Η κατάσταση που συναντήσαμε, είναι δύσκολο να περιγραφεί. Οι άνθρωποι είναι αναγκασμένοι να ζουν: χωρίς νερό και ρεύμα, χωρίς γιατρούς, χωρίς τουαλέτες, μπάνια, αποχέτευση, προστασία από τη ζέστη και το κρύο. Είναι εκτεθειμένοι σε φίδια, κουνούπια ακόμα και από τα αγριογούρουνα που κατεβαίνουν από το βουνό. Το κέντρο λειτουργεί εδώ και τρεις μήνες. Ομως, αυτές τις μέρες αναμένεται να τοποθετηθούν βόθροι, τα κοντέινερ που θα χρησιμοποιούνται για μπάνια και θα ολοκληρωθεί η μεταφορά του ρεύματος, ώστε να φωτίζεται ο χώρος και ειδικά οι σκηνές. Κανείς δεν γνωρίζει εάν το νερό της περιοχής είναι πόσιμο. Σύμφωνα με υπάλληλο της ΙΟΜ, το κράτος δεν υπάρχει πουθενά. «Αυτή είναι η πραγματικότητα. Ζητήσαμε νερό να έρθει από το δήμο και πήραμε αρνητική απάντηση. Με χορηγίες προσπαθήσαμε να φτιάξουμε την παλιά γεώτρηση γιατί χωρίς νερό δεν είχαμε πυρασφάλεια, χωρίς πυρασφάλεια δεν μπορούσαμε να βάλουμε περίφραξη και έμπαιναν αγριογούρουνα, δημιουργώντας καθημερινά πρόβλημα».

Στην απουσία του κράτους, οι ΜΚΟ βρήκαν πρόσφορο έδαφος. Συνολικά οκτώ βρέθηκαν και παραμένουν στο χώρο, αναλαμβάνοντας πολλές από τις υπηρεσίες. Ανάμεσα σε αυτές, η ιατρική παρακολούθηση, οι διανομές ρούχων και προμηθειών και η απασχόληση των παιδιών. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες λένε για τις ΜΚΟ. «Πάνω στην πλάτη μας παίρνουν λεφτά. Δεν έφταναν αυτοί που μας κορόιδεψαν στο ταξίδι του "θανάτου" μέχρι να έρθουμε ως εδώ και που μας πήραν όλα τα χρήματα, τώρα αυτοί παίρνουν χρήματα για εμάς».

Η Χίαμ, ανάμεσα σε όσα είπε, θυμήθηκε την πρώτη στιγμή που έφτασε στο Κέντρο. «Μόλις ήρθαμε, μας έδωσαν ένα μπουκάλι νερό. Τι να κάνεις με ένα μπουκάλι νερό; Να μαγειρέψεις, να πλυθείς, να πιείς;». Τώρα, σχεδόν τρεις μήνες μετά, τα προβλήματα παραμένουν. «Το ζεστό νερό είναι τόσο ...πολύ που αν πάνε ταυτόχρονα πέντε άτομα, τελειώνει. Για όλες τις γυναίκες υπάρχουν μόνο τέσσερα μπάνια».

Ο 21χρονος Αμπούτ, επίσης από τη Συρία που είναι μόνος του στο Κέντρο Φιλοξενίας, καθώς αποφάσισε να φύγει από τη χώρα του για να τελειώσει τη Νομική που είχε ξεκινήσει στην πατρίδα του, μας λέει ότι «πρέπει να το ζήσεις για να καταλάβεις πώς είναι εδώ μέσα. Οταν ήρθα το Μάρτη, είχε κρύο και βροχή. Τώρα, κουνούπια, φίδια και ζέστη». Και συμπληρώνει: «Το πρώτο πράγμα που θα μπορούσαν να βάλουν ήταν ρεύμα και νερό», με ένα χαμόγελο που δε χάθηκε στιγμή από τα χείλη του, όση ώρα μας συνόδευε στην επίσκεψή μας.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που διαμαρτύρονται για την ιατρική περίθαλψη. Πλέον, δεν είναι μόνο σωματικές ασθένειες αλλά ψυχολογικές και ειδικότερα ο νευρικός κλονισμός. Οπως λέει η Χίαμ, «εδώ μου έδωσαν δύο υπογλώσσια γιατί νόμιζαν ότι έχω καρδιά. Στο νοσοκομείο διαπίστωσαν πως έχω νευρικό κλονισμό». Και ο Αμπούτ, προσθέτει: «Εδώ μέσα, ένας ένας θα παθαίνει νευρικό κλονισμό. Από την κατάσταση που έζησαν και από αυτή που ζουν τώρα». Το πρόβλημα επισημαίνει και ο υπάλληλος της ΙΟΜ, που λέει πως υπάρχει προκήρυξη για 15 ψυχολόγους που θα απασχοληθούν σε διάφορα Κέντρα.

Σε όλα αυτά, δεν λείπουν οι συμπεριφορές που ντροπιάζουν την προσπάθεια της συντριπτικής πλειοψηφίας των εργαζομένων να σταθούν με κάθε τρόπο δίπλα στους πρόσφυγες και τους μετανάστες. Οπως καταγγέλλουν, πολλές γυναίκες που μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο, άκουσαν νοσηλευτές να τους λένε «εδώ να βγάλεις τη μαντίλα. Είναι Ελλάδα. Να γυρίσεις στη χώρα σου και να τη βάλεις». Επίσης, παράπονα εκφράστηκαν και για πρώην στρατιωτικό μέσα στο χώρο όπου - όπως είπαν - τους έλεγε «το φαγητό που τρώτε το τρώνε και οι δικοί μας φαντάροι. Αν δεν μπορείτε να το φάτε, να το δώσετε πίσω για να το φάνε οι στρατιώτες που τους λείπει». Μάλιστα, σύμφωνα με τις καταγγελίες τους, όταν αρνήθηκαν να φάνε το φαγητό που τους έδιναν στις αρχές - και το οποίο δεν τρωγόταν - το πέταξε στο πρόσωπο μίας ανήλικης και της είπε «αν δεν το φας σήμερα, θα το φας αύριο». Αλλος πρόσφυγας λέει πως όταν ζήτησε να φτιάξει τα γυαλιά οράσεώς του, που τού τα έσπασαν στην Τουρκία, άνθρωποι του Ερυθρού Σταυρού του είπαν πως «η Ελλάδα δεν είναι υποχρεωμένη να σου φτιάξει γυαλιά».

Κι όμως, εκφράζουν τις ευχαριστίες τους προς τους Ελληνες εργαζόμενους. «Προσπαθούν και βοηθάνε πολύ κι ας είναι φτωχοί κι αυτοί. Βοηθούν πάνω από τις δυνατότητές τους. Ο λαός σας καταλαβαίνει τον πόνο μας γιατί και αυτός πέρασε αυτά που περνάμε». Οσο για την κυβέρνηση; «Λέει ότι είναι Αριστερή. Δεν είναι. Περιμέναμε πως θα ήταν καλύτερα τα πράγματα με τέτοια κυβέρνηση. Ομως δεν ήρθαν ποτέ στο Κέντρο. Απλά μας πέταξαν. Μόνο ο κόσμος μάς βοηθά. Και ευτυχώς που βρήκαμε τους κομμουνιστές...». Και αναρωτιέται η Χίαμ: «Αν η κυβέρνησή σας δεν κερδίζει από εμάς, τότε γιατί μας κρατά εδώ;»

Κλείνουμε το οδοιπορικό μας με μερικά λόγια του 14χρονου Χάμζα. Ο Χάμζα είναι από τις πολλές περιπτώσεις προσφυγόπουλων που όσο έμειναν στην Τουρκία, δούλεψαν μεροκάματο για να εξασφαλίσουν χρήματα και να συνεχίσουν το ταξίδι. «Δούλευα 12 ώρες στην Τουρκία. Χρησιμοποίησαν πολλούς σαν φθηνά εργατικά χέρια. Και χρήματα πότε μας έδιναν, πότε όχι. Δουλεύαμε για να μαζέψουμε όσα λεφτά μάς ζητούσαν οι δουλέμποροι για να μας περάσουν στην Ελλάδα. Αυτή που βλέπεις - λέει και δείχνει τις σκηνές - είναι η Ευρώπη του 2016 για τους πρόσφυγες»...

Από την πρώτη στιγμή της εγκατάστασης των προσφύγων και μεταναστών στο Κέντρο Φιλοξενίας της Ριτσώνας βρέθηκαν οι κομμουνιστές. Με καθημερινή παρουσία στο χώρο, μέλη του ΚΚΕ προσπαθούν να τους βοηθήσουν σε μικρές και μεγάλες ανάγκες, αλλά και να τους ενημερώσουν σχετικά με το φλέγον - γι' αυτούς - ζήτημα, της συνέχισης του ταξιδιού τους. Ανάμεσα σε αυτά, οι παραδόσεις ειδών πρώτης ανάγκης που συγκεντρώνονται στο Εργατικό Κέντρο Ευβοίας.

Παράλληλα, είναι συνεχείς οι εξορμήσεις της Τομεακής Οργάνωσης του ΚΚΕ, που, με φυλλάδια στα αγγλικά και αραβικά, ενημερώνουν για τις θέσεις του Κόμματος, σχετικά με το προσφυγικό ζήτημα και την αντιμετώπισή του.

Ακόμα, το ΚΚΕ κατέθεσε Ερώτηση στη Βουλή για τα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες και μετανάστες στη Ριτσώνα, ζητώντας να παρθούν άμεσα μέτρα προστασίας τους από τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν εκεί, αλλά και «να ανατραπούν οι αποφάσεις που εγκλωβίζουν πρόσφυγες και μετανάστες στην Ελλάδα και να διευκολυνθεί η ασφαλής μετακίνησή τους στις χώρες τελικού προορισμού τους».