«Θα πολεμήσουμε

γι' αυτή τη μικρή ελιά

καταμεσή στον κάμπο

γι' αυτή την πέτρα»

Ο στίχος του ποιητή, μια μικρή υπόμνηση, σε μια γωνιά, γίνεται ψηφίδα στη μεγάλη εικόνα: Μια συγκλονιστική έκθεση ντοκουμέντων και υλικών από την κορυφαία στιγμή της ένοπλης ταξικής αναμέτρησης στον αιώνα που πέρασε, της πάλης του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που μέχρι αργά χτες το βράδυ την επισκέπτονταν οργανωμένα και σε ομάδες εκατοντάδες νέοι, μαθητές, φοιτητές, εργαζόμενοι, άνθρωποι κάθε ηλικίας, δεσπόζει στο χώρο του 42ου Φεστιβάλ της ΚΝΕ και του «Οδηγητή», στημένη στο κέντρο του χώρου, δίπλα στην κεντρική εξέδρα και το μεγάλο βιβλιοπωλείο της «Σύγχρονης Εποχής».

Το πολυβόλο «MG 13» του Γιώργη Τζομπανάκη, ενός εκ των τελευταίων μαχητών του ΔΣΕ στην Κρήτη, καλωσορίζει τους επισκέπτες στην έκθεση, έχοντας πλάι του το πιστόλι Walther του Νίκου Μπελογιάννη, το Luger του Χαρίλαου Φλωράκη, ένα τουφέκι Carcano μαχήτριας του ΔΣΕ στη μάχη του Καρπενησιού κι ένα ακόμα Μάουζερ.

Πίσω τους απλώνονται οι προθήκες με ντοκουμέντα και υλικά από το Αρχείο του ΚΚΕ κι ακόμα πιο πίσω «ο τοίχος του Απόστολου Μουσούρη», μια τεράστια τοιχογραφία με πάνω από 200 φωτογραφίες μαχητών του ΔΣΕ που τραβήχτηκαν στην καρδιά της φωτιάς. Δεσπόζουν τα πρόσωπα των νέων μαχητών που αποτελούσαν και το 80% της δύναμης του ΔΣΕ.

Πλάι τους ένας ακόμα τοίχος με τα «μαθήματα χαρτογραφίας», μέσα από τα υλικά της οποίας γίνεται κατανοητό πώς με πενιχρά μέσα οι μαχητές του ΔΣΕ οργάνωναν επί χάρτου αυτά που αμέσως μετά έκαναν πράξη: πώς μια διαταγή για τη διάταξη του πυροβολικού μεταφράζεται στο χάρτη και γίνεται τελικά πίνακας βολών. Πώς γίνεται η παρατήρηση στο πεδίο του αντίπαλου και πώς αυτό χαρτογραφείται ώστε να γίνει στόχος. Πώς στήνεται αποτελεσματικά μια ενέδρα και πώς εντοπίζονται οι στόχοι σε μεγάλες πόλεις (καταπληκτικοί οι χειρόγραφοι χάρτες της Νάουσας και της Φλώρινας).

Οι γυναίκες, που αποτελούσαν το 30% της δύναμης του ΔΣΕ, έχουν και στην έκθεση την τιμητική τους, με τρία ολόκληρα περίπτερα που αφορούν από την καθημερινή ζωή της μαχήτριας, τη θέση της στις μονάδες έως και τη Συνδιάσκεψη των Γυναικών που έγινε στο Βίτσι μεσούντων των μαχών.

Ξεχωριστά ταμπλό υπάρχουν για τους λογοτέχνες που πλαισίωσαν τον ΔΣΕ, με ένα ποίημα του Αλ. Πάρνη να μας δίνει εικόνα από μια στιγμή στο αμπρί: «Απόψε στ' αμπρί μας έγινε μια απλή τελετή. Ενας καινούργιος πάτησε το κατώφλι του Κόμματος».

Ανάμεσα στα ταμπλό, τραβά την προσοχή η έκθεση με υλικά που συγκεντρώθηκαν από διάφορες εξορμήσεις στα βουνά: τμήμα από ένα όλμο των 120, πάντζερ φάουστ, βλήματα όλμων - ολμοθήκες κ.ά.

Στο κέντρο της έκθεσης ντοκουμέντων, τραβά την προσοχή η προθήκη με το χάρτη του ΚΓΑΝΕ για τις μεγάλες μάχες που έγιναν στη Ρούμελη και παραδίπλα σ' άλλη προθήκη η ξύλινη σφραγίδα του ΔΣΕ, το παράσημο «Γράμμος», ο χαρτοφύλακας του Ν. Ζαχαριάδη, τα κιάλια του Χ. Φλωράκη, ένα δίκοχο κι ένα λάφυρο από τον αστικό στρατό. Στον ίδιο χώρο, σε ξεχωριστές προθήκες παρουσιάζονται πρωτότυπα ντοκουμέντα από το Αρχείο του ΚΚΕ που αφορούν από έντυπα της οργανωτικής λειτουργίας του ΔΣΕ και έντυπα από τις στρατιωτικές σχολές έως έντυπα από τη συμμετοχή των γυναικών και τις ειδικές εκδόσεις των μονάδων.

Ολα αυτά τα υλικά περιστοιχίζονται από μια μεγάλη έκθεση που σχηματίζει περίβολο και η περιδιάβασή του δίνει στον επισκέπτη την ευκαιρία να διαβάσει ένα έντυπο «ντοκιμαντέρ» για το σύνολο της δράσης του ΔΣΕ. Αρχίζοντας από τις μέρες της απελευθέρωσης και τον ηρωικό Δεκέμβρη, την πορεία της ένοπλης σύγκρουσης, την ίδρυση του ΔΣΕ, τη σύνθεσή του, τη δράση του στα μέτωπα, τη λαϊκή εξουσία στις ελεύθερες περιοχές, έως τις τελευταίες μάχες και τη ζωή μετά στην πολιτική προσφυγιά.

Η πραγματικότητα πίσω από τη βιτρίνα του πολυδιαφημισμένου, από όλες τις κυβερνήσεις και στη χώρα μας, «Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου», ήταν το θέμα της συζήτησης, με τίτλο «Μύθοι και πραγματικότητα για το "σύγχρονο" ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο» που έγινε το απόγευμα της Πέμπτης στον κατάμεστο από φοιτητές, και όχι μόνο, χώρο ΑΕΙ - ΤΕΙ του Φεστιβάλ.

Ομιλητές ήταν η Κέλλυ Παπαϊωάννου, μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ, και ο Κώστας Σιέττος, καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και επίσης μέλος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Στην παρέμβασή της, η Κ. Παπαϊωάννου σημείωσε μεταξύ άλλων ότι το ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο «είναι η προσπάθεια των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης να ανταγωνιστούν ήδη από το 1999 ισχυρές ιμπεριαλιστικές χώρες», κάτι που γίνεται μέσα από την «οργανική σύνδεση των Πανεπιστημίων με τις στοχεύσεις των καπιταλιστών». Η Κ. Παπαϊωάννου τόνισε ότι ο φοιτητής έχει συμφέρον να παλέψει για το πραγματικά σύγχρονο πανεπιστήμιο, που θα ανταποκρίνεται στις σημερινές δυνατότητες ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων και τις ανάγκες των ανθρώπων που μοχθούν και παράγουν τον πλούτο.

Από την πλευρά του, ο Κώστας Σιέττος έκανε μία διεξοδική αναφορά στις διάφορες ευρωπαϊκές συνθήκες που έφτιαξαν τη σημερινή πραγματικότητα στην ανώτατη εκπαίδευση, όπως η Συνθήκη της Σορβόνης το 1998, αλλά και η διακήρυξη της Μπολόνια το 1999. Με αδιάσειστα στοιχεία παρουσίασε τα αποτελέσματα αυτών των πολιτικών στον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, αποκαλύπτοντας τον πραγματικό στόχο που είναι η τροφοδότηση των επιχειρήσεων με εξειδικευμένο, φθηνό και ευέλικτο επιστημονικό δυναμικό, αλλά και η πλήρης μετατροπή της εκπαίδευσης σε εμπόρευμα. Ο Κώστας Σιέττος σημείωσε, τέλος, ότι ο καπιταλισμός δεν εξανθρωπίζεται και έκλεισε με το κάλεσμα για αγώνα που απευθύνει η ΚΝΕ, με το σύνθημα «Δούλοι του 21ου αιώνα δεν θα γίνουμε».

Μεγάλο ενδιαφέρον είχε και η παρέμβαση που έκανε Γερμανίδα φοιτήτρια, η οποία περιέγραψε την πραγματικότητα στην ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα της. Μεταξύ άλλων, αναφέρθηκε στη διαρκή υποχρηματοδότηση των ιδρυμάτων, στα μεγάλα έξοδα που καλούνται να κάνουν οι φοιτητές, ενώ μίλησε και για τα υποβαθμισμένα πτυχία και την εργασιακή ζούγκλα που περιμένει τους πτυχιούχους.

Το δικό τους χώρο έχουν στο Φεστιβάλ τα παιδιά μεγαλύτερων ηλικιών, δηλαδή, των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού αλλά και του Γυμνασίου. Το όνομά του «Μικρόκοσμος». Το περιεχόμενο των δραστηριοτήτων που φιλοξενεί πλούσιο. Οσο για τους επισκέπτες του «Μικρόκοσμου», μπορεί να είναι μικροί αλλά δεν είναι όλοι νέοι επισκέπτες των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ. Αρκετοί από αυτούς έχουν βρεθεί ξανά στις εκδηλώσεις και στο χώρο του Παιδότοπου, και έμειναν ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι στο Φεστιβάλ προστέθηκε ένας χώρος που ανταποκρίνεται ακόμα περισσότερο στα δικά τους ενδιαφέροντα.

Στο χώρο, που ετοιμάστηκε με μεράκι και φαντασία από τα μέλη της ΚΝΕ, έχουν φτιαχτεί τέσσερις δημιουργικές «γωνιές»: Η «γωνιά» του ελεύθερου χρόνου δίνει τη δυνατότητα στα παιδιά να παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια, από σκάκι μέχρι παιχνίδια κίνησης. Στη «γωνιά» της Ιστορίας το θέμα είναι ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι μικροί επισκέπτες της έχουν την ευκαιρία και πάλι να παίξουν ένα διδακτικό παιχνίδι: Παρακολουθούν ένα τρίλεπτο βίντεο για τον πόλεμο και μετά απαντούν σε ένα σχετικό κουίζ με ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών.

Στη γωνιά της «Τέχνης», που έχουν επιμεληθεί εικαστικοί καλλιτέχνες της ΚΝΕ, τα παιδιά δοκιμάζουν το ταλέντο τους και δημιουργούν μορφές ανταρτών και μαχητών, ενώ έρχονται σε επαφή και με σημαντικά έργα εικαστικών καλλιτεχνών της περιόδου της Εθνικής Αντίστασης και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας.

Τέλος, στη γωνιά της «Επιστήμης», τα παιδιά συζητούν και πειραματίζονται γύρω από τη Φυσική και τις νέες τεχνολογίες. «Πώς φτάνει ο ήχος στα αυτιά μας;», ήταν η ερώτηση που πυροδότησε τη συζήτηση με την οποία ξεκίνησε η λειτουργία του χώρου που σύντομα συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των μικρών «επιστημόνων». Τους πειραματισμούς γύρω από τον ήχο ακολούθησαν άλλοι γύρω από το φως και το ενδιαφέρον διατηρήθηκε αμείωτο.

Η επίσκεψη στο «Μικρόκοσμο» δίνει ακόμα την ευκαιρία στα παιδιά, που ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος σε κάποια από τις ομάδες (θεατρική, χορού και εικαστικών) που λειτουργούν στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ, να δηλώσουν τη συμμετοχή τους.

Παράλληλα, και τις τρεις μέρες συγκεντρώνονται σχολικά είδη για να μοιραστούν σε προσφυγόπουλα που βρίσκονται στη χώρα μας.

Την πρώτη μέρα των εκδηλώσεων, ο «Μικρόκοσμος» έγινε αφετηρία για να γνωρίσουν τα παιδιά το χώρο του Φεστιβάλ και να περιηγηθούν σε αυτόν. Χωρισμένα σε ομάδες και κρατώντας χάρτες του χώρου «ανακάλυψαν» το βιβλιοπωλείο, την κεντρική σκηνή, το χώρο του πολιτισμού, τη Διεθνούπολη.

Η εκδήλωση ξεκίνησε με μια βιντεοπροβολή μέσα από την οποία παρουσιάστηκε μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία του Φεστιβάλ και αναδείχθηκε ο χαρακτήρας του ως συλλογικό δημιούργημα χιλιάδων νέων που μεταφέρει πλατιά τη φωνή της ΚΝΕ και του ΚΚΕ, αποτελώντας παράλληλα ανάσα πολιτισμού για τους εργαζόμενους, τις γειτονιές και τις συνοικίες που το φιλοξένησαν.

Αμέσως μετά την προβολή, ξεκίνησε η περιήγηση. «Η γνώση είναι δύναμη. Με ένα καλό βιβλίο ο άνθρωπος γίνεται γίγαντας». Λύνοντας το γρίφο τα παιδιά έφτασαν στο βιβλιοπωλείο. «Πώς μαζεύτηκαν τόσοι νέοι από τόσες διαφορετικές χώρες του κόσμου, όλοι με σφυροδρέπανο και κόκκινες σημαίες;». Η επόμενη ερώτηση τα οδήγησε στη Διεθνούπολη. Ο ένας γρίφος έφερε τον άλλο κι έτσι ο γύρος του Φεστιβάλ ολοκληρώθηκε, με τις ομάδες να επιστρέφουν τρέχοντας στην αφετηρία τους.

Στο τέλος σε κάθε παιδί δόθηκαν αυτοκόλλητα με σκίτσα και φράσεις που αντιπροσωπεύουν τις αξίες που διαπερνούν τη λειτουργία του χώρου. Οπως αυτό με τη φιγούρα που ανεμίζει τρεις κόκκινες σημαίες, κάθε μια από τις οποίες γράφει μια λέξη: Δικαιώματα, ανάγκες, όνειρα.

Τριάντα πέντε συντελεστές από το συγκρότημα της Τομεακής Οργάνωσης Δυτικών Συνοικιών της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ παρουσίασαν μια μουσικοθεατρική παράσταση βασισμένη στο εμβληματικό έργο «Επιτάφιος» του Γιάννη Ρίτσου, σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη. Ενα έργο, όπου το μοιρολόι της χαροκαμένης μάνας πάνω από το σώμα του σκοτωμένου γιου της Τάσου Τούση - θύμα της βίαιης καταστολής της απεργίας των καπνεργατών στη Θεσσαλονίκη, το Μάη του '36 - μετατρέπεται σε κοινωνική διαμαρτυρία και εξέγερση. Εργο βγαλμένο από το «σώμα» του λαού μας, με επιρροές από το δημοτικό τραγούδι, τη λαϊκή παράδοση και τον σύγχρονο πολιτισμό, με δομή που αναδεικνύει τη διαχρονικότητα του αρχαίου ελληνικού δράματος, το οποίο είναι ο ορισμός της συλλογικότητας και της μετουσίωσης του πόνου σε αγώνα. Ενα έργο - τεκμήριο, βράχος αμετακίνητος απέναντι στους εχθρούς της εργατιάς να ξεστρατίσουν την Πρωτομαγιά της, να σβηστεί η μνήμη των ηρώων της και να διαστρεβλωθεί, όπου η Ποίηση ανταμώνει με τη Μουσική και δημιουργεί μια νέα ταυτότητα που απλώνεται σε κάθε πτυχή της.

Εκατοντάδες αψήφησαν το ψιλόβροχο και παρακολούθησαν με προσοχή και συγκίνηση μια όμορφη, δουλεμένη στη λεπτομέρεια παράσταση, καλοκουρδισμένα μπουζούκια, ειλικρινείς ερμηνείες, που δούλευαν στην ψυχή του θεατή την πανανθρώπινη βεβαιότητα που «κατοικεί» βαθιά μέσα στους κομμουνιστές: Ηττα είναι η παραίτηση και οι μάχες που δε δίνονται. Η εκδήλωση τέλειωσε με όλο το κοινό όρθιο να χειροκροτεί με ενθουσιασμό.

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα στο Μαθητικό Στέκι άνοιξε χτες με συναυλία μαθητικών συγκροτημάτων από σχολεία της Αττικής, που ερμήνευσαν μπροστά σε ένα νεανικό κοινό κλασικές και δικές τους δημιουργίες, σε μία επίδειξη αξιόλογης ερασιτεχνικής μαθητικής δημιουργίας.

Πρώτοι στη σκηνή ανέβηκαν οι P.o.P. (Path of Punk) από το 1ο ΕΠΑΛ και το 1ο ΓΕΛ Γκράβας, που ερμήνευσαν ροκ τραγούδια. Τη σκυτάλη πήραν με αντίστοιχα δυνατούς ρυθμούς οι Chaos Realm από το 2ο ΓΕΛ Ηλιούπολης. Η συναυλία έκλεισε με τους First Class Parasites από το Μουσικό Λύκειο Πειραιά, που μεταξύ άλλων παρουσίασαν ένα πάντρεμα ροκ ρυθμών με τραγούδια του αγώνα και παραδοσιακά τραγούδια.

Λίγο αργότερα, με έναν ευφάνταστο τρόπο, παίζοντας «Ακου τι είπαν...», οι μαθητές είπαν τη γνώμη τους για το σχολείο, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν κ.ά., κλέβοντας τις εντυπώσεις και κεντρίζοντας το ενδιαφέρον των επισκεπτών του Μαθητικού Στεκιού. Την παράσταση ομολογουμένως έκλεψε ο «παρουσιαστής» του παιχνιδιού, αλλά και οι ομάδες των μαθητών που διαγωνίστηκαν. Με το κέφι, τη ζωντάνια, τα αστεία και τις καυστικές ατάκες τους χάρισαν σε όλους σπαρταριστές στιγμές γέλιου κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι το τέλος, καθώς το παιχνίδι εξελίχτηκε σε... «ντέρμπι». Οι ομάδες που διαγωνίστηκαν ήταν οι μαθητές από τα δυτικά προάστια, που αναδείχθηκαν και νικητές, και οι μαθητές από τα βόρεια προάστια. Οι ερωτήσεις βασίζονταν σε ερωτηματολόγια που διακινήθηκαν από τις αρχές Σεπτέμβρη σε εκατοντάδες σχολεία σ' όλη την Αττική, με ερωτήσεις όπως «ποιο είναι το σοβαρότερο πρόβλημα στο σχολείο;», «ποιος πιστεύεις ότι φταίει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζεις;», «τι μπορούμε να κάνουμε για τα προβλήματά μας;» κ.ά. Ξεχωριστή στιγμή ήταν η «διακοπή για διαφημίσεις» που πραγματοποιήθηκε ανάμεσα στις ερωτήσεις, όπου προβλήθηκε βίντεο με στιγμές από τις περσινές μαθητικές κινητοποιήσεις, που ξεσήκωσε όλους τους μαθητές, οι οποίοι τελειώνοντας το παιχνίδι βροντοφώναξαν συνθήματα για το σχολείο και τη ζωή που τους αξίζει!

Με σύνθημα «Η γνώση είναι δύναμη» και με αξιόλογες νέες εκδόσεις, μεγάλο πλούτο βιβλίων, που θα ικανοποιήσουν μικρούς και μεγάλους αλλά και με ιδιαίτερα προσιτές τιμές, με πολλές προσφορές ειδικά για τους επισκέπτες του Φεστιβάλ, υποδέχεται τους επισκέπτες του Φεστιβάλ το βιβλιοπωλείο της «Σύγχρονης Εποχής», που βρίσκεται δίπλα στην Κεντρική Σκηνή. Ηδη από την πρώτη μέρα του Φεστιβάλ το βιβλιοπωλείο συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των επισκεπτών.

Στα δύο περίπτερα του βιβλιοπωλείου μπορεί κανείς να βρει έναν πλούτο βιβλίων πολιτικού, φιλοσοφικού, ιστορικού, λογοτεχνικού περιεχομένου, ενώ υπάρχουν και 1.000 τίτλοι παιδικών βιβλίων.

Ξεχωριστή στιγμή της χτεσινής βραδιάς ήταν όταν το συγκρότημα της ΚΝΕ κι άλλοι νέοι μουσικοί και τραγουδιστές ανέβηκαν στην κεντρική σκηνή για να παρουσιάσουν το cd με τα άγνωστα τραγούδια του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, μια ξεχωριστή παραγωγή που ετοίμασε η ΚΝΕ, για να τιμήσει τα 70 χρόνια από την ίδρυση του ηρωικού Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Την ορχήστρα διηύθυνε ο Μανώλης Ανδρουλιδάκης. Η έρευνα και συγκέντρωση τραγουδιών έχουν γίνει από τον Γιώργο Ζελελίδη, μέλος της ΤΕ Λιβαδειάς του ΚΚΕ και της Κεντρικής Διοίκησης της ΠΕΑΕΑ - ΔΣΕ, ενώ η ενορχήστρωση από τους Δημήτρη Ανδρονιάδη, Χάρη Λιβάνιο, Στέφανο Χατζηαναγνώστου.

Το cd διακινείται όλες τις μέρες του Φεστιβάλ και παράλληλα συνοδεύεται από ένα καλαίσθητο βιβλιαράκι, όπου υπάρχουν οι στίχοι των τραγουδιών, αλλά και στοιχεία που αναδεικνύουν άγνωστες πλευρές των τραγουδιών, για το πώς γράφτηκαν, πώς και πότε πρωτοτραγουδήθηκαν...