Τις σοβαρές ανησυχίες τους για το λεγόμενο «Σύνδρομο των Βαλκανίων» εκφράζουν οι δημοσιογράφοι των Μεσογειακών χωρών. Ζητούν την πλήρη ενημέρωση για τις συνέπειες από τους βομβαρδισμούς (του ΝΑΤΟ) στη Γιουγκοσλαβία, επισημαίνοντας την ανάγκη για διαφάνεια στην πληροφόρηση και προστασία της υγείας του άμαχου πληθυσμού και των ανταποκριτών.

Αυτό τονίζεται στη «Διακήρυξη των Αθηνών» που εγκρίθηκε, στην 3η Διάσκεψη των Δημοσιογραφικών Ενώσεων της Μεσογείου που έγινε στην Αθήνα στις 12-13 Γενάρη 2001 και στην οποία συμμετείχαν δημοσιογράφοι εκπροσωπώντας 15 χώρες της Μεσογείου και 23 συνδικαλιστικές οργανώσεις των χωρών αυτών. Ταυτόχρονα, στη Διακήρυξη γίνεται υπόμνηση της ειδικής ευθύνης των δημοσιογράφων στη συνεννόηση και στην αμοιβαία κατανόηση των λαών στην περιοχή των Βαλκανίων, όπου οι εστίες συγκρούσεων είναι πολλές. Σχετικά με την παρεμπόδιση της ενημέρωσης, για το έγκλημα στα Βαλκάνια, η 3η Διάσκεψη των δημοσιογράφων των Μεσογειακών χωρών στιγματίζει τις πιέσεις που ασκήθηκαν, ιδιαίτερα σε Πορτογάλους δημοσιογράφους από τις Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας τους, κάτι που περιορίζει το δικαίωμα στην ελεύθερη και πλήρη ενημέρωση. «Η δημοκρατία και η ανεξαρτησία των συντακτών συνιστούν ουσιαστικό θεμέλιο για την άσκηση του δημοσιογραφικού επαγγέλματος», τονίζεται χαρακτηριστικά.

Με τη διακήρυξη της Διάσκεψης καταγγέλλεται οποιαδήποτε μορφή λογοκρισίας, είτε προέρχεται από την πολιτική εξουσία (κυβερνήσεις), είτε από πολυεθνικά συγκροτήματα επιχειρήσεων (μεγαλοϊδιοκτήτες) που εκμεταλλεύονται την εισαγωγή της ψηφιακής τεχνολογίας για να ενισχύσουν την κυριαρχία τους στις αγορές. Ενώ, διαπιστώνεται, «η ποιότητα και η αξιοπιστία της πληροφόρησης καθορίζονται με εμπορικά καθαρά κριτήρια και ευτελίζεται από μια στερεότυπη ενημέρωση».

Οσον αφορά τη λεγόμενη παγκοσμιοποίηση στον τομέα της ενημέρωσης, «έχει συνέπειες καταστροφικές και μη αναστρέψιμες. Η πρωτότυπη δημιουργία γίνεται φτωχότερη, η ενημέρωση μειώνεται, η δεοντολογία απειλείται από την αγορά, η διαχείριση των πνευματικών έργων καθίσταται ολοένα και πιο εμπορική...».

Ετσι, τονίζεται στη διακήρυξη, «δεσμευόμαστε να αγωνιστούμε κατά της τάσης υπερσυγκέντρωσης (των ΜΜΕ) και απαιτούμε να σταματήσει η απορύθμιση των τομέων της επικοινωνίας. Είναι σκόπιμο λοιπόν να ενισχυθεί ο δημόσιος τομέας της οπτικοακουστικής (βιομηχανίας), παρέχοντάς της όλα τα μέσα για μια ενημέρωση και για προγράμματα ποιοτικώς ανταγωνιστικά».

Στα ψηφίσματα της 3ης Διάσκεψης των δημοσιογράφων των Μεσογειακών χωρών καταδικάζονται οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας της έκφρασης στην Τουρκία, καθώς και οι βίαιες μέθοδοι που ασκούνται στους δημοσιογράφους της Παλαιστίνης και της κατεχόμενης Κύπρου, που τους παρεμποδίζουν να ασκήσουν το επάγγελμά τους. Οι δημοσιογράφοι των 15 χωρών που έλαβαν μέρος στην 3η Μεσογειακή Διάσκεψη υπογράμμισαν την ανάγκη στήριξης όλων των δημοσιογράφων που εργάζονται σε χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, καθώς και την ανάγκη εγγραφής στη ΔΟΔ της Ομοσπονδίας Δημοσιογράφων της Γιουγκοσλαβίας, της Ενωσης Δημοσιογράφων της Σερβίας και της Ενωσης Δημοσιογράφων του Μαυροβουνίου.

Η 4η Διάσκεψη των δημοσιογράφων της Μεσογείου, τον επόμενο χρόνο, αποφασίστηκε να διεξαχθεί στην Κύπρο, μετά από την πρόσκληση της Ενωσης Συντακτών Κύπρου.

Ψυχραιμία, νηφάλια επιστημονική αντιμετώπιση, μελέτη του προβλήματος, εξετάσεις όσων επισκέφθηκαν ή έζησαν για κάποιο διάστημα στις περιοχές που βομβαρδίστηκαν και αποφυγή δημιουργίας κλίματος πανικού, συνέστησε ο καθηγητής πυρηνικής φυσικής του ΑΠΘ Κ. Παπαστεφάνου, στη διάρκεια της συνάντησης που είχε πρόσφατα με το ΔΣ της ΕΣΗΕΜ-Θ. Η συνάντηση ζητήθηκε προκειμένου να ενημερωθεί το συνδικαλιστικό όργανο των δημοσιογράφων για τους κινδύνους που ενδεχομένως αντιμετωπίζουν όσοι κάλυπταν τα γεγονότα στο Κόσσοβο.

Ο Κ. Παπαστεφάνου, ανέφερε πως σήμερα δεν υπάρχουν ασφαλή συμπεράσματα, αφενός μεν γιατί δεν υπήρξαν μετρήσεις ραδιενέργειας τότε, αλλά και τώρα και αφετέρου γιατί ο χρόνος που πέρασε από το βομβαρδισμό του Κοσσόβου δεν είναι ικανός να παράγει αποτελέσματα.

Τόνισε, όμως πως είναι διαφορετικό το θέμα της Βοσνίας, αφού ήδη έχουν περάσει πέντε χρόνια. Τέλος, ως παράλειψη σημείωσε πως δεν αναδεικνύονται οι επιπτώσεις των βομβαρδισμών στην υγεία των μόνιμων κατοίκων των περιοχών, που εκτός των άλλων έχουν υποστεί καταιγισμό χημικών επιρροών, που προέκυψε από τη μαζική καταστροφή, εργοστασίων, αποθηκών και βιομηχανικών εγκαταστάσεων.