Σε εξέλιξη βρίσκεται η άκρως επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον επιχείρηση εν πλω καταστροφής χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο, στα διεθνή ύδατα νοτιοδυτικά της Κρήτης, από το αμερικανικό πλοίο «Cape Ray», με τη μέθοδο της υδρόλυσης.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Αμυνας των ΗΠΑ, την οποία έκανε ο ναύαρχος J. Kirby, «η μεταφορά των συριακών χημικών ουσιών από το δανέζικο πλοίο μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων "Ark Futura" στο "Cape Ray" ολοκληρώθηκε. Το "Cape Ray" αναχώρησε από το ιταλικό λιμάνι του Gioia Tauro για τα διεθνή ύδατα της Μεσογείου, όπου η επιχείρηση εξουδετέρωσης θα ξεκινήσει σύντομα. Η διεργασία εξουδετέρωσης αναμένεται να χρειαστεί αρκετές εβδομάδες για να ολοκληρωθεί».

Υπολογίζεται ότι το πλοίο μεταφέρει 570 τόνους υγροποιημένων τοξικών αερίων, όπως αέρια μουστάρδας και DF, από το οποίο παράγεται το σαρίν, τα οποία χαρακτηρίζονται «1ης προτεραιότητας» από τον Οργανισμό για την Απαγόρευση Χημικών Οπλων (ΟΑΧΟ) και τον ΟΗΕ. Τα απόβλητα που θα προκύψουν από αυτή τη φάση δεν θα είναι αδρανή αλλά επικίνδυνα, ενώ μπορεί να φτάσουν σε όγκο από 5 έως 14 φορές πολλαπλάσιο των αρχικών, τα οποία προβλέπεται να μεταφερθούν στη Γερμανία για καταστροφή τους σε κρατική μονάδα θερμικής επεξεργασίας.

Ορισμένα χημικά «1ης προτεραιότητας» προβλέπεται να μεταφερθούν στη Βρετανία για καταστροφή τους σε μονάδα θερμικής επεξεργασίας, ενώ τα υπόλοιπα χημικά («2ης προτεραιότητας») προβλέπεται να καταστραφούν από τη «Veolia Environmental Services Technical Solutions LLC» στις ΗΠΑ, την «Ekokem OY AB» στη Φινλανδία και την προαναφερόμενη μονάδα θερμικής επεξεργασίας στη Γερμανία.

Ο κίνδυνος ενός ατυχήματος κατά τη διάρκεια της μεταφοράς ή της διαδικασίας υδρόλυσης εν πλω είναι πιθανός. Μπορεί να σχετίζεται με τις καιρικές συνθήκες, πιθανή σεισμική δόνηση, αστοχία κάποιου συστήματος κανονικής λειτουργίας ή ασφάλειας, οργανωτικά προβλήματα, ανθρώπινο λάθος, σαμποτάζ κ.λπ. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την Ασφάλεια των Μεταφορών (2001), τα θαλάσσια ατυχήματα στην Ευρώπη ήταν υπεύθυνα για 140 θανάτους το χρόνο και ζημιές της τάξης του 1,5 δισ. ευρώ, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο αντιστοιχούσαν σε 0,33 θανάτους ανά 100 εκατ. χιλιόμετρα, δηλαδή σε 4 φορές μεγαλύτερη επικινδυνότητα σε σχέση με τα ατυχήματα κατά την εναέρια μεταφορά. Αλλωστε, η πρόσφατη απαγόρευση ορισμένων τύπων αλιείας σε περιοχή νότια της Κρήτης, πιθανότατα αντανακλά μέτρα διαχείρισης του κινδύνου αυτού απ' τις κρατικές αρχές.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η μέθοδος της υδρόλυσης εφαρμόζεται για πρώτη φορά εν πλω, στην πράξη δεν έχει γίνει προσομοίωση της διαδικασίας σε πραγματικές συνθήκες, δεν υπάρχει σχετική εμπειρία από έκτακτες καταστάσεις, υπάρχει πίεση χρόνου για την υλοποίηση της επιχείρησης, ενώ είναι γνωστές οι αναφορές που έχουν δει το φως της δημοσιότητας σχετικά με τα σοβαρά προβλήματα ασφάλειας του «Cape Ray». Η ύπαρξη πολύ επικίνδυνων φορτίων αποτελεί παράγοντα που πολλαπλασιάζει την επικινδυνότητα και ως προς την πιθανότητα ατυχήματος και ως προς τις δυνατότητες ουσιαστικής αντιμετώπισης μιας έκτακτης κατάστασης.

Είναι ενδεικτικό ότι διεθνείς παράγοντες αναγνωρίζουν τη δυσκολία και επικινδυνότητα του εγχειρήματος. Ενδεικτικά, ο R. Zilinskas, διευθυντής αμερικανικού κέντρου έρευνας για τα χημικά και βιολογικά όπλα, επιθεωρητής του ΟΗΕ για τα βιολογικά όπλα στο Ιράκ το 1994, έχει δηλώσει ότι «δεν υπάρχει εμπειρία, όλοι μαντεύουμε, όλοι κάνουμε υποθέσεις»! («The Washington Τimes», 10/12/2013). Ο δε ΟΑΧΟ δηλώνει ότι δεν φέρει καμία ευθύνη σε περίπτωση ατυχήματος και ότι η ευθύνη ανήκει αποκλειστικά στο Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ!