Κινδύνους αναστροφής της ανοδικής πορείας των χρηματοπιστωτικών αγορών τόσο από τις γεωπολιτικές εντάσεις όσο και από τη μεταβολή της νομισματικής πολιτικής στις ΗΠΑ διαβλέπει το ΔΝΤ σε έκθεσή του, που θα παρουσιαστεί αυτό το Σαββατοκύριακο (20-21 Σεπτέμβρη) στη σύνοδο του G20 στην Αυστραλία. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η ανάπτυξη της παγκόσμιας οικονομίας κατά το α' εξάμηνο του 2014 αποδείχθηκε χαμηλότερη από την αναμενόμενη, εξέλιξη η οποία αποδίδεται στο χαμηλότερο ρυθμό μεγέθυνσης στις ΗΠΑ, στα συνεχιζόμενα οικονομικά προβλήματα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής, στις «αρνητικές εκπλήξεις» στην Ευρωζώνη καθώς επίσης και στην επιβράδυνση της οικονομίας που καταγράφηκε στην Ιαπωνία. Οπως υποστηρίζουν, η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας συνεχίζεται, ωστόσο χαρακτηρίζεται από «μεγάλη ανομοιογένεια».

Ταυτόχρονα, με διαφορά φάσης διαμορφώνεται το μείγμα της νομισματικής πολιτικής ανάμεσα στην Ευρωζώνη και στις ΗΠΑ. Σε αυτό το πλαίσιο, η αμερικανική κεντρική τράπεζα (Fed) ήδη έχει ξεκινήσει τη σταδιακή απόσυρση των μέτρων «ποσοτικής χαλάρωσης». Παραπέρα περικοπές ανακοινώθηκαν από τον επόμενο μήνα, με μηνιαία προγράμματα ύψους 15 δισ. δολαρίων (από 25 δισ. σήμερα και περί τα 85 δισ. το μήνα που διαμορφώνονταν στα τέλη του 2013). Επιπλέον, σύμφωνα με διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία, η αμερικανική κεντρική τράπεζα με δηλώσεις αξιωματούχων της προετοιμάζει το έδαφος για αυξήσεις στα επιτόκια του δολαρίου «νωρίτερα απ' ό,τι περιμένουν οι αγορές».

Σε διαφορετική φάση του κύκλου, η ΕΚΤ προχώρησε χτες στη διοχέτευση ρευστότητας 4ετούς διάρκειας με «συμβολικό» επιτόκιο, μόλις 0,05%. Θεωρητικά οι τράπεζες της Ευρωζώνης θα μπορούσαν να αντλήσουν μέχρι 400 δισ. ευρώ, ωστόσο η ζήτηση από την πλευρά τους ήταν αρκετά χαμηλότερα από τα διάφορα σενάρια που είχαν κυκλοφορήσει. Σύμφωνα με ανακοίνωση από την ΕΚΤ, το συνολικό ποσό που διανεμήθηκε στις 255 ενδιαφερόμενες τράπεζες διαμορφώθηκε στα 82,6 δισ. ευρώ, ενώ κατά ορισμένες πληροφορίες οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι δανείστηκαν ποσά ύψους 5 δισ. ευρώ. Τα σχετικά προγράμματα θα επεκταθούν από τον επόμενο μήνα. Σε κάθε περίπτωση το κεντρικό ζητούμενο - και εξαιρετικά αβέβαιο - είναι η διοχέτευση των κεφαλαίων που λιμνάζουν σε νέες κερδοφόρες επενδύσεις στην παραγωγή, άλλωστε όρος της ΕΚΤ για να δανειοδοτήσει, είναι «να δανειοδοτήσουν στη συνέχεια οι τράπεζες την πραγματική οικονομία». Εξάλλου, από το 2015 θα ισχύσει εκ περιτροπής παραίτηση ψήφου για μέλη του ΔΣ της ΕΚΤ. Ο κανονισμός προβλέπει την εφαρμογή της συγκεκριμένης ρύθμισης, σε περίπτωση που τα κράτη της Ευρωζώνης ξεπερνούν τα 18, καθώς στη λίστα της λυκοσυμμαχίας προστίθεται ως 19ο μέλος η Λιθουανία. Σε πρώτη φάση, και για διάρκεια μέχρι 3 μήνες, το δικαίωμα ψήφου χάνουν οι διοικητές των κεντρικών τραπεζών της Ελλάδας, της Ισπανίας και της Γαλλίας, προκειμένου η «διαδικασία λήψης αποφάσεων να γίνει περισσότερο αποτελεσματική». Ο,τι και αν γίνει μ' όλ' αυτά, οι λαοί δεν πρόκειται σε τίποτα να ωφεληθούν αφού τα αντεργατικά μέτρα αποτελούν βασική προϋπόθεση για επενδύσεις. Από το χρήμα των τραπεζών θα ωφεληθούν οι επιχειρηματικοί όμιλοι.

«Η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να μην αντλήσει το σύνολο των κεφαλαίων που της διαθέτει το ΔΝΤ, εάν δεν τα έχει ανάγκη». Αυτό δήλωσε χτες ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (EFSF) Κλ. Ρέγκλινκ, φέροντας στην επιφάνεια τις αντιθέσεις που εκδηλώνονται στους κόλπους της τρόικας. Είναι φανερό ότι η διαπάλη με την ΕΕ αφορά στο ρόλο κάθε πλευράς μετά τη λήξη των εκταμιεύσεων από το «μηχανισμό στήριξης». Εχει τη σημασία του και το γεγονός ότι η τρέχουσα χρηματοδότηση της ΕΕ προς την Ελλάδα ολοκληρώνεται στο τέλος του 2014 (απομένει δόση ύψους 1,8 δισ. ευρώ, ενώ το ΔΝΤ απομένει να διαθέσει 12,2 δισ. ευρώ μέχρι και το Φλεβάρη του 2016). Εκ των πραγμάτων, δηλαδή, αλλάζουν τα εσωτερικά δεδομένα στο πλαίσιο της τρόικας, σε μια εξέλιξη που εντείνει τις μεταξύ τους αντιθέσεις. Παράλληλα, ο παράγοντας της ΕΕ σημείωσε ότι ορισμένες από τις χώρες της Ευρωζώνης ζητούν την παρουσία του ΔΝΤ ως προϋπόθεση των προγραμμάτων διάσωσης. Σχετικά με τις διαπραγματεύσεις για την «ελάφρυνση» του ελληνικού κρατικού χρέους, δήλωσε ότι «σχετικά σύντομα θα ξέρουμε τι θα συμβεί».

Στην πλευρά της ΕΕ και χωρίς (άλλη) χρηματοδοτική στήριξη από το ΔΝΤ φαίνεται να προσανατολίζεται και η ελληνική κυβέρνηση. Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση του υπουργού Οικονομικών, Γκ. Χαρδούβελη, προς τη γερμανική εφημερίδα «Handelsblatt», στην οποία δηλώνει ότι «μπορούμε να αναχρηματοδοτούμαστε στις αγορές με ανεκτούς όρους, παρεμπιπτόντως με χαμηλότερα επιτόκια από αυτά που μας χρεώνει το ΔΝΤ». Ηδη το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει νέα «έξοδο στις αγορές» μέσω έκδοσης 7ετών ομολόγων, τα οποία θα διατεθούν στις τράπεζες του εξωτερικού και άλλους «επενδυτές».