Η σορός του Θάνου Μικρούτσικου είχε εκτεθεί από το πρωί στην αίθουσα πολιτικών τελετών του Α' Νεκροταφείου. Δίπλα του, από την πρώτη στιγμή, όπως συνέχεια άλλωστε, βρισκόταν η οικογένειά του, η αγαπημένη του σύζυγος Μαρία, τα τέσσερα παιδιά του Σεσίλ, Κωνσταντίνα, Αλεξάνδρα και Στέργιος και ο αδελφός του Ανδρέας. Τα πόδια του σκέπαζε μία κόκκινη σημαία, όπως ο ίδιος είχε ζητήσει πριν φύγει από τη ζωή.

Εκπρόσωποι από τον πολιτικό κόσμο, σύσσωμος ο καλλιτεχνικός κόσμος, συγγενείς, φίλοι και συνεργάτες έδωσαν το «παρών». Ξεχωριστή ήταν η παρουσία του απλού κόσμου, που συνέρρεε για τον στερνό αποχαιρετισμό στον μεγάλο μουσικό δημιουργό. Πράγματι στο Α' Νεκροταφείο βρέθηκαν χτες τέσσερις γενιές ανθρώπων που μεγάλωσαν, αναγνώρισαν, αγάπησαν τα τραγούδια του Θάνου. Αυτό το μεγάλο λαϊκό πλήθος που αγκάλιασε για χρόνια το έργο του και το έχει στα χείλη του, αυτό το πλήθος που δεν τον άφησε λεπτό μόνο του στη σκληρή και ηρωική μάχη για τη ζωή, δείχνοντάς του με κάθε τρόπο την αγάπη του, τον θαυμασμό του, το «ευχαριστώ» του... Αυτό το λαϊκό πλήθος έδωσε και χτες το «παρών».

Στην πολιτική τελετή παραβρέθηκε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τον ΓΓ, Δημήτρη Κουτσούμπα. Ο Γραμματέας του ΚΣ της ΚΝΕ, Νίκος Αμπατιέλος. Παραβρέθηκε, ακόμα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, οι πολιτικοί αρχηγοί Αλέξης Τσίπρας και Γιάννης Βαρουφάκης, οι υπουργοί της κυβέρνησης Τάκης Θεοδωρικάκος και Λίνα Μενδώνη. Το «παρών» ακόμα έδωσε ο δήμαρχος Πατρέων, πόλης - γενέτειρας του Θ. Μικρούτσικου, Κώστας Πελετίδης, και δημοτικοί σύμβουλοι της πόλης, ο Αντρος Κυπριανού, ΓΓ του ΑΚΕΛ, ο Χρίστος Χριστόφιας, γραμματέας της ΕΔΟΝ, και η Ελση Χριστόφια.

Στην είσοδο της αίθουσας τελετών δέσποζαν δεξιά και αριστερά τα στεφάνια της ΚΕ του ΚΚΕ και του ΚΣ της ΚΝΕ. Στεφάνια έστειλαν μεταξύ άλλων ο Μ. Θεοδωράκης, η Πρεσβεία του Κράτους της Παλαιστίνης, το ΑΚΕΛ, η ΕΔΟΝ, η οικογένεια Μητροπάνου, το Μέγαρο Μουσικής και πολλές δισκογραφικές εταιρείες, ανάμεσά τους και η «Minos», με την οποία ο Θ. Μικρούτσικος είχε κάνει πολλές επιτυχίες. Στεφάνι είχε στείλει και η αγαπημένη του ομάδα, ο Παναθηναϊκός.

Στις 2.30 το μεσημέρι ξεκίνησε η τελετή, με τη φωνή του Θάνου Μικρούτσικου να ακούγεται να ερμηνεύει το τραγούδι «Για το φτωχό Μπέρτολτ Μπρεχτ» σκορπώντας ρίγη συγκίνησης. Στη συνέχεια, τον αποχαιρέτησαν ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, ο στιχουργός Οδυσσέας Ιωάννου και ο ηθοποιός Γιώργος Κιμούλης. Λόγια μέσα από την καρδιά τους είπαν η σύζυγός του Μαρία Παπαγιάννη και η κόρη του Αλεξάνδρα.

Μετά τις ομιλίες, ακούστηκε και πάλι ο Θάνος Μικρούτσικος να τραγουδάει το «τραγούδι της ζωής του», όπως έχει αποκαλέσει τους «7 νάνους στο S/S Cyrenia» και σιγά σιγά άρχισαν όλοι οι παρευρισκόμενοι να το τραγουδούν και να γίνεται η φωνή τους μία με τη φωνή του Θάνου. Οι δικοί του άνθρωποι, οι συνεργάτες του, οι μουσικοί και οι τραγουδιστές που βάδισε μαζί τους τόσα χρόνια, τον αποχαιρέτησαν με τον δικό τους τρόπο. Μαζεμένοι γύρω του, τραγούδησαν για τις «πιο όμορφες μέρες μας», για όσους «με το χάρο γίναν φίλοι» και βέβαια την «Ρόζα».

Η φόρτιση ήταν μεγάλη και αποκορύφωμά της ήταν το θερμό και παρατεταμένο χειροκρότημα του κόσμου όταν μεταφερόταν η σορός του από τους δικούς τους ανθρώπους, φωνάζοντας «αθάνατος», «γεια σου σύντροφε» και «δεν παραδίνομαι», ορμώμενοι από το τελευταίο μήνυμα του Θάνου Μικρούτσικου μέσα από το νοσοκομείο, μία βδομάδα πριν φύγει από τη ζωή. Τότε, μεταξύ άλλων, είχε γράψει: «"Το ζήτημα δεν είναι να είσαι αιχμάλωτος. Το να μην παραδίνεσαι, αυτό είναι" που λέει και ο αγαπημένος μου Χικμέτ».

Η πολιτική κηδεία έγινε δημοσία δαπάνη και η σορός του θα αποτεφρωθεί στη Ριτσώνα. Υπενθυμίζεται πως παράκληση της οικογένειας είναι αντί στεφάνων, τα χρήματα να διατεθούν για τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα της Μόριας στο λογαριασμό: GR 07017 1355 0006 3551 3856 0788 - Τράπεζα Πειραιώς.

Αποχαιρετώντας τον Θάνο Μικρούτσικο στην τελετή στο Α' Νεκροταφείο, ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας τόνισε:

«Πολυαγαπημένε μας Θάνο,

Ακριβέ μας σύντροφε,

Είμαστε εδώ όλοι οι άνθρωποί σου.

Είμαστε εδώ όλοι οι άνθρωποι που για μισό αιώνα εμπνέονται, εμψυχώνονται, αισθάνονται, κατανοούν τον κόσμο και αγωνίζονται να τον αλλάξουν, συντροφιά με τη μουσική σου, μέσα από τη μουσική σου.

Γιατί έγραφες "για ό,τι σε καίει", όπως σε δίδαξε ο Γιάννης Ρίτσος.

Για τον αγώνα ενάντια στη βία και το φασισμό. Για τον έρωτα, τη μοναξιά, την αδικία, την ανάσταση, την επανάσταση.

Εγραφες γνωρίζοντας βαθιά ότι "αυτό που έχει σημασία είναι το αδιάσπαστο περιεχομένου και φόρμας".

Οτι "κάθε νέο περιεχόμενο, απαιτεί μια νέα φόρμα, γιατί η φόρμα είναι κοινωνική εμπειρία αποκρυσταλλωμένη".

Σεβάστηκες ό,τι γράφτηκε στο παρελθόν, πριν από σένα, αλλά δεν το μιμήθηκες.

Αφήνεις το δικό σου, μοναδικό αποτύπωμα στη μουσική, στον πολιτισμό μας.

Μέσα από τη συνύπαρξη παραδοσιακής και σύγχρονης γλώσσας.

Τη δημιουργική αφομοίωση μιας μεγάλης γκάμας αναφορών, από τη βυζαντινή μουσική και το δημοτικό τραγούδι, έως το ρεμπέτικο, την τζαζ, τη ροκ, αλλά και κλασικών μνημών και ατονικής μουσικής.

Τη μελοποίηση των πιο μεγάλων ποιητών του 20ού αιώνα, Ελλήνων και ξένων.

Αυτό όμως που κάνει την τέχνη σου να ξεχωρίζει αισθητά από προηγούμενους και μεταγενέστερους από σένα είναι η ικανότητά σου να δημιουργείς πιο βαθιά και σταθερά συναισθήματα, που πηγάζουν από τη σκέψη.

Το έργο σου το διαπερνά μια διαλεκτική σχέση έμπνευσης και σκέψης, καρδιάς και μυαλού.

Τέτοια σκέψη που υποχρεώνει να την κινητοποιούμε και στο ιδεολογικό και στο αισθητικό επίπεδο, όπου το ένα διεισδύει στο άλλο, προκαλώντας μας να συμμετέχουμε στην προσπάθεια της δημιουργίας του.

Γι' αυτό είσαι και μοναδικός.

Γι' αυτό ξεχωρίζεις.

Γι' αυτό και βρίσκεσαι ανάμεσα στους κορυφαίους Ελληνες με διεθνή εμβέλεια.

Ακριβέ μας σύντροφε,

Πραγματικά μας φαίνεται αβάσταχτο να μάθουμε να ζούμε, να αισθανόμαστε, να τραγουδάμε στις αυριανές συναυλίες μας, στα Φεστιβάλ της ΚΝΕ, χωρίς εσένα στη σκηνή.

Δεν είσαι μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός, δεν υπήρξες μόνο συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου σου, αλλά πάνω απ' όλα ήσουν ένα ιδιοφυές πνεύμα, ανήσυχο, ένας βαθιά καλλιεργημένος διανοητής. Ορκισμένος εχθρός της επανάπαυσης, της ρουτίνας, της παραίτησης.

Ενας γενναίος μαχητής της ζωής, εξεγέρτης, διεκδικητής του ακατόρθωτου, άφοβος χορευτής στο "φτερό του καρχαρία". Ανατροπέας των φθαρμένων αστικών αξιών, ιδεολογικών και αισθητικών, κινητοποιητής της σκέψης, για να φτάσουμε στην ολοκληρωμένη συγκίνηση και τελικά να προσεγγίσουμε την αλήθεια.

Το έργο σου, αν και πολύ προωθημένο, βαθύ και απαιτητικό, πρωτόγνωρο και ενίοτε παράξενο, είναι έργο γνήσια λαϊκό.

Το ζήσαμε όλοι και όλες, κυριευμένοι από συγκίνηση, στις μεγάλες αλησμόνητες συναυλίες σου, ιδιαίτερα με τη "Μουσική Πράξη στον Μπρεχτ", την "Καντάτα για τη Μακρόνησο", τη "Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη", τις αφιερωμένες στα 100 χρόνια του ΚΚΕ.

Το έργο σου το έχει αγκαλιάσει και θα συνεχίσει να το αγκαλιάζει ένα μεγάλο λαϊκό πλήθος, τραγουδώντας τα τραγούδια σου, στις διαδηλώσεις, στις απεργίες, στα γλέντια και τις χαρές, όπως και στις στιγμές της μοναξιάς και της περισυλλογής.

Μόνο αγάπη και θαυμασμό, μεγάλη ευγνωμοσύνη, μπορούμε να σου εκφράσουμε όλοι εμείς.

Πολυαγαπημένε μας Θάνο,

Ξέρουμε ότι δεν σου αρκούν ευχαριστίες εκ μέρους μας, εκ μέρους των παιδιών της ΚΝΕ, εκ μέρους του ΚΚΕ.

Μια υπόσχεση μόνο. Μαζί θα κρατήσουμε ανοιχτό το παράθυρο στο όνειρο, όσο κι αν απέξω υπάρχει σκοτάδι.

Γιατί αγωνιζόμενοι μέχρι τέλους "θα καταφέρουμε να φτιάξουμε μια κοινωνία ικανή να μας οδηγήσει στην αυτοπραγμάτωση του ανθρώπου". Δηλαδή εκείνη την κοινωνία όπου "ο ψαράς θα γράφει ποιήματα και ο ποιητής θα ψαρεύει", όπως συχνά επαναλάμβανες.

Ακριβέ μας Θάνο,

Δεν μπορούμε να το πιστέψουμε, δεν θέλουμε να το συνειδητοποιήσουμε, ότι στο 45ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ, φέτος το Σεπτέμβρη του 2019, θα έκλεινες την αυλαία των συναυλιών σου.

Εσύ, που μαζί με άλλους μεγάλους δημιουργούς άνοιξες την αυλαία των Φεστιβάλ της ΚΝΕ, συμμετέχοντας μάλιστα και σε οργανωτικές του επιτροπές, και που για 45 ολόκληρα χρόνια στήριξες τον μοναδικό αυτό νεολαιίστικο θεσμό με όλη σου τη δύναμη και το μεγαλείο.

Κοιμήσου ήσυχος, "όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους".

Αγαπημένε μας Θάνο,

Ξέρουμε πως η βαριά και πικρή φυσική απώλειά σου είναι δυσβάσταχτη για την άξια σύντροφό σου Μαρία Παπαγιάννη, για τα παιδιά σου, τα εγγόνια σου.

Δεν υπάρχουν λόγια παρηγοριάς. Γιατί η αλήθεια είναι ότι εσύ το θάνατο τον νίκησες.

Το έργο σου θα συνεχίζει να πορεύεται στο χρόνο, να "σκίζει τις γραμμές των οριζόντων", να περνά στην αιωνιότητα, να εμπνέει όλους εμάς, τα παιδιά μας, τα εγγόνια μας, τις μελλοντικές γενιές.

Αφού "έτσι κι αλλιώς η Γη θα γίνει κόκκινη" και αυτά τα παιδιά θα χτίζουν "τις αυριανές μας φάμπρικες, τα λαϊκά μέγαρα, τα κόκκινα στάδια" και το "Μνημείο των Ηρώων της Επανάστασης".

Το έργο σου δεν εκφράζει απλά μια ορισμένη χρονική περίοδο, όπως άλλων δημιουργών.

Το δικό σου έργο είναι έξω και πάνω από χρόνο και τόπο, είναι ανεξάντλητο, αθάνατο.

Αθάνατος, Θάνο, είσαι κι εσύ».

Η κόρη του Αλεξάνδρα με δάκρυα στα μάτια αποχαιρέτησε τον πατέρα της, τον «καπετάνιο» της, όπως τον αποκάλεσε. «Και αν αυτή τη στιγμή βρίσκεσαι σε ένα παράλληλο σύμπαν, κάπου στο Σταυρό του Νότου, κράτησέ μου ζεστό το πιάνο, για όταν ξανασυναντηθούμε»...

Η Μαρία του θυμήθηκε τότε που πρωτοσυναντήθηκαν, για τις ευτυχισμένες και τις γεμάτες αγάπη στιγμές που έζησαν. Και μετά για τα τελευταία 2,5 χρόνια, τα πιο δύσκολα, τα πιο πονεμένα. Οι δύσκολοι μήνες στο νοσοκομείο... «Ο γύρος του κόσμου έγινε μια εκδρομή στη θάλασσα. Μια βόλτα στο διάδρομο... Υστερα... Το μυαλό σου να τρέχει, η καρδιά σου να χτυπά, καθηλωμένος στο κρεβάτι. Τότε μου έβαλες το χέρι στην καρδιά μου. Κάποτε μου λες θα χτυπά και για τους δυο μας. Μην τρομάξεις τότε, μην κάνεις πίσω, μόνο μπροστά. Να κυνηγάς την ουτοπία. Και εκείνη την κόκκινη πολιτεία που όλοι θα τα μοιραζόμαστε με όλους. Δεν ξέρω αν θα γιατρέψω ποτέ την πληγή μου, ξέρω όμως ότι με μπόλιασες με τη χαρά της ζωής και της δημιουργίας - αντίδοτο σε κάθε μιζέρια, κάθε μικρότητα, κάθε αναβολή. Σου ζητώ συγγνώμη που λύγισα και ευχήθηκα να γίνεις αετός και να πετάξεις. Το μόνο που σου υπόσχομαι είναι ότι πάντα θα πορεύομαι στον δρόμο σου. Και θα ονειρεύομαι ότι κάποτε θα πετάξω».

Αποχαιρετώντας τον φίλο του ο Γιώργος Κιμούλης σημείωσε μεταξύ άλλων:

«Φίλε μου, 43 χρόνια δίπλα, 43 ολόκληρα χρόνια μαζί. Κι όμως, τώρα νιώθω πως δεν σου είπα όσες φορές ήθελα και έπρεπε να σου πω πόσο σ' αγαπάω. Πόσο σημαντικός ήσουν για μένα! Δε σου είπα όσες φορές έπρεπε πως απ' την πρώτη στιγμή, σ' εκείνο το σπίτι στο Πολύγωνο, το 1976, που σε άκουσα στο πιάνο, να τραγουδάς το "Με όλη μου τη φωνή", δε σου είπα πως τότε ήταν που... "άλλαξε εντός μου ο ρυθμός του κόσμου". Δε σου είπα όσες φορές έπρεπε πως η δική μου η φωνή κι ο δικός μου ήχος από τότε έως τώρα ήταν δικά σου δώρα. Δώρα που - όσοι ζήσαμε δίπλα σου και περπατήσαμε μαζί σου - βλέπαμε πόσο απλόχερα χάριζες σε όλους. Γιατί αν υπήρχε κάτι που σε χαρακτήριζε πάνω απ' όλα ήταν η αρίφνητη γενναιοδωρία σου. Κι όταν τολμούσε κάποιος να σου πει πως "οι δωρεές ξεχνιούνται", δε θύμωνες. Χαμογελούσες παιχνιδιάρικα, μ' εκείνο το πατρινό χαμόγελο, και σχεδόν καρναβαλικά απαντούσες: "Τίποτε που δεν έχεις χαρίσει δεν θα είναι ποτέ πραγματικά δικό σου" (...)

Οταν χάνεις τους γονείς σου νιώθεις πως φεύγει από πάνω σου η στέγη που είχες. Οταν χάνεις όμως τον καλύτερό σου φίλο, νιώθεις πως είσαι πλέον τελείως ανυπεράσπιστος. Είχαμε ορκιστεί και οι δύο πως ο στίχος του Κώστα, "Θα σε υπερασπιστώ", θα ήταν - πέρα απ' όλα τ' άλλα - η βάση της προσωπικής μας σχέσης. Και το είχαμε κάνει πράξη. Το είχαμε καταφέρει! Πολλές φορές. Πάρα πολλές φορές! Και εσύ κι εγώ. Βρεθήκαμε απέναντι σε πολλούς υπερασπίζοντας ο ένας τον άλλον μέχρις εσχάτων. Τώρα φίλε; Τώρα νιώθω πως με το φευγιό σου, πέρα απ' τη μοναξιά, τον πόνο και το κενό, φεύγει μαζί σου και μια ολόκληρη εποχή. Και η εποχή που έρχεται, είναι πολύ δύσκολη, φίλε, γιατί είναι ακραία θολή. Θολή και ναι!: Μια σούπα ο κόσμος και ο νους τρύπιο κουτάλι. Τεράστια λοιπόν η ανάγκη απ' το δικό σου φως. Τεράστια η ανάγκη της Δύναμης που έχεις και της Πίστης σου σ' Αυτό που τόσοι και τόσοι πλέον το λένε αστειευόμενοι: Ουτοπία. Τεράστια η ανάγκη ενός ανθρώπου, σαν κι εσένα, που χρησιμοποίησε αμείλικτα τον ίδιο του τον εαυτό, για να καταλάβει και να μάθει. Και να δώσει και σ' εμάς να καταλάβουμε πως η Συμμετοχή - η συμμετοχή με όλο μας το είναι! - είναι κι η πιο σημαντική αξία της ζωής μας, ιδίως σ' αυτήν την εποχή της φοβισμένης Απόστασης (...)

Μακρόθυμε πρίγκιπά μου, απόλυτε νικητή του διαγωνισμού του Μπλουά, καληνύχτα. Δεν μπορώ να σου πω καλή αντάμωση, γιατί εμείς δεν τα πιστεύουμε αυτά - μπορώ όμως να σου πω πως, μέχρι να φύγω κι εγώ, κάθε στιγμή θα σε συναντώ, θα είσαι εκεί, παρών - θα είσαι δίπλα, μαζί μου, όταν συνέχεια θα μιλάω για σένα.

Σ' αγαπάω και θα σ' αγαπάω πάντα, γιατί σου οφείλω τα πάντα».

Για τον Θάνο «της σπουδαίας τέχνης» μίλησε ο Οδυσσέας Ιωάννου, στην τελετή στο Α' Νεκροταφείο και σημείωσε μεταξύ άλλων: «Αγάπησε πολύ τους ποιητές, τα ταξίδια και τα παιδιά. Ολα τα παιδιά, ολωνών μας. Ηταν τόσο γοητευτικός στα μάτια τους. Η φύση τον προίκισε και με αυτά τα μάτια της καλοσύνης, αυτά τα μούσια, αυτό το γέλιο και αυτά τα παραπάνω κιλάκια, που τον έκαναν να είναι όλο τον χρόνο ένας Αγιος Βασίλης με πολιτικά.

Εζησε ωραία, νοιάστηκε πολύ, έφυγε μέσα σε μια φάτνη αγάπης, όπως είχε μετατραπεί το δωμάτιο του νοσοκομείου τις τελευταίες εβδομάδες».

Πρόσθεσε ότι «η πιο βαριά ευθύνη που άφησε ο Θάνος σε όλους μας είναι "Μην αφήσετε κανέναν να σας πείσει πως ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει ομορφότερος"."Και να ζείτε, την κάθε μέρα σας, το κάθε λεπτό σας, τρυφερά και γενναία". Οπως ήταν κι ο ίδιος ακόμα και στις τελευταίες του στιγμές».

Ενώ κλείνοντας τον αποχαιρετισμό του σε πιο προσωπικό τόνο, πρόσθεσε: «Η οικογένειά μου έχασε μία από τις βασικές σταθερές της. Η Σοφούλα μας έχασε τον νονό της, και κάποτε θα καταλάβει πόσο περήφανη πρέπει να νιώθει που τον κέρδισε για όλη τη ζωή της. Θα συνεχίσω να τον συμβουλεύομαι για τη ζωή μου, για τα όνειρά μου. Μου έχει αφήσει όλες τις απαντήσεις. Φρόντισε και γι' αυτό. Εχει αφήσει απαντήσεις για όλους. Ψάξτε τις.

Οσο μεγαλώνουμε αποχαιρετούμε φίλους. Μετά το αρχικό κάταγμα, το αποδεχόμαστε και συνεχίζουμε τη ζωή μας. Θα την συνεχίσω κι εγώ, αλλά αυτόν τον θάνατο δεν πρόκειται να τον αποδεχτώ ποτέ».