Ενα μικρό νησάκι, χαμένο μέσα στα κύματα του Αιγαίου, η Φολέγανδρος, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, έζησε μια περιθωριακή ζωή, αμέτοχη στις πολιτικές και πολιτιστικές εξελίξεις. Με το γύρισμα των καιρών, όταν ανακαλύφθηκε η ιδιαιτερότητα του φυσικού της τοπίου, συνυφασμένη με την ιδιότυπη οικιστική της σύνθεση, η ζωή της άλλαξε ρυθμούς. Στην πολιτιστική της αναβάθμιση, ξεχωριστή ήταν η συμβολή του Πολιτιστικού Συλλόγου «Η Φολέγανδρος», που ιδρύθηκε με εμπνευστή τον Φολεγάνδριο «ζωγράφο του Αιγαίου», Μάρκο Βενιό.

«Τα κεραμικά στη Φολέγανδρο» είναι ο τίτλος της έκθεσης που διοργανώνει ο παραπάνω σύλλογος και φιλοξενείται έως τις 30 Σεπτεμβρίου στην αίθουσα πολιτιστικών εκδηλώσεων στη Χώρα. Τα εκθέματα ανήκουν στις συλλογές του Μουσείου και στις συλλογές των: Μάρκου Βενιού, Φώτη Γαβαλά και Ελένης Μπεχράκη.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τα μέσα του 20ού, Σιφνιοί αγγειοπλάστες ίδρυσαν περιστασιακά και μόνιμα εργαστήρια, σχεδόν σε όλα τα νησιά των Κυκλάδων. Ενα από αυτά ήταν και η Φολέγανδρος. Στις δεκαετίες του '20 και του '30, επισκέπτονταν το νησί κάθε καλοκαίρι, οι Σιφνιοί αγγειοπλάστες Κοπολάτης, Δημήτριος και Ντίνος Λεμονής. Στην Πάνω Μεριά, στη θέση Τσικαλαριό, είχαν στήσει τα εργαστήριά τους. Την περίοδο 1940 - 1944, εγκαταστάθηκαν μόνιμα στη Φολέγανδρο οι αγγειοπλάστες Νίκος και Γιώργος Ψαράφτης, επίσης Σιφνιοί. Στην Πάνω Μεριά, σε μια εγκαταλειμμένη «θεμωνιά» ίδρυσαν το εργαστήριο κι έχτισαν το καμίνι τους.

Ολα τα αγγεία στη Φολέγανδρο κατασκευάζονταν στον ποδοκίνητο τροχό. Τα έτοιμα αγγεία τοποθετούνταν σε υπαίθριο χώρο του εργαστηρίου για να στεγνώσουν. Στο στάδιο αυτό, τα διακοσμούσαν με ζωγραφιές, χαράγματα ή επίθετα στολίδια. Τα γεωμετρικά και φυτικά κοσμήματα κυριαρχούσαν στο θεματολόγιο των αγγειοπλαστών που εργάστηκαν στη Φολέγανδρο. Αξιοσημείωτη είναι η συνήθειά τους να χαράζουν τη χρονολογία κατασκευής, αλλά και να υπογράφουν τα αγγεία τους.

Το τελευταίο στάδιο στην κατασκευή των αγγείων ήταν το ψήσιμο σε πετρόκτιστα αγγεία.

Εγκαινιάστηκε πριν λίγες μέρες στο ιστορικό σχολείο του Κάστρου στη Σίφνο, η έκθεση της συλλογής χειροποίητων σιφνέικων κεραμικών του Κοσμά Ξενάκη. Την έκθεση οργανώνει το Σωματείο «Φυρόγια» και την επιμελούνται οι: Ιωάννα Κουτσουδάκη, Κέη Σαρλή. Ο Κοσμάς Ξενάκης, αρχιτέκτονας, ζωγράφος και γλύπτης, μαζί με τη σύζυγό του, άρχισαν από τη δεκαετία του '60 να συγκεντρώνουν χειροποίητα σιφνέικα κεραμικά, για να διαμορφώσουν με πολλή αγάπη και μεράκι, μια μοναδική σήμερα συλλογή παλιών χειροποίητων σιφνέικων κεραμικών.

Οπως ανέφερε η Κ. Ξενάκη «... Κάποια στιγμή τα διάφορα αγγεία που τόσο καιρό μαζεύαμε δεν τα χωρούσε το μικρό μας σπίτι στον Ελεήμονα και αποφασίσαμε να τα βάλουμε στο στάβλο μιας θεμωνιάς που είχαμε αγοράσει πίσω απ' τον Ελεήμονα... Ετσι, το 1979 στηρίξαμε τη στέγη του στάβλου, πλακώσαμε το δάπεδο και βάλαμε όλα τα αντικείμενα που είχαμε μαζέψει ως τότε. Τα σχεδιάσαμε, τα μετρήσαμε, σημειώσαμε πού τα βρήκαμε, πού κατασκευάστηκαν, σε τι τα χρησιμοποιούσαν, ποιος τα δώρισε ή τα πούλησε και τα αριθμήσαμε. Τελικά σκαλίσαμε σε μια πέτρα πάνω από την εξώθυρα "Συλλογή χειροποίητων"». Η συλλογή του Κ. Ξενάκη, η οποία σταμάτησε να εμπλουτίζεται με το θάνατό του, παρουσιάζεται για πρώτη φορά. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 17 Αυγούστου.

• Εγκαινιάστηκε πριν λίγες μέρες η «6η Παλλεσβιακή έκθεση κεραμικής στη Μηχανή τ' Αγιού» (Πολύκεντρο Μανταμάδου). Η έκθεση συνδιοργανώνεται από το υπουργείο Αιγαίου και το δήμο Μανταμάδου και θα διαρκέσει έως τις 26 Αυγούστου. Συμμετέχουν οι επαγγελματίες και ερασιτέχνες κεραμίστες: Ν. Αναστασίου, Αν. Γαββέ, Ζ. Γεροντιδάκη, Γ. Ζαχαριάδη, Μ. Κρητικού, Π. Μπαβέα, Δ. Σταμάτης, Σ. Τσώκος, Α. Φωντή, Δ. Χατζηγιάννης κ.ά. Η έκθεση θα είναι ανοιχτή καθημερινά από 10.30π.μ. έως 2.30μ.μ. και 6.30μ.μ. έως 2.30μ.μ. Κυριακές και αργίες θα λειτουργεί από τις 10.30π.μ. έως τις 2.30μ.μ.