Associated Press

Ο Ζ.Σιράκ ζητάει τα «ΝΑΤΟικά μέτρα»

Τα Βαλκάνια και ιδιαίτερα η κατάσταση στην ΠΓΔΜ αποτέλεσαν το κύριο θέμα συζήτησης κατά τη χτεσινή «ειδική» ΝΑΤΟική σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες και ενώ ο νέος Αμερικανός Πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο νεότερος καθησύχασε γενικόλογα τους Ευρωπαίους «συμμάχους» ότι δε θα αποχωρήσουν μονομερώς από την περιοχή, ο ΓΓ του ΝΑΤΟ λόρδος Ρόμπερτσον έκανε λόγο για «παραμένοντα προβλήματα», αποφεύγοντας να αναλάβει την ευθύνη «επιχειρήσεων» και την παράσταση (...) έκλεψε ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ που δεν απέκλεισε «κανένα μέτρο για να τεθεί ένα τέλος». Η ΝΑΤΟική Σύνοδος Κορυφής ως «ειδική» για την έλευση του Αμερικανού Προέδρου δεν προέβλεπε «αποφάσεις», αλλά οι δηλώσεις των «μεγάλων δυνάμεων» προδιαθέτουν για τις βλέψεις και τα συμφέροντα στην περιοχή. Κανείς δεν έκανε λόγο για άμεση έναρξη «επιχειρήσεων» αλλά η γαλλική πρόκληση δεν αποκλείει νέο αιματοκύλισμα. Οι ΗΠΑ φαίνεται ότι δε θέλουν επιπλοκές και θα προτιμούσαν σταδιακή απεμπλοκή από την «ειδική» στρατιωτική τους παρουσία, χωρίς, βέβαια να αποποιηθούν του ηγεμονικού τους ρόλο στην ευρύτερη περιοχή. Τόσο ο Τζ. Μπους όσο και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ επανέλαβαν το στερεότυπο ότι «μαζί μπήκαμε, μαζί θα βγούμε». Αλλά η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί να παραμείνει στη δύσκολη θέση του «εγγυητή» των υπογραφών με τον ΟΥΤΣΕΚΑ, και θα προτιμούσε να καλυφθεί, προς το παρόν, πίσω από τις (...) κουρτίνες, ανοίγοντας το πεδίο παρασκηνιακών αποσταθεροποιήσεων με συνδυαστική «ντόπιων πιονών». Στις Βρυξέλλες τον Τζ. Μπους συνόδευε ο υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ που διστάζει στη γρήγορη απεμπλοκή. Αλλά ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ντ. Ράμσφελντ δεν κρύβει τις αντίθετες απόψεις του, όπως ισχυρίστηκε δημόσια η πρώην ΥΠΕΞ Μ. Ολμπράιτ. Οπως και να 'ναι, το Παρίσι οσμίζεται περιθώρια επέμβασης προς ίδιον συμφέρον ως «λοχίας» των ΗΠΑ στην περιοχή. Ενας Γάλλος στρατηγός ετοιμάζεται να αναλάβει τη διοίκηση της ΝΑΤΟικής δύναμης κατοχής (KFOR) και ο Πρόεδρος της Γαλλίας Ζακ Σιράκ ήταν χτες ο πιο αιχμηρός, δηλώνοντας ότι «η πτώση του Μιλόσεβιτς και ο ερχομός της δημοκρατίας στο Βελιγράδι επέτρεψε τη δημιουργία μιας νέας ειρηνικής δυναμικής στα Βαλκάνια, η οποία, όμως, παραμένει εύθραυστη. Πρέπει να δηλώσουμε κατηγορηματικά ότι δε θ' ανεχθούμε την έναρξη ενός νέου κύκλου βίας και μισαλλοδοξίας που θα έθετε σε κίνδυνο τη σταθερότητα της ευρύτερης περιοχής. Δε θα πρέπει να αποκλείσουμε κανένα μέσο για να θέσουμε ένα τέλος». Για τους ΝΑΤΟικούς επιδρομείς στη Γιουγκοσλαβία, εκτός από την κρίση στα Σκόπια παραμένει σε εκκρεμότητα και ο οριστικός προσδιορισμός του «καθεστώτος» του Κοσσόβου - αλλά και του Μαυροβουνίου - που παραμένουν ακόμη στην «τυπική» ένταξή τους, μαζί με τη Σερβία, στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας (ΟΔΓ). Από την πλευρά του ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ δήλωσε ξεκάθαρα ότι «δεν υπάρχει στρατιωτική λύση για την κρίση στην ΠΓΔΜ». Η Γερμανία δεν ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τόσο «κάτω» και φοβάται ανάφλεξη που θα απειλήσει τις κατακτήσεις της προς τα «πάνω» της πρώην Γιουγκοσλαβίας. Οπως είχε προαναγγείλει ο Ζ. Σιράκ η συζήτηση για την κρίση στα Σκόπια συνεχίστηκε στο γεύμα όπου οι 19 αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων των κρατών - μελών του ΝΑΤΟ αντάλλαξαν απόψεις «περισσότερο λεπτομερείς για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν».

Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, Κ. Σημίτης, επιβεβαίωσε ότι τα Βαλκάνια αποτέλεσαν το «κεντρικό και πιο σημαντικό» θέμα συζήτησης στο γεύμα. Σύμφωνα με τον Κ. Σημίτη «επικρατεί μια γενική άποψη ότι το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ) πρέπει να συνεχίσουν την προσπάθεια για προώθηση των πολιτικών συνομιλιών και να ασκηθούν πιέσεις για τη δημιουργία μιας γραμμής ειρήνης και διαλόγου». Οπως επανέλαβε και ο ΓΓ του ΝΑΤΟ λόρδος Ρόμπερτσον υπάρχει υποστήριξη στην κυβέρνηση των Σκοπίων, πίεση για πολιτική διαδικασία ενσωμάτωσης των Αλβανοφώνων και καταδίκη της βίας και της προσφυγής στα όπλα. Τόσο ο ΓΓ του ΝΑΤΟ όσο και ο στρατοκράτης της ΕΕ Χ. Σολάνα, που ήταν παρών χτες στην έδρα του ΝΑΤΟ ως «εκπρόσωπος του Συμβουλίου της ΕΕ», πρόκειται να συντάξουν «εμπεριστατωμένη έκθεση» για την κρίση στα Σκόπια, για την οποία όμως «δεν υπάρχει χρονοδιάγραμμα» (Κ. Σημίτης). Ο Ελληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι κατά τη διάρκεια του μυστικού γεύματος εκτός από τον Ζ. Σιράκ που «άμβλυνε» τις πρωινές του δημόσιες δηλώσεις, υπήρξαν «και κάποιοι άλλοι αρχηγοί που ζήτησαν να μην περάσει πολύς καιρός πριν να ληφθούν μέτρα». Η απροθυμία αποστολής στρατιωτικών δυνάμεων στην περιοχή μπορεί να δίνει κάποιο χρόνο ακόμη, αλλά η ΝΑΤΟική πρόταση για «ταχύ διάλογο» μέχρι και δέκα ημερών, ώστε να λυθούν τα πολιτικά προβλήματα και να υπάρξει «στεγανοποίηση» των συνόρων προς το Κόσσοβο - πρόταση που παρουσίασε δήθεν ως δική της «πρωτοβουλία» η ελληνική πλευρά - δεν απαντά στο ερώτημα τι θα γίνει αν δε βρεθεί μέχρι τότε κάποια λύση. Ο Κ. Σημίτης δήλωσε ότι στο γεύμα έθεσε ερώτημα για τη χρηματοδότηση της αλβανόφωνης τρομοκρατίας στην ΠΓΔΜ από το «εξωτερικό» και απάντησε ο ίδιος ο Τζ. Μπους ισχυριζόμενος ότι «οι ΗΠΑ λαμβάνουν μέτρα, για να σταματήσει η εξωτερική χρηματοδότηση». Ο Ελληνας πρωθυπουργός επανέλαβε τις θέσεις για «μακροπρόθεσμη στρατηγική» που δε θα εννοεί τη «μεγάλη Αλβανία», αλλά ούτε και την «πολυδιάσπαση σε εστίες αναταραχής» με σεβασμό στο υφιστάμενο καθεστώς και «χωρίς αλλαγή συνόρων».

Associated Press

Ελεγχος ταυτοτήτων στην περιοχή του Κουμάνοβο

«Πρέπει να περιμένουμε αυτό που ο κόσμος φοβάται» έλεγε χτες το πρωί σε δημοσιογράφο του «Γαλλικού Πρακτορείου» ένας 65χρονος συνταξιούχος κάτοικος των Σκοπίων. «Το κακό θα κρατήσει για πολύ και είναι ο κόσμος που υποφέρει, είτε αυτοί είναι Αλβανοί, είτε Μακεδόνες»... Σ' αυτές τις εύγλωττες φράσεις ο ανώνυμος συνταξιούχος εξέφρασε το φόβο που ελλοχεύει στις καρδιές του πληθυσμού μιας χώρας που φαίνεται να οδεύει σταθερά προς τη διάλυση.

Κατά λοιπά, οι συγκρούσεις στα μέτωπα του πολέμου επαναλήφτηκαν το περασμένο 24ωρο με ιδιαίτερη σφοδρότητα στο Τέτοβο και σε θέσεις της αστυνομίας στα χωριά Στρατσίντσι και Μπρζάντσε της ήδη κατειλημμένης από τους αυτονομιστές κωμόπολης Αρατσίνοβο, ενώ αντίθετα στο Κουμάνοβο επικρατούσε τεταμένη ηρεμία. Στην πόλη Στρούγκα, η αδρεναλίνη είχε χτυπήσει κόκκινο μετά την προχτεσινοβραδινή δολοφονία του ανώτερου στελέχους του «Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών», Νασέρ Χάνι, ενώ το αεροδρόμιο Πέτροβιτς των Σκοπίων τέθηκε χτες υπό τη φύλαξη ΝΑΤΟικών στρατιωτών σε συνεργασία με τις δυνάμεις ασφαλείας της ΠΓΔΜ...

Οσο για την προγραμματισμένη να αρχίσει σήμερα διήμερη συνάντηση του Προέδρου Μπόρις Τραϊκόφσκι με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς στην πόλη Ωχρίδα, αυτή προβάλλει μάλλον ως αμυδρή ελπίδα εκτόνωσης της μείζονος κρίσης... Ηδη, από χτες, ο αρχηγός του «Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών», ο Αρμπέν Τζαφέρι, έριξε βαριά σκιά απαισιοδοξίας για τη συνάντηση της Ωχρίδας και το ειρηνευτικό σχέδιο του Προέδρου Τραϊκόφσκι, λέγοντας: «Το σχέδιο θα πρέπει να ανασυνταχτεί... Η κυβέρνηση θα πρέπει να άρει τις αντιρρήσεις της για την απουσία των Αλβανών ανταρτών από τις διαπραγματεύσεις. Δεν πιστεύω πως η σημερινή συνάντηση θα έχει επιτυχία»!

«Οι επόμενες λίγες μέρες θα είναι αποφασιστικής σημασίας για τις εξελίξεις», έγραφε το χτεσινό φύλλο της εφημερίδας «Ντνέβνικ» των Σκοπίων, αναφερόμενο στην πρώτη, ουσιαστικά, δοκιμασία του ειρηνευτικού σχεδίου που έχει προτείνει ο Πρόεδρος της χώρας Μπόρις Τραϊκόφσκι, έχει εγκριθεί τυπικά από την κυβέρνηση Γκεοργκιέφσκι και θα τεθεί σήμερα ενώπιον των συμμετεχόντων στη διήμερη συνάντηση των πολιτικών αρχηγών με τον Πρόεδρο, ενδεχομένως παρουσία του Χαβιέ Σολάνα (επικεφαλής της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική και Ασφάλεια) στην πόλη Ωχρίδα.

Η ίδια εφημερίδα, επικαλούμενη διπλωματικές και στρατιωτικές πηγές, εξέφραζε απαισιοδοξία για την έκβαση της συνάντησης στην Ωχρίδα, παραθέτοντας πληροφορίες - τις οποίες επιβεβαίωσαν ανώνυμοι στρατιωτικοί αξιωματούχοι των Σκοπίων - που φέρουν τους Αλβανούς αυτονομιστές του «Εθνικοαπελευθερωτικού Στρατού» να προβαίνουν σε προβοκάτσιες (με στόχο το σαμποτάρισμα της συνάντησης), ταυτόχρονη ανακήρυξη διάφορων εμπόλεμων περιοχών σε «ελεύθερες ζώνες Αλβανών», ακόμη και πυροδότηση συγκρούσεων όχι πλέον μεταξύ αυτών και του στρατού, αλλά μεταξύ των εθνικών κοινοτήτων της χώρας μέσα στο ερχόμενο Σαββατοκύριακο (συγκεκριμένα στις 16 του μήνα!).

Το λεγόμενο ειρηνευτικό σχέδιο Τραϊκόφσκι, που υποστηρίζεται ανοιχτά από τους πολιτικούς αρχηγούς των κομμάτων «VMRO-DPMNE» και «Σοσιαλδημοκρατική Ενωση Μακεδονίας», Λιούπτσο Γκεοργκιέφσκι και Μπράνκο Τσερνβεκόφσκι (αντίστοιχα), έχει ήδη τεθεί στο πρώτο στάδιο υλοποίησης, καθώς έχει ήδη αρχίσει να λειτουργεί το κοινό επιτελείο μεταξύ στρατού και αστυνομίας, με σκοπό το συντονισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων σε βάρος των Αλβανών αυτονομιστών (παρά την πρόσφατη παραίτηση του αρχηγού του ΓΕΣ της ΠΓΔΜ)...

Τα επόμενα στάδια του σχεδίου αναφέρουν τη διαδικασία αφοπλισμού των αυτονομιστών υπό διεθνή στρατιωτική και άλλη εποπτεία (ΝΑΤΟ, ΟΑΣΕ, ΕΕ), χορήγηση μερικής αμνηστίας και θέσπιση συνταγματικών μεταρρυθμίσεων προς ικανοποίηση αιτημάτων των Αλβανών της ΠΓΔΜ. Αμφίβολη είναι η υποστήριξη των Αλβανών ηγετών, Αρμπέν Τζαφέρι και Ιμέρ Ιμέρι, οι οποίοι εξακολουθούν να υποστηρίζουν τους Αλβανούς αυτονομιστές. Ο Αρμπέν Τζαφέρι, που βρέθηκε χτες στην κηδεία του δολοφονηθέντος στελέχους του κόμματός του Νασέρ Χάνι στην πόλη Στρούγκα, ήταν κατηγορηματικός: «Δε νομίζω πως η συνάντηση της Ωχρίδας θα έχει επιτυχία. Η κυβέρνηση πρέπει να άρει τις αντιρρήσεις της και να αποδεχτεί τη συμμετοχή των Αλβανών ανταρτών στο τραπέζι των συνομιλιών»...

Πάντως, οι πληροφορίες αναφορικά με τα επόμενα στάδια του σχεδίου Τραϊκόφσκι αναφέρουν πως ο Πρόεδρος είναι ήδη σε επαφή με ΝΑΤΟικούς αξιωματούχους προς αναζήτηση της ακριβούς φόρμουλας συμμετοχής του ΝΑΤΟ, με στόχο τον αφοπλισμό και την αποστρατιωτικοποίηση των αυτονομιστών, ενώ ερευνάται ακόμη και το ενδεχόμενο σύναψης διμερούς συμφωνίας συνεργασίας με μία ΝΑΤΟική χώρα, όπως η Βρετανία. Το άλλο σκέλος του σχεδίου προβλέπει την πολιτική και στρατιωτική απομόνωση των αυτονομιστών, αλλά ήδη θεωρείται βέβαιο πως ακόμη και εάν αυτή η προσπάθεια προχωρήσει, δε θα σημάνει τερματισμό των συγκρούσεων στα μέτωπα του πολέμου...

Πάντως, πολλοί είναι αυτοί που προδικάζουν πως η έκβαση της διήμερης συνάντησης στην Ωχρίδα θα είναι «φιάσκο», προβλέποντας πως οι επαφές που θα έχουν σήμερα στα Σκόπια ο ΓΓ του ΝΑΤΟ, Τζορτζ Ρόμπερτσον και ο απεσταλμένος της ΕΕ, Χαβιέ Σολάνα με τους πολιτικούς ηγέτες της χώρας δε θα σημάνουν κάτι καινούριο στις εξελίξεις.

Στα Σκόπια πάντως, χτες, ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης, Αντόνιο Μιλόσοφσκι, ανακοίνωσε πως η χώρα του θα συνεργαστεί σε οποιαδήποτε περίπτωση «στενά» με το ΝΑΤΟ. Ηδη, πάντως από χτες, είχαμε μία απτή ένδειξη αυτής της συνεργασίας, οπότε ανακοινώθηκε η φύλαξη του αεροδρομίου Πέτροβιτς της πρωτεύουσας από ΝΑΤΟικούς στρατιώτες και δυνάμεις ασφαλείας της ΠΓΔΜ. Τέλος, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κατήγγειλε νέο κύμα εισροής περίπου 400 Αλβανών αυτονομιστών από το Κοσσυφοπέδιο στη χώρα, οι οποίοι ήταν εξοπλισμένοι με υπερσύγχρονα ολμοπυροβόλα.

Την ίδια ώρα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εσωτερικών, Στέβο Πενταρόφσκι, ανακοίνωσε πως οι Αλβανοί αυτονομιστές εξαπέλυσαν το βράδυ της Τρίτης σφοδρές επιθέσεις κατά θέσεων της αστυνομίας στα χωριά Στρατσίντσι και Μπρζάντσε (κοντά στην κωμόπολη Αρατσίνοβο που απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από τα Σκόπια). Κατά τον Πενταρόφσκι, οι επιθέσεις αποκρούστηκαν δίχως να προκαλέσουν θύματα από τη μεριά της αστυνομίας. Οι συγκρούσεις μεταξύ στρατού και αυτονομιστών στα ίδια χωριά επαναλήφτηκαν και χτες το πρωί, όπως και ανταλλαγές σφοδρών πυρών μεταξύ των αντιμαχόμενων σε περιοχές της περιφέρειας του Τέτοβο.

Πάντως, τα στοιχεία υπηρεσιών του ΟΗΕ αναφορικά με το κύμα προσφύγων αναφέρουν πως η έξοδος αμάχων από την ΠΓΔΜ αυξάνεται μέρα με τη μέρα. Μόνο μέσα στις τελευταίες πέντε μέρες 20.000 κάτοικοι χωριών και κωμοπόλεων κοντά στα Σκόπια εγκατέλειψαν τις εστίες τους, αναζητώντας καταφύγιο είτε στο Κοσσυφοπέδιο, είτε στην Αλβανία. Αλλοι 18.000 - ως επί το πλείστον Αλβανοί -εγκατέλειψαν τις εστίες τους μέσα στους τελευταίους τέσσερις μήνες των συγκρούσεων.

Πλήθος κόσμου αποχαιρέτησε χτες για τελευταία φορά τον Νασέρ Χάνι, που δολοφονήθηκε προχτές βράδυ από άγνωστους ένοπλους στο κέντρο της πόλης Στρούγκα. Τα πνεύματα ήταν οξυμένα, ενώ μεταξύ των όσων παραβρέθηκαν στην τελετή ήταν και ο Αρμπέν Τζαφέρι, ο αρχηγός του «Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών» (στέλεχος του οποίου ήταν και το θύμα). Ο φόνος του Νασέρ Χάνι χαρακτηρίστηκε ως «τραγικό γεγονός» και από τον εκπρόσωπο του υπουργείου Εσωτερικών, Στέβο Πενταρόφσκι, που παρατήρησε πως εναντίον του θύματος οι αρχές είχαν απαγγείλει κατηγορίες για υποκίνηση βίαιων ταραχών κατά τις τελευταίες προεδρικές εκλογές.

Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, προχτές βράδυ, δύο άγνωστοι που επέβαιναν σε μικρό λεωφορείο με πινακίδα που έφερε αριθμό κυκλοφορίας των Σκοπίων, γάζωσαν τέσσερις φορές με σφαίρες το ανώτερο στέλεχος του «Δημοκρατικού Κόμματος Αλβανών» Νασέρ Χάνι, στο κέντρο της πόλης Στρούγκα. Ο κόσμος που έσπευσε στο σημείο της δολοφονίας πήρε το σώμα του θύματος και εμπόδισε την αστυνομία να διενεργήσει οποιαδήποτε έρευνα.