Χτες, στις Βρυξέλλες, οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας της ΕΕ, ενόψει της Συνόδου Κορυφής, την Πέμπτη και την Παρασκευή, με συμμετοχή και του Αμερικανού Προέδρου, Τζο Μπάιντεν, αλλά και της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ την Πέμπτη, εξέτασαν και υιοθέτησαν την τελική εκδοχή του κειμένου - δόγματος της «Στρατηγικής Πυξίδας» («Strategic Compass») της ΕΕ, αντίστοιχο της «Στρατηγικής Αντίληψης» του ΝΑΤΟ, που οδεύει κι αυτή προς «επικαιροποίηση».

Η πρώτη εκδοχή της «Πυξίδας» παρουσιάστηκε τον Νοέμβρη 2021 και έκτοτε επικαιροποιείται με βάση τις ταχείες, δραματικές εξελίξεις, λαμβάνοντας πλέον υπόψη και τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία και όσα συζητήθηκαν στην άτυπη Σύνοδο Κορυφής στις Βερσαλλίες στις 10 - 11 Μάρτη. Το τελικό κείμενο αναμένεται να εγκριθεί στη Σύνοδο Κορυφής.

Σύμφωνα με τα σχετικά προπαρασκευαστικά κείμενα, η «Στρατηγική Πυξίδα» έρχεται «να ενισχύσει την πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας κατά τα επόμενα 10 χρόνια».

Σε αυτήν τη βάση προτείνονται «ιδέες» σε τέσσερις κατευθύνσεις:

-- Η ΕΕ «να δρα πιο γρήγορα και αποφασιστικά όταν αντιμετωπίζει κρίσεις: Π.χ. βελτίωση της ετοιμότητας των Ενόπλων Δυνάμεων της ΕΕ και των πολιτικών εμπειρογνωμόνων να ενισχύσουν τις αποστολές και τις επιχειρήσεις ΚΠΑΑ (Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας), καθώς και ανάπτυξη μιας Ικανότητας Ταχείας Ανάπτυξης της ΕΕ (European Union Rapid Deployment Capacity) έως και 5.000 στρατιωτών για ταχεία αντίδραση σε διαφορετικούς τύπους κρίσεων».

Θυμίζουμε ότι, με πρόταση της Γαλλίας από το 2017, υπάρχει η «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Επέμβασης» για τη δημιουργία «κοινής στρατηγικής κουλτούρας» και τη συνεργασία των «προθύμων» να αναλάβουν στρατιωτική δράση σε διάφορα μέτωπα, ξεπερνώντας το εμπόδιο της ομοφωνίας στις αποφάσεις της ΕΕ.

-- «Επένδυση στις δυνατότητες και τις τεχνολογίες που χρειάζεται η ΕΕ: Π.χ. συμφωνία για κοινούς στόχους για τις αμυντικές δαπάνες, παρέχοντας περαιτέρω κίνητρα στα κράτη - μέλη να συμμετάσχουν σε συνεργατική ανάπτυξη ικανοτήτων, και από κοινού επενδύοντας σε βασικές στρατιωτικές ικανότητες για να λειτουργούν σε ξηρά, θάλασσα, αέρα, στον κυβερνοχώρο και στο Διάστημα, όπως καθώς και την ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας για την κάλυψη στρατηγικών κενών και τη μείωση των τεχνολογικών και βιομηχανικών εξαρτήσεων».

Θυμίζουμε ότι ήδη στο πλαίσιο της ΕΕ λειτουργεί το «Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας (EDF)», το οποίο διαχειρίζεται χρηματοδοτήσεις ύψους 5,5 δισ. ευρώ ετησίως για την «προώθηση των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ», ενώ παράλληλα συγκροτείται ο «Ευρωπαϊκός Μηχανισμός για την Ειρήνη», ένα νέο ταμείο εκτός του ενωσιακού προϋπολογισμού, ύψους 10,5 δισ. ευρώ, για τις ανάγκες της Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ. Πλάι στα παραπάνω λειτουργεί το «Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Βιομηχανικής Ανάπτυξης στον τομέα της Αμυνας» (EDIDP), με 13 δισ. ευρώ στον κοινοτικό προϋπολογισμό για τον εκσυγχρονισμό της αμυντικής βιομηχανίας.

-- «Διασφάλιση έναντι απειλών που αλλάζουν γρήγορα: Π.χ. ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να αποτρέπει και να αποκρίνεται σε υβριδικές απειλές, συμπεριλαμβανομένων εξωτερικών επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και χειραγώγησης και παρέμβασης μέσω ξένων πληροφοριών, καθώς και διασφάλιση των συμφερόντων ασφάλειας της ΕΕ στον θαλάσσιο, τον κυβερνοχώρο, τον εναέριο και διαστημικό τομέα».

Θυμίζουμε ότι στο πλαίσιο της «Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας» (PESCO), όπου συμμετέχουν τα 25 από τα 27 κράτη - μέλη (εκτός Δανίας και Μάλτας) «τρέχουν» ήδη 60 «συνεργατικά» σχέδια από ομάδες κρατών, που καλύπτουν όλα τα πεδία - από την εκπαίδευση δυνάμεων και την ανάπτυξη μέσων και «ικανοτήτων» σε γη, θάλασσα, αέρα, κυβερνοχώρο και Διάστημα, μέχρι τη βελτίωση της λεγόμενης στρατιωτικής κινητικότητας.

Σημειωτέον, η Ελλάδα συμμετέχει στην PESCO, με έξι δικά της προγράμματα που αφορούν στη θαλάσσια επιτήρηση και κυβερνοάμυνα, εκπαίδευση στον τομέα πληροφοριών και πτητικής κατάρτισης, καθώς και στην ανάπτυξη τη μελλοντική του ευρωπαϊκού άρματος μάχης, ως μέλος σε άλλα δώδεκα προγράμματα άλλων κρατών - μελών, και σε άλλα δεκαπέντε με καθεστώς παρατηρητή.

-- «Συνεργασία με άλλους για την επίτευξη κοινών στόχων: Π.χ. ενίσχυση της συνεργασίας με το ΝΑΤΟ και τον ΟΗΕ, καθώς και με τον ΟΑΣΕ, την Αφρικανική Ενωση και την ASEAN, καθώς και την ενίσχυση της συνεργασίας με μεμονωμένους εταίρους όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς και η Νορβηγία και άλλες χώρες».

Θυμίζουμε ότι ΕΕ και ΝΑΤΟ έχουν ήδη υπογράψει Κοινή Διακήρυξη για την παραπέρα εμβάθυνση της συνεργασίας τους. Αλλωστε, η ΕΕ δεν έπαψε ποτέ να αποτελεί «πυλώνα» στις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, καθώς 21 από τα 30 μέλη του είναι και κράτη - μέλη της ΕΕ και συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα μέτωπα των ιμπεριαλιστικών πολέμων και επεμβάσεων. Επίσης, η ΕΕ διαθέτει ήδη τη λεγόμενη «πολιτική γειτονίας», για τη «διείσδυση» σε μη κράτη - μέλη, με δύο σκέλη: Την «Ανατολική Εταιρική Σχέση», για τις σχέσεις με Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Μολδαβία, Ουκρανία και μέχρι τον περασμένο Ιούνη τη Λευκορωσία (πριν οξυνθούν οι σχέσεις της με την ΕΕ) και τη «Νότια Διάσταση», που περιλαμβάνει την Αίγυπτο, την Αλγερία, την Ιορδανία, το Ισραήλ, τον Λίβανο, τη Λιβύη, το Μαρόκο, τη Συρία, την Τυνησία και την Παλαιστίνη.

Για όλα τα παραπάνω, που σηματοδοτούν παραπέρα στρατιωτικοποίηση και προμηνύουν νέους πολέμους, διπλωματικοί κύκλοι εξέφρασαν χτες την ικανοποίησή τους για το τελικό κείμενο της «Πυξίδας», ενώ αποτυπώνοντας και τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης είπαν ότι «αποτελεί προϊόν συμφωνίας μετά από πολύμηνες και επίπονες διαπραγματεύσεις, οι οποίες βεβαίως επηρεάστηκαν από τις εξελίξεις στην Ουκρανία μετά τη ρωσική εισβολή».

Πρόσθεσαν πως μαζί με τη συγκατάθεση που έδωσε η κυβέρνηση κατέθεσε και «μονομερή εθνική δήλωση», στην οποία σημειώνει ότι εδώ και καιρό η Ελλάδα ξεπερνάει κατά πολύ το 2% το ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες, ζητώντας εξαίρεση των εξοπλιστικών από τους κανόνες για το χρέος, όπως και άλλα κράτη - μέλη.

Προηγουμένως, οι υπουργοί Εξωτερικών συζήτησαν, εξάλλου, την κατάσταση στην Ουκρανία, με τον Ελληνα υπουργό Εξωτερικών, Ν. Δένδια, να εστιάζει σε δήλωσή του στο «θέμα της Μαριούπολης, το θέμα της ελληνικής κοινότητας στη Μαριούπολη και τη συνολική καταστροφή της πόλης από τα ρωσικά στρατεύματα», απευθύνοντας κατηγορία ότι «στη Μαριούπολη (...) τσετσενικός στρατός έχει έρθει από τη ρωσική πλευρά και η πόλη καταστράφηκε ολοσχερώς». Σημειωτέον, το Σαββατοκύριακο μίλησε για έγκλημα πολέμου, από τη ρωσική πλευρά.

Συζήτησαν και για το Μάλι, καθώς η Υποσαχάρια Αφρική είναι άλλη μια ζώνη όπου ανταγωνίζονται με άλλα κέντρα για τον έλεγχο πλουτοπαραγωγικών πηγών και διαύλων. Είχαν, επίσης, «ανταλλαγή απόψεων» με τον αναπλ. πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών της Μολδαβίας, Nicu Popescu.

Δεν περνά απαρατήρητο ότι εν μέσω επιτάχυνσης ανησυχητικών εξελίξεων και στα Δυτικά Βαλκάνια, ο Ν. Δένδιας έσπευσε χτες να παραθέσει «πρόγευμα εργασίας» προς τον ομόλογό του από τη Βόρεια Μακεδονία, Bujar Osmani, όπου συμμετείχαν 17 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ, καθώς και ο ύπατος εκπρόσωπος της Κομισιόν, για θέματα Εξωτερικών και Ασφάλειας, Ζ. Μπορέλ, και ο επίτροπος Διεύρυνσης, Oliver Varhelyi. Αντικείμενο ήταν η «ενταξιακή πορεία» της γείτονος και γενικά η «ευρωενωσιακή προοπτική» των Δυτικών Βαλκανίων, με τον Ν. Δένδια να τονίζει τον «κίνδυνο που ελλοχεύει από τη δράση αποσταθεροποιητικών τρίτων χωρών στην περιοχή, δράση η οποία υπάρχει ένα σοβαρό ενδεχόμενο να εντατικοποιηθεί, υπό το φως των εξελίξεων στην Ανατολική Ευρώπη».

Στο μεταξύ, ο Ν. Δένδιας μεταβαίνει σήμερα στην Ινδία, όπου θα γίνει δεκτός από τον αντιπρόεδρο της χώρας, M. Venkaiah Naidu, και θα συναντηθεί, εκ νέου με τον ομόλογό του, S. Jaishankar.