Public Domain

Ο «αποκλεισμός» ΕΕ - Γαλλίας από την συμφωνία AUKUS και η ακύρωση της αγοράς γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία προκαλούν αλυσιδωτές αντιδράσεις

Μετά την απόφαση για εξοπλισμό της Αυστραλίας με πυρηνοκίνητα υποβρύχια μέσω της AUKUS και τη συνακόλουθη απόφαση της Καμπέρα να ακυρώσει μια συμφωνία αξίας περίπου 56 δισ. δολαρίων για αγορά γαλλικών υποβρυχίων, το Παρίσι ανακάλεσε την περασμένη Παρασκευή τους πρέσβεις του από Ουάσιγκτον και Καμπέρα. Το ΥΠΕΞ της Γαλλίας επικρίνει την ακύρωση αγοράς των γαλλικών υποβρυχίων και μιλά για «απαράδεκτη συμπεριφορά μεταξύ συμμάχων και εταίρων, της οποίας οι συνέπειες επηρεάζουν ευθέως το όραμα που έχουμε για τις συμμαχίες, τις εταιρικές μας σχέσεις και τη σημασία του Ινδο-Ειρηνικού για την Ευρώπη».

Ο Γάλλος πρέσβης στην Καμπέρα, Ζαν Πιερ Τεμπόλ, μίλησε για «ένα τεράστιο λάθος» και «μια πολύ, πολύ κακή διαχείριση της εταιρικής σχέσης, διότι δεν ήταν ένα συμβόλαιο, ήταν μια εταιρική σχέση», αναφέροντας ότι επιστρέφει στο Παρίσι για «να γίνουν κάποιες επανεκτιμήσεις».

Σε υψηλούς τόνους ο Γάλλος ΥΠΕΞ, Ζαν Υβ Λε Ντριάν, μίλησε για «σοβαρή κρίση», καταγγέλλοντας «ψέματα», «διπλοπροσωπία», «μια σοβαρή διάρρηξη εμπιστοσύνης» και «περιφρόνηση». Μάλιστα, υποστήριξε ότι «αυτό που συνέβη» θα έχει επιπτώσεις και στον καθορισμό της νέας στρατηγικής αντίληψης του ΝΑΤΟ, προσθέτοντας: «Το γεγονός ότι, για πρώτη φορά στην ιστορία των σχέσεων των ΗΠΑ με τη Γαλλία, ανακαλούμε για διαβουλεύσεις τον πρεσβευτή μας, είναι μια σοβαρή πολιτική πράξη που δείχνει την ένταση της σημερινής κρίσης μεταξύ των δύο χωρών μας και επίσης με την Αυστραλία». Αναφερόμενος ειδικά στη Βρετανία, της απέδωσε «μόνιμο καιροσκοπισμό», χαρακτηρίζοντάς την «ρεζέρβα» της τριμερούς πρωτοβουλίας και αναφέροντας ότι γι' αυτό δεν κρίθηκε απαραίτητη η ανάκληση του πρέσβη από το Λονδίνο.

Επιπλέον, στο φόντο αυτών των εξελίξεων στον Ινδο-Ειρηνικό, Γαλλία και Ινδία αναγγέλλουν στενότερη συνεργασία. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Ινδό ομόλογό του, Σ. Τζαϊσανκάρ, συμφωνώντας να συνεργαστούν οι δύο χώρες σε ένα πρόγραμμα για την προώθηση «μιας πραγματικά πολυμερούς διεθνούς τάξης», σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών. Αναφέρεται ακόμα ότι οι δύο υπουργοί συμφώνησαν να εμβαθύνουν τη στρατηγική συνεργασία, που βασίζεται «σε μια σχέση πολιτικής εμπιστοσύνης μεταξύ δύο μεγάλων κυρίαρχων κρατών του Ινδο-Ειρηνικού».

Την ίδια στιγμή, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε ότι «μια χώρα - μέλος μας αντιμετωπίστηκε με τρόπο που δεν είναι αποδεκτός (...) Θέλουμε να ξέρουμε τι συνέβη και γιατί». Χτες βράδυ, μάλιστα, οι ΥΠΕΞ της ΕΕ αναμενόταν να εξετάσουν και τις εξελίξεις με την AUKUS, στο πλαίσιο συνεδρίασης που θα είχαν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Οι εξελίξεις αναμένεται να σημάνουν «επανεξέταση» διαφόρων συνεργασιών της ΕΕ, με παρέμβαση της Γαλλίας. Ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Γαλλίας, Κλεμάν Μπον, αναφέρθηκε σε «δυσκολίες» που δημιουργούνται για τις διαπραγματεύσεις ΕΕ - Αυστραλίας για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου που παζαρεύουν εδώ και καιρό. «Η τήρηση του λόγου είναι προϋπόθεση εμπιστοσύνης μεταξύ δημοκρατιών και μεταξύ συμμάχων», ανέφερε, χαρακτηρίζοντας «αδιανόητο» το «να προχωρήσουμε στις εμπορικές διαπραγματεύσεις σαν να μη συνέβη τίποτα με μια χώρα την οποία δεν εμπιστευόμαστε πλέον».

Χτες, εξάλλου, ο επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ, συναντήθηκε με την Αυστραλέζα ΥΠΕΞ, Μαρίζ Πέιν. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, «ρώτησε για την έλλειψη πρότερων διαβουλεύσεων, εξέφρασε λύπη επειδή αυτή η συνεργασία αποκλείει τους Ευρωπαίους εταίρους, που έχουν ισχυρή παρουσία στον Ειρηνικό». Σημείωσε δε ότι «οι τρέχουσες προκλήσεις για τη σταθερότητα στην περιοχή ζητούν περισσότερη συνεργασία και συντονισμό μεταξύ εταίρων με παρόμοιες αντιλήψεις». Οι δύο πλευρές «συζήτησαν το στρατηγικό περιβάλλον στον Ινδο-Ειρηνικό και τη συνάφεια της πρόσφατα εγκριθείσας στρατηγικής της ΕΕ για τη συνεργασία στην περιοχή», ενώ συμφώνησαν «να εργαστούν για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που δημιούργησαν τα πρόσφατα γεγονότα».

Στο μεταξύ, καθώς οι ΗΠΑ επιχειρούν να «χρυσώσουν το χάπι», υψηλόβαθμος αξιωματούχος της κυβέρνησης Μπάιντεν επιβεβαίωσε ότι ο Πρόεδρος ζήτησε τις επόμενες μέρες να έχει τηλεφωνική συνδιάλεξη με τον Γάλλο ομόλογό του, προκειμένου να «μοιραστεί την επιθυμία του να εργαστεί στενά με τη Γαλλία στη ζώνη του Ινδο-Ειρηνικού και στη διεθνή σκηνή». Ισχυρίστηκε ότι οι δύο ηγέτες «νιώθουν βαθύ σεβασμό ο ένας για τον άλλον» και ότι «η Γαλλία είναι εταίρος ζωτικής σημασίας και ο παλαιότερος σύμμαχός μας» και «αποδίδουμε τη μέγιστη αξία στη σχέση μας».

Ο εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης, Γκαμπριέλ Ατάλ, δήλωσε ότι όντως «θα υπάρξει μια τηλεφωνική συνδιάλεξη τις επόμενες ημέρες» και ότι ο Μακρόν από την πλευρά του θα διατυπώσει «ένα αίτημα για διευκρινίσεις», αφού «θέλουμε εξηγήσεις» σχετικά με αυτό που «μοιάζει με μια μεγάλη διάρρηξη εμπιστοσύνης».

Από την πλευρά του Λονδίνου, η νέα ΥΠΕΞ, Λιζ Τρας, υποστήριξε ότι η AUKUS δείχνει την ετοιμότητα της Βρετανίας να «επιδείξει αποφασιστικότητα στην προάσπιση των συμφερόντων μας» και τη «δέσμευσή μας για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού», επαναφέροντας σε άρθρο της τον στόχο της κυβέρνησης και της βρετανικής αστικής τάξης για «Παγκόσμια Βρετανία» (Global Britain).

Οσον αφορά την Αυστραλία, ο υπουργός Αμυνας, Π. Ντάτον, είπε ότι η χώρα του ήταν «ειλικρινής, ανοικτή και έντιμη» έχοντας εκφράσει στη Γαλλία «ανησυχίες» σε σχέση με τη συμφωνία για τα γαλλικά υποβρύχια, όπως έκανε και ο πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον, ο οποίος μίλησε για «πολύ σημαντικές ανησυχίες» που είχε εκφράσει, επισημαίνοντας στο Παρίσι ότι η Αυστραλία «θα χρειαστεί να λάβει μια απόφαση με βάση το εθνικό μας συμφέρον».

Εκπρόσωπος του αυστραλιανού ΥΠΕΞ εξέφρασε «λύπη» για την ανάκληση του Γάλλου πρέσβη, αναφέροντας ότι «η Αυστραλία θεωρεί πολύτιμη τη σχέση της με τη Γαλλία» και ότι «θα επιδιώξουμε να διεξαγάγουμε διάλογο με τη Γαλλία και πάλι για πολλά ζητήματα αμοιβαίου συμφέροντος βάσει αξιών που μοιραζόμαστε».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, την Παρασκευή, ο Λευκός Οίκος θα φιλοξενήσει την πρώτη δια ζώσης Σύνοδο Κορυφής του QUAD (ΗΠΑ, Ινδία, Ιαπωνία, Αυστραλία), μετά τη διαδικτυακή συνάντηση που είχαν οι ηγέτες του την άνοιξη, καθώς οι ΗΠΑ επιθυμούν την ενίσχυση του ρόλου του εν λόγω σχήματος στο πλαίσιο της προσπάθειάς τους να ισχυροποιήσουν την παρουσία και τις συμμαχίες τους στον Ινδο-Ειρηνικό.

Την ετοιμότητα των Ταλιμπάν για συνεργασίες με διάφορα επενδυτικά συμφέροντα εξέφρασαν ακόμα μια φορά οι νέες αρχές του Αφγανιστάν, με τον εκπρόσωπο της οργάνωσης, Μ. Ρουχανί, να παροτρύνει σε «διεθνή βοήθεια» που προσδοκά η νέα κυβέρνηση, με τη μορφή επενδύσεων, έργων ανοικοδόμησης «ή οποιουδήποτε είδους ανθρωπιστικής στήριξης για την κυβέρνηση ή τους πολίτες του Αφγανιστάν». Απηύθυνε έκκληση σε «ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα» και είπε ότι οι Ταλιμπάν θα την θεωρήσουν «ιδιαίτερα καλοδεχούμενη», υποστηρίζοντας ότι «δεν είμαστε τρομοκράτες».

Στο μεταξύ, τη «δέσμευσή τους για την προώθηση της ειρήνης, της ασφάλειας και της σταθερότητας στο Αφγανιστάν και όλη την περιοχή» εξέφρασαν οι ΥΠΕΞ Κίνας, Ρωσίας, Ιράν και Πακιστάν, που είχαν συνάντηση για το «αφγανικό ζήτημα», στο περιθώριο της πρόσφατης Συνόδου της Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO). Οπως δήλωσε σχετικά ο εκπρόσωπος του κινεζικού ΥΠΕΞ, Ζάο Λιζιάν, οι 4 υπουργοί «τόνισαν ότι πρέπει να γίνουν σεβαστές η κυριαρχία, η ανεξαρτησία και η εδαφική ακεραιότητα του Αφγανιστάν» και «να τεθεί σε εφαρμογή» η «βασική αρχή για "υπό αφγανική ηγεσία" και "αφγανική ιδιοκτησία" λύση». Μεταξύ άλλων αναφέρθηκαν ξανά και σε «βασική ευθύνη για την κοινωνική και οικονομική ανοικοδόμηση του Αφγανιστάν» που «έχουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους», οι οποίοι «πρέπει να παράσχουν έντονα απαραίτητη οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια για το Αφγανιστάν».

Να σημειωθεί ότι σε ένα τέτοιο φόντο τα κράτη - μέλη της SCO ξεκίνησαν χτες τις «αντιτρομοκρατικές» ασκήσεις «Peace Mission 2021» στα Ουράλια Ορη, που θα διαρκέσουν έως τις 24 Σεπτέμβρη. Στις ασκήσεις συμμετέχουν περίπου 5.500 στρατιώτες από 9 κράτη και 1.200 είδη στρατιωτικού εξοπλισμού, επιδεικνύοντας «ετοιμότητα για κοινές επιχειρήσεις για την εξόντωση μεγάλων παράνομων ένοπλων ομάδων και την εξουδετέρωση τρομοκρατικών απειλών». Στον SCO συμμετέχουν οι Κίνα, Ρωσία, Κιργιστάν, Καζακστάν, Τατζικιστάν, Ουζμπεκιστάν, Ινδία, Πακιστάν, ενώ την Παρασκευή ανακοινώθηκε η ένταξη του Ιράν. Στις ασκήσεις, που γίνονται περίπου κάθε δύο χρόνια, συμμετείχε για πρώτη φορά η Λευκορωσία.

Την ίδια ώρα, ο επικεφαλής της Κεντρικής Στρατιωτικής Διοίκησης των ΗΠΑ, στρατηγός Φρανκ Μακ Κένζι, παραδέχτηκε και ανοιχτά πλέον ότι η επίθεση που διέταξαν οι ΗΠΑ ως αντίποινα στο μακελειό στο αεροδρόμιο της Καμπούλ στα τέλη Αυγούστου, προκάλεσε τον «τραγικό θάνατο (...) έως και 10 πολιτών, συμπεριλαμβανομένων έως και επτά παιδιών».

Παραδέχθηκε, μάλιστα, ανέξοδα, ότι «τώρα εκτιμούμε πως είναι απίθανο το όχημα και εκείνοι που πέθαναν να σχετίζονταν με το ISIS-Khorasan ή να ήταν άμεση απειλή για τις αμερικανικές δυνάμεις», μοιράζοντας «βαθιά συλλυπητήρια» στην οικογένεια και τους φίλους αυτών που σκοτώθηκαν...

Στο μεταξύ, το Σαββατοκύριακο σημειώθηκαν βομβιστικές επιθέσεις στο Αφγανιστάν, με τις σημαντικότερες στην πόλη Τζαλαλαμπάντ της ανατολικής επαρχίας Νανγκαρχάρ. Την ευθύνη ανέλαβε το «Ισλαμικό Κράτος» που έκανε λόγο για «περισσότερα από 35 μέλη της πολιτοφυλακής των Ταλιμπάν» που «σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν». Η Νανγκαρχάρ θεωρείται ένα από τα προπύργια του «Ισλαμικού Κράτους» στη χώρα.