Οι «ανοιχτοί λογαριασμοί» στα Δυτικά Βαλκάνια, στο φόντο της όξυνσης ανταγωνισμού των αστικών τάξεων ΗΠΑ, ΕΕ κυρίως απέναντι στη ρωσική, που έχει τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή, επανέρχονται στο προσκήνιο με τις προετοιμασίες για την επανέναρξη παζαριών ανάμεσα στις υψηλόβαθμες αντιπροσωπείες Σέρβων και Κοσοβάρων Αλβανών σε Ουάσιγκτον και πιθανώς σε Παρίσι.

Την πρωτοβουλία κινήσεων ανέλαβε με αιφνιδιαστική ανακοίνωσή του στις 15 του μήνα ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για το διάλογο Βελιγραδίου - Πρίστινας και επικεφαλής αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών Ρίτσαρντ Γκρένελ. Ο Γκρένελ, που πρόσφατα παραιτήθηκε και επίσημα από το αξίωμα του πρέσβη των ΗΠΑ στη Γερμανία για να επιτελέσει πιο αποτελεσματικά το ρόλο του ως μεσολαβητή στο παζάρι Βελιγραδίου - Πρίστινας, ανήγγειλε την πραγματοποίηση Συνόδου Κορυφής στον Λευκό Οίκο στις 27 Ιούνη ανάμεσα στους Προέδρους Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς και Κοσσυφοπεδίου, Χασίμ Θάτσι.

Δεν έχει ανακοινωθεί επισήμως ποια πρόταση θα φέρουν στο τραπέζι οι Αμερικανοί, μολονότι κατά καιρούς έχουν υπάρξει σενάρια για «ανταλλαγές εδαφών» και αλλαγές συνόρων στο πλαίσιο «αμοιβαίων συμβιβασμών». Ανεξάρτητα όμως από την έκβαση της αμερικανικής διπλωματικής διαδικασίας, Γάλλοι διπλωμάτες σχεδιάζουν - μερικές βδομάδες αργότερα, πιθανώς γύρω στις 17 Ιούλη - να φέρουν τους ηγέτες Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου στο ίδιο τραπέζι. Πληροφορίες της κοσοβάρικης εφημερίδας «Κόχα Ντιτόρε» αναφέρουν πως ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δουλεύει εντατικά σε αυτήν την κατεύθυνση, παράλληλα με τις προσπάθειες του ειδικού απεσταλμένου της ΕΕ (Σλοβάκου διπλωμάτη και πρώην υπουργού Εξωτερικών) Μίροσλαβ Λάιτσακ.

Ο ίδιος ο Σέρβος Πρόεδρος, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, υποδεχόμενος την Πέμπτη στο Βελιγράδι τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, δήλωσε: «Δεν θέλω να εξαπατήσω κανέναν, αλλά είναι φανερό ότι μας περιμένει μία εξαιρετικά δύσκολη περίοδος. Πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί μπροστά σε οποιαδήποτε ιδέα μάς παρουσιαστεί». Ο ίδιος, λίγα λεπτά αργότερα, αρνήθηκε ότι είναι πρόθυμος να αναγνωρίσει το Κοσσυφοπέδιο μόνο και μόνο για να εξασφαλίσει ένταξη στην ΕΕ και μία οικονομική βοήθεια από τις Βρυξέλλες.

Προτού πάει στην Ουάσιγκτον, ο Βούσιτς θα κάνει μια στάση στη Μόσχα με αφορμή την πρόσκληση που έχει αποδεχτεί από τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, προκειμένου να παραστεί στην παρέλαση για την Αντιφασιστική Νίκη της 9ης Μάη, που λόγω πανδημίας θα πραγματοποιηθεί στις 24 Ιούνη. Ενδεικτικό της κινητικότητας της Ρωσίας είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη στη σερβική εφημερίδα «Κουρίρ» και στη ρωσική εφημερίδα «Ροσίσκαγια Γκαζέτα», το οποίο υπογράφουν από κοινού ο Λαβρόφ και ο Σέρβος ομόλογός του, Ιβιτσα Ντάσιτς, επ' ευκαιρία της επίσκεψης του πρώτου στο Βελιγράδι.

Οι δύο υπουργοί ουσιαστικά οριοθέτησαν τις «κόκκινες» γραμμές ενόψει επικείμενης διαπραγμάτευσης. Σε ό,τι αφορά το Κοσσυφοπέδιο, ανέφεραν πως θα συνεχίσουν «τη στενή συνεργασία στη βάση της απόφασης 1244» του Συμβουλίου Ασφαλείας (ΣΑ) του ΟΗΕ που αναγνωρίζει το Κοσσυφοπέδιο ως «αναπόσπαστο τμήμα της Σερβικής Δημοκρατίας». Εκτιμούν ότι έχει αποτύχει η «έννοια του ανεξάρτητου Κοσσυφοπεδίου», που το χαρακτηρίζουν «φωλιά εγκληματιών, ομάδων τρομοκρατών από τη Μέση Ανατολή», όπου γίνεται «όργιο εγκληματικότητας και οικονομικής διαφθοράς». Ευελπιστούν εντούτοις ότι οι αξιωματούχοι της ΕΕ «θα ενεργήσουν ως έντιμοι μεσολαβητές», ενώ αποδοκιμάζουν τη συνέχιση των αποστολών ΝΑΤΟ και ΟΗΕ στο προτεκτοράτο, επισημαίνοντας πως «δεν προωθούν την ομαλοποίηση της κατάστασης».

Η μεγάλη αμερικανική στρατιωτική βάση «Bondsteel» στο Κοσσυφοπέδιο δεν γλιτώνει από τα «πυρά», καθώς αναφέρεται ως «φρούριο», όπου γίνεται «εκπαίδευση του στρατού» του προτεκτοράτου. Προειδοποιούν επίσης πως η ρητορική της «Μεγάλης Αλβανίας» από Πρίστινα και Τίρανα «μπορεί να θάψει το σύστημα περιφερειακής ασφάλειας που χτίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες», ενώ υπενθυμίζουν πως παραμένει «ανοιχτό» το ζήτημα των ευθυνών του ΝΑΤΟ για τη χρήση ραδιενεργών όπλων απεμπλουτισμένου ουρανίου στην πρώην ΟΔ Γιουγκοσλαβίας.

Το ΚΚΕ, καταγγέλλοντας τον απαράδεκτο αποκλεισμό του ΝΚΚ Γιουγκοσλαβίας, πραγματοποίησε την Παρασκευή το μεσημέρι παράσταση διαμαρτυρίας έξω από την πρεσβεία της Σερβίας στην Αθήνα. Αντιπροσωπεία του Κόμματος με επικεφαλής τον ευρωβουλευτή Λευτέρη Νικολάου - Αλαβάνο συναντήθηκε με την Αλεξάνδρα Στάνκοβιτς, Α' σύμβουλο της πρεσβείας, και εξέφρασε την έντονη διαμαρτυρία του Κόμματος, ενώ επέδωσε και την εξής επιστολή:

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας καταδικάζει και καταγγέλλει τον αποκλεισμό, τις άδικες και προσχηματικές διακρίσεις σε βάρος του Νέου Κομμουνιστικού Κόμματος Γιουγκοσλαβίας (ΝΚΚΓ) και της εκλογικής λίστας στην οποία συμμετέχει, με την απόφαση της Εκλογικής Επιτροπής της Σερβίας να αποκλείσει τη συμμετοχή της στις Βουλευτικές Εκλογές που διοργανώνονται την Κυριακή 21 Ιούνη στη Σερβία.

Το Νέο Κομμουνιστικό Κόμμα Γιουγκοσλαβίας κατέθεσε έγκαιρα το φάκελο υποψηφιότητάς του και τις απαραίτητες υπογραφές, ωστόσο η Εκλογική Επιτροπή επικαλούμενη διάφορα προσχήματα δεν έκανε αποδεκτό τον φάκελο υποψηφιότητας. Στη συνέχεια απορρίφθηκε και η έφεση που άσκησε το ΝΚΚΓ, στο διοικητικό δικαστήριο του Βελιγραδίου.

Είναι χαρακτηριστικό πως ενώ αποκλείσθηκε η εκλογική λίστα των κομμουνιστών, έγιναν δεκτά άλλα ψηφοδέλτια αστικών - αντιδραστικών δυνάμεων που δεν τηρούσαν τις τυπικές προϋποθέσεις.

Πρόκειται για πολιτική επιλογή που στόχο έχει να βάλει εμπόδια στην πολιτική δράση, στη διάδοση των ιδεών των κομμουνιστών στη Σερβία.

Το ΚΚΕ εκφράζει την αλληλεγγύη του στο ΝΚΚΓ και ζητά από την Πρεσβεία της Σερβίας στην Αθήνα να μεταβιβάσει στην κυβέρνηση της Σερβίας και στην Εκλογική Επιτροπή την έντονη καταδίκη μας για αυτόν τον απαράδεκτο αποκλεισμό».