Ο Π.Ζαβός

-Ο κόσμος το αποφάσισε... Οχι εγώ! Πιάνω το σφυγμό του κάθε μέρα τα τελευταία 25 χρόνια εμπειρίας μου στον τομέα της αντιμετώπισης προβλημάτων άτεκνων ζευγαριών. Προσπαθούμε να αναπτύξουμε τεχνολογίες και αυτό το σχέδιο το συζητούσαμε εδώ και καιρό εγώ και ο συνάδελφός μου, Δρ. Αντινόρι

- Υπάρχει αγώνας χρόνου και χρήματος επιστημόνων ή άλλων παραγόντων, π.χ. όπως η εταιρία CLON-AID ή το κίνημα των ΡΑΕΛΙΑΝΣ;

-Υπάρχει εμπορικό ενδιαφέρον σ' αυτόν τον τομέα, όμως αυτό δεν έχει καμιά σχέση με εμάς. Δε συμπορευόμαστε με άλλους, όπως η ΚΛΟΝ-ΑΙΝΤ και το Κίνημα των Ραέλιανς. Είμαστε απλώς γιατροί και επιστήμονες και θέλουμε να αναπτύξουμε αυτή την τεχνολογία για την καλυτέρευση του κόσμου. Οσο για τους Ραέλιανς, ναι έχω ακούσει και έχω διαβάσει στις ειδήσεις, αλλά δεν έχω τίποτε κοινό μ' αυτούς! Θα έλεγα πάντως με απασχολούν, με προβληματίζουν και κατά κάποιον τρόπο με τρομάζουν...

- Πολλοί επιστήμονες ανησυχούν πολύ για την κλωνοποίηση ανθρώπων, θεωρώντας βέβαια π.χ. έμβρυα με πλήθος γενετικών ανωμαλιών, παραμορφωμένα μωρά κ.λπ

-Εμείς ανησυχούμε κάθε φορά που κάνουμε ένεση σε έναν ασθενή. Κάθε φορά που κάνουμε κάτι ενδιαφερόμαστε για τους ανθρώπους. Και για να μην πολυλογώ, μας απασχολεί το γεγονός πως ίσως συμβούν κάποια ατυχήματα ή αποβολές... Αλλά δεν είμαι ιδιαίτερα ανήσυχος, εξαιτίας ημών, των ειδικών που έχουμε, την τεχνογνωσία που θα μας καταστήσει ικανούς να αναπτύξουμε αυτές τις τεχνολογίες και να τις δοκιμάσουμε και να τις τελειοποιήσουμε μέχρι του σημείου να τις εφαρμόζουμε χωρίς να συμβαίνουν τέτοια ατυχήματα...

- Μιλάτε με κάποια, περισσή, ίσως αυτοπεποίθηση για το ζήτημα. Εχετε κάποιο βάσιμο στοιχείο... ίσως κάποιο «μυστικό όπλο»;

- Γεννήθηκα αισιόδοξος και η αυτοπεποίθηση είναι ένα χαρακτηριστικό που διαθέτω. Πρέπει κάποιος να είναι επιπλέον και ρεαλιστής για να επιτύχει το στόχο του.

- Προσφάτως έμαθα πως διακόψατε τη μακροχρόνια συνεργασία σας με το πανεπιστήμιο του Κεντάκι. Σχετίζεται αυτή η εξέλιξη με την ανακοίνωση που κάνατε στις 25 Γενάρη για την κλωνοποίηση του ανθρώπου;

- Δεν είμαι πλέον, εδώ και μέρες, καθηγητής στο Κεντάκι μετά από 22 χρόνια διδασκαλίας. Διαπραγματευόμουν την αποχώρησή μου από το Πανεπιστήμιο εδώ και έξι μήνες. Πολύ αργότερα, εγώ και ο Δρ. Σεβερίνο, δώσαμε εκείνη τη συνέντευξη Τύπου στο Κεντάκι. Ομως, δε θα έλεγα ότι το πανεπιστήμιο με πίεσε να αποχωρήσω γι' αυτό το λόγο. Δεν έκανα ποτέ καμία έρευνα κλωνοποίησης του ανθρώπου στο πανεπιστήμιο για να ρισκάρει απώλειες όπως ο τερματισμός της κρατικής επιχορήγησης για την έρευνα.

- Εχετε αλήθεια ποτέ συναντήσει τον Δρ. Ιαν Γουίλμουτ;

- Ποτέ δεν έτυχε να γνωριστούμε. Ξέρω πολύ καλά ποιος είναι.

- Εχει εκφράσει απόψεις κατά της κλωνοποίησης του ανθρώπου. Θεωρεί πως είναι άδικο να πειραματιζόμαστε με ανθρώπους..

- Είναι μία άποψη. Οπως και οι απόψεις που έχουμε όλοι μας. Νομίζω πως ο Δρ. Γουίλμουτ είχε τεράστιο εταιρικό συμφέρον σ' αυτές τις μπίζνες. Πρέπει να τον ρωτήσετε γιατί σταμάτησε την κλωνοποίηση αμέσως μετά την Ντόλι. Θα ήταν μια πολύ καλή ερώτηση τέτοιες μέρες... Το γεγονός είναι πως είχαν κάνει αιτήσεις για πολλές άδειες ευρεσιτεχνίας και αποκλειστικής εκμετάλλευση (πατέντες). Και όπως ξέρετε για να δοθούν αυτές οι πατέντες δεν μπορείτε να δώσετε ελεύθερα όλες τις πληροφορίες ή πολύ συγκεκριμένες πλευρές και στοιχεία αυτών.... Επιπλέον, νομίζω πως ο καλύτερος τρόπος να αποθαρρύνετε τους άλλους να αναπτύξουν αυτή την τεχνολογία, είναι να πείτε αρνητικά πράγματα γι' αυτή...

- Εχετε αναφέρει πως θα φέρετε σε πέρας το σχέδιό σας χάρη σε ένα διεθνές κονσόρτσιουμ επιστημόνων. Κάποιες λεπτομέρειες;

- Μακάρι να μπορούσα να σας πω... Θα είναι πάντως επιστήμονες από όλο τον κόσμο. Ομως δεν μπορώ να αποκαλύψω ονόματα ή στοιχεία. Την άλλη βδομάδα, στις 9 Μάρτη, έχουμε σχετική συνέντευξη Τύπου, οπότε θα ανακοινώσουμε εκεί διάφορες λεπτομέρειες. Στην πραγματικότητα, δεν επρόκειτο να μιλήσω σε δημοσιογράφους εδώ στην Ελλάδα, μέχρι τη συνέντευξη Τύπου στη Ρώμη. Μιλώ σ' εσάς γιατί είσαστε εδώ και με ανακαλύψατε! Ομως, θα σας πω αυτό. Θα μαζευτούμε επιστήμονες με ταλέντο από όλο τον κόσμο.

- Ποιοι είναι οι χρηματοδότες, οι χορηγοί σας;

- Δυστυχώς δεν μπορώ να σας το πω ούτε αυτό. Μπορώ να πω όμως ότι έχουμε πολλές, πολλές προσφορές και απεριόριστα κεφάλαια! Δε θα έχουμε καμία δυσκολία από οικονομικής άποψης τουλάχιστον.

- Εχετε πει πως έχετε προσδιορίσει τουλάχιστον 10 ζευγάρια που είναι πρόθυμα να συμμετάσχουν σ' αυτό το σχέδιο. Ποια ήταν τα κριτήριά σας;

- Οταν πριν πέντε βδομάδες ανακοινώσαμε την πρόθεσή μας είχαμε 5 με 10 ζευγάρια εθελοντές. Σήμερα έχουμε λάβει χιλιάδες και χιλιάδες αιτήσεις από ανθρώπους που ήρθαν σε επαφή μαζί μας. Δε λάβαμε όμως απολύτως καμία δέσμευση απέναντί τους. Εχουμε τέτοιους εθελοντές από σχεδόν κάθε μέρος της Γης. Εχουμε εθελοντές για τα πάντα.... Η ζήτηση είναι τεράστια. Τώρα το βασικό κριτήριο επιλογής... Θα διαλέξουμε μόνον όσους έχουν σοβαρά προβλήματα γονιμότητας που τους εμποδίζουν να αναπαραχθούν!

- Τα λεφτά θα κρίνουν ποιος από τους εθελοντές θα κλωνοποιηθεί ή όχι;

- Σε τελευταία ανάλυση, υπάρχει ένα κόστος για όλα και βέβαια γι' αυτή τη διαδικασία.. Δε θα είναι και για μας μία διαδικασία χωρίς κόστος. Ελπίζουμε πως το κόστος θα κατέβει μέχρι του σημείου- ενός π.χ. ιατρικού τεστ που στις ΗΠΑ σήμερα κοστίζει κάπου 15.000 με 20.000 δολάρια.

- Αλλοι όπως η ΚΛΟΝ-ΑΙΝΤ ζητούν απ' όσους θέλουν να αναπαραχθούν διά της κλωνοποίησης 250.000 δολάρια! Εσείς το κρίνετε λογικό ή παράλογο;

- Πραγματικά δεν μπορώ να εκτιμήσω τώρα που μιλάμε το κόστος αναπαραγωγής διά κλωνοποίησης. Εμφανώς η ΚΛΟΝ-ΑΙΝΤ είναι εταιρία που κοιτά το οικονομικό της συμφέρον. Δεν ξέρω πώς έφτασαν σ' αυτό το ποσό. Ισως έχουν αυτή την τιμή... λόγω άφθονου γραμματειακού προσωπικού.... Ομως το κόστος παραγωγής πιστεύω πως θα αποφασίσει την τιμή. Σας λέω τη δική μας απόφαση και ενδιαφέρον προκειμένου αυτό το σχέδιο να μην αφορά μόνον τους πλούσιους!

- Πιστεύετε πως θα έχουμε αύξηση των γενετικών διακρίσεων και σε σχέση με την κλωνοποίηση, ας πούμε μέσα στα επόμενα πέντε, δέκα χρόνια;

- Οπως ξέρετε οι πλούσιοι πάντα θέλουν να τους κάνουν κάτι. Στην προκειμένη περίπτωση, τα δικά μας κριτήρια δε θα ευνοήσουν τους πλούσιους που θέλουν κλώνους τους, αλλά αυτούς που το έχουν ανάγκη και μπορούν να το παρέχουν στους εαυτούς τους. Αλλά πάλι δε θα πρόκειται για 500.000 δολάρια το πακέτο ή 250.000 δολάρια...

- Τι λέτε για τα ζευγάρια που ενώ έχουν προβλήματα γονιμότητας προτιμούν την κλωνοποίηση αντί της υιοθεσίας κάποιου από τα εκατομμύρια ορφανά μωρά που έχουν γεννηθεί στον πλανήτη; Μήπως είναι εγωιστική συμπεριφορά;

- Διαφορετικοί άνθρωποι αρέσκονται σε διαφορετικά πράγματα! Προφανώς κάποιοι δεν είναι ικανοποιημένοι με τις υιοθεσίες. Ισως κάποιοι να είναι ικανοποιημένοι με τους δότες σπέρματος και ωαρίων, ή να θέλουν κάποιος άλλος να κυοφορήσει το έμβρυό τους εάν έχουν σχετικό πρόβλημα. Υπάρχουν όμως και άλλοι που δε θέλουν να δεχτούν το σπέρμα ή το ωάριο κάποιου άλλου ή να υιοθετήσουν κάποιο παιδί. Νομίζω πως οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν ό,τι επιθυμούν. Εγώ θεωρώ τον εαυτό μου προνομιούχο μιας που έχω δικό μου παιδί και θα ευχόμουν το ίδιο και για τους άλλους.

- Εάν οι πρώτες απόπειρες κλωνοποίησης καταλήξουν σε παραμορφωμένα έμβρυα- χίμαιρες θα το ανακοινώσετε;

- Θα ανακοινώσουμε ο,τιδήποτε κάνουμε. Εάν δε θέλαμε ο κόσμος να ξέρει, δε θα ανακοινώναμε σε πρώτη φάση τα σχέδιά μας. Νομίζουμε ότι είναι καλύτερο ο κόσμος να ξέρει... Πιστεύω πως είναι πολύ σημαντικό οι άνθρωποι να αντιληφθούν τι θέλουμε να κάνουμε και τι θέλει ο κόσμος να κάνουμε... Να ξέρετε πως οι ασθενείς λένε: «Γιατρέ, θέλω να με κάνεις καλά»! Δεν πάνε στον Τύπο για να πούνε «Ακούστε! Θέλω σήμερα να πάω στο γιατρό μου και να του πω πως θέλω να με κάνει καλά!». Αυτή είναι μία υπόθεση μεταξύ ασθενών και γιατρών.

- Τι λέτε για τις κυβερνήσεις ή τους οργανισμούς που θέλουν ή έχουν ήδη απαγορεύσει την κλωνοποίηση ανθρώπου;

- Οι χώρες που δεν ενστερνίζονται αυτή την προσπάθεια, αυτή την προοπτική θα μείνουν πίσω. Και καλύτερα θα ήταν να ξυπνήσουν. Νομίζω ότι είναι πιο λογικό να ελέγξεις αυτή την τεχνολογία, να συμμετάσχεις στην ανάπτυξή της μέσω της συμμετοχής στη διαδικασία λήψης αποφάσεων! Με το να λες δε θέλω να ακούσω... ούτε να παίξω στο παιχνίδι, αλλά να ιδιοποιηθείς τη νίκη μας όταν συμβεί; Οχι! Εάν παίξεις και νικήσεις μπορείς να πανηγυρίσεις. Εάν χάσεις, έχασες... Αυτή είναι η ζωή!

- Επομένως υπάρχει ένας ανταγωνισμός...

- Υπάρχει... αλλά δε θα πατήσουμε επί πτωμάτων... Θα το κάνουμε σωστά.

- Τι απαντάτε στους ειδήμονες επί ζητημάτων βιοηθικής που καταδικάζουν την κλωνοποίηση ανθρώπου;

- Τους ακούμε... Οι αντίθετες απόψεις μάς ωθούν να γίνουμε καλύτεροι και να κάνουμε το σωστό. Οι εποικοδομητικές κριτικές, ξέρετε, είναι θετικές. Εχω πολλές φορές επικριθεί και εξαιτίας αυτών των επικρίσεων έγινα όποιος έγινα. Ετσι, θα συνεχίσουμε να ακούμε αυτούς τους ανθρώπους που πιστεύω πως έχουν κάποια επιχειρήματα. Αλλά θα πρέπει να μας ακούσουν και αυτοί και να δουν όλες τις πλευρές της υπόθεσης, που είναι πολύπλοκη και πολλών φάσεων.

- Δεν επιθυμείτε βιοηθικές συζητήσεις και προβληματισμοί να προηγηθούν προτού προχωρήσετε στο εγχείρημά σας;

- Νομίζω ότι οι βιοηθιστές έχουν κάποια επιχειρήματα να παρουσιάσουν αλλά ταυτόχρονα δεν μπορούν να ισχυρίζονται πως είναι οι μόνοι ορθώς ηθικοί και σκεπτόμενοι. Γιατί αυτό κάνουν μερικές φορές. Ισχυρίζονται πως κάθονται δίπλα στο Θεό κάθε φορά που αντιμετωπίζουν διάφορα ζητήματα. Οι βιοηθιστές έχουν ένα ρόλο να παίξουν, όπως και εγώ.... Μόνον που εγώ δεν ισχυρίζομαι πως είμαι ο μόνος που πρέπει να παίξει κάποιο ρόλο! Ολοι, ομαδικά, έχουμε κάποιο ρόλο σ' αυτή την υπόθεση!

Ο Ι. Γουίλμουτ

- Υπάρχουν δύο προβλήματα. Πρώτον, δεν είναι δίκαιο για ένα παιδί να είναι αντίγραφο κάποιου άλλου. Νομίζω, ότι ο καλύτερος τρόπος για να το αντιληφθούμε αυτό είναι να σκεφτούμε πώς θα ήταν η ζωή μας εάν ήμασταν ακριβή αντίτυπα των γονιών μας ή εάν είχαμε ένα παιδί που ήταν αντίγραφό μας. Θεωρώ πως εάν σκεφτούμε το πώς θα συμπεριφερόμασταν σε ένα παιδί μας, που θα ήταν εξωτερικά και γενετικά όμοιο με εμάς, ή πώς ο σύντροφός σου θα του συμπεριφερόταν... τότε όλοι θα βλέπαμε πως μάλλον θα διαμορφώνονταν πολύ διαφορετικές σχέσεις απ' αυτές που διαμορφώνονται συνήθως σε μία οικογένεια. Γι' αυτό και δεν περιμένω ποτέ να με πείσει κάποιος να ταχθώ υπέρ της κλωνοποίησης του ανθρώπου.

Επιπλέον, υπάρχει και ένα άλλο πιο επείγον θέμα. Υπάρχουν άνθρωποι που προτείνουν τώρα την ανθρώπινη κλωνοποίηση. Θεωρώ πως κάτι τέτοιο θα ήταν εγκληματικά ανεύθυνο! Η διαδικασία της τεχνολογίας της κλωνοποίησης προς το παρόν είναι ανεπαρκής ως προς όλα τα είδη που έχουν έως τώρα μελετηθεί. Φαίνεται λοιπόν πως αυτό που θα συμβεί όταν αποπειραθούν κάποιοι να κλωνοποιήσουν τον άνθρωπο θα είναι κάποιες πολύ καθυστερημένες εκτρώσεις ίσως και λίγες μέρες πριν τον αναμενόμενο τοκετό. `Η κάποιες παραμορφώσεις και γενετικές ανωμαλίες που δε θα έχουν ανιχνευτεί, ούτε ίσως με υπερήχους, και οι οποίες θα οδηγήσουν στη γέννηση ανώμαλων παιδιών με όλες τις ηθικές και πρακτικές πλευρές που συνεπάγεται μία τέτοια εξέλιξη.

Η θρυλική πλέον Ντόλι

- Νομίζω δεν έχουν πλήρως αντιληφθεί τι συνεπάγεται ή τι εμπλέκεται στη διαδικασία της κλωνοποίησης! Νομίζω πως σφάλλουν. Ενας από τους λόγους που υποστηρίζουν κάτι τέτοιο, είναι επειδή λένε πως στη βάση της προηγούμενης εμπειρίας τους, θα είναι σε θέση να επιλέξουν και να ταυτοποιήσουν τα καλά έμβρυα. Θεωρώ πως έχουν παρεξηγήσει τη βιολογία! Σήμερα, οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν γενετικά τεστ σε έμβρυα και να «επιλέξουν» κάποια γονίδια όταν αναζητούν κάποιο γνωστό γενετικό ελάττωμα, μιας που μπορούν να εξετάσουν το DNA στο έμβρυο και να δουν εάν είναι αρκετά φυσιολογικό... Αυτό που συμβαίνει στην κλωνοποίηση δεν είναι μία αλλαγή του DNA στο ωάριο αλλά αλλαγή στη λειτουργία του DNA. Και δεν υπάρχει κανένας τρόπος να τα ελέγξεις όλα σε ένα έμβρυο! Ετσι, φοβάμαι πως έχουν πλήρως παρεξηγήσει τη βιολογία της κλωνοποίησης...

- Αισθάνεστε ενίοτε «υπεύθυνος» για τη χρήση ή την κακή χρήση της τεχνολογίας της κλωνοποίησης σε ζώα ή ανθρώπους;

- Οχι! Γιατί θα έπρεπε; Ας πούμε πως σήμερα κάποιοι στην Ελλάδα, ή στη δική μου χώρα, σκοτώθηκαν σε τροχαία δυστυχήματα, ίσως γιατί ο οδηγός είχε καταναλώσει υπερβολική ποσότητα αλκοόλ. Ποιος είναι υπεύθυνος; Ο οδηγός που ήταν μεθυσμένος ή η αυτοκινητοβιομηχανία που έφτιαξε τα αυτοκίνητα πριν πολλές δεκαετίες;

- Εχει ανοίξει το γενετικό κουτί της Πανδώρας; Εάν ναι, τι βλέπετε εκεί μέσα;

- Βλέπω πως υπάρχουν πολλές ευκαιρίες. Δεν ξέρω εάν τις αντιλαμβανόμαστε όλες μέχρι σήμερα... Νομίζω πως αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι μία περίοδος, κατά την οποία θα κάνουμε πολλές έρευνες για να αντιληφθούμε πλήρως τι συμβαίνει στη διάρκεια της κλωνοποίησης, να μελετήσουμε συγκεκριμένα γονίδια, άλλα πολλά ιδιαίτερα και γενικότερα πράγματα... Μετά από μία περίοδο 10 ή 20 χρόνων πιστεύω πως θα μπορούσαμε να αποφασίσουμε ποιες από τις δυναμικές αυτής της νέας τεχνολογίας είναι αποδεκτές και ποιες απορρίπτουμε. Και μετά θα έχω περισσότερη αυτοπεποίθηση πως η δική σας χώρα ή η δική μου θα μπορούν να ρυθμίσουν και να εξασφαλίσουν πως η συγκεκριμένη τεχνολογία θα χρησιμοποιηθεί μόνον με τρόπους που αποδεχόμαστε.

- Εχετε στην πραγματικότητα σταματήσει την κλωνοποίηση μετά τη γέννηση της Ντόλι;

- Οχι. Χρησιμοποιούμε την τεχνολογία της κλωνοποίησης για πολλούς και ποικίλους λόγους. Τη χρησιμοποιούμε για να κάνουμε γενετικές αλλαγές σε ζώα.αλλά και για την εύρεση ορισμένων φαρμάκων, που είναι πολύ σημαντικά. Κάνουμε λοιπόν πολλές και διαφορετικές έρευνες και χρήσεις της κλωνοποίησης αφότου γεννήθηκε η «Ντόλι».

- Επιχειρήσατε να πατεντάρετε την τεχνολογία της κλωνοποίησης που βρήκατε ή έστω μέρη αυτής;

- Η επιτυχής κλωνοποίηση εξαρτάται από την εισαγωγή αληθινά καινούριων ιδεών στην τεχνολογία και έχουμε κάνει σχετικές αιτήσεις για άδεια δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας στη συγκεκριμένη τεχνολογία κλωνοποίησης. Ορισμένες τέτοιες αιτήσεις ή και πατέντες συνάντησαν την αντίδραση ορισμένων χωρών, δε θυμάμαι ακριβώς ποιων, που θεώρησαν πως δεν επιτρεπόταν η άδεια αποκλειστικής εκμετάλλευσης σε ορισμένες από τις προτάσεις που κάναμε.

- Φοβάστε την εμπορευματοποίηση του ανθρώπινου γενετικού υλικού από κάποιες μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες ή κυβερνήσεις πλούσιων χωρών;

- Είναι πολύ σημαντικό οποιεσδήποτε καινούριες θεραπείες να είναι διαθέσιμες σε όλους και όχι μόνον στους πλούσιους. Και αυτό είναι δυσεπίτευκτο. Ακριβώς τώρα ακούμε στις ειδήσεις πως σε διάφορα μέρη του κόσμου υπάρχουν προβλήματα σε σχέση με το πώς θα γίνουν διαθέσιμα στην Αφρική ορισμένα φάρμακα που αντιμετωπίζουν το ΕΪΤΣ. Υπάρχει ένα υπαρκτό κοινωνικό θέμα, για παράδειγμα, σε σχέση με το πώς οι δυτικές πλούσιες χώρες μπορούν να βοηθήσουν και να εξασφαλίσουν ότι νέες ιατρικές θεραπείες θα είναι διαθέσιμες παντού.

- Προβλέπετε μία όχι πολύ μακρινή στο μέλλον «διταξική» κοινωνία, με τους πλούσιους και γενετικά μεταλλαγμένους από τη μια και τους φτωχούς «φυσικούς» από την άλλη;

- Νομίζω πως πρόκειται για ανοησίες...

- Επομένως, νομίζετε πως δε θα υπάρξουν κάποιες γενικευμένες γενετικές διακρίσεις όσο περνά ο χρόνος;

- Νομίζω πως είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς το μέλλον. Αλλά θεωρώ πως η ιδέα των ανθρώπων-προϊόντων γενετικής μηχανικής είναι εφιαλτική και τρομακτική! Ορισμένοι προτείνουν πως θα έπρεπε να το επιτρέψουμε για να κάνουμε, π.χ., πιο έξυπνα μωρά με περισσότερα πλεονεκτήματα. Νομίζω πως θα ήταν πολύ επικίνδυνο πρώτα απ' όλα να το επιχειρήσει κανείς αυτό και ελπίζω πως δε θα συμβεί!

- Η εταιρία PPL THERAPEUTICS ανακοίνωσε στις 23 του περασμένου Φλεβάρη πως πέτυχε να μετατρέψει το κύτταρο μίας αγελάδας σε κύτταρο καρδιάς! Ποιες εκτιμάτε πως θα είναι οι προοπτικές αυτού του επιτεύγματος;

- Ενα από τα πράγματα που πολλοί προσπαθούν να βρουν είναι πώς θα μπορέσουμε να θεραπεύσουμε ορισμένες ασθένειες, όπως η καρδιακή προσβολή, το πάρκινσον, ο διαβήτης. Ετσι, εάν κατάφεραν όντως κάτι τέτοιο, πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό βήμα και μήνυμα. Προφανώς αδημονούμε να δούμε επιστημονικά άρθρα για όλες τις τεχνικές λεπτομέρειες του επιτεύγματός τους.

- Τι θα συμβουλεύατε τον κόσμο; Θα του λέγατε να φοβάται την κλωνοποίηση ή τη γενετική επιστήμη, ή να παρακολουθεί τις εξελίξεις προσεχτικά προτού πάρει κάποιες αποφάσεις;

- Ακριβώς αυτό που λέτε. Θα του έλεγα πως στη γενετική υπάρχουν πολλές συναρπαστικές ευκαιρίες αλλά και ορισμένα μειονεκτήματα. Γι' αυτό και είναι πολύ σημαντικό να παρακολουθούν με προσοχή τις εξελίξεις ώστε να σχηματίσουν τη δική τους κρίση σχετικά με όποια επιτεύγματα θα έπρεπε να εφαρμοστούν και ποια όχι. Είναι πολύ σημαντικό να έχουμε όλοι σχηματίσει τη δική μας κρίση και άποψη πάνω σ' αυτά τα γεγονότα!