Κρίσιμες ρυθμίσεις της «μεταρρύθμισης», που αποτελούν τομές που ανατρέπουν τις αρχές του ΕΣΥ, είναι η εισαγωγή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων στο δημόσιο σύστημα υγείας, η πελατοποίηση των ασθενών και η παρεμπόδιση της πρόσβασης στις δημόσιες μονάδες υγείας.

Τα ΠΕΣΥ, τα νοσοκομεία και τα Κέντρα Υγείας (ΚΥ) θα λειτουργούν πλέον ως επιχειρήσεις, με βάση τους νόμους της αγοράς. Με τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα των δημόσιων μονάδων υγείας, η κυβέρνηση θέλει να διασκεδάσει τις εντυπώσεις για τη μετατροπή τους σε επιχειρήσεις. Ωστόσο ο δημόσιος χαρακτήρας του ΕΣΥ νοούνταν από τους εργαζόμενους αναπόσπαστα δεμένος με τον κοινωνικό χαρακτήρα του, που διασφαλίζεται με τη δωρεάν και υψηλού επιπέδου περίθαλψη για όλο τον πληθυσμό.

Με τον εξοπλισμό του κοινωνικού στοιχείου οι δημόσιες μονάδες υγείας ουσιαστικά ιδιωτικοποιούνται.

Με δεδομένη την πολιτική μείωσης των κρατικών δαπανών για την υγεία, θα ενεργοποιηθούν σύντομα οι ρυθμίσεις, που προβλέπουν μείωση κλινών και συγχωνεύσεις τμημάτων στα νοσοκομεία ή συγχωνεύσεις και καταργήσεις νοσοκομείων και απολύσεις προσωπικού. Ο Οργανισμός Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ), εξάλλου, που θα διαχειρίζεται τους πόρους υγείας ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και Ασφάλισης Δημοσίου, ουσιαστικά θα αποτελεί μηχανισμό συμπίεσης των δαπανών, αφού θα συμβάλλεται με τις δημόσιες και ιδιωτικές μονάδες υγείας κυρίως με κριτήρια κόστους. Θα αναζητά φτηνές υπηρεσίες από τα δημόσια νοσοκομεία, τα πολυιατρεία του ΙΚΑ, τις ιδιωτικές κλινικές, πολλές από τις οποίες δεν πληρούν τις σύγχρονες προδιαγραφές και τα διαγνωστικά κέντρα. Οι επιχειρηματικοί όμιλοι, με τις εξαγορές μικρότερων κλινικών και διαγνωστικών κέντρων, θα είναι έτοιμοι για δελεαστικές μειώσεις τιμών, μέχρι να μονοπωλήσουν τις υπηρεσίες υγείας. Ακόμη, ο ΟΔΙΠΥ δεν αποκλείεται να «αξιοποιήσει» τα πολυιατρεία του ΙΚΑ, που υποστηρίζονται από βασικές μονάδες μικροβιολογικών και ακτινολογικών εξετάσεων. Ετσι στις ουρές των ασφαλισμένων του ΙΚΑ θα προστεθούν οι ασφαλισμένοι ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και Δημοσίου. Σ' αυτή την περίπτωση θα λυθούν βέβαια οι συμβάσεις ΟΓΑ, ΟΑΕΕ και Δημοσίου με τους επαγγελματίες γιατρούς.

Οπως προβλέπεται, θα αναπροσαρμοστούν τα τιμολόγια υπηρεσιών (νοσήλια, διαγνωστικές πράξεις κ.ά.). Για να μην καταρρεύσουν τα ασφαλιστικά ταμεία, που είναι ήδη ελλειμματικά, θα επιβληθεί αύξηση στις εισφορές τους ή συμμετοχή στο κόστος των υπηρεσιών ή και αύξηση στις εισφορές και συμμετοχή στο κόστος.

Η πελατοποίηση των ασθενών θα συντελεστεί με την καθιέρωση ειδικής μεταχείρισης στους ασφαλισμένους ασφαλιστικών εταιριών και ασθενών, υψηλών εισοδημάτων, καθώς και με τη λειτουργία απογευματινών ιατρείων, με πληρωμή από τους ασθενείς. Τα νοσοκομεία θα παραχωρούν τις ανακαινισμένες πτέρυγές τους στους ασθενείς που θα πληρώνουν. Η ειδική μεταχείριση των ασφαλισμένων ασφαλιστικών εταιριών θα δώσει ώθηση για προσφυγή και άλλων εργαζομένων στις εταιρίες και, συχνά, για δεύτερη ασφάλιση. Εξάλλου συζητείται και η θέσπιση φορολογικών απαλλαγών για όσους προσφεύγουν στις εταιρίες, για ασφάλιση υγείας και για συντάξεις. Οι εταιρίες, τέλος, γρήγορα ή αργά, θα ασκήσουν πιέσεις για να επιτύχουν «καθεστώς προτίμησης», με στόχο να αφαιρέσουν από τα ασφαλιστικά ταμεία την ασφάλιση υγείας και να τη μονοπωλήσουν. Παλιότερα είχαν προτείνει, μέσω πρώην υφυπουργού της ΝΔ (Οικονομικός Ταχυδρόμος 31-3-1998), την αποδέσμευση των ασφαλισμένων του ΙΚΑ από το υποχρεωτικό σύστημα περίθαλψης και την προαιρετική ασφάλισή τους σε ασφαλιστική εταιρία με μόνο το ασφάλιστρο του εργοδότη. Βέβαια ήθελαν μόνο τους ασφαλισμένους και όχι και τα μέλη των οικογενειών τους.

Με τα απογευματινά ιατρεία, με γιατρούς ανωτέρων βαθμών, για εξετάσεις και θεραπευτικές πράξεις, με πληρωμή από τους ασθενείς, η πελατοποίηση των ασθενών θα λάβει διαστάσεις. Την πρόσβαση αυτή στα νοσοκομεία, με πληρωμή, η κυβέρνηση την ονομάζει «εύκολη» πρόσβαση στο ΕΣΥ. Είναι φανερό, ότι οι ασθενείς θα συρρέουν τα απογεύματα κυρίως για να εξασφαλίσουν κάποια κλίνη νοσοκομείου. Πέρα από την άνιση μεταχείριση μεταξύ των νοσοκομειακών γιατρών και τον αθέμιτο ανταγωνισμό σε βάρος των ελεύθερων επαγγελματιών γιατρών, θα διογκωθούν οι παραπληρωμές και γενικά η μαύρη οικονομία στα νοσοκομεία. Οι λίστες αναμονής θα παρακάμπτονται, τα καλύτερα μηχανήματα θα λειτουργούν κατά προτεραιότητα για τους ασθενείς που πληρώνουν και τα πρωινά ιατρεία θα αποδυναμωθούν.

Με τη «μεταρρύθμιση» επιχειρείται γενική παρεμπόδιση της πρόσβασης στις δημόσιες μονάδες υγείας και, κυρίως, στα μεγάλα νοσοκομεία Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Σήμερα η πρόσβαση των ασθενών σε οποιοδήποτε νοσοκομείο γίνεται με τα βιβλιάρια ασφάλισης. Βέβαια, είναι πιο εύκολη η πρόσβαση μέσω των μηχανισμών του ΠΑΣΟΚ και μέσω των μεγαλογιατρών των νοσοκομείων, με παραπληρωμές.

Ωστόσο, οι μεγάλες μάζες των ασθενών βρίσκουν κάποιες κλίνες ή έστω ράντζα στους διαδρόμους μέσω των εξωτερικών ιατρείων ή του ΕΚΑΒ. Η πρωτοβάθμια περίθαλψη εξασφαλίζεται με τα βιβλιάρια ασφάλισης. Τώρα η κυβέρνηση αναθέτει τη δυνατότητα πρόσβασης στα ΚΥ και στους προσωπικούς γιατρούς και φαίνεται να την περιορίζει στις μονάδες υγείας της κάθε περιφέρειας, νοσοκομεία, ΚΥ, ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα.

Οι ασθενείς, που θα παρακάμπτουν τους προσωπικούς γιατρούς, θα πληρώνουν για την περίθαλψή τους. Το ίδιο θα πληρώνουν οι ασθενείς, που θα παρακάμπτουν τους προσωπικούς γιατρούς και τα ΚΥ και θα προσφεύγουν σε νοσοκομεία άλλων περιφερειών. Είναι γνωστό, ότι τα δημόσια νοσοκομεία της περιφέρειας παρουσιάζουν περισσότερες ελλείψεις και οι ασθενείς δεν τα εμπιστεύονται, όπως δείχνει και η χαμηλή πληρότητα των κλινών τους. Παρ' όλα αυτά επιχειρείται ο εγκλωβισμός των ασθενών στις μονάδες υγείας της κάθε περιφέρειας.

Την πρόσβαση, γενικότερα, στα νοσοκομεία θα την αποτρέπουν όσο μπορούν τα ΚΥ, τα οποία θα ελέγχονται ασφυκτικά από τον ΟΔΙΠΥ, και οι προσωπικοί γιατροί, που θα συμβάλλονται με τον ΟΔΙΠΥ, και για να ανανεωθούν οι συμβάσεις τους θα πρέπει να δίδουν αποδείξεις για «εξοικονόμηση» πόρων. Οι προσωπικοί γιατροί θα παίζουν μάλλον ρόλο χωροφύλακα και θα αποτελέσουν μηχανισμό παρεμπόδισης της πρόσβασης και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη.

Ενα τμήμα του δημόσιου τομέα, που θα διατηρήσει κάποιο επίπεδο υποδομής και εξοπλισμού, θα προσφέρει υπηρεσίες υγείας σε όσους έχουν χρήματα να τις αγοράσουν. Η εξέλιξη αυτή ακυρώνει, σε μεγάλο βαθμό, την ασφαλιστική κάλυψη των εργαζομένων. Η ισότιμη περίθαλψη, που υποσχόταν στο παρελθόν το ΠΑΣΟΚ, θα πληγεί και ως ιδέα και θα οδηγηθούμε σε περίθαλψη πολλών ταχυτήτων.

Για διαγνωστικές εξετάσεις τα δημόσια νοσοκομεία, σε κάποιο βαθμό, και τα ασφαλιστικά ταμεία, σε μεγαλύτερο, θα παραπέμπουν τους ασθενείς στα διαγνωστικά κέντρα. Ο ΟΔΙΠΥ θα στρέφεται όλο και περισσότερο στις ιδιωτικές κλινικές και στα διαγνωστικά κέντρα. Από το άλλο μέρος, οι προσωπικοί γιατροί θα συνθλίβονται μεταξύ ΟΔΙΠΥ και ιδιωτικών επιχειρήσεων υγείας, που θα τους παγιδεύουν με «προσφορές». Σε ένα βαθμό και σήμερα οι δημόσιες μονάδες υγείας λειτουργούν ως αγωγοί πόρων προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις υγείας. Σύμφωνα με έκθεση του ΙΟΒΕ, τα ασφαλιστικά ταμεία αποτελούν τη βασική πηγή εσόδων των διαγνωστικών κέντρων («Ριζοσπάστης» 21-12-1997). Εξάλλου, οι πληρωμές των δημόσιων νοσοκομείων προς τα διαγνωστικά κέντρα το 1998 υπολογίζονταν σε 200 δισ. («Βήμα» 29-4-2000).

Η ολοένα και περισσότερο υποβαθμισμένη περίθαλψη, που θα παρέχουν τα δημόσια νοσοκομεία αλλά και τα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς και οι γραφειοκρατικές διαδικασίες (παραπομπές, λίστες κ.ά.), η συμμετοχή στο κόστος και η παρεμπόδιση της πρόσβασης για υπηρεσίες υγείας, θα οδηγήσουν μεγάλες ομάδες ασθενών, κυρίως μεσαίων στρωμάτων και άνω, σε προσφυγή απευθείας στα μεγάλα δημόσια νοσοκομεία και στις επιχειρήσεις υγείας, με δική τους πληρωμή. Οπως λέγεται, ο Ελληνας για την υγεία του πουλάει και το χωράφι του.

Πολύπλευρες είναι οι αντιδράσεις που εκδηλώνονται στην προώθηση προς ψήφιση στην Ολομέλεια της Βουλής του αντιδραστικού νομοσχεδίου για την υγεία. Οι αντιδράσεις αυτές θα κορυφωθούν με την 24ωρη απεργία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας των Εργαζομένων στα Δημόσια νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) και την πανελλαδική συγκέντρωση έξω απ' τη Βουλή, που θα γίνει στις 30 Γενάρη 2001, ώρα 6 μμ.

Ηδη περατώθηκε η επεξεργασία του ψευδεπίγραφου νομοσχεδίου στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής και αύριο εισάγεται στην Ολομέλεια της Βουλής, ενώ η κατ' άρθρον συζήτηση θα συνεχιστεί στις 30.1.2001.

Η Ενωση Νοσοκομειακών Γιατρών Αθήνας Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) έχει αποφασίσει απεργία στις 23, 24, και 25 Γενάρη 2000. Την τελευταία ημέρα της απεργίας (25.1.2000) η ΕΙΝΑΠ θα γίνει Γενική Συνέλευση στο Νοσοκομείο «Σωτηρία», στις 12 το μεσημέρι.

Οι Νοσοκομειακοί Γιατροί απαιτούν:

• Ανάπτυξη της Δημόσιας Υγείας.
• Οχι στην Ιδιωτικοποίηση.
• Ειδικότητα, Σταθερή Εργασία.
• Αύξηση Αποδοχών σε όλους τους Γιατρούς.
• Μονιμότητα των Επιμελητών Β.
• Δημοκρατία στα Νοσοκομεία.
• Επίσης, η ΟΕΝΓΕ αποφάσισε τριήμερη πανελλαδική απεργία στις 23, 24, και 25 Γενάρη.

Ο Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών (ΙΣΑ) αποφάσισε διήμερη πανιατρική κινητοποίηση στις 23 και 24 Γενάρη 2001. Ο ΙΣΑ με ανακοίνωσή του καλεί τους νοσοκομειακούς γιατρούς, μέλη του να απέχουν από τις εργασίες τους καθώς τους ταμειακούς και ελευθεροεπαγγελματίες από κάθε ιδιωτική δραστηριότητα.

Τη συμμετοχή της στην πανιατρική κινητοποίηση του ΙΣΑ αποφάσισε η Ενωση Εξωνοσοκομειακών Γιατρών Αττικής.

Η Γενική Συνέλευση της Ιατρικής Σχολής υιοθέτησε την πρόταση του Συλλόγου Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού (ΔΕΠ) για πλήρη αναστολή από κάθε έργο (κλινικό, εκπαιδευτικό και ερευνητικό) στις 18-19.1.2001 και στις 23-24.1.2001 καθώς και για μια βδομάδα στην περίοδο της συζήτησης του νομοσχεδίου στη Βουλή.

Τη διακοπή για μια βδομάδα κάθε δραστηριότητας (ιατρικής, διδακτικής, ερευνητικής, διοικητικής) αποφάσισαν και τα μέλη του Ιατρικού Τμήματος του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Την πρωτοβουλία για τη συγκέντρωση στις 30.1.2001 έχει η Πανελλήνια Ομοσπονδία των Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία (ΠΟΕΔΗΝ) που για την ίδια μέρα κήρυξε 24ωρη πανελλαδική απεργία. Συμμετοχή στο συλλαλητήριο έχουν αποφασίσει η ΓΣΕΕ, η ΑΔΕΔΥ, η Ομοσπονδία Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ), η Ομοσπονδία Συλλόγων Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων Ελλάδας, η Ενωση Νοσοκομειακών Ιατρών Αθήνας- Πειραιά (ΕΙΝΑΠ) καθώς και οι Ομοσπονδίες των Διοικητικών Υπαλλήλων ΑΕΙ, Οικοδόμων, ΚλωστοϋφαντουργώνΔέρματος και Ιματισμού και ο Σύλλογος των ΑποκλειστικώνΝοσοκόμων.