συνυπευθυνότητα έναντι του προσωπικού που απομακρύνουν. Να συνεισφέρουν με ενεργό τρόπο στη διαδικασία αποκατάστασής τους. Αυτό είναι το σημαντικό σημείο στις αναδιαρθρώσεις και σε αυτό θα επικεντρώσουμε την προσοχή μας, ενόψει του νέου πλαισίου για τις ομαδικές απολύσεις».

Κατά συνέπεια, η κυβέρνηση δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις, στο όνομα κάποιας «αναδιάρθρωσης», να απολύουν ελεύθερα, ακόμα και πάνω από τα σημερινά αριθμητικά όρια. Οσο για τη «συνυπευθυνότητα έναντι του προσωπικού» και τη «διαδικασία αποκατάστασής τους», αυτά είναι μόνο στάχτη στα μάτια των εργαζομένων.

Σημειώνεται ότι οι νέες διαδικασίες που θα ακολουθούνται από το ΑΣΕ στην περίπτωση των ομαδικών απολύσεων, όπως το ίδιο ανακοίνωσε, καταλήχτηκαν με ομόφωνη απόφαση. Δηλαδή, με τη σύμφωνη γνώμη και του εκπροσώπου της ΓΣΕΕ. Μάλιστα, ο υπουργός Εργασίας δεν έκρυψε την ικανοποίησή του για τη συμφωνία της ΓΣΕΕ, δίνοντάς της τα εύσημα. Είπε χαρακτηριστικά:

«Η κυβέρνηση χαιρετίζει με ιδιαίτερη ικανοποίηση τη χθεσινή ομόφωνη απόφαση του Ανωτάτου Συμβουλίου Εργασίας (ΑΣΕ), με την οποία προσδιορίζονται, για πρώτη φορά στη χώρα μας, τα κριτήρια και τα αναγκαία στοιχεία τεκμηρίωσης της γνώμης του ΑΣΕ κατά την εξέταση πρότασης περί ομαδικών απολύσεων από εργοδότη... Ακόμη πιο σημαντικός, ωστόσο, είναι ο κοινωνικός και πολιτικός συμβολισμός που εκπέμπει η παραπάνω απόφαση.

Η απόφαση ελήφθη ομόφωνα από το σύνολο των κοινωνικών εταίρων, εργοδοτών (ΣΕΒ, ΕΣΕΕ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ) και εργαζομένων (ΓΣΕΕ), καθώς και τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών. Αυτό επιβεβαιώνει ότι η συνεργασία των κοινωνικών και παραγωγικών δυνάμεων του τόπου και η σύναψη νέων κοινωνικών συμφωνιών αποτελούν την καλύτερη εγγύηση για το αύριο της ελληνικής οικονομίας και της απασχόλησης.

Η θετική αυτή εξέλιξη σηματοδοτεί το πέρασμα σε μια νέα εποχή συνεννόησης και εθνικής ενότητας για την αρμονική σύνδεση της ανάπτυξης και των επενδύσεων με την κοινωνική συνοχή και την απασχόληση».