Με «κινδύνους και αβεβαιότητες» συνοδεύεται η εκτίμηση της τριμηνιαίας έκθεσης του Ιδρύματος Οικονομικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για την ανάκαμψη της οικονομίας. Επιβεβαιώνεται η ανησυχία κυβερνήσεων και αστικών επιτελείων, που βέβαια δεν αφορά τον λαό και το εισόδημά του αλλά την καπιταλιστική ανάπτυξη, σε συνδυασμό και με τις άλλες επισφάλειες που παραμένουν στο τραπέζι, όπως για παράδειγμα η πανδημία.

Αλλωστε αυτό που συζητιέται πλέον είναι η επιστροφή σε μια πιο σφιχτή δημοσιονομική πολιτική, που θα συμμαζέψει τα κρατικά ελλείμματα και χρέη, μετά από μια μακρά περίοδο εκτεταμένων μέτρων κρατικής στήριξης των οικονομιών, προκειμένου να ξεπεραστεί η κρίση. Με άλλα λόγια, αυτό που παρουσίασαν ως «φάρμακο» για να ξεπεράσει το κεφάλαιο την κρίση, δηλαδή τα κρατικά πακέτα στήριξης και η χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών, αναζωπύρωσε μια άλλη «πάθηση» που βρίσκεται μέσα στην ίδια τη λειτουργία του συστήματος, προκαλώντας βαριά συμπτώματα στην οικονομία.

Ενα από τα σημεία ανησυχίας είναι και οι εξελίξεις στον πληθωρισμό, που συνεχίζει να ροκανίζει το λαϊκό εισόδημα (κάτι που βέβαια γίνεται και με χαμηλό πληθωρισμό), ενώ από την πλευρά του κεφαλαίου το ΙΟΒΕ ουσιαστικά λέει ότι η τυχόν αύξηση των μισθών αργά ή γρήγορα θα γυρίσει «μπούμερανγκ» σε βάρος του λαϊκού εισοδήματος, προκειμένου να στηριχθεί η «βιώσιμη ανάκαμψη» των επιχειρηματικών ομίλων. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Η πρόταση ότι οι αυξήσεις τιμών μπορούν εύκολα να εξισορροπηθούν από αυξήσεις μισθών ξεχνά, όπως και στο παρελθόν, ότι ένας τέτοιος κύκλος θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα και θα υποσκάψει την ανάπτυξη. Σκοπός, ασφαλώς, πρέπει να είναι η βιώσιμη αύξηση των πραγματικών μισθών, όχι η προσωρινή αύξηση των ονομαστικών».

Την ίδια ώρα, οι εκτιμήσεις για τους ρυθμούς ανάκαμψης και μεγέθυνσης του ΑΕΠ διαμορφώνονται στο 9% - 9,5% για το 2021, με επιβράδυνση στην περιοχή του 4,5% - 5% το 2022, συνοδεύονται όμως από πολλαπλές αβεβαιότητες. «Ταυτόχρονα, υπάρχουν λόγοι ανησυχίας, ενώ από ορισμένες κρίσιμες πλευρές της οικονομίας, οι εξελίξεις δεν έχουν ακόμη σαφή κατεύθυνση», επισημαίνει το ΙΟΒΕ, εστιάζοντας στους παρακάτω άξονες:

-- «Ενα πρώτο ζήτημα είναι το πώς θα εξελιχθεί η δημοσιονομική κατάσταση με τη λήξη της πανδημίας». Οπως χαρακτηριστικά τονίζεται: «Ακόμη και να μην υπήρχαν ευρωπαϊκοί περιορισμοί, τα δημοσιονομικά της χώρας οφείλουν να είναι το επόμενο διάστημα σε κατάσταση που να μην την καθιστούν ευάλωτη σε εξωτερικές διαταραχές και σενάρια κρίσεων».

-- «Δεύτερο ζήτημα είναι πως η εξέλιξη της δημοσιονομικής πορείας στη χώρα έχει ασφαλώς μια κρίσιμη ευρωπαϊκή διάσταση», με φόντο το υπό διαμόρφωση νέο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Σημειώνουν ότι για την ώρα βρίσκεται υπό συζήτηση «εάν θα αλλάξουν οι ποσοτικοί στόχοι για χρέη ή ελλείμματα, η αναμενόμενη ταχύτητα προσαρμογής προς τους τελικούς στόχους, ή εάν θα εξαιρούνται δαπάνες για ειδικές κατηγορίες, όπως για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης ή και έκτακτων υγειονομικών προβλημάτων».

Επιπροσθέτως, τα έκτακτα μέτρα στήριξης από τη νομισματική και τη δημοσιονομική πολιτική στην Ευρώπη ήδη δοκιμάζουν τα όριά τους και η αναστροφή τους έρχεται εγγύτερα όσο εντείνονται οι πληθωριστικές πιέσεις.

Τέλος, «νέες κρίσεις, με υγειονομική, χρηματοοικονομική, γεωπολιτική ή άλλη πηγή, δεν μπορεί να αποκλείονται».

Με βάση τα παραπάνω, γίνεται αναφορά στον επείγοντα χαρακτήρα για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικής βάσης, της προσαρμοστικότητας της οικονομίας και μαζί τής αποτελεσματικότητας του δημόσιου τομέα.

Την ίδια ώρα, σε ειδική έκθεση του ΙΟΒΕ αναφορικά με τη «μεταρρύθμιση» του συστήματος επικουρικής ασφάλισης (ν. 4826/2021), αναμένουν ότι αυτή θα αποδώσει πρόσθετη αύξηση του ΑΕΠ ύψους 6,5% μέχρι το 2070.

Τα διάφορα σενάρια βέβαια όλα έχουν κοινό παρανομαστή την ουσία του σχετικού αντιλαϊκού νόμου αναφορικά με τη χρηματοδότηση των εγχώριων επιχειρηματικών ομίλων με τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων.

Οπως αναφέρεται, μέρος αυτών των νέων επενδύσεων (αποθεματικά επικουρικής ασφάλισης) «κατευθύνονται στον σχηματισμό πάγιου κεφαλαίου εντός της ελληνικής οικονομίας» και «τονώνουν την εγχώρια ζήτηση και απασχόληση, αλλά κυρίως ενισχύουν την παραγωγικότητα».

Στο μεταξύ, και νέο κύμα ανατιμήσεων στα εμπορεύματα μαζικής κατανάλωσης προαναγγέλλουν τα νεότερα στοιχεία της στατιστικής υπηρεσίας αναφορικά με την εξέλιξη του Δείκτη Τιμών Παραγωγού στη Βιομηχανία, καθώς τον μήνα Δεκέμβρη του 2021 σε σύγκριση με τον Δεκέμβρη του 2020 καταγράφεται απογείωση 29,4%, έναντι μείωσης 8,0% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών του έτους 2020 με το 2019.

Η αύξηση αυτή οφείλεται μεταξύ άλλων στις ανατιμήσεις της Ενέργειας σε ποσοστό 57,8%, των ενδιάμεσων αγαθών σε 10%, των κεφαλαιουχικών αγαθών σε 8,6%.

Σε μέσα επίπεδα για το 12ηνο του 2021 καταγράφεται αύξηση 13,8%, έναντι μείωσης 7,3% που σημειώθηκε το 2020 σε σχέση με το 2019.

Ο συγκεκριμένος δείκτης μετράει τη μεταβολή των τιμών των βιομηχανικών προϊόντων που παράγονται στο εσωτερικό της χώρας και διατίθενται στην εγχώρια και εξωτερική αγορά. Οπως όλα δείχνουν, τόσο οι εγχώριοι βιομήχανοι όσο και οι αλυσίδες του λιανεμπορίου, στον έναν ή στον άλλο βαθμό, φορτώνουν τα σπασμένα στην τελική λαϊκή κατανάλωση.