To «Tenet» είναι το πρώτο και πολυαναμενόμενο μπλοκμπάστερ του Χόλιγουντ, γυρισμένο αποκλειστικά για κινηματογραφική προβολή. Bγαίνει στις αίθουσες μέσα στην πανδημία ταυτόχρονα σχεδόν σε ολόκληρο τον κόσμο και αποτελεί κρας τεστ για το κατά πόσο, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το κοινό θα επιστρέψει στην σκοτεινή αίθουσα. Εάν δεν τα καταφέρει το αγαπημένο παιδί της αμερικανικής βιομηχανίας, τότε ποιος;

Το «Tenet» (αρχή / αξίωμα / δόγμα), κατά τα λεγόμενα του σκηνοθέτη του, είναι μια ιστορία που πραγματεύεται την ιδέα του χρόνου και πώς τον αντιλαμβανόμαστε, συνδυάζοντας την επιστημονική φαντασία με τα κλασικά στοιχεία των ταινιών κατασκοπείας. Βάσει αυτών και με δεδομένη τη συνεισφορά του νομπελίστα επιστήμονα Κιπ Θορν στο σενάριο, διάσημου για τις διατριβές του στη Θεωρητική Φυσική και συνεργάτη του Νόλαν και στην προηγούμενη ταινία του, στο «Interstellar», αντιλαμβανόμαστε ότι ο σκηνοθέτης χρησιμοποιεί θεωρίες της Φυσικής, είτε έχουν αποδειχθεί είτε όχι, για να πραγματοποιήσει το κινηματογραφικό του όραμα. Τα θεωρητικά επιστημονικά ζητήματα που τίθενται αποσπασματικά στους διαλόγους, διατρέχοντας όμως όλη την ταινία, είναι πολλαπλά. Ο θεατής καλείται να δει 2,5 ώρες καταιγιστικών, χωρίς κανέναν ειρμό, πλάνων και σκηνών που σε μεταφέρουν μπρος - πίσω στο χρόνο, σε παράλληλα σύμπαντα, αφήνουν τους πρωταγωνιστές να βρίσκονται ταυτόχρονα, μαζί και χωριστά, στο παρελθόν και στο μέλλον. Οι έννοιες εντροπία, χρονική ψαλίδα, παράλληλη και αντεστραμμένη πραγματικότητα εμφανίζονται και εξαφανίζονται, χωρίς ωστόσο να ξεκαθαρίζονται ποτέ στο διάβα της ταινίας αλλά παραμένοντας συγκεχυμένες καθ' όλη τη διάρκειά της, από την αρχή μέχρι το τέλος.

Το «Tenet» είναι μια τεράστια παραγωγή, αξίας άνω των 200 εκατ. δολαρίων, γυρισμένη σε 7 πόλεις, με γρήγορο μοντάζ και φωτογραφία που εξυπηρετεί απόλυτα τη σκηνοθεσία, αληθινά γυρίσματα χωρίς υπερβολικά πολλά οπτικά εφέ για το είδος της, καθώς και επιβλητική μουσική και ηχητική επένδυση. Το «Τenet» μορφικά είναι μια έντονη οπτική εμπειρία, με τον Νόλαν να αποδεικνύει ότι θα μπορούσε να σκηνοθετήσει μια ταινία δράσης καλύτερα από τον καθέναν εάν δεν ήταν τόσο φλύαρος, υπό την έννοια ότι βλέπουμε αντεστραμμένα τα ίδια ακριβώς πλάνα από άλλες οπτικές γωνίες, ξανά και ξανά...

Η ρήση που καθορίζει την ταινία είναι: «Μην προσπαθήσεις να το καταλάβεις, νιώσε το». Το «Tenet» αναθεωρεί και κατακερματίζει τη σκέψη του θεατή, την προσέγγιση της πραγματικότητας με την αντίληψη και την τεχνοτροπία που δομεί το σενάριο και την αφήγησή του. Τι θέλει να μας πει ο Νόλαν; Ο κόσμος που μας περιβάλλει είναι πολλαπλός, ρευστός, χαοτικός, άναρχος. Η «μοίρα» της ανθρωπότητας, η ίδια η «πραγματικότητα», βρίσκεται στα χέρια εκείνου που κατέχει τα μέσα παραγωγής και την τεχνολογία και μπορεί, όποια στιγμή θελήσει, να αφανίσει ολόκληρο τον πλανήτη. Η ιστορική εξέλιξη δεν εξαρτάται ούτε στο ελάχιστο από τη θέση και τη στάση των ανθρώπων, αντιμετωπίζεται ως δεδομένη η αδυναμία του ανθρώπου να παρέμβει στην πραγματικότητα. Αυτός ο κόσμος αλλάζει μόνο από τους μεγιστάνες του πλούτου και σώζεται μόνο από τους υπερήρωες.

Τελικά ποιον εξυπηρετεί και τι θέλει να πετύχει αυτός ο κινηματογράφος; Βοηθάει τον άνθρωπο να κατανοήσει, να αναλύσει και να παρέμβει στην πραγματικότητα, για να την αλλάξει, ή αντιθέτως την περιπλέκει, δημιουργώντας σύγχυση και μοιρολατρία; Οσο δε για τις «ψυχροπολεμικές» θεωρίες που άσκοπα παρουσιάζονται στην ταινία (μυστικές πόλεις επιστημόνων στην πρώην ΕΣΣΔ κ.λπ.), αλλά και το κλισέ του υπερήρωα που σώζει την «παρτίδα», αποτελούν πολλαπλώς αναμασημένη τροφή...

Η Βερόνικα χάνει τον πατέρα της και ακολουθώντας την τελευταία του επιθυμία για την ταφή του, πηγαίνει σε μια συγκεκριμένη εκκλησία και συναντιέται με τον ιερέα που θα εκφωνήσει τον επικήδειό του, ώστε να του εξηγήσει τι άνθρωπος ήταν. Μέσα από αυτό ο Εγκογιάν ξεδιπλώνει όλη τη σχέση πατέρα - κόρης, την πολύπλοκη ιστορία τους, τα μυστικά και τις θυσίες τους, τις παρανοήσεις και τις εμμονές τους. Οπως ο ίδιος περιγράφει την ταινία του: «Πώς αποκτάμε πρόσβαση σε καθοριστικά κομμάτια προσωπικών ιστοριών, όταν οι κάτοχοι αυτών των ιστοριών δεν είναι πια παρόντες; Υπάρχουν πράγματα που ένας γονιός μπορεί να πει στο παιδί του, ενώ άλλες ιστορίες είναι καλά κρυμμένες μέχρι να είναι πια πολύ αργά. Με συναρπάζει ο δαιδαλώδης τρόπος με τον οποίο αποκαλύπτεται τελικά η αλήθεια». Ο Εγκογιάν φτιάχνει μια τρυφερή και δύσκολη ιστορία για τις ανθρώπινες σχέσεις, που ξεδιπλώνεται αργά, με το γνωστό, ιδιαίτερο στιλ του, κρατώντας την κάθαρση του ήρωα κυριολεκτικά για το τέλος.

O Ντέιβιντ Θιούλις είναι εξαιρετικός στο ρόλο του πατέρα. Σκηνοθετικά ο Εγκογιάν πάντα καταφέρνει να δώσει μια ατμόσφαιρα πολύ ιδιαίτερη, έχοντας εξαιρετικούς φωτογράφους στο πλευρό του. Το φως και οι σκιές είναι καθοριστικά για το πώς αντιλαμβανόμαστε την ψυχοσύνθεση των ηρώων κάθε στιγμή. Παρ' όλα αυτά, είναι μια ταινία που δεν βλέπεται πολύ εύκολα σε θερινό σινεμά, θέλει την αίθουσά της.

Την Τρίτη 1η Σεπτέμβρη ξεκινάει το πανόραμα με ταινίες του σοβιετικού κινηματογράφου γύρω από την προσωπικότητα, τη ζωή και τη δράση του Β. Ι. Λένιν, με αφορμή τα 150 χρόνια από τη γέννησή του, στον κινηματογράφο «Studio New Star Art Cinema» (Σπάρτης και Σταυροπούλου 33, πλατεία Αμερικής). Το πρόγραμμα των δύο πρώτων ημερών έχει ως εξής:

1/9: «Το δύσκολο πόστο του Επαναστάτη», του Ι. Βεσσαράμποφ, στις 18.00. «Ο Λένιν τον Οκτώβρη», του Μιχαήλ Ρομ, στις 19.00.

2/9: «Ο Λένιν και ο χρόνος», του Λ. Κρίστι, στις 18.00. «Ο Λένιν στα 1918», του Μ. Ρομ, στις 19.00.

Με αίτημα την απόσυρση της απόφασης του υπουργείου Παιδείας για την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων από το Λύκειο, εικαστικοί ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (ΕΕΤΕ) και πραγματοποίησαν κινητοποίηση έξω από το κτίριο του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το ΕΕΤΕ κατέθεσε αίτηση αναστολής της απόφασης του υπουργείου Παιδείας, καθώς και σχετική αίτηση στο ΣτΕ. Ανάλογη προσφυγή κατέθεσε και η Ενωση Εκπαιδευτικών Εικαστικών Μαθημάτων.

Οπως σημειώνει το ΕΕΤΕ:

«Η κυβέρνηση προχώρησε στην κατάργηση των τεχνών στο Λύκειο, στο πλαίσιο της πολιτικής που προωθεί τον εξετασεοκεντρικό προσανατολισμό του σχολείου, της πολιτικής που προωθεί την εμπορευματοποίηση της γνώσης, που στοχεύει σε ένα στείρο σχολείο που απλά θα είναι ο προθάλαμος για τη δημιουργία ενός εκμεταλλεύσιμου, φθηνού και ευέλικτου εργατικού δυναμικού.

Η απόφαση αυτή της κυβέρνησης:

-- Βάζει τεράστια ταξικά εμπόδια στη μόρφωση όλων εκείνων των μαθητών που προσανατολίζονται σε σχετικές με την τέχνη σπουδές (Σχολές Καλών Τεχνών, Σχολές Γραφιστικής, Διακόσμησης, Αρχιτεκτονικής, Πολυμέσων και γενικότερα όλων των τεχνών). Τα μαθήματα του ελεύθερου και γραμμικού σχεδίου είναι πανελλαδικά εξεταζόμενα μαθήματα. Οι μαθητές καλούνται να δώσουν εισαγωγικές εξετάσεις σε μαθήματα τα οποία δεν θα έχουν διδαχτεί, με αποτέλεσμα να σπουδάζουν μόνο όσοι μπορούν να πληρώσουν τα φροντιστήρια. Κερδίζει η παραπαιδεία και η ιδιωτική εκπαίδευση.

-- Οδηγεί στην ανεργία εκατοντάδες αναπληρωτές εκπαιδευτικοί τέχνης.

-- Στερεί από τους μαθητές την απαραίτητη, την αναγκαία εκπαίδευση, για την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους, την αισθητική τους καλλιέργεια, την ανάπτυξη της αντιληπτικής τους ικανότητας, την ανάπτυξη της δημιουργικής σκέψης και της πνευματικής και συναισθηματικής διαμόρφωσης της πραγματικότητάς τους».