Παρουσιάζοντας μια σειρά ιστορικά στοιχεία στη διάρκεια της ομιλίας του, ο Μ. Μαΐλης τόνισε ανάμεσα σε άλλα ότι «τα 40 χρόνια, που πέρασαν από το 1974, είναι χρόνος αρκετός για να αποτιμηθεί η πείρα αυτής της διαδρομής. Προσφέρει συμπεράσματα που αφορούν σήμερα τη ζωή και το μέλλον ιδιαίτερα των νεότερων γενεών, που δεν έζησαν πολλά από τα γεγονότα των 40 χρόνων. Οσα δραματικά συμβαίνουν τα τελευταία 5 χρόνια, δεν είναι ανεξάρτητα από εκείνα που προηγήθηκαν, δεν είναι αποτέλεσμα μιας κακής διαχείρισης ή κάποιων αρνητικών πλευρών του πολιτικού συστήματος. Τα 40 χρόνια προσφέρονται για να αναδειχθεί η ταξική ουσία της πολιτικής που εφαρμόστηκε και εφαρμόζεται. Προσφέρονται, για να εξηγηθούν οι ταξικές στοχεύσεις για την αναμόρφωση του σάπιου πολιτικού συστήματος, αλλά και ο ιστορικά παρωχημένος χαρακτήρας του κοινωνικοοικονομικού συστήματος γενικότερα».
«Η εναλλαγή του Ιουλίου - επισήμανε - δεν έγινε σε αδιατάρακτα νερά. Ενα μέρος ανώτερων και κατώτερων αξιωματικών της Ιωαννιδικής πλευράς αντιδρούσε. Διεξαγόταν διαπάλη για τη διατήρηση θέσεων ή και για την παρεμπόδιση στη λήψη μέτρων εναντίον των πρωταγωνιστών της δικτατορίας, ενώ δεν έλειπαν και εκείνοι που έβλεπαν το πέρασμα στον κοινοβουλευτισμό ως προσωρινό.
Ομως η άρχουσα τάξη είχε κάνει την επιλογή της, όπως την έκανε και επτά χρόνια πριν, στηρίζοντας (ή ένα τμήμα της ανεχόμενο) τη δικτατορία. Εξάλλου και το θεσμικό πλαίσιο θωράκισης της καπιταλιστικής εξουσίας πρόβλεπε και την κοινοβουλευτική και τη στρατιωτική μορφή διακυβέρνησης».
Καταλήγοντας για τη συγκεκριμένη περίοδο, τόνισε ότι «το κύριο συμπέρασμα είναι ότι στα τελευταία 40 χρόνια η καπιταλιστική εξέλιξη της Ελλάδας πήγε χέρι - χέρι με την εξέλιξη του ευρωπαϊκού καπιταλιστικού κέντρου. Επομένως, αποτυπώθηκε και στις διεθνείς συμμαχίες της και στη βαθύτερη ενσωμάτωση της οικονομίας της, αλλά και των κρατικών μηχανισμών. Αυτή η σχέση με τις αντιφάσεις της εκδηλώθηκε και στην τελευταία, βαθιά και παρατεταμένη οικονομική κρίση.
Στα 40 χρόνια που πέρασαν γνωρίσαμε πολλές εναλλαγές κυβερνήσεων. Περιόδους καπιταλιστικής ανάπτυξης και καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Τι αποδείχθηκε; Οτι η εργατική τάξη και τα φτωχά λαϊκά στρώματα πληρώνουν και στην περίοδο της ανάπτυξης και στην κρίση. Αποδείχθηκε πως οι όποιες παραχωρήσεις αποσπούν οι εργαζόμενοι στο έδαφος του καπιταλισμού, είναι προσωρινές. Οι ανάγκες της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων δεν είναι δυνατό να ικανοποιηθούν αν δεν αλλάξει η τάξη στην εξουσία».
Με μαρτυρίες από την αντιδικτατορική πάλη διάνθισε την παρέμβασή του στην εκδήλωση ο Γ. Μωραΐτης. Αναφέρθηκε ειδικά στην εκδοτική δουλειά του ΚΚΕ μέσα στη δικτατορία και το γεγονός ότι αυτή παρά τα χτυπήματα δεν σταμάτησε καθώς επίσης και σε στιγμιότυπα από την ιδεολογική διαπάλη που έγινε στο εσωτερικό του κομμουνιστικού κινήματος στην περίοδο της δικτατορίας.
Μια ειδική εισήγηση για τους Ελληνες στρατιωτικούς και τη δικτατορία παρουσίασε ο Α. Κακαράς. Εκανε αναφορά στο στρατιωτικό πραξικόπημα και ένα σημαντικό - όπως είπε- ποσοστό των μονίμων στρατιωτικών που το αγκάλιασε. Παράλληλα, ανέφερε, ένας επίσης σημαντικός αριθμός στρατιωτικών αιφνιδιάστηκε, δεν τάχθηκε με το καθεστώς απ' την πρώτη στιγμή, αλλά και δεν κινητοποιήθηκε εναντίον του. Οπως συμπλήρωσε, αυτοί περίμεναν τις εξελίξεις, υπάκουαν, συμμετείχαν στην άσκηση εξουσίας, κάλυψαν θέσεις κρίσιμες για τον έλεγχο της δημόσιας ζωής και της διοίκησης γενικότερα. Εκανε αναφορά στο γεγονός ότι τα πανεπιστήμια απέκτησαν και το δικό τους στρατιωτικό, οι επιτροπές ελέγχου φρονημάτων επίσης, οι ΔΕΚΟ, άλλες υπηρεσίες το ίδιο. Τέλος, αναφέρθηκε ξεχωριστά στις δυναμικές αντιδράσεις κατά του καθεστώτος, που εκδηλώθηκαν με συμμετοχή στελεχών του Ναυτικού (και όχι μόνον) με κινητοποίηση πλοίων σε δύο περιπτώσεις. Στις 13 Δεκέμβρη 1967 στο πλαίσιο του αποκαλούμενου «Κινήματος του Βασιλιά» και το Μάη του 1973 με το αντιτορπιλικό «ΒΕΛΟΣ», που υπήρξε και η δυναμική έκφραση του «Κινήματος του Ναυτικού».