Εναν αντιδραστικό νόμο - πλαίσιο, που συγκεντρώνει την έως τώρα νομοθεσία για τα ΑΕΙ, με στόχο τη διεύρυνση της υπάρχουσας αγοράς Ανώτατης Εκπαίδευσης με μια πανσπερμία προγραμμάτων και τίτλων σπουδών, διευκόλυνση της όλο και μεγαλύτερης διασύνδεσης των ΑΕΙ με τις επιχειρήσεις, αλλά και μια ευθεία προσπάθεια υπονόμευσης των φοιτητικών συλλόγων ως οργάνων εκπροσώπησης των φοιτητών, παρουσίασε χτες σε συνέντευξη Τύπου η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η υπουργός Παιδείας έκανε διαρκώς λόγο για «νέες δυνατότητες που δίνονται» στα Ιδρύματα και θα είναι θέμα δικό τους το αν και πώς θα τις αξιοποιήσουν, ανάλογα προφανώς με τους πόρους, τις υποδομές και το προφίλ που θα θέλουν να οικοδομήσουν. Δυνατότητες είπε ότι δίνονται και στους φοιτητές - όχι δικαιώματα - που και πάλι θα είναι δική τους ευθύνη τι θα κάνουν με αυτές, σε ένα τοπίο που διαμορφώνεται με διαρκές κυνήγι προσόντων, πιστωτικών μονάδων και τίτλων σπουδών από την πανσπερμία που θα μπορούν να προσφέρουν τα Ιδρύματα.

Σύμφωνα με την υπουργό, ο νόμος, που αριθμεί πάνω από 320 άρθρα, θα τεθεί σε διαβούλευση τις αμέσως επόμενες μέρες, θα επιδιωχθεί συζήτησή του στη Σύνοδο Πρυτάνεων και με την ΠΟΣΔΕΠ και μόλις ολοκληρωθεί η διαβούλευση θα κατατεθεί στη Βουλή.

Κατά τη χτεσινή συνέντευξη παρουσίασε τις διατάξεις του σε τέσσερις άξονες.

Ο πρώτος από αυτούς, υπό τον τίτλο «αναβάθμιση της ποιότητας», χαρακτηρίζεται από τη διεύρυνση της ευελιξίας στα προγράμματα σπουδών. Οπως είπε η υπουργός, δεν θα χρειάζεται η άδεια του υπουργείου Παιδείας για την ίδρυση ενός προγράμματος σπουδών, αλλά θα απαιτείται πιστοποίησή του από την ΕΘΑΑΕ (και περιοδική πιστοποίηση κάθε 5 χρόνια για τη λειτουργία του). Επιβεβαίωσε ότι η τηλεκπαίδευση ήρθε για να μείνει, παρότι οι φοιτητές στην πλειοψηφία τους εκφράζονται αρνητικά γι' αυτήν. Στα προπτυχιακά θα χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων, σε φοιτητικές καταλήψεις (!) και σε κοινά προγράμματα μεταξύ Τμημάτων από διαφορετικές πόλεις ή με Ιδρύματα του εξωτερικού. Στα δε μεταπτυχιακά μπορεί να είναι ακόμα πιο «απελευθερωμένη» και γενικευμένη.

Είπε ότι δίνεται η δυνατότητα σε ένα Τμήμα να ιδρύσει περισσότερα από ένα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών, εφόσον όμως έχει το απαραίτητο προσωπικό και τους πόρους για να το υποστηρίξει. Στους δε πόρους μπορεί να συμπεριλαμβάνονται κάθε είδους χρηματοδοτικά εργαλεία, π.χ. χορηγίες, προγράμματα ΕΣΠΑ κ.ά.

Θεσμοθετείται το «Ελληνικό Erasmus», για τους φοιτητές μεταξύ ομοειδών ή μη προγραμμάτων σπουδών ελληνικών πανεπιστημίων για ένα ακαδημαϊκό εξάμηνο.

Και, αναφορικά με την πανσπερμία τίτλων σπουδών που θεσμοθετείται, ανέφερε τη δυνατότητα οργάνωσης κοινών προγραμμάτων σπουδών διεπιστημονικού χαρακτήρα (joint degree - απονομή από κοινού τίτλου σπουδών) και διπλών προγραμμάτων σπουδών (dual major - απονομή 2 πτυχίων) μεταξύ Τμημάτων του ίδιου ή άλλου πανεπιστημίου εντός ή εκτός Ελλάδας, καθώς επίσης ίδρυσης προγραμμάτων εφαρμοσμένων επιστημών διάρκειας 7 εξαμήνων με 210 πιστωτικές μονάδες και υποχρεωτική πρακτική άσκηση (επαναφορά δηλαδή των ΤΕΙ, ως προγραμμάτων σπουδών των ΑΕΙ πλέων), αλλά και θεσμοθέτηση ακόμα και μονοετών προγραμμάτων σπουδών δευτερεύουσας κατεύθυνσης (minor degree) με απονομή διακριτού τίτλου σπουδών!

Μίλησε ακόμα για τη δημιουργία ιδρυματικού καταλόγου μαθημάτων, από τον οποίο οι φοιτητές θα μπορούν να επιλέγουν μαθήματα από άλλα Τμήματα και προγράμματα σπουδών (έως 10% των συνολικών πιστωτικών τους μονάδων). Πιστωτικές μονάδες θα μπορούν να δίνονται και για άλλες εκπαιδευτικές δραστηριότητες, π.χ. συμμετοχή στη συγγραφή δημοσιεύσεων, συμμετοχή σε ερευνητικές ομάδες και ομίλους κ.λπ.

Για τα μεταπτυχιακά είπε ότι θα ιδρύονται χωρίς έγκριση του υπουργείου, με «απελευθέρωση» των πηγών χρηματοδότησης και αξιοποίηση στελεχών της αγοράς ως διδασκόντων, ενώ έκανε λόγο και για «επαγγελματικά μεταπτυχιακά», που θα μπορούν να ιδρύονται κατόπιν συμφώνου συνεργασίας με φορείς και επιχειρήσεις. Στο ίδιο πνεύμα θεσμοθετεί και τα βιομηχανικά διδακτορικά.

Παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα ίδρυσης παραρτημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό.

Στο κομμάτι της Ερευνας προβλέπεται η ενίσχυση μιας σειράς υφιστάμενων μορφών εμπορευματοποίησης (start ups, clusters, γραφεία μεταφοράς τεχνολογίας, συμμετοχή των πανεπιστημίων σε εταιρικά σχήματα - εμπορικές εταιρείες κ.ά.), ενώ φέρνει και ρυθμίσεις απλοποίησης των διαδικασιών στους ΕΛΚΕ.

Ενα πακέτο ρυθμίσεων περιλαμβάνεται ακόμα για την εκλογή και εξέλιξη μελών ΔΕΠ, αλλά και για το πειθαρχικό των μελών ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΤΕΠ κ.λπ.

Αυτή η υπεραγορά Ανώτατης Εκπαίδευσης που περιγράφηκε παραπάνω απαιτεί βέβαια και το ανάλογο μοντέλο διοίκησης, που ξεφεύγει από το μονοπρόσωπο του πρύτανη. Στον δεύτερο άξονα, κάτω από τον τίτλο «ενίσχυση της λειτουργικότητας», επανέρχονται τα Συμβούλια Διοίκησης, ως εξής:

Θα αποτελούνται από 6 εσωτερικά μέλη, που θα εκλέγονται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του ΑΕΙ, και 5 εξωτερικά μέλη, που θα επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τα αναδειχθέντα εσωτερικά μέλη. Τα 11 αυτά μέλη θα εκλέγουν τον πρύτανη, ο οποίος θα είναι ένα από τα εσωτερικά μέλη που έχουν εκλεγεί από τα μέλη ΔΕΠ, δηλαδή μέλος του Συμβουλίου Διοίκησης. Μπορεί επίσης ο ίδιος να έχει αντιπρυτάνεις, οι οποίοι όμως δεν θα είναι μέλη του ΣΔ. Θα υπάρχει δυνατότητα παύσης του πρύτανη από το ΣΔ για σοβαρούς λόγους, π.χ. παραβίαση του νόμου, μεγάλη καθυστέρηση στην υλοποίηση του επιχειρησιακού του σχεδίου κ.ά.

Θα υπάρχει ακόμα εκτελεστικός διευθυντής (μάνατζερ), που θα επιλέγεται από τα ΣΔ και θα είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ ΣΔ και διοικητικών υπηρεσιών του Ιδρύματος.

Για τις Κοσμητείες, τα μέλη ΔΕΠ κάθε σχολής θα εκλέγουν τρεις υποψήφιους, από τους οποίους το ΣΔ θα επιλέγει τον κοσμήτορα. Οι πρόεδροι Τμημάτων θα εκλέγονται, όπως και σήμερα, από τα μέλη ΔΕΠ.

Σε μια προσπάθεια υπονόμευσης της εκπροσώπησης των φοιτητών μέσω των φοιτητικών τους συλλόγων, η υπουργός Παιδείας εξήγγειλε εκλογή φοιτητών στα όργανα διοίκησης με ενιαίο ψηφοδέλτιο, κάτι που έχει θεσμοθετηθεί από το 2011 με τον νόμο - πλαίσιο της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ (νόμος Διαμαντοπούλου). Πρόκειται για μια ρύθμιση την οποία διατήρησαν και όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ), ωστόσο δεν υλοποιήθηκε ποτέ, γιατί το φοιτητικό κίνημα την είχε αφήσει στα χαρτιά. Απ' αυτές τις εκλογές, λέει, θα προκύπτει ένα «Συμβούλιο Φοιτητών», που θα ορίζει τους εκπροσώπους προς τα όργανα διοίκησης και θα έχει γνωμοδοτικό ρόλο προς το Συμβούλιο Διοίκησης για θέματα που αφορούν τους φοιτητές. Ερωτηθείσα δε για τους φοιτητικούς συλλόγους, η υπουργός είπε ότι η δυνατότητα ίδρυσης και λειτουργίας συλλόγων προστατεύεται από το Σύνταγμα.

Στον τρίτο άξονα περιγράφεται ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο παροχής (βλέπε πώλησης) υπηρεσιών και προγραμμάτων από τα πανεπιστημιακά σε πολίτες και φορείς.

Τέλος, ο τέταρτος άξονας αφορά τον ΔΟΑΤΑΠ. Σύμφωνα με αυτόν, θα δημιουργηθεί ένα μητρώο αναγνωρισμένων πανεπιστημίων από τον ΔΟΑΤΑΠ. Κάτοχος τίτλου από το μητρώο δεν θα χρειάζεται ατομική αίτηση, ενώ αν θέλει να συνεχίσει μεταπτυχιακές σπουδές σε ελληνικό πανεπιστήμιο, για να διασφαλίζεται ότι δεν έκανε τις σπουδές του σε κάποιο κολέγιο στην Ελλάδα, το πανεπιστήμιο θα ζητάει «βεβαίωση τόπου σπουδών» από το Ιδρυμα του εξωτερικού που του απένειμε τον τίτλο.