Με την τήρηση ενός λεπτού σιγής προς τιμήν των νεκρών αγωνιστών που πάλεψαν ενάντια στη δικτατορία ξεκίνησε χτες το βράδυ η εκδήλωση που οργάνωσε η ΚΕ του ΚΚΕ, με αφορμή τα 40 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας, στο πάρκο Ελευθερίας, εκεί δηλαδή όπου βρισκόταν το κολαστήριο της ΕΑΤ -ΕΣΑ, όπου αγωνιστές βασανίστηκαν κατά τη διάρκεια της χούντας. Την εκδήλωση παρακολούθησε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ, με επικεφαλής τον ΓΓ Δ. Κουτσούμπα, καθώς επίσης και πλήθος νεολαίων. Η κεντρική ομιλία έγινε από τον Μάκη Μαΐλη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και επικεφαλής του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του Κόμματος. Σύντομους χαιρετισμούς απηύθυναν ο Αντώνης Κακαράς, αρχιπλοίαρχος ε.α. και εκ μέρους της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ ο Γιώργης Μωραΐτης, παλαίμαχος δημοσιογράφος του «Ριζοσπάστη». Συντόνισε ο Νίκος Ρεμπάμπης μέλος του Γραφείου το ΚΣ της ΚΝΕ. Μέσα από το σύνολο της εκδήλωσης δόθηκε η δυνατότητα για μια παρουσίαση και ανάλυση των γεγονότων εκείνης της περιόδου από τη σκοπιά των συμφερόντων της εργατικής τάξης, σε αντίθεση με τις αστικές αναλύσεις που συγκαλύπτουν το ταξικό περιεχόμενο της δικτατορίας και των χρόνων που ακολούθησαν.

Παρουσιάζοντας μια σειρά ιστορικά στοιχεία στη διάρκεια της ομιλίας του, ο Μ. Μαΐλης τόνισε ανάμεσα σε άλλα ότι «τα 40 χρόνια, που πέρασαν από το 1974, είναι χρόνος αρκετός για να αποτιμηθεί η πείρα αυτής της διαδρομής. Προσφέρει συμπεράσματα που αφορούν σήμερα τη ζωή και το μέλλον ιδιαίτερα των νεότερων γενεών, που δεν έζησαν πολλά από τα γεγονότα των 40 χρόνων. Οσα δραματικά συμβαίνουν τα τελευταία 5 χρόνια, δεν είναι ανεξάρτητα από εκείνα που προηγήθηκαν, δεν είναι αποτέλεσμα μιας κακής διαχείρισης ή κάποιων αρνητικών πλευρών του πολιτικού συστήματος. Τα 40 χρόνια προσφέρονται για να αναδειχθεί η ταξική ουσία της πολιτικής που εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται. Προσφέρονται, για να εξηγηθούν οι ταξικές στοχεύσεις για την αναμόρφωση του σάπιου πολιτικού συστήματος, αλλά και ο ιστορικά παρωχημένος χαρακτήρας του κοινωνικοοικονομικού συστήματος γενικότερα».

Υπενθύμισε ότι «το ΚΚΕ χαρακτήρισε την αλλαγή του Ιουλίου 1974 ως αποτέλεσμα του συμβιβασμού που πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στη χούντα και τις αστικές πολιτικές δυνάμεις. Η δικτατορία κατέρρεε υπό το βάρος της γενικής κατακραυγής που προκάλεσε σειρά γεγονότων, με κορυφαίο το Πολυτεχνείο και τους νεκρούς του και κείνες τις μέρες το χουντικό πραξικόπημα κατά του Προέδρου Μακαρίου, που το ακολούθησε η τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Ο συμβιβασμός, με την άμεση εμπλοκή και αμερικανοΝΑΤΟικών δυνάμεων, έγινε για να αποφευχθούν δύσκολα ελεγχόμενες αντιδράσεις του λαϊκού παράγοντα, καθώς και για ν' αντιμετωπιστούν οι εξελίξεις στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, λόγω του Κυπριακού, αλλά και της διαμάχης που άρχιζε στο Αιγαίο».

«Η εναλλαγή του Ιουλίου - επισήμανε - δεν έγινε σε αδιατάρακτα νερά. Ενα μέρος ανώτερων και κατώτερων αξιωματικών της Ιωαννιδικής πλευράς αντιδρούσε. Διεξαγόταν διαπάλη για τη διατήρηση θέσεων ή και για την παρεμπόδιση στη λήψη μέτρων εναντίον των πρωταγωνιστών της δικτατορίας, ενώ δεν έλειπαν και εκείνοι που έβλεπαν το πέρασμα στον κοινοβουλευτισμό ως προσωρινό.

Ομως η άρχουσα τάξη είχε κάνει την επιλογή της, όπως την έκανε και επτά χρόνια πριν, στηρίζοντας (ή ένα τμήμα της ανεχόμενο) τη δικτατορία. Εξάλλου και το θεσμικό πλαίσιο θωράκισης της καπιταλιστικής εξουσίας πρόβλεπε και την κοινοβουλευτική και τη στρατιωτική μορφή διακυβέρνησης».

Αναφερόμενος στη μεταπολίτευση, σημείωσε: «Το αστικό πολιτικό σύστημα δε γινόταν μετά τη χούντα να λειτουργεί πια όπως μέχρι το 1967. Η ανάπτυξη του καπιταλισμού και η προσαρμογή στις νέες ανάγκες του κεφαλαίου (π.χ. η επιλογή ένταξης στην ΕΟΚ), αλλά και ο ριζοσπαστισμός πλατιών λαϊκών δυνάμεων, που είχε αναπτυχθεί και υπό την επίδραση διεθνών γεγονότων (Βιετνάμ, Χιλή κ.ά.), επέβαλαν εκσυγχρονισμούς που μέχρι το 1967 φάνταζαν αδύνατοι. Το πολιτικό σύστημα δεν μπορούσε πια να πορεύεται με το πιο ακραίο αντικομμουνιστικό πλαίσιο, που ήταν το Α και το Ω της χουντικής προπαγάνδας και η επίκληση του "κομμουνιστικού κινδύνου" πρόσχημα για την επιβολή της δικτατορίας».

Καταλήγοντας για τη συγκεκριμένη περίοδο, τόνισε ότι «το κύριο συμπέρασμα είναι ότι στα τελευταία 40 χρόνια η καπιταλιστική εξέλιξη της Ελλάδας πήγε χέρι - χέρι με την εξέλιξη του ευρωπαϊκού καπιταλιστικού κέντρου. Επομένως, αποτυπώθηκε και στις διεθνείς συμμαχίες της και στη βαθύτερη ενσωμάτωση της οικονομίας της, αλλά και των κρατικών μηχανισμών. Αυτή η σχέση με τις αντιφάσεις της εκδηλώθηκε και στην τελευταία, βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση.

Στα 40 χρόνια που πέρασαν γνωρίσαμε πολλές εναλλαγές κυβερνήσεων. Περιόδους καπιταλιστικής ανάπτυξης και καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Τι αποδείχθηκε; Οτι η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα πληρώνουν και στην περίοδο της ανάπτυξης και στην κρίση. Αποδείχθηκε πως οι όποιες παραχωρήσεις αποσπούν οι εργαζόμενοι στο έδαφος του καπιταλισμού, είναι προσωρινές. Οι ανάγκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν αν δεν αλλάξει η τάξη στην εξουσία».

Με μαρτυρίες από την αντιδικτατορική πάλη διάνθισε την παρέμβασή του στην εκδήλωση ο Γ. Μωραΐτης. Αναφέρθηκε ειδικά στην εκδοτική δουλειά του ΚΚΕ μέσα στη δικτατορία και το γεγονός ότι αυτή παρά τα χτυπήματα δεν σταμάτησε καθώς επίσης και σε στιγμιότυπα από την ιδεολογική διαπάλη που έγινε στο εσωτερικό του κομμουνιστικού κινήματος στην περίοδο της δικτατορίας.

Μια ειδική εισήγηση για τους Ελληνες στρατιωτικούς και τη δικτατορία παρουσίασε ο Α. Κακαράς. Εκανε αναφορά στο στρατιωτικό πραξικόπημα και ένα σημαντικό - όπως είπε- ποσοστό των μονίμων στρατιωτικών που το αγκάλιασε. Παράλληλα, ανέφερε, ένας επίσης σημαντικός αριθμός στρατιωτικών αιφνιδιάστηκε, δεν τάχθηκε με το καθεστώς απ' την πρώτη στιγμή, αλλά και δεν κινητοποιήθηκε εναντίον του. Οπως συμπλήρωσε, αυτοί περίμεναν τις εξελίξεις, υπάκουαν, συμμετείχαν στην άσκηση εξουσίας, κάλυψαν θέσεις κρίσιμες για τον έλεγχο της δημόσιας ζωής και της διοίκησης γενικότερα. Εκανε αναφορά στο γεγονός ότι τα πανεπιστήμια απέκτησαν και το δικό τους στρατιωτικό, οι επιτροπές ελέγχου φρονημάτων επίσης, οι ΔΕΚΟ, άλλες υπηρεσίες το ίδιο. Τέλος, αναφέρθηκε ξεχωριστά στις δυναμικές αντιδράσεις κατά του καθεστώτος, που εκδηλώθηκαν με συμμετοχή στελεχών του Ναυτικού (και όχι μόνον) με κινητοποίηση πλοίων σε δύο περιπτώσεις. Στις 13 Δεκέμβρη 1967 στο πλαίσιο του αποκαλούμενου «Κινήματος του Βασιλιά» και το Μάη του 1973 με το αντιτορπιλικό «ΒΕΛΟΣ», που υπήρξε και η δυναμική έκφραση του «Κινήματος του Ναυτικού».

• Στις επόμενες μέρες ο «Ρ» θα παρουσιάσει εκτενή αποσπάσματα από τις ομιλίες στην εκδήλωση.