Βασικό ζήτημα που τοποθετούν στο επίκεντρο οι Θέσεις της ΚΕ είναι η επίτευξη του Κόμματος Παντός Καιρού. Δεν μιλάμε ούτε για τη δημιουργία του από το μηδέν, αφού τα 100 χρόνια του Κόμματος είναι ήδη το θεμέλιο, ούτε για τη μετατροπή του Κόμματος σε κάτι άλλο από αυτό που είναι. Το αντικείμενο αυτό γίνεται αρκετές φορές κατανοητό μονόπλευρα είτε ως η σωστά επεξεργασμένη στρατηγική, είτε ως η ατομική αντοχή στις πιέσεις του αντιπάλου, είτε ως η δουλειά της ηγεσίας και των καθοδηγητικών οργάνων, είτε ως η διατήρηση της καθαρότητας της γραμμής, είτε με πολλές άλλες διαφορετικές εκφάνσεις. Αντίθετα, το Κόμμα Παντός Καιρού όχι μόνο αλληλοσυνδέει τα παραπάνω και πολλά άλλα χαρακτηριστικά, αλλά και τα γειώνει στην καθημερινή πραγματικότητα με κομβικό κρίκο και αγωγό τον κάθε κομμουνιστή, με κοινό παρονομαστή να είμαστε έτοιμοι «όταν η ανάγκη γίνεται ιστορία».

Πρέπει, λοιπόν, και από αυτή την πλευρά να εκτιμήσουμε πόσο κοντά ή πόσο πίσω είμαστε από το «Κόμμα Παντός Καιρού». Γιατί δεν αρκεί μία επεξεργασμένη και εξειδικευμένη στρατηγική, αλλά πρέπει η στρατηγική να αποτελεί αντίληψη ζωής για τους κομμουνιστές, από την οποία θα απορρέει και η καθημερινή δράση και στάση. Είχαμε τέτοια φωτεινά παραδείγματα συντρόφων που μπήκαν μπροστά σε μάχες με αυταπάρνηση για το μεροκάματο, την απόλυση, τις αρχαιρεσίες. Είχαμε και παραδείγματα στελεχών που προσπαθούσαν να εξηγήσουν, να καθοδηγήσουν, να διαπαιδαγωγήσουν. Είχαμε μάχες που έμπαινε όλη η Οργάνωση (ΚΟΒ, ΟΒ, ΤΟ) μπροστά, για να έχει επιτυχία η απεργία, η μάχη των εκλογών, η κομματική εκδήλωση, η οικονομική εξόρμηση κ.λπ.

Γιατί, όμως, η δράση Κόμματος, Κομματικών Οργανώσεων και μελών έχει σκαμπανεβάσματα; Γιατί δεν καταφέρνουμε μία συνεχώς σταθερή και ανοδική πορεία στο δυνάμωμα του Κόμματος;

Πρώτο, γιατί ο αντίπαλός μας είναι πανίσχυρος. Εκτός από την οικονομική δύναμη και όλους τους θεσμούς διαμόρφωσης κοινωνικής συνείδησης (εργοδοσία, σχολείο, εκκλησία, τέχνη, ΜΜΕ, διαδίκτυο κ.λπ.), λειτουργεί πάνω στο δικό του οικονομικό έδαφος που παράγει και αναπαράγει την κυρίαρχη αστική ιδεολογία. Δημιουργεί τη συνείδηση ότι ο τρόπος παραγωγής, με τον οποίο ζούμε, εργαζόμαστε, τρεφόμαστε, μετακινούμαστε, επικοινωνούμε κ.λπ., είναι ο μοναδικός που μπορεί να υπάρξει, είναι αιώνιος. Αλλά «στη ρωγμή του χρόνου» μπορεί να ανατραπεί!

Δεύτερο και βασικό, όμως, που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, είναι η αναντιστοιχία με τις απαιτήσεις, με βάση ποιον αντίπαλο έχουμε και με τις δυνατότητες, με βάση πόσο προωθημένη είναι η στρατηγική μας. Αυτό το κύριο στοιχείο έγκειται στο κατά πόσο κάθε ΤΟ, ΚΟΒ, ΟΒ και κάθε μέλος προσπαθεί να κάνει στάση ζωής την κοσμοθεωρία μας. Μέσα στην κρίση, για παράδειγμα, ανοίξαμε ζητήματα στάσης με εργοδοσία, απεργοσπασία κ.λπ. Για να προχωρήσουμε πρέπει να μπουν βαθύτερα ζητήματα αποφασιστικότητας για την υλοποίηση του σχεδιασμού, ατομικής στάσης σε συλλογικές αποφάσεις, στάσης απέναντι σε συναδέλφους αλλά και στην οικογένεια, έλλειψης κριτικής και αυτοκριτικής, οργανωτικού φιλελευθερισμού, ελλιπούς ελέγχου κ.λπ. Δεν είναι χαρακτηριστικά που τα αναφέρουμε πρώτη φορά, ούτε μάλιστα τελευταία, αλλά όσο δεν τα βάζουμε μπροστά ως υπαρκτά προβλήματα, τόσο δεν θα αποκτούμε την αποφασιστικότητα να τα ξεπερνούμε.

Δύο βασικοί παράγοντες αποτελούν βαρίδια στη δημιουργία των παραπάνω αντιλήψεων. Πρώτον, το ίδιο το καπιταλιστικό σύστημα που διαμορφώνει με το μαστίγιο και με το καρότο όλες τις συνειδήσεις των ανθρώπων μέσα στη λειτουργία του. Διαμορφώνει και επηρεάζει τις συνειδήσεις και των μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ, βάζοντας φραγμούς που συνεχώς, ατομικά αλλά κυρίως συλλογικά, πρέπει να υπερνικούμε. Δεύτερον, ακόμα και όταν κάποιος συμφωνεί με το Πρόγραμμα και το Καταστατικό του ΚΚΕ, έχει πολλά στάδια να περάσει, από τη γνώση της κοσμοθεωρίας μας, στην κατανόησή της και στην εφαρμογή αυτής ως στάση ζωής που θα διαπνέει κάθε της πτυχή.

Κρίσιμο σημείο για το ξεπέρασμα των παραπάνω δυσκολιών είναι η συνείδηση ότι η θεωρία μας είναι ταξική. Το εύφορο έδαφος που πάνω του θα βλαστήσει είναι η εργατική τάξη. Μόνο έτσι μπορούμε και πρέπει να εξηγήσουμε την αναδιάταξη δυνάμεων στην εργατική τάξη. Δεν είναι όμως μόνο ευθύνη των οργάνων ή των χρεωμένων συντρόφων, αλλά της κάθε ΚΟΒ, κλαδικής και εδαφικής, του κάθε συντρόφου που θα πρέπει να είναι στη διάθεση του Κόμματος ανά πάσα ώρα και στιγμή.

«Ανά πάσα ώρα και στιγμή» δεν είναι μόνο τα ολοήμερα τρεξίματα για αρχαιρεσίες, ή το ξύπνημα χαράματα για περιφρούρηση απεργίας ή η απώλεια του πρωινού κάθε Κυριακής για εξόρμηση «Ριζοσπάστη» και κυρίως δεν είναι αυτά. Προϋποθέτει ο κάθε σύντροφος και στο σύνολο η ΚΟΒ, ΟΒ, ΤΟ να έχει γνώση του χώρου, των εργαζομένων σε αυτόν, για να μπορεί να δράσει άμεσα σε οποιαδήποτε εξέλιξη ή καμπή. Προϋποθέτει γνώση και κατανόηση της μαρξιστικής - λενινιστικής ιδεολογίας, ώστε να τη χρησιμοποιεί κάθε σύντροφος και κάθε όργανο σε οποιαδήποτε περίπτωση. Προϋποθέτει τη συνειδητοποίηση ότι ο κόσμος που ζούμε είναι ολέθριος και γι' αυτό πρέπει να αλλάξει και μέχρι να αλλάξει, ο καθένας από εμάς δεν μπορεί να κάθεται ήσυχος. Γιατί ο καπιταλισμός έχει φέρει παρανομίες και απαγορεύσεις, αλλά στη σημερινή σχετικά «ειρηνική» περίοδο νομιμότητας δεν πρέπει να εφησυχάζουν οι κομμουνιστές. Αλλά και γιατί η «ρωγμή του χρόνου» είναι μία στιγμή στην ιστορία που αν δεν προετοιμαστείς, δεν προβλέψεις, αν είσαι μόνος, χωρίς συνδέσεις, επαφές και δεσμούς, χωρίς εφεδρείες, δε θα καταφέρεις να την αξιοποιήσεις.

Κόμμα παντός καιρού, λοιπόν, δεν είναι μόνο το Κομμουνιστικό Εργατικό Επαναστατικό Κόμμα με σωστή και επεξεργασμένη στρατηγική, αλλά και Κόμμα με τις αντίστοιχες Οργανώσεις και μέλη για να υλοποιήσουν αυτή τη στρατηγική. Δεν γίνεται, λοιπόν, χωρίς επαγγελματίες επαναστάτες. Επαγγελματίες επαναστάτες δεν είναι μόνο τα επαγγελματικά στελέχη, αλλά εν δυνάμει όλο το κομματικό δυναμικό. Το «ανά πάσα ώρα και στιγμή στη διάθεση του Κόμματος» δεν εκφράζει το τι, πότε και πού θα μας ορίσουν να είμαστε, αλλά το πώς η κάθε ΤΟ, ΚΟΒ, κάθε μέλος πρέπει να είναι επιτελεία για να είναι εκεί, με τις δυνάμεις που χρειάζεται, όταν πρέπει. Αφορά την απόλυση, το κόψιμο του ρεύματος, την απεργία, την επιστράτευση των νέων της συνοικίας, το μπλόκο της επαναστατημένης βιομηχανικής ζώνης. Για να είμαστε έτοιμοι λοιπόν ως Κόμμα και ως μέλη αυτού του Κόμματος στις μάχες που έχουμε μπροστά μας, πρέπει να γίνει στάση ζωής η στρατηγική του Κόμματος. Να γίνουμε «Επαγγελματίες» Επαναστάτες τα μέλη και στο σύνολο, Κόμμα Παντός Καιρού.

Η φράση αυτή του Τσε Γκεβάρα αποτυπώνει ξεκάθαρα το έργο που έχει επωμιστεί στις πλάτες του το ΚΚΕ σήμερα. Δύσκολο έργο, αλλά γι' αυτό είναι οι κομμουνιστές, για τα δύσκολα...

Απ' τη μια μεριά, λοιπόν, πρέπει όλοι να εστιάσουμε στην καθημερινότητα των πολιτών. Τα προβλήματα που ανακύπτουν συνεχώς για τη λαϊκή οικογένεια χρειάζονται λύσεις στο τώρα. Λύσεις που μπορούν να βρεθούν με καθημερινούς αγώνες, με ενότητα και με αλληλεγγύη. Ταυτόχρονα, όμως, δεν πρέπει να παραμερίζεται ο στόχος για τη μετάβαση στο σοσιαλισμό - κομμουνισμό, ο στόχος προς τη δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων και δομών με επίκεντρο τον άνθρωπο και τις σύγχρονες ανάγκες του.

Για να γίνουν, λοιπόν, και τα δύο πραγματικότητα χρειάζεται καθημερινή επαφή με τον κόσμο, όσμωση των προβλημάτων και των ανησυχιών του, δημιουργία δηλαδή σοσιαλιστικών θυλάκων μέσα σε μία καπιταλιστική κοινωνία. Οσο τροφοδοτούμε αυτούς τους θύλακες και τους μεγεθύνουμε, όσο δημιουργούμε ρήγματα, τόσο πιο πολύ το «αδύνατο» θ' αρχίσει να φαντάζει δυνατό...

Οι Θέσεις με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο και θεωρώ πως ανταποκρίνονται σε αυτό το διττό και ταυτόχρονο στόχο. Ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα, όπου αμφισβητείται πλέον ανοικτά το καπιταλιστικό σύστημα και έχει αρχίσει η συζήτηση για το αν μπορεί ένας άλλος κόσμος να γίνει εφικτός. Αυτό είναι και το πρώτο βήμα για τον άλλο κόσμο. Η συζήτηση. Η γνώση. Η εμπειρία της περιόδου που διανύουμε. Αυτή τη γνώση οφείλουμε όλοι οι κομμουνιστές να την αναδεικνύουμε με ευγένεια, ηρεμία και απλότητα στο λαό. Οχι δυσφορία, όχι έπαρση, μα κατανόηση για τις συνθήκες και τις περιστάσεις μέσα στις οποίες ο καθένας σκέφτεται και δρα.

Ο αγώνας αυτός θα είναι μακρύς και θα έχει δυσκολίες. Θα έχει χαρές και θα έχει και λύπες. Θα έχει τα πάνω και τα κάτω του. Δεν θα σταματήσει, όμως, μέχρι να νικήσει. Δεν θα σταματήσει, γιατί ήδη στο τέλος του δρόμου έχουμε δει τι μας περιμένει. Μία ζωή με δικαιώματα και αξιοπρέπεια, όπου δεν θα ζούμε με τα ψίχουλα που μας πετάει η ελίτ για να διασφαλίζει την «εργασιακή ειρήνη». Γιατί, όπως θα έλεγε και ο Μπρεχτ: «Δε θέλουμε μόνο το μπάλωμα. Θέλουμε ολόκληρο το ρούχο.

Δε θέλουμε μόνο την μπουκιά. Θέλουμε όλο το καρβέλι. Δε θέλουμε μόνο τη δουλειά. Θέλουμε όλο το εργοστάσιο. Το κάρβουνο, το σίδερο, την εξουσία. Αυτά είναι που θέλουμε. Αλλά εσείς τι μας δίνετε»;

Τίποτα δεν θα μας δώσουν αν εμείς δεν τα διεκδικήσουμε, αν εμείς δεν ενωθούμε για να χαράξουμε το δικό μας δρόμο. Ενότητα. Πολύ σημαντική. Από εκεί πηγάζει ουσιαστικά όλη η δύναμή μας. Κρίμα, όμως, που η αστική τάξη γνωρίζει πόσο δυνατοί μπορούμε να γίνουμε, αλλά εμείς ακόμα δεν λέμε να το μάθουμε...

Κάθε Συνέδριο του ΚΚΕ αποτελεί κορυφαία στιγμή για την πρόοδο της επαναστατικής πάλης στη χώρα μας. Συγκεκριμένα το 20ό Συνέδριο πραγματοποιείται 4 χρόνια μετά το προηγούμενο, που διαμόρφωσε το σύγχρονο Πρόγραμμά του για την επαναστατική ανατροπή, προσαρμοσμένο στις σημερινές συνθήκες της Ελλάδας, λαμβάνοντας υπόψη, παρά τον αρνητικό συσχετισμό, τη δυναμική που κρύβει η διαρκής όξυνση της βασικής αντίθεσης της κεφαλαιοκρατικής οικονομίας. Μπορεί λοιπόν το 20ό Συνέδριο να αποτελέσει πραγματικό ορόσημο στην πορεία της ταξικής πάλης, πρώτα πρώτα στη χώρα μας, αλλά και ευρύτερα, να κλονίσει τον αρνητικό συσχετισμό που κυριαρχεί στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, όπως βάζουν και οι Θέσεις; Πέρασαν 4 χρόνια που οι Κομματικές και Κνίτικες δυνάμεις, ο στέρεος πολιτικός μας περίγυρος δούλεψε με τη γραμμή της συγκέντρωσης δυνάμεων για την επανάσταση απαλλαγμένη από αστερίσκους και στρεβλώσεις που βασάνιζαν και το δικό μας Κόμμα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν. Είναι εμφανές ότι παρά τη σημαντική απόσταση που έχουμε από τις απαιτήσεις της σύγχρονης αντιπαράθεσης, έχουν γίνει μικρά αλλά σταθερά βήματα μπροστά, έχει ανακτηθεί ως ένα βαθμό το χαμένο έδαφος του κύρους και του σεβασμού απέναντι στην κομμουνιστική κοσμοθεωρία από την αντεπανάσταση και έπειτα.

Θέλω να σταθώ σ' αυτό το κομμάτι που μπαίνει στις Θέσεις ότι για το ανέβασμα της ιδεολογικής-πολιτικής παρέμβασης του Κόμματος απαιτείται, μαζί με το ταξικό αντανακλαστικό, κι ένα ορισμένο επίπεδο κομμουνιστικής μόρφωσης. Προφανώς ο διαλεκτικός υλισμός, τα συμπεράσματα από την Ιστορία του Κόμματος και του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος δεν μπορούν να αφομοιωθούν μόνο με τη μελέτη και το διάβασμα, αφού δεν αφορούν κάποια έτοιμα, σταθερά θέσφατα, αλλά προκύπτουν από την ίδια την πορεία και την εξέλιξη ακόμα και της καθημερινής πολιτικής αντιπαράθεσης, μόνο μέσα σ' αυτήν μπορούν να κατανοούνται ολοκληρωμένα.

Το ζήτημα είναι ότι ενώ από τη μία παρατηρείται μια ανεβασμένη δραστηριότητα στην καθημερινή πάλη, στο πιάσιμο νέων δεσμών, στην οργάνωση αγώνων, όλη αυτή η δουλειά δεν συνδυάζεται με την αντίστοιχη πρωτοπόρα δραστηριότητα για τη μελέτη και την επαφή με την κοσμοθεωρία μας. Ενα βασικό που μπαίνει και στις Θέσεις είναι ότι έχει διαρραγεί η σχέση του κομμουνιστή με το προσωπικό διάβασμα, τη μελέτη. Αν αυτό ισχύει μια φορά στο Κόμμα, ισχύει πολλές φορές παραπάνω στην ΚΝΕ. Είναι λογικό ότι επηρεάζει και τις δικές μας δυνάμεις η τάση που σωστά περιγράφει η ΚΕ για υποκατάσταση της γνώσης από την πληροφορία και πρέπει να την παίρνουμε υπόψη μας, ειδικά όταν αναφερόμαστε στη νεολαία, αλλά δεν πρέπει να υπάρξει κανένας συμβιβασμός με την υπάρχουσα κατάσταση. Ο κομμουνιστής εξ ορισμού και ιστορικά έχει συνδεθεί με το πρότυπο του πολύ μορφωμένου ανθρώπου, που επιδιώκει συνεχώς να γίνεται καλύτερος, να εμβαθύνει τις γνώσεις του, όχι για να ανελιχθεί και να ανέβει κοινωνικά, μα για να μπορεί καλύτερα να υπηρετεί τα γενικά συμφέροντα του λαού του. Εχει έτσι αταλάντευτη στάση απέναντι στην αμορφωσιά και την αμάθεια, που είναι σύμμαχος όσων θέλουν να κρατάνε το λαό στα σκοτάδια, να μην ξέρει τι του φταίει, να μην καταλαβαίνει την έκταση της δύναμής του, να μπορεί έτσι να 'ναι εύκολη λεία στους απατεώνες και τους τσαρλατάνους που ξεφυτρώνουν κατά καιρούς, μπας και δώσουν καμιά ανάσα ζωής στο πεθαμένο τους σύστημα. Εχει μια αξία να παραθέσουμε εδώ και τα λόγια του Λένιν προς την Κομμουνιστική Ενωση Νεολαίας της Ρωσίας από την πρόσφατη μπροσούρα της Σ.Ε. «Ξεκίνα, πρέπει όλα να τα ξέρεις, εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία»: «Θα κάνατε τεράστιο λάθος αν δοκιμάζατε να βγάλετε το συμπέρασμα ότι μπορεί να γίνει κανείς κομμουνιστής χωρίς να αφομοιώσει ό,τι έχει συσσωρεύσει η γνώση του ανθρώπου».

Για να μετρήσουμε βήματα στο συγκεκριμένο κομμάτι πρέπει να απαντήσουμε στην αντίληψη ότι εγώ δεν το έχω με το διάβασμα γενικά, μου είναι δύσκολο να διαβάσω το οτιδήποτε. Ισχύει ότι δεν είναι εύκολο κάποιος να «μάθει» να διαβάζει, να το εντάξει στην καθημερινότητά του, πέρα από την καθημερινή επαφή με τον «Ριζοσπάστη» να κατακτήσει μια σταθερή επαφή όχι μόνο με το πολιτικό βιβλίο, τους κλασσικούς κ.λπ., αλλά και την προοδευτική λογοτεχνία (που ως μορφή τέχνης κι αυτή μπορεί να συνεγείρει το συναίσθημα, τη φαντασία, την ευαισθησία, να ατσαλώσει τη θέληση για κοινωνική αλλαγή όπως βάζουν και οι Θέσεις). Αλλά στο βαθμό που θεωρούμε δεδομένο ότι μέσα από αυτήν τη διαδικασία θα βοηθηθεί ο κάθε σύντροφος να εξελιχθεί προσωπικά, άρα και να ανέβει συνολικά η στάθμη και η ποιότητα της δουλειάς, μπορούμε όλοι να κατακτήσουμε αυτήν την ικανότητα.

Ενα δεύτερο που χρειάζεται να επισημάνουμε είναι ότι χωρίς να βελτιωθεί η κατάσταση με το προσωπικό διάβασμα και τη μελέτη, είναι πολύ δύσκολο, σχεδόν ανέφικτο να κατακτηθεί η ιδεολογική ενότητα στις γραμμές μας, που είναι αναγκαία για να φέρουμε σε πέρας τους μεγάλους στρατηγικούς μας σκοπούς. Και ιδεολογική ενότητα σημαίνει ΟΛΟΙ οι σύντροφοι, και ο κόσμος που επηρεάζουμε, να αντικρίζουν με τα ίδια κριτήρια τις εξελίξεις, ιδιαίτερα στον τομέα της ταξικής πάλης, να καταλήγουν έτσι σε κοινά συμπεράσματα για τα καθήκοντα του Κόμματος. Πιο απλά, να αποκτήσουν μια ικανότητα να ερμηνεύουν τις εξελίξεις προτού διαβάσουν την εφημερίδα του, πριν έρθουν σε επαφή με τον καθοδηγητή τους, στο βαθμό βέβαια που αυτό είναι εφικτό.

Πρέπει να το σκεφτόμαστε και από την εξής πλευρά: Η «ευκολία» που υπάρχει τώρα να μιλάμε καθημερινά με τους συντρόφους μας, να διαβάζουν τον «Ρίζο» ή την ΚΟΜΕΠ, να μπαίνουν στο πόρταλ, δεν θα υπάρχει εσαεί. Η ιστορική πείρα και στη χώρα μας και διεθνώς έχει δείξει ότι σε συνθήκες όξυνσης της ταξικής πάλης ο αντίπαλος στην καλύτερη περίπτωση θα εμποδίσει ολόκληρη αυτή τη δραστηριότητα, στη χειρότερη θα την αξιοποιήσει για δικό του όφελος παραπλανώντας τις Κομματικές δυνάμεις (βλ. δράση κρατικής ασφάλειας στη Μεταξική δικτατορία και στον ιταλοελληνικό πόλεμο). Χρειάζεται λοιπόν η σημερινή περίοδος, της φαινομενικής νηνεμίας, να αξιοποιηθεί για να ατσαλώσουμε ιδεολογικά τις Οργανώσεις μας, στοιχείο απαραίτητο για να εκπληρώσουν τη στρατηγική τους αποστολή.

Δίνουμε όλες μας τις δυνάμεις για να ανταποκριθούμε στα καθήκοντα που βάζει στους κομμουνιστές ο αντικειμενικός χαρακτήρας της εποχής, για να μας βρουν τα 100 χρόνια του Κόμματός μας με δυνάμεις ετοιμοπόλεμες, κυρίως στους χώρους που θα κρίνουν την έκβαση της τελικής σύγκρουσης.

Ζήτω το 20ό Συνέδριο του ΚΚΕ!