Ενταγμένη στο ευρύτερο παζάρι της Τουρκίας με ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα, ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία και άλλα, είναι και η στάση της στα Ελληνοτουρκικά, όπου οι νέες προκλήσεις συχνά εναλλάσσονται με εκκλήσεις σε συνεργασία, με βάση το πώς καλύτερα εξυπηρετούνται τα συμφέροντα του τουρκικού κεφαλαίου.

Ενδεικτική είναι η συνέντευξη εφ' όλης της ύλης που έδωσε ο Πρόεδρος της χώρας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν (και υποψήφιος ξανά για την Προεδρία της), στο φόντο των ευρύτερων γεωπολιτικών ανταγωνισμών σε όλη την περιφέρεια, μέρος των οποίων είναι και οι τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο, συνολικά στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο.

«Εμείς δεν επιθυμούμε να ανέβει το θερμόμετρο στο Αιγαίο», ισχυρίστηκε ο Τούρκος ηγέτης, υποστηρίζοντας ότι «βλέπουμε την Ελλάδα ως γείτονά μας. Ακόμα και αν υπάρχουν ορισμένα προβλήματα, θέλουμε να τα ξεπεράσουμε. Να καθίσουμε στο τραπέζι και να τα αφήσουμε πίσω. Πρόκειται για τη θάλασσα και τον αέρα (...) Αεροπλάνα και πλοία να περνάνε ελεύθερα (...) Γιατί να επισκιάζουμε και να κηλιδώνουμε την ειρήνη; Χρειαζόμαστε ειρήνη στον κόσμο. Πόσο μάλλον που η ειρήνη μας με την Ελλάδα δεν μοιάζει με καμία άλλη». Ο ίδιος αναφέρθηκε και σε λάθη που «έγιναν και στη χώρα μας» και έκαναν εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες να φύγουν από την Τουρκία, σχολιάζοντας ότι «κι εμείς κάνουμε λάθη και πρέπει να τα βλέπουμε», κρίνοντας σκόπιμο να αναφέρει ότι στην τελευταία επίσκεψή του στην Ελλάδα διαπίστωσε πως ο Ελληνας πρωθυπουργός «θέλει να κάνει ένα καινούργιο βήμα» στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Την ίδια στιγμή, βέβαια, ο Ερντογάν επέμεινε ότι μέλη των τουρκικών Ειδικών Δυνάμεων κατέβασαν ελληνική σημαία από βραχονησίδα στο Αιγαίο, ενώ ξεκαθάρισε ότι η Αγκυρα θα αξιοποιήσει για τις αξιώσεις της και την υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που συνελήφθησαν στον Εβρο. Θέτοντας ευθαρσώς, ακόμα μια φορά, ζήτημα ανταλλαγής με τους «8» Τούρκους (που ζήτησαν άσυλο στην Ελλάδα λίγο μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016), τους οποίους η κυβέρνηση του ΑΚΡ θεωρεί πραξικοπηματίες, ανέφερε: «Μας ζήτησαν να επιστρέψουμε τους δύο Ελληνες στρατιωτικούς κι εμείς τους είπαμε ότι υπάρχουν 8 στρατιωτικοί του FETO που προσπάθησαν να κάνουν πραξικόπημα. Πρώτα αυτούς πρέπει να μας δώσετε. Αν μας δώσετε αυτούς τότε μπορούμε να βάλουμε στο τραπέζι τους δύο».

Στο μεταξύ, έχοντας αναλάβει πιο σταθερά το ρόλο του «κακού» της υπόθεσης, ο σύμβουλος του Ερντογάν Γιγκίτ Μπουλούτ κατηγόρησε την ελληνική κυβέρνηση για αντιισλαμική και αντιτουρκική στάση και απείλησε με σοβαρές επιπτώσεις «σε περίπτωση που δεν αλλάξουν άμεσα στάση». Σχολίασε ακόμα ότι «σήμερα μία πολεμική σύρραξη με την Ελλάδα θα ήταν κάτι ντροπιαστικό για εμάς από τεχνικής άποψης. Θα ήταν περίπου σαν να χειροδικεί ένας ενήλικας σε ένα μωρό μέσα σε κούνια, τέτοια είναι η διαφορά Τουρκίας και Ελλάδας σήμερα».

Ενδεικτική ήταν και η επιστολή που έστειλε ο Τούρκος υπουργός Δικαιοσύνης, Αμπντουλχαμίτ Γκιουλ, στον Ελληνα ομόλογό του, Στ. Κοντονή, στην οποία - με αφορμή την απελευθέρωση ενός από τους «8» με αυστηρούς όρους - λέει ότι κορυφαία στελέχη της FETO (της οργάνωσης του Φετ. Γκιουλέν που η κυβέρνηση του ΑΚΡ θεωρεί ενορχηστρωτή της απόπειρας ανατροπής της) «έχουν συλληφθεί στην Ελλάδα ή έχουν περάσει παράνομα στην Ελλάδα ή έχουν προσπαθήσει να περάσουν στην Ελλάδα» και προσθέτει ότι «η Ελλάδα έχει γίνει κέντρο συγκέντρωσης εγκληματιών».

Να εντάξει τις δηλώσεις Ερντογάν στη γενικότερη επιχείρηση εφησυχασμού του λαού για τις επικίνδυνες εξελίξεις στην περιοχή, μέρος των οποίων είναι και η κλιμάκωση της τουρκικής επιθετικότητας και οι πάγιες διεκδικήσεις της τουρκικής αστικής τάξης σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο, όσο και να αναπαραγάγει τα περί «διεθνών συμμαχιών» που τάχα διασφαλίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, προσπάθησε το Μέγαρο Μαξίμου.

Ετσι, σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι από τις «δηλώσεις του Τούρκου Προέδρου κρατούμε το θετικό σκέλος. Τη στροφή του υπέρ της ειρήνης στο Αιγαίο και τη στήριξη στον διάλογο ανάμεσα στις δύο χώρες σε σημαντικούς τομείς, μεταξύ των οποίων και στην ασφάλεια», και πρόσθεσε: «Περιμένουμε, ωστόσο, όλα αυτά να φανούν στην πράξη με την αλλαγή της προκλητικής τουρκικής συμπεριφοράς στο Αιγαίο».

Σχετικά με τα όσα δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος για τους δύο Ελληνες στρατιωτικούς το Μέγαρο Μαξίμου τα απέρριψε ως «απαράδεκτα», προσπερνώντας βέβαια το γεγονός ότι οι δύο γίνονται «πιόνια» στα παζάρια και τους ανταγωνισμούς στα οποία μπλέκει τη χώρα η κυβέρνηση. «Η θέση της Ελλάδας, αλλά και της ΕΕ στο σύνολό της, είναι σαφής και σταθερή για την ανάγκη άμεσης επιστροφής των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, χωρίς απαράδεκτους συμψηφισμούς και προϋποθέσεις», ανέφερε.

Στις δηλώσεις Ερντογάν αναφέρθηκε και ο Αλ. Τσίπρας μιλώντας χτες στην Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ. Διαπίστωσε «νευρικότητα» της Τουρκίας, την οποία απέδωσε «στις γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή της Συρίας αλλά και στις έντονες πολιτικές διεργασίες στο εσωτερικό της».

Επανέλαβε δε την επικίνδυνη εναπόθεση ελπίδων για διασφάλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπου συμμετέχει η αστική τάξη της χώρας «ώστε να δημιουργήσει ένα ευρύτερο πλαίσιο υποστήριξης και συμμαχιών για τη στήριξη των δίκαιων θέσεών της».

Στο πλαίσιο αυτό εξάλλου χαρακτήρισε «κακή εξέλιξη» τη διαφαινόμενη απομάκρυνση της Τουρκίας απ' την ΕΕ και επανέλαβε ότι «είναι ακριβώς για αυτό που το σκέλος των προχθεσινών δηλώσεων του Τούρκου Προέδρου, που μιλά δηλαδή για την ανάγκη και την αξία των ειρηνικών σχέσεων με την Ελλάδα, είναι από μας καλοδεχούμενο», ζητώντας «οι δηλώσεις να συνοδεύονται και από επόμενα βήματα. Θα πρέπει να έχουν αντανάκλαση και στην πράξη».

Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και τα υπόλοιπα αστικά κόμματα τα οποία εστίασαν στην υπόθεση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στην Τουρκία.

Ενδεικτικά, η Νέα Δημοκρατία σχολίασε πως «η Τουρκία οφείλει, επιτέλους, να συνειδητοποιήσει τι σημαίνει ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης σε ένα κράτος δικαίου, όπως είναι η Ελλάδα», ενώ καταλόγισε στην κυβέρνηση «ασυγχώρητη προχειρότητα και επιπολαιότητα» στα εθνικά θέματα, την ίδια ώρα που επαναλάμβανε τα περί «εθνικής συνεννόησης» για την προώθηση των στόχων του κεφαλαίου ως «αυτονόητη ευθύνη και υποχρέωση των πολιτικών δυνάμεων που σήμερα καθίσταται επιτακτική».

Η Φώφη Γεννηματά σε δήλωσή της ανέφερε πως «οι Ελληνες αξιωματικοί πρέπει να απελευθερωθούν όπως επιβάλλει το δίκαιο και οι ανθρωπιστικές αξίες. Ανίερες συναλλαγές δεν χωρούν».

Παράλληλα με την ορμή που «τρέχουν» οι ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες για όλη τη Μέση Ανατολή προχωρούν οι ετοιμασίες για τις πρόωρες, διπλές - βουλευτικές και προεδρικές - εκλογές που θα γίνουν στην Τουρκία, στις 24 Ιούνη.

Ο Πρόεδρος της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν (και ξανά υποψήφιος για την Προεδρία με τη στήριξη του ισλαμο-συντηρητικού ΑΚΡ αλλά και του ακροδεξιού ΜΗΡ) υποστήριξε ότι η προκήρυξη πρόωρων εκλογών «χάλασε πολλά σενάρια» και ότι αποτελεί «τρόπο "αποθήκευσης" ενέργειας για μια μεγάλη και ισχυρή Τουρκία».

Ξεκινώντας συνεντεύξεις εφ' όλης της ύλης σε μεγάλα ΜΜΕ αλλά και σειρά συναντήσεων με επιχειρηματικούς και άλλους φορείς, επιβεβαίωσε ότι οι κάλπες στήνονται με το βλέμμα στραμμένο στο ενδεχόμενο νέων, διευρυμένων πολεμικών συγκρούσεων, καθώς οξύνονται ραγδαία οι αντιθέσεις και οι ανταγωνισμοί των ιμπεριαλιστών στην ευρύτερη περιοχή, με την Τουρκία να συμμετέχει σε αυτούς με σημαντικό ρόλο.

Μεταξύ άλλων, τόνισε ότι την «κατάσταση έκτακτης ανάγκης» «θα εξακολουθήσουμε να (την) παρατείνουμε, για την ειρήνη στη χώρα μας, για όγδοη, για ένατη, για δέκατη φορά, αν χρειαστεί». Σχετικά με την εφαρμογή του νέου, προεδρικού συστήματος (που μετά τις εκλογές θα υλοποιηθεί για πρώτη φορά, ενισχύοντας τις δικαιοδοσίες της κεντρικής εξουσίας και ειδικά τις αρμοδιότητες του Προέδρου της χώρας) υποστήριξε: «Θα μας δώσει τη δυνατότητα να λύνουμε τα ζητήματα πολύ πιο γρήγορα...».

Απευθυνόμενος ειδικά στους επιχειρηματίες, ο Ερντογάν είπε ότι η χώρα προσέλκυσε 180 δισ. δολάρια επενδύσεις στο διάστημα 2006 - 2017, λέγοντας ωστόσο ότι «αυτό το ποσό δεν είναι αρκετό γιατί οι στόχοι μας είναι μεγάλοι», ενώ απαντώντας σε ανησυχίες μερίδας του κεφαλαίου για τις επιπτώσεις της «κατάστασης έκτακτης ανάγκης» είπε ότι αυτή χρησιμοποιείται «μόνο στον αγώνα της χώρας κατά της τρομοκρατίας», επισημαίνοντας ως παράδειγμα το ότι συμβάλλει καταρχήν στον περιορισμό των απεργιών.

Να σημειώσουμε ότι, πρόσφατα, η μεγαλύτερη εργοδοτική οργάνωση της χώρας, ΤUSAID, επισήμανε ότι οι τρέχουσες παγκόσμιες οικονομικές εξελίξεις απαιτούν να τεθεί σε προτεραιότητα η σταθερότητα της τουρκικής οικονομίας και στην προεκλογική περίοδο, ότι «πρέπει να αποφευχθούν οποιεσδήποτε κινήσεις που καταστρέφουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα». Εκφράζοντας προβληματισμό για το ότι πρώτη φορά θα γίνουν εκλογές υπό «κατάσταση έκτακτης ανάγκης», ζήτησε να διασφαλιστεί ότι η διεξαγωγή εκλογών θα γίνει σε «τίμιο, δημοκρατικό και δίκαιο περιβάλλον», αλλά και ότι «θα επικρατήσει αμοιβαίος σεβασμός και ανοχή».

Οσον αφορά τη διάταξη των αστικών δυνάμεων ενόψει των εκλογών, είναι χαρακτηριστική η ανακοίνωση 15 βουλευτών από το σοσιαλδημοκρατικό CHP που προσχώρησαν στο νεοσύστατο φιλελεύθερο «Καλό Κόμμα» (ΙΥΙ), προκειμένου αυτό να διασφαλίσει τον αριθμό των 20 βουλευτών που απαιτείται για να πάρει μέρος στις εκλογές. Μάλιστα, την αποχώρηση των συγκεκριμένων βουλευτών επιδοκίμασε και η ηγεσία του CHP με τον εκπρόσωπό του, Μπουλέντ Τεζκάν, να τους χαρακτηρίζει «ήρωες που έσωσαν τη δημοκρατία».

Πάντως, οι φήμες για δυσκολίες που ίσως το ΙΥΙ συναντήσει στη συμμετοχή του παραμένουν, αν και η πρόεδρός του, Μεράλ Αξενέρ, είπε για το κόμμα της πως είναι «το πιο έτοιμο για τις εκλογές».

Μέχρι και χτες το απόγευμα συνεχίζονταν σενάρια ακόμα και για συνεργασία CHP - IYI με κοινό υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές, που ωστόσο ορισμένοι συνέδεαν μόνο με έναν ενδεχόμενο β' γύρο.

Επίσης, εξακολουθούσαν εκτιμήσεις για το ενδιαφέρον κομμάτων να συσπειρωθούν γύρω από μια υποψηφιότητα του Αμπντουλάχ Γκιουλ (πρώην ΥΠΕΞ και Προέδρου της χώρας, συνιδρυτή του ΑΚΡ, που έχει διαφωνήσει σε αρκετά θέματα με τη σημερινή ηγεσία του κόμματος).

Στο μεταξύ, χαρακτηριστική είναι η επιλογή του Στέιτ Ντιπάρτμεντ να εκφράσει «ανησυχία» για την «ικανότητα της Τουρκίας» να διενεργήσει «ελεύθερες και δίκαιες εκλογές», εκφράζοντας προβληματισμό για τη διεξαγωγή εκλογών μέσα σε «κατάσταση έκτακτης ανάγκης». Το τουρκικό ΥΠΕΞ, έντονα ενοχλημένο, ανακοίνωσε μεταξύ άλλων ότι «δηλώσεις για εκλογές που αναμένονται συνιστά παρέμβαση στην ελεύθερη θέληση των ανθρώπων και είναι απαράδεκτες». Την Ουάσιγκτον όμως επέκρινε ξανά και ο Ερντογάν, εξαιτίας της κριτικής της για τη δίωξη Αμερικανού πάστορα που η Αγκυρα κατηγορεί ως πράκτορα και «τρομοκράτη», λέγοντας ότι «οι ΗΠΑ θα πρέπει να κοιτάξουν τις δικές τους πράξεις, εάν θέλουν την επιστροφή του πάστορα».

Επιπλέον, Αυστρία, Ολλανδία και Γερμανία ανακοίνωσαν πως (πάλι) δεν θα επιτρέψουν προεκλογικές συγκεντρώσεις στην επικράτειά τους. Εντονα αντέδρασε ο Ερντογάν, επικρίνοντας καταρχήν τη Βιέννη για μέτρα που «θα στραφούν εναντίον της», συμπληρώνοντας ότι «η μάχη που δίνει η Τουρκία για τη δημοκρατία δεν μπορεί εύκολα να αναχαιτιστεί» αλλά και ότι όσοι προσπαθήσουν να παρεμβάλουν προσκόμματα στην τουρκική δημοκρατία «θα πληρώσουν το τίμημα». Χτες το απόγευμα, πάντως, ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μ. Τσαβούσογλου, εμφανιζόταν να συμφωνεί με την Αυστριακή ομόλογό του ότι δε χρειάζεται να επαναληφθούν «προηγούμενες εντάσεις» στην επικείμενη προεκλογική περίοδο. Αντίστοιχα, και ο Γερμανός ΥΠΕΞ, Χάικο Μας, είπε ότι τέτοιες διαμάχες «δεν ευνοούν καμία πλευρά».

Αλλωστε, το παζάρι της Αγκυρας με τη Δύση (και όχι μόνο) κλιμακώνεται με φόντο όλα τα ανοιχτά «μέτωπα» της περιοχής (Συρία, Παλαιστινιακό, Κουρδικό κ.τ.λ.) Οπως είπε μιλώντας στις 5 Απρίλη στην εκπομπή «Focus» της ΕΡΤ ο σύμβουλος του Ερντογάν Γιασίν Ακτάι, «η Τουρκία είναι μία χώρα που έχει ποικιλόχρωμη εξωτερική πολιτική (...) Κοιτάμε τα συμφέροντά μας (...) Αυτήν τη στιγμή η περιφέρεια στην οποία βρισκόμαστε είναι πολύ δυναμική, έχει κινητικότητα και δεχόμαστε απειλές από πολλές εστίες. Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτές τις απειλές...».

Μεταξύ των κομμάτων που αποκλείστηκαν από τις εκλογές είναι και το ΚΚ Τουρκίας (ΤΚΡ). Ο κανονισμός προβλέπει ότι η συμμετοχή επιτρέπεται όταν ένα κόμμα διαθέτει τουλάχιστον 20 βουλευτές στη σημερινή Βουλή, ή καταθέτει τουλάχιστον 100.000 υπογραφές στήριξης κ.τ.λ. Το κόμμα προσέφυγε στην κεντρική εκλογική επιτροπή κατά του συγκεκριμένου μέτρου και αναμένεται τις επόμενες μέρες η σχετική απόφαση.