Μπόλικο κουρνιαχτό σηκώνουν τα αστικά επιτελεία με αφορμή τα «καλά» αποτελέσματα που εμφανίζουν οι 4 ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι, σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση των κεφαλαιακών αναγκών τους, σύμφωνα με τους διαγνωστικούς ελέγχους που διενήργησε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) στους ισολογισμούς 130 ευρωπαϊκών τραπεζικών ομίλων.

Σε ό,τι αφορά τις ελληνικές τράπεζες, με βάση τα σενάρια και τις συγκεκριμένες υποθέσεις που εφαρμόστηκαν (στασιμότητα του ΑΕΠ κ.ά.), δεν προκύπτουν ουσιώδεις κεφαλαιακές ανάγκες, σε μια εξέλιξη που συνδέεται με τα παζάρια συγκυβέρνησης και τρόικας για τη διαφορετική αξιοποίηση των αποθεματικών του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (11,4 δισ. ευρώ), τα οποία, σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, προορίζονταν για την κάλυψη των τραπεζών.

Ταυτόχρονα, τα ίδια τα αποτελέσματα της ΕΚΤ επιδέχονται και διαφορετικές «αναγνώσεις» και ερμηνείες, γύρω από τις οποίες θα εκδηλώνονται νέες πλευρές της διαπάλης του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Να σημειωθεί ότι οι έλεγχοι της ΕΚΤ αποσκοπούν στην άρση των αβεβαιοτήτων και των κινδύνων και στην έγκαιρη θωράκιση των τραπεζών, προκειμένου να αποτραπούν φαινόμενα κλυδωνισμών στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της ΕΕ.

Κεντρικό ζήτημα ήταν και παραμένει ο τρόπος «διαχείρισης» των «κόκκινων» δανείων. Πρακτικά και ουσιαστικά, από το 2015 αίρεται το πλαίσιο της όποιας προστασίας για την πρώτη κατοικία των λαϊκών νοικοκυριών. Παράλληλα, ανοίγει ο δρόμος για το «κούρεμα» των επιχειρηματικών δανείων, σε μια εξέλιξη που θα φέρει στο προσκήνιο τις ανάγκες των τραπεζών για νέες επιχειρηματικές αναδιαρθρώσεις, αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων και άλλα μέτρα κεφαλαιακής θωράκισης.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ΕΚΤ:

-- Με βάση το «δυναμικό σενάριο», στο οποίο έχουν ενσωματωθεί οι εξελίξεις που σημειώθηκαν το 2014 (αυξήσεις κεφαλαίων, αναδιαρθρώσεις κ.ά.) καταγράφεται «πλεόνασμα» επάρκειας, στην Αlpha Bank 1,75 δισ. ευρώ, στην Πειραιώς 800 εκατ. ευρώ και στην Εθνική 2 δισ. ευρώ, έναντι αμελητέου ελλείμματος 18 εκατ. στην Eurobank.

-- Με βάση τους ισολογισμούς του 2013 καταγράφεται «έλλειμμα» κεφαλαιακής επάρκειας στους 3 από τους 4 ελληνικούς τραπεζικούς ομίλους, συγκεκριμένα στη Eurobank 4,6 δισ. ευρώ, στην Εθνική 3,4 δισ. ευρώ και στην Πειραιώς 660 εκατ. ευρώ, έναντι «πλεονάσματος» ύψους 1,3 δισ. ευρώ που εμφανίζεται στην Αlpha Bank.

Στους παραπάνω υπολογισμούς δεν περιλαμβάνονται τα οφέλη που προκύπτουν για τις τράπεζες από τις διατάξεις για τον «αναβαλλόμενο φόρο», που ψηφίστηκαν πρόσφατα από τη Βουλή.

Μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων, ο πρωθυπουργός, Αντ. Σαμαράς, σε δήλωσή του σημείωσε ότι «τα τεστ αντοχής των ελληνικών τραπεζών ξεπέρασαν κάθε προσδοκία. Πλέον βήμα βήμα, πάνω σε στέρεες βάσεις βγαίνουμε από την κρίση». Ο υπουργός Οικονομικών, Γκ. Χαρδούβελης, σημείωσε ως «εξαιρετικά σημαντικό ότι διατηρούνται αδιάθετα τα αποθέματα των 11,4 δισ. ευρώ του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ)».

Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΤΧΣ, Α. Σακελλαρίου, εστίασε στην επιτυχία των τραπεζών που «επιβραβεύει τις συνεχείς προσπάθειες αναδιάρθρωσης και κεφαλαιακής ενίσχυσης των τελευταίων δύο ετών». Να σημειωθεί ότι οι αναδιαρθρώσεις της προηγούμενης περιόδου αφορούσαν σε γιγαντιαίες συγχωνεύσεις και εξαγορές, διαδοχικές αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων με τη συμμετοχή και του δημόσιου τομέα, σε συνδυασμό και με τα κάθε είδους κρατικά πακέτα που δόθηκαν για τη διάσωση των τραπεζών.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, εξετάζεται η λύση της αξιοποίησης του αποθεματικού που έχει στη διάθεσή του το ΤΧΣ. Επί της ουσίας, πρόκειται για μεταφορά κεφαλαίων που ήδη εμφανίζονται στο ελληνικό κρατικό χρέος και τα οποία, πλέον, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, θα μεταφερθούν στο νέο μηχανισμό «προληπτικής» χρηματοδότησης, στον οποίο τον πρώτο ρόλο θα έχει η ΕΕ, με το ΔΝΤ να αναλαμβάνει ρόλο «τεχνικού συμβούλου» σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του μείγματος της αντιλαϊκής πολιτικής για την επόμενη «μεταβατική» φάση. Σε κάθε περίπτωση, ο μηχανισμός της μόνιμης ενισχυμένης δημοσιονομικής εποπτείας αποτελεί την «ευρωπαϊκή κανονικότητα», στην οποία αναφέρονται ο πρωθυπουργός και οι παράγοντες της συγκυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο είναι απόλυτα δεδομένη η κλιμάκωση της αντιλαϊκής πολιτικής, ανεξάρτητα από μνημόνια και μηχανισμούς χρηματοδότησης.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την πλευρά του, σε non paper, αναφέρει πως «η προθεσμία για την επαναγορά των μετοχών από τους ιδιώτες μετόχους, σύμφωνα με τις ισχύουσες αποφάσεις, λήγει το 2017 και εφόσον αναμένουν επιτυχή αποτελέσματα η λογική είναι να διατηρήσουμε τις μετοχές για την υπεραξία που αναμένεται να τύχουν». Πρόκειται για το ζήτημα ανάκτησης των μετοχών (warrants), οι οποίες από τους ιδιώτες μετόχους των τραπεζών πέρασαν στο Δημόσιο μέσω του ΤΧΣ. Να σημειωθεί ότι, σε αυτή τη φάση, η ανάκτηση του συνόλου των μετοχών είναι ασύμφορη για τους ιδιώτες μετόχους και τους τραπεζίτες, καθώς οι τιμές στο χρηματιστήριο έχουν στο μεταξύ κατρακυλήσει.

Στην πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ καλεί το ΤΧΣ να κρατήσει τις μετοχές που του αναλογούν μέχρις ότου ανακάμψει το χρηματιστήριο, κατά τρόπο που να διασφαλίζονται και οι ιδιώτες. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Απαιτούμε τη διατήρηση των μετοχών του ΤΧΣ και αντίστοιχη έκδοση μετοχών, που αντιστοιχούν στην αναβαλλόμενη φορολογία». Η έκδοση νέων μετοχών υπέρ του Δημοσίου σε αντιστάθμιση για την «αναβαλλόμενη φορολογία», που ζητά ο ΣΥΡΙΖΑ, σημαίνει νέο κρατικό πακέτο ενίσχυσης των τραπεζών, αντίστοιχο με αυτά που εφαρμόστηκαν την προηγούμενη περίοδο.

Στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, και μετά τον αρχικό ενθουσιασμό, χτες εκδηλώθηκαν έντονα πτωτικές τάσεις, με το δείκτη των τραπεζικών μετοχών να υποχωρεί πάνω από 4,5%.

Στο μεταξύ, σε ό,τι αφορά συνολικότερα την Ευρωζώνη, στο αστρονομικό ύψος των 879 δισ. ευρώ υπολογίζονται από την ΕΚΤ οι «επισφάλειες» των 130 ευρωπαϊκών τραπεζών. Οι 25 από αυτές βρέθηκαν κάτω από τον πήχη της κεφαλαιακής επάρκειας, με βάση τους ισολογισμούς του 2013, ενώ το συνολικό ύψος των κεφαλαιακών αναγκών τους διαμορφώνεται σε 25 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, οι 12 από τις 25 ήδη προχώρησαν σε μέτρα αναδιάρθρωσης συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ. Στην Ιταλία, εντοπίζονται 9 τράπεζες με προβλήματα επάρκειας κεφαλαίων ύψους 3,3 δισ. ευρώ, ποσό στο οποίο συνυπολογίζονται οι αυξήσεις μετοχικών κεφαλαίων που διενεργήθηκαν μέσα στο 2014.

Ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, από την πλευρά του, σε γραπτή δήλωση σημείωσε ότι «συμφωνούμε με την ΕΚΤ ότι το στρες τεστ είναι ένα σημαντικό πρώτο βήμα και στηρίζουμε την αποφασιστικότητά της να επαναλαμβάνει τις ασκήσεις σε ετήσια βάση, βελτιώνοντας συνεχώς τη διαδικασία». Σύμφωνα εξάλλου με τον επικεφαλής του Γιούρογκρουπ, Γ. Ντάισελμπλουμ, οι τράπεζες «πρέπει να συνεχίσουν να εργάζονται στην κατεύθυνση διαχείρισης κινδύνου και να ενισχύσουν την προσπάθεια για ενίσχυση της κεφαλαιακής τους βάσης, όπου αυτό είναι αναγκαίο», ενώ σύμφωνα με τον ίδιο τα αποτελέσματα «είναι διαχειρίσιμα».

Τέλος, από τις αρχές του Νοέμβρη η εποπτεία των μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών (και των 4 ελληνικών ομίλων) θα περάσει στον απευθείας έλεγχο της ΕΚΤ.