Μια ζωντανή συζήτηση, που έδωσε στους μαθητές που συμμετείχαν την ευκαιρία να ανταλλάξουν σκέψεις γύρω από την Οκτωβριανή Επανάσταση, τη σημασία της στο σήμερα, τη δυνατότητα οι λαοί να βαδίσουν στο δρόμο που χάραξε, έγινε το βράδυ της Παρασκευής στο Μαθητικό Στέκι του Φεστιβάλ. Η φράση του Τσε Γκεβάρα «Αν τρέμεις από αγανάκτηση για κάθε αδικία, είσαι σύντροφός μου» δάνεισε στην εκδήλωση τον τίτλο της και έγινε αφορμή να ακουστούν ερωτήματα και απαντήσεις. Κεντρικός ομιλητής στην εκδήλωση ήταν ο Κώστας Ρήγας, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ.

Στο επίκεντρο βρέθηκε το καινούργιο, το ξεχωριστό που έφερε η Οκτωβριανή Επανάσταση: «Σταμάτησε η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο», «Δίδαξε ότι οι εργάτες έχουν μεγάλη δύναμη», «Μπορούμε να μαθαίνουμε από τα παλιά για να πάμε στα καινούρια», ήταν από τις απαντήσεις που ακούστηκαν. Ο Κ. Ρήγας προέτρεψε τους μαθητές να σκεφτούν γύρω από το ρόλο των επαναστατών, την οργάνωση και τη δράση τους, ενώ ακολούθησε συζήτηση γύρω από τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού, με τους μαθητές να εντοπίζουν βήμα - βήμα πίσω από κάθε κατάκτηση των εργαζομένων και της νεολαίας τον κινητήριο μοχλό τους, τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής.

Τη σκυτάλη πήραν οι σχολιασμοί για αυτά που ακούνε οι μαθητές στο πλαίσιο της συκοφάντησης του σοσιαλισμού, όπως για την «ελευθερία που δεν υπήρχε» στη Σοβιετική Ενωση. Οπως είπαν οι μαθητές, η «ελευθερία» που προσφέρει ο καπιταλισμός είναι δεμένη με τις μεγαλύτερες αδικίες. Ο ομιλητής εξήγησε πως στο σοσιαλισμό «η ελευθερία του ενός προϋποθέτει και κατοχυρώνει την ελευθερία του άλλου» και ξεκαθάρισε πως η ελευθερία που καταργείται είναι αυτή που επιτρέπει στους καπιταλιστές να εκμεταλλεύονται την εργασία των εργαζομένων.

Η συνέχεια δόθηκε με την ερώτηση που τόσο συχνά βρίσκεται στα χείλη πολλών: Γίνονται αυτά σήμερα; «100 χρόνια μετά, οι αιτίες που μπορούν να γεννήσουν το καινούργιο είναι πολύ περισσότερες», είπε το στέλεχος της ΚΝΕ, συνοψίζοντας τις απαντήσεις και τις σκέψεις που ακούστηκαν και σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Ο παγκόσμιος πλούτος αυξάνεται, για να φτιαχτεί και το πιο απλό προϊόν χρειάζεται η συνεργασία όλο και περισσότερων ανθρώπων, κι όμως αυτός ο πλούτος συγκεντρώνεται σε ολοένα και λιγότερους».

Η συζήτηση έφτασε στο σήμερα και οι μαθητές μετέφεραν την πείρα τους από τις μάχες που δίνουν και τους αγώνες στους οποίους συμμετέχουν. Ο Κ. Ρήγας τους κάλεσε να πάρουν μέρος στις φανερές αλλά και στις αθέατες μάχες που δίνουν τα μέλη της ΚΝΕ. «Οταν ρωτάμε κάποιον αν θέλει να γίνει μέλος της ΚΝΕ, είναι με μια έννοια σαν να τον ρωτάμε τι άνθρωπος θέλει να γίνει», σημείωσε και τους κάλεσε στον απαιτητικό δρόμο που τους θέλει ανυπότακτους απέναντι σε κάθε αδικία, αλληλέγγυους σε όποιον αντιστέκεται, πειθαρχημένους στις αρχές της επαναστατικής οργάνωσης, στήριγμα για τους φίλους και την οικογένειά τους, με πίστη στις ιδέες τους, αλλά και με υπομονή δίπλα σε όσους δυσκολεύονται να τις κατανοήσουν και να τις ακολουθήσουν.

«Ο Γκάτσος που αγάπησα» ήταν ο τίτλος ενός μοναδικού αφιερώματος που παρουσίασαν ο Μανώλης Μητσιάς και η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, το βράδυ του Σαββάτου, στη Λαϊκή Σκηνή. Το αφιέρωμα στον Ν. Γκάτσο, έναν από τους μεγαλύτερους ποιητές και στιχουργούς, τον ποιητή που «έφερε την ποίηση στο στίχο», που «ζει βαθιά τον καιρό του, ενώ συγχρόνως περιέχει βαθιά και την παράδοσή του», όπως είχε πει και ο Μ. Χατζιδάκις, έκλεψε το ενδιαφέρον των επισκεπτών του Φεστιβάλ. Ερμηνεύτηκαν τραγούδια όπως το «Πάει ο καιρός», «Ο Γιάννης ο φονιάς», «Μάτια Βουρκωμένα», «Αθανασία», «Κεμάλ», «Το δίχτυ», «Μάνα μου Ελλάς», σε μελοποιημένη ποίηση του Ν. Γκάτσου. Τραγούδια τα οποία δημιουργήθηκαν μέσα από τη συνεργασία του με τους Μάνο Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρο Ξαρχάκο, Δήμο Μούτση, Λουκιανό Κηλαηδόνη, Χριστόδουλο Χάλαρη, αλλά και νεότερους συνθέτες, και συνεχίζουν να αγγίζουν βαθιά τις καρδιές του κοινού.

Ταυτόχρονα, το αφιέρωμα πλαισιώθηκε και από απαγγελία έργων του μεγάλου ποιητή, όπως το «Μια ιστορία στο Σουφλί». Πλήθος κόσμου, νέοι και μεγαλύτεροι σε ηλικία, παρακολούθησαν, τραγούδησαν, «ταξίδεψαν» με τους στίχους και τη μουσική των σπουδαίων μας καλλιτεχνών.

Μεγάλα γλέντια και ταξίδια στη μουσική μας παράδοση πρόσφερε το πρόγραμμα της Λαϊκής Σκηνής του Φεστιβάλ, όπου το βράδυ της Παρασκευής είχε την τιμητική της η Νικαριά! Με καλεσμένο τον γνωστό μουσικό Νίκο Φάκαρο, που καλωσόρισε τον κόσμο που είχε γεμίσει το χώρο και ευχαρίστησε την ΚΝΕ για την τιμή που, όπως είπε, του έκανε να δώσουν το «παρών» αυτός και η ορχήστρα του, αναφέροντας ότι η παρουσία τους στο φετινό Φεστιβάλ είναι μια ευκαιρία να στείλουν το μήνυμα μέσω της μουσικής ότι το μέλλον δεν θα έρθει από μόνο του, αλλά πρέπει να πάρουμε και εμείς μέτρα. Αμέσως μετά το πρώτο τραγούδι, δόθηκε το σύνθημα για να ανάψει το γλέντι, με τον κόσμο να σηκώνεται και να χορεύει τόσο στο χώρο μπροστά στους μουσικούς, αλλά και σε όλη την έκταση της Λαϊκής Σκηνής.

Το συγκρότημα Smyrna άνοιξε το πρόγραμμα της Λαϊκής Σκηνής το βράδυ του Σαββάτου και ξεσήκωσε το κοινό, που έστησε το χορό. Η αμιγώς γυναικεία ομάδα παραδοσιακής μουσικής με σκοπούς και τραγούδια από Μικρά Ασία, Ηπειρο, Θράκη, Μακεδονία, Αιγαίο, αλλά και Σμυρνιούς καλλιτέχνες έφτιαξε μια όμορφη ατμόσφαιρα, όπου επισκέπτες του Φεστιβάλ όλων των ηλικιών γλέντησαν σαν μια μεγάλη παρέα.

«Ούτσαι», «Σερανίτσα», «Μηλίτσα», «Πυρρίχιος» και «Τρυγόνα». Ποντιακοί χοροί και τραγούδια τράνταξαν στη συνέχεια την κατάμεστη Λαϊκή Σκηνή. Ο Ηλίας Υφαντίδης (λύρα), ο Παναγιώτης Κοπαλίδης και ο Νώντας Κυργιάνης (νταούλι), οι χορευτικοί όμιλοι της Ενωσης Ποντίων Περιστερίου και του Συλλόγου Ποντίων Φοιτητών Αττικής έπαιξαν και χόρεψαν για όλους τους αγωνιστές και τους πρόσφυγες που έχουν βιώσει στο πετσί τη βαρβαρότητα του ξεριζωμού από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους. Στο δεύτερο μέρος «έπαιξαν για να χορέψει ο κόσμος», με τραγούδια του δασκάλου τους Γιώργου Αμαραντίδη ο οποίος έδινε για χρόνια το «παρών» στο Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Και «έπερεν φωτιά η ψύμουν»...

«Ενα φάντασμα πλανιέται πάνω από την Ευρώπη: το φάντασμα του κομμουνισμού». Το γιγαντιαίο αντίτυπο, σε μορφή βιβλίου, του «Μανιφέστου του Κομμουνιστικού Κόμματος» των Μαρξ - Ενγκελς ήταν από τις πιο εντυπωσιακές κατασκευές που αντίκριζαν από την Παρασκευή οι επισκέπτες στο χώρο, στο πλαίσιο της ενότητας κατασκευών με θέμα «Στα βήματα της Ιστορίας...».

Στο χώρο του Αθλητισμού, που βρίσκεται δίπλα στο «Μικρόκοσμο», το σκάκι είχε την τιμητική του, αλλά έγιναν και άλλες δραστηριότητες για μικρούς και μεγάλους. Την πρώτη μέρα, ο χώρος «πλημμύρισε» παιδιά, έφηβους και μεγαλύτερους σκακιστές που συμμετείχαν στον αγώνα σιμουλτανέ, με την παρουσία του πρωταθλητή Ελλάδας GM Γιάννη Νικολαΐδη. Τα παιδιά διασκέδασαν στη συνέχεια με το παιχνίδι ισορροπίας και ευλυγισίας «τουίστερ», αλλά και με την «τρίλιζα» που απαιτεί ταχύτητα και κινητικές δεξιότητες. Επίσης, στο χώρο υπήρχε ένα παιχνίδι στόχου με μπάλες.

«Τίποτα δεν θα αλλάξει αν δεν σπρώξουμε κι εμείς λιγάκι», είπε η Γλυκερία ξεκινώντας τη συναυλία που ξεσήκωσε από τις πρώτες νότες τους θεατές στη Λαϊκή Σκηνή και έκλεισε το πρόγραμμα του 43ου Φεστιβάλ ΚΝΕ - «Οδηγητή», το βράδυ του Σαββάτου.

Κατάμεστη ήταν η Λαϊκή Σκηνή με την αγαπημένη ερμηνεύτρια σε λαϊκά, έντεχνα, παραδοσιακά τραγούδια. Με τη ζεστασιά και μεταδοτικότητα που την χαρακτηρίζει δημιούργησε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στον κόσμο όλων των ηλικιών, που τραγουδούσε, χόρευε, διασκέδαζε με την ψυχή του.

Στο τέλος της συναυλίας, η Γλυκερία συναντήθηκε και χαιρέτησε τον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.

Στην τσαρική Ρωσία στα τέλη του 19ου αιώνα μάς ταξίδεψε η παιδική θεατρική ομάδα, που ανέβηκε το απόγευμα του Σαββάτου στη σκηνή του «Μικρόκοσμου» του Φεστιβάλ, για να μας παρουσιάσει μια παράσταση βασισμένη στο βιβλίο της Αλκης Ζέη «Κοντά στις ράγες».

Παρακολουθήσαμε, λοιπόν, μια σειρά στιγμές από τη ζωή της μικρής Σάσας Βελιτσάνσκαγια, που μένει δίπλα στις γραμμές του τρένου και ονειρεύεται να φτάσει μακριά εκεί που τελειώνουν οι ράγες... Η Σάσα έρχεται σε επαφή με έναν κόσμο σκληρό και άδικο και είναι γεμάτη απορίες... Γνωρίσαμε τον πατέρα της τον Ιγκόρ, έναν γιατρό για όλο τον κόσμο και κυρίως για τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους, αλλά και τον εργοστασιάρχη Σαμπανόφ... Γνωρίσαμε τις χορτασμένες αλλά και τις πεινασμένες φίλες της Σάσας, αλλά και τον επαναστάτη δάσκαλό της που χαϊδευτικά τον φωνάζουν Φεγγάρη Φεγγάροβιτς, που είναι διαρκώς κυνηγημένος... Και μαζί με όλα αυτά παρακολουθήσαμε τις αγωνίες και τις σκέψεις των παιδιών που αποφασίζουν να βοηθήσουν τους αδύναμους, διαλέγουν στρατόπεδο, ονειρεύονται να γίνουν επαναστάτες!

Και όλα τα παιδιά με τα σώματά τους σχημάτισαν το τρένο που έφευγε...

Η παιδική θεατρική ομάδα έκανε για άλλη μια χρονιά μια πολύ καλή προσπάθεια και έβαλε τα δυνατά της για να αποδώσει τα μηνύματα του έργου, ενώ έδωσε ήδη το ραντεβού της, για να ξεκινήσει τη δουλειά της για την ερχόμενη χρονιά.

Επαναστατικά τραγούδια της μεγάλης Σοσιαλιστικής Οκτωβριανής Επανάστασης τραγούδησαν το βράδυ της Παρασκευής στην Κεντρική Σκηνή, τα μέλη της φοιτητικής χορωδίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Στα ρώσικα - και όχι μόνο - και υπό τη διεύθυνση του Γιάννη Βρυζάκη, τραγούδησαν μεταξύ άλλων την «Κατιούσα», τον «Υμνο του ΕΑΜ», το «Pandiera Rossa» και ξεσήκωσαν τους παρευρισκόμενους, που στο κλείσιμο της παρουσίας τους τούς «σιγοντάρισαν» στη «Διεθνή» με τη γροθιά υψωμένη.

Το σημαντικό έργο «Θεσσαλικός Κύκλος» παρουσίασε στο Χώρο Πολιτισμού η πολιτιστική ομάδα του ΠΑΜΕ, χορωδία, ορχήστρα και θεατρική ομάδα δεμένοι σε ένα σχήμα. Ενα μουσικοθεατρικό έργο σε μουσική Γιάννη Μαρκόπουλου και στίχους του Κώστα Βίρβου που πρωτοπαρουσιάστηκε το 1974 με την πτώση της δικτατορίας. Τα κείμενα γραμμένα για τις ανάγκες της παράστασης είναι του Δημήτρη Παπακωνσταντίνου. Η σκηνοθεσία των Ν. Μητσάκου και Κ. Βασιλείου. Η ενορχήστρωση - διασκευή και διδασκαλία τραγουδιών είναι του Ν. Μόσχου. Μαέστρος της χορωδίας η Τ. Ντερέβσκα.

Με θερμό χειροκρότημα, συμμετοχή από το κοινό με παλαμάκια, σφυρίγματα και γέλια, στον κατάμεστο χώρο, ο κόσμος παρακολούθησε μια μουσική παράσταση με ελληνικούς ρυθμούς, παιγνιώδη διάθεση, αιχμηρά τραγούδια με κοινωνικό και πολιτικό περιεχόμενο. Ο λαϊκός ποιητής Κώστας Βίρβος πηγαίνει πίσω, στα χρόνια των τσιφλικάδων και των κολίγων στη Θεσσαλία, όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε και μας μεταφέρει σ' έναν κόσμο που κυριαρχεί η σκληρή δουλειά, η άγρια εκμετάλλευση, αλλά και η ανεπιτήδευτη αφέλεια των φτωχών κι αγράμματων κατοίκων. Ο τίτλος «Θεσσαλικός Κύκλος», από τη μια έχει να κάνει με την κοινή θεματολογία των κομματιών, εξ ου και «κύκλος», και επιπλέον παραπέμπει σε μια μεγάλη πλατεία, στην οποία, όπως γράφει ο Βίρβος, εμφανίζονται ταυτόχρονα όλοι οι χαρακτήρες των τραγουδιών.

Οι άθλιες συνθήκες ζωής και δουλειάς των χωρικών ξεχωρίζουν και στα λόγια των ηθοποιών του Θεατρικού του ΠΑΜΕ. Οπως έχει πει και ο συνθέτης, στο έργο «εμφανίζονται δύο δυνάμεις, αυτές του τσιφλικά και του κολίγου». Αποκορύφωμα της μουσικοθεατρικής παράστασης, η σύγκρουση τσιφλικάδων και κολίγων που μετατράπηκε σε κίνημα πανθεσσαλικού χαρακτήρα με κεντρικό αίτημα, τη διανομή της γης στους καλλιεργητές της.