Associated Press

Στην Κύπρο, τα στελέχη της ΕΕ συζήτησαν το πώς η Λευκωσία θα βοηθήσει στην ευρύτερη «εμπλοκή» της λυκοσυμμαχίας στην περιοχή

Μέσα σε μόλις τρεις βδομάδες, ανώτατοι αξιωματούχοι της ευρωπαϊκής λυκοσυμμαχίας πραγματοποίησαν στοχευμένες επισκέψεις σε χώρες - «κλειδιά» της περιοχής και είχαν συζητήσεις για κρίσιμα θέματα, θέτοντας παράλληλα ανοιχτά την πρόθεση της ΕΕ να ενισχύσει την «παρουσία» της στην περιοχή, τη συμβολή της στη διευθέτηση διαφωνιών, τη συμβολή της στη διασφάλιση της «σταθερότητας και της ασφάλειας».

Οι Βρυξέλλες στρέφουν την προσοχή τους στην ταραγμένη «γειτονιά μας» όλο και περισσότερο, σε μια περίοδο στην οποία αυτή αποτελεί εστία σφοδρών ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και ανακατατάξεων, που αναδεικνύουν νέες και παλιές αντιθέσεις ανάμεσα σε μικρότερους και μεγαλύτερους «παίκτες».

Επιδιώκει να εξασφαλίσει πιο πρωταγωνιστικό ρόλο σε ζητήματα που σχετίζονται με οικονομικές και γεωπολιτικές «ισορροπίες» καθοριστικές για την περιοχή, όπως το Κυπριακό, το Παλαιστινιακό, αλλά και ο λεγόμενος «πόλεμος κατά της τρομοκρατίας», η «κρίση» στη Συρία. Την εμπλοκή τους αυτή οι Ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές τη συνδέουν με την προσπάθεια συνολικής αναβάθμισης της θέσης τους απέναντι σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως και με την «ενεργειακή ασφάλεια» της ΕΕ, την εξασφάλιση «εναλλακτικών» πηγών τροφοδότησης των ευρωπαϊκών μονοπωλίων, με όρους όσο το δυνατόν πιο ευνοϊκούς για τα ίδια αλλά και πιο ζημιογόνους για τους αντιπάλους τους.

Οι δηλώσεις που έγιναν στις στοχευμένες επισκέψεις που έκαναν οι αξιωματούχοι της ΕΕ, δεν ήταν καθόλου τυχαίες.

Μέσα στο χρονικό διάστημα από τις 16 μέχρι τις 29 Ιούλη, έγιναν οι εξής επίσημες επισκέψεις:

• Στις 16 και 17 Ιούλη, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, βρέθηκε στην Κύπρο, όπου ανακοινώθηκε μάλιστα ότι ορίζεται ειδικός απεσταλμένος του προέδρου της Κομισιόν στην Κύπρο.

Αναφερόμενος στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό, ο Γιούνκερ δήλωσε ότι υπάρχει «μια μοναδική ευκαιρία και δεν πρέπει να χαθεί η δυναμική», ότι η επίτευξη λύσης θα είναι «καλά νέα» για «ολόκληρη την ΕΕ». Ακόμα, συμβούλευσε μάλιστα τους Κύπριους ότι «η λέξη συμβιβασμός δεν πρέπει να θεωρείται αρνητική και να σας φοβίζει... Αλλωστε, είναι μια λέξη - "κλειδί" για την καθημερινότητα της ΕΕ» και εξήγησε ότι «η διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού δε θα είναι εύκολη, αλλά μπορεί να γίνει με έναν τρόπο που θα κερδίσουν όλες οι πλευρές, στην Κύπρο και στην Ευρώπη». «Βρίσκεστε στην πρώτη γραμμή της ΕΕ, αλλά αυτό συνεπάγεται όχι μόνο οφέλη αλλά και τεράστιες ευθύνες που αντιμετωπίζετε», είπε ακόμα.

• Στις 23 Ιούλη, η Υπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι, επισκέφτηκε και εκείνη την Κύπρο.

Τη συνάντησή της με τον Κύπριο Πρόεδρο, Νίκο Αναστασιάδη, απασχόλησε η «περιφερειακή διάσταση της ειρηνευτικής διαδικασίας στη Μέση Ανατολή», ενώ η Ευρωπαία αξιωματούχος δεν παρέλειψε να σημειώσει ότι «ο ρόλος που διαδραματίζει η Κύπρος σε ό,τι αφορά την ειρήνευση στη Μέση Ανατολή είναι μεγάλης σημασίας για την ΕΕ», εννοώντας και την «πρωτοβουλία» Αναστασιάδη για να τοποθετηθούν Αμπάς και Νετανιάχου σε Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ.

Η ίδια η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι συζητήθηκαν τρόποι «με τους οποίους η Κύπρος μπορεί να συνδράμει των ευρύτερων προσπαθειών και εμπλοκής της ΕΕ στην περιοχή». Στο τραπέζι βρέθηκαν «καυτά» ζητήματα: Οι εξελίξεις στη νότια γειτονία, οι σχέσεις ΕΕ - Ρωσίας, οι σχέσεις με την Αίγυπτο, η κατάσταση στη Συρία, στη Λιβύη, η εποχή μετά τη συμφωνία με το Ιράν, όπως και το Παλαιστινιακό, για το οποίο η Μογκερίνι ευχαρίστησε ειδικά την κυπριακή ηγεσία για την πρωτοβουλία που προωθεί (ώστε Νετανιάχου και Αμπάς να μιλήσουν σε Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ).

• Στις 28 Ιούλη, η Φεντερίκα Μογκερίνι επισκέφτηκε την ιρανική πρωτεύουσα, ενώ στις 27 Ιούλη είχε βρεθεί στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας.

Στην Τεχεράνη, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «Συμφωνήσαμε να έχουμε διαβουλεύσεις υψηλού επιπέδου μεταξύ Ιράν - ΕΕ για διάφορα θέματα, συμπεριλαμβανομένων της ενεργειακής συνεργασίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και περιφερειακών ζητημάτων». Τόνισε ότι ανοίγει «νέο κεφάλαιο» στις σχέσεις του Ιράν με τη διεθνή κοινότητα, «στη διεθνή συνεργασία στη Μέση Ανατολή για την αντιμετώπιση κρίσεων όπως αυτή στη Συρία... Αν κατορθώσουμε να υποστηρίξουμε μια διαφορετική αντίληψη της δυναμικής στην περιοχή, μια (αντίληψη) που να βασίζεται στη συνεργασία και όχι στην αντιπαράθεση ή τον ανταγωνισμό, αυτό θα οδηγούσε σε οφέλη για όλους στην περιοχή και παραπέρα...».

Ενδεικτικές του τι καθορίζει τη διπλωματική δράση της ΕΕ, είναι οι αποφάσεις του πρόσφατου Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ, που συγκλήθηκε στις Βρυξέλλες στις 20 Ιούλη 2015.

Μεταξύ άλλων, ασχολήθηκε με τρόπους ενίσχυσης της «ενεργειακής διπλωματίας» της Ενωσης, δηλαδή της προώθησης πολιτικών και επιχειρηματικών συνεργασιών που θα εξασφαλίσουν πρόσβαση σε ενεργειακούς πόρους αρκετούς και κατάλληλους να θωρακίσουν τα ευρωενωσιακά μονοπώλια στον ανταγωνισμό τους με αντίπαλες εταιρείες.

Στο Κείμενο Συμπερασμάτων για την Ενεργειακή Διπλωματία που εγκρίθηκε στη συνάντηση, υπάρχει ειδικό παράρτημα για το «Πλάνο Δράσης για την Ενεργειακή Διπλωματία της ΕΕ».

Εκεί αναφέρεται ότι το Συμβούλιο «θα συνεχίσει να έχει τακτικές στρατηγικού χαρακτήρα πάνω στην ενεργειακή διπλωματία» και διατυπώνεται ο εξής στόχος: «Με στόχο να διευκολυνθεί η δέσμευση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, "ad hoc" κείμενα που θα κατευθύνουν (καλύτερα) τη συζήτηση, μπορούν να ετοιμαστούν σχετικά με κρίσιμα ενεργειακά θέματα που θα ευνοούνταν από μια πιο ισχυρή, ενιαία, διπλωματική στήριξη της ΕΕ, όπως και σχετικά με παγκόσμιες ενεργειακές εξελίξεις με σημαντικό διεθνές και γεωπολιτικό αντίκτυπο».

Δηλαδή, το Συμβούλιο καταγράφει ως προτεραιότητα την ανάγκη να καταγραφούν οι βασικότερες παράμετροι που σήμερα διαμορφώνουν τον ενεργειακό και γεωπολιτικό χάρτη κρίσιμων περιοχών, ώστε τα επιτελεία της λυκοσυμμαχίας να μπορέσουν να εκτιμήσουν ασφαλέστερα και να επιλέξουν με πληρέστερα δεδομένα ποιες επιλογές και συμμαχίες θα ευνοήσουν καλύτερα τα μονοπώλια που εκπροσωπούν. Σ' αυτή την κατεύθυνση, «δίνεται σήμα» και στους διπλωμάτες της Ενωσης να προσανατολίσουν ανάλογα τις επαφές τους, ώστε να σφυγμομετρήσουν διαθέσεις, προτάσεις, σχέδια.

Ετσι, ειδική αναφορά γίνεται στην (ανάγκη για) «εγκαθίδρυση και περαιτέρω ανάπτυξη ενεργειακής συνεργασίας και διαλόγων», όπου και επισημαίνεται: «Πρέπει να συνεχιστεί η δράση για την ενίσχυση των υπαρχουσών και την εγκαθίδρυση καινούριων ενεργειακών συνεργασιών και διαλόγων με κράτη και περιοχές παραγωγούς (ενέργειας) με αυξανόμενη σημασία, κράτη και περιοχές διέλευσης, χώρες της γειτονιάς, όπως και καθοριστικούς διεθνώς και περιφερειακούς "εταίρους" και συνομιλητές. Αν το επιτρέψουν οι συνθήκες, η ΕΕ θα μπορούσε να εξετάσει το ενδεχόμενο να αναδιατυπώσει την ενεργειακή (της) σχέση με τη Ρωσία.

Η εξωτερική πολιτική θα πρέπει να δώσει ιδιαίτερη προτεραιότητα σε "εταίρους" και πρωτοβουλίες κρίσιμες για τις προσπάθειες της ΕΕ να δυναμώσει τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών, προμηθειών και διαδρομών της ΕΕ, όπως καθορίζονται στην ανακοίνωση για την Ενεργειακή Ενωση, ειδικά στη γειτονιά μας (π.χ. με το Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, την ευρω-μεσογειακή ενεργειακή συνεργασία, την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, την Ενεργειακή Κοινότητα). Θα πρέπει ακόμα να υποστηρίζει πρωτοβουλίες που προωθούν βιώσιμες ενεργειακές αγορές σε χώρες - "εταίρους" και σε τρίτες χώρες - "κλειδιά", βασισμένες στη χρήση της ευρωενωσιακής τεχνογνωσίας και (στη χρήση) ασφαλών και βιώσιμων τεχνολογιών χαμηλών εκπομπών άνθρακα και συστημάτων λύσης, συμπεριλαμβανομένων πρωτοβουλιών όπως το Σύμφωνο των Δημάρχων και "έξυπνων πόλεων" (smart cities)».

Με λίγα λόγια, το «Πλάνο Δράσης» περιγράφει πώς η λυκοσυμμαχία των Βρυξελλών θα αναζητήσει καινούριους, αλλά και θα αναδείξει παλιότερους «εταίρους» της, που μπορούν όχι μόνο να της εξασφαλίσουν τους ενεργειακούς πόρους που χρειάζεται το ευρωενωσιακό κεφάλαιο, αλλά και να επιδράσουν σε γενικότερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις.

Φυσικά, το Συμβούλιο εφιστά ειδικά την προσοχή στους διπλωμάτες στη διάνοιξη νέων επιχειρηματικών συνεργασιών, στον εντοπισμό πελατών για τους ευρωπαϊκούς κολοσσούς που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της Ενέργειας. Σ' αυτό το πλαίσιο, επισημαίνεται και η στοχοπροσήλωση της δράσης ειδικά «στη γειτονιά μας», με σχέδια που θέτουν στο επίκεντρο επιχειρηματικών επιδιώξεων τα νοτιοανατολικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τέτοια σχέδια είναι ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, που σχεδιάζεται να μεταφέρει αζέρικο αέριο στην Ευρώπη, μέσω Γεωργίας, Τουρκίας, Ελλάδας, Ιταλίας, Αλβανίας και Βουλγαρίας.