Χιλιάδες είναι τα εργατικά «ατυχήματα» που κάθε χρόνο καταγράφονται στους χώρους δουλειάς. Εργάτες που φεύγουν για το μεροκάματο δεν επιστρέφουν στο σπίτι τους ή επιστρέφουν σακάτηδες, πληρώνοντας με την ίδια τη ζωή και την ακεραιότητά τους ένα από τα πιο ακραία αποτελέσματα της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης: Τις ελλείψεις σε μέτρα υγείας και ασφάλειας στους χώρους δουλειάς, αφού αυτά περιλαμβάνονται στα «κόστη προς εξορθολογισμό». Λογίζονται δηλαδή ως κόστη δίχως όφελος, κι έτσι η πιο βασική ανάγκη του εργάτη - να επιστρέφει σώος και αβλαβής στο σπίτι του - τσακίζεται από τους σιδερένιους νόμους της αγοράς.

Η μακάβρια «λίστα» των εργατών που χάνουν τη ζωή τους την ώρα της δουλειάς ή φεύγουν με το φορείο, συμπληρώνεται όμως και από τις επαγγελματικές ασθένειες που φέρνουν χρόνιες παθήσεις και εκατοντάδες θανάτους εργαζομένων, τις περισσότερες φορές έξω από τον χώρο εργασίας, που όμως κι αυτές πρέπει να χρεωθούν στην εργοδοσία και το κράτος της.

Τη θλιβερή αυτή πραγματικότητα φροντίζουν να κρύψουν με κάθε τρόπο οι κυβερνήσεις και οι εργοδοτικές οργανώσεις. Με την υποκαταγραφή των εργατικών «ατυχημάτων», την παντελή απουσία μηχανισμών ακόμα και καταγραφής των επαγγελματικών ασθενειών, τις λειψές έως και ανύπαρκτες εκτιμήσεις επαγγελματικού κινδύνου στους χώρους δουλειάς, τη συστηματική υπονόμευση των αρμόδιων κρατικών ελεγκτικών μηχανισμών τήρησης των μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην Εργασία (ΥΑΕ). Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία χρόνια οι κυβερνήσεις κρατούν στα συρτάρια τους τις ετήσιες Εκθέσεις Πεπραγμένων του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, οι οποίες (υποτίθεται ότι) φτιάχνονται για να δίνουν στοιχεία για τα εργατικά «ατυχήματα», τους ελέγχους και τις κυρώσεις που έχουν επιβληθεί. Με ευθύνη όμως των κυβερνήσεων ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ δεν έχουν δημοσιοποιηθεί οι Εκθέσεις Πεπραγμένων των ετών 2018, 2019, 2020 και 2021. Να σημειωθεί ότι ανάλογη καθυστέρηση είχε σημειωθεί και με τις Εκθέσεις Πεπραγμένων των ετών 2015, 2016 και 2017, τις οποίες δημοσιοποίησε η προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μόνο μετά από σχετική Ερώτηση που κατέθεσε στη Βουλή το ΚΚΕ.

Με τα εργατικά «ατυχήματα» ειδικά φέτος να καταγράφουν ραγδαία άνοδο, και με δεκάδες εργαζόμενους να έχουν χάσει τη ζωή τους την ώρα που έβγαζαν το ψωμί τους, ο «Ριζοσπάστης» φωτίζει ορισμένες από τις αιτίες του «ακήρυχτου» αυτού πολέμου στην εργατική τάξη, τις ευθύνες των επιχειρηματικών ομίλων, των κυβερνήσεων και του κράτους τους. Και αυτό που για μια ακόμα φορά επιβεβαιώνεται είναι ότι αν και με βάση τις σύγχρονες εξελίξεις στην παραγωγή, ο επαγγελματικός κίνδυνος θα μπορούσε να περιοριστεί μέχρι και να εκμηδενιστεί σε μια σειρά από εργασίες, εντούτοις η εργατική τάξη θυσιάζεται στον βωμό της καπιταλιστικής κερδοφορίας που δεν «αντέχει» ουσιαστικά μέτρα προστασίας: Από τη μόνιμη και σταθερή δουλειά, τη μείωση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, μέχρι τη μελέτη και την πρόληψη για κάθε πόστο εργασίας, την παροχή μέσων ατομικής προστασίας κ.ο.κ.

Σε αυτές τις συνθήκες πραγματοποιήθηκε στις 10 - 11 Νοέμβρη το 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο για την ΥΑΕ που οργάνωσε το Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ), το οποίο αποτελεί «φορέα» των λεγόμενων «κοινωνικών εταίρων» (ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ).

Θα περίμενε κανείς σε ένα τέτοιο συνέδριο να παρουσιαστούν μελέτες για τους κλάδους με υψηλή επαγγελματική νοσηρότητα και μάλιστα σε μια περίοδο που παρουσιάζεται αύξηση των θανατηφόρων εργατικών «ατυχημάτων», να γίνει ουσιαστική συζήτηση για την πρόληψη και καταγραφή των επαγγελματικών ασθενειών στη χώρα μας, να παρουσιαστούν ερευνητικά δεδομένα για την κατάσταση στους χώρους δουλειάς και τους νέους επαγγελματικούς κινδύνους.

Από το συνέδριο, λοιπόν, αυτό που πιο πολύ έμοιαζε με «φιέστα», παρέλασαν κυβερνητικοί και επιχειρηματικοί παράγοντες, ενώ οι μόνοι που έλειπαν ήταν οι πραγματικοί ενδιαφερόμενοι, τα θύματα αυτής της κατάστασης, οι εργαζόμενοι και τα σωματεία τους. Μάλιστα, για να συμμετάσχει κανείς στο συνέδριο έπρεπε να πληρώσει και 160 ευρώ!

Η διοίκηση δε του ΕΛΙΝΥΑΕ πρόβαλε μια έρευνα που διενεργήθηκε από την MRB Hellas, η οποία αφορούσε τις απόψεις των διευθυντών/ιδιοκτητών επιχειρήσεων για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία. Μια έρευνα που επιβεβαιώνει αυτά που βιώνουν οι εργαζόμενοι, αφού οι εργοδότες απαντούν ότι τα θέματα ΥΑΕ δεν αποτελούν προτεραιότητα για τις επιχειρήσεις, με τα «εργατικά ατυχήματα/ασθένειες» να κατατάσσονται μόλις στην 7η θέση ανάμεσα στις «μεγαλύτερες απειλές» που νιώθουν. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, που δεν φαίνεται να προβληματίζει την κυβέρνηση και τη διοίκηση του ΕΛΙΝΥΑΕ, οι εργοδότες θεωρούν για τα εργατικά «ατυχήματα» ότι ευθύνονται οι ίδιοι οι εργαζόμενοι που δεν προσέχουν. Η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρηματικών στελεχών που συμμετείχαν απάντησαν ότι φταίνε οι «τυχαίες απροσεξίες των εργαζομένων», η «έλλειψη ευαισθητοποίησης», η «άγνοια των εργαζομένων».

Στο πλαίσιο των κεντρικών ομιλιών του συνεδρίου, ακούστηκε για άλλη μια φορά ότι μια «νέα στρατηγική», ένας «νέος θεσμός», όπως η Ανεξάρτητη Αρχή του ΣΕΠΕ, η «αλλαγή κουλτούρας», η ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου κ.λπ., θα βελτιώσουν τις συνθήκες ΥΑΕ. Δεν μπορούν όμως να αποκρύψουν, όσο και αν προσπαθούν, ότι εδώ και δεκαετίες υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο για την ΥΑΕ που δεν εφαρμόζεται, ότι απουσιάζει ο ουσιαστικός έλεγχος της εργοδοτικής ευθύνης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αντικειμενικά η πρόταση του ΕΛΙΝΥΑΕ που παρουσιάστηκε συνοπτικά στο συνέδριο για δημιουργία μιας ψηφιακής πλατφόρμας ελέγχου όπου θα μπορούν οι επιχειρήσεις να δηλώνουν οι ίδιες ηλεκτρονικά τη συμμόρφωσή τους στα σχετικά μέτρα ΥΑΕ, θα αξιοποιηθεί ως ένα βήμα ακόμη μεγαλύτερης υποβάθμισης των ελέγχων στους χώρους δουλειάς. Η ασφαλιστική κάλυψη του επαγγελματικού κινδύνου, χωρίς να εξασφαλίζεται η ουσιαστική καταγραφή της επαγγελματικής νοσηρότητας και στο πλαίσιο της επέκτασης της ιδιωτικοποίησης και της ανταποδοτικότητας της Κοινωνικής Ασφάλισης, θα αξιοποιηθεί κι αυτή υπέρ των επιχειρήσεων για να ξεμπερδεύουν με «εμπόδια» όπως τα μέτρα υγείας και ασφάλειας, στο όνομα των ασφαλιστικών αποζημιώσεων.

Αυτή η πορεία επιδείνωσης είναι αποτέλεσμα της αλλαγής της σύνθεσης της διοίκησης του ΕΛΙΝΥΑΕ υπέρ των εργοδοτικών οργανώσεων. Αλλαγή η οποία έγινε με τη συνενοχή της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ, που τώρα προσπαθεί υποκριτικά να αποστασιοποιηθεί από τις συγκεκριμένες επιλογές. Η διοίκηση της ΓΣΕΕ είναι ένοχη για την παράδοση του Ινστιτούτου στον ΣΕΒ και τους εργοδότες, για την υποβάθμιση και τον προσανατολισμό του έργου του, για τις απολύσεις επιστημονικού προσωπικού και το κλείσιμο παραρτημάτων του, τα οποία έχει καταγγείλει επανειλημμένα το Σωματείο Εργαζομένων του ΕΛΙΝΥΑΕ.

Εχει χαθεί πλέον το μέτρημα των θανάτων και «ατυχημάτων» που σημειώνονται στους χώρους εργασίας τόσο στην Ελλάδα όσο και σε άλλες χώρες της ΕΕ, τονίζει η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ σε Ερώτηση που κατέθεσε ο ευρωβουλευτής Λευτέρης Νικολάου - Αλαβάνος στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ο απολογισμός είναι βαρύς και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την ανάγκη να παρθούν άμεσα μέτρα για την αποτροπή αυτού του μακελειού. Στην Ελλάδα τα εργατικά «ατυχήματα» - εργοδοτικά εγκλήματα από την αρχή του έτους είναι πάνω από 60, με αυξητική τάση τα τελευταία χρόνια.

Η Ευρωκοινοβουλευτική Ομάδα του ΚΚΕ αναδεικνύει τα αίτια για τους νεκρούς και σακατεμένους εργαζόμενους στη βιομηχανία, στις κατασκευές, στις μεταφορές, στο εμπόριο, στον τουρισμό, στις ιχθυοκαλλιέργειες, στις τηλεπικοινωνίες, που είναι η εντατικοποίηση της δουλειάς, η πίεση για να ολοκληρωθεί με οποιονδήποτε τρόπο το έργο, οι κόντρα βάρδιες, σε συνδυασμό με τα ελλιπή έως ανύπαρκτα μέτρα προστασίας της υγείας και ασφάλειας των εργαζομένων. Δηλαδή, το κυνήγι της καπιταλιστικής κερδοφορίας και η ευρωενωσιακή στρατηγική που το υπηρετεί για πάμφθηνη εργατική δύναμη.

Σημειώνει ακόμα ότι οι εργαζόμενοι είναι διπλά εκτεθειμένοι, καθώς όχι μόνο η εργοδοσία δεν τηρεί βασικούς όρους υγιεινής και ασφάλειας, αλλά και το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), με ευθύνη των κυβερνήσεων ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ, έχει αποψιλωθεί πλήρως. Με τη μετατροπή του σε δήθεν «ανεξάρτητη αρχή» από τον νόμο - έκτρωμα Χατζηδάκη, κατά τα πρότυπα της «Ευρωπαϊκής Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας», έχει στη διάθεσή του ακόμη λιγότερους πόρους και προσωπικό από τους μόλις 373 επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων και 245 επιθεωρητές για την Υγιεινή και Ασφάλεια στην Εργασία το 2017. Δεν είναι τυχαίο που η εργοδοτική ασυδοσία, λοιπόν, κλιμακώνεται επικίνδυνα, αφού οι έλεγχοι που μπορούν να γίνουν είναι λιγότεροι κι από σταγόνα στον ωκεανό.

Με βάση τα παραπάνω, ο ευρωβουλευτής του Κόμματος υπέβαλε στην Επιτροπή τις εξής ερωτήσεις:

«Πώς τοποθετείται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή:

- Στο γεγονός ότι οι κατευθύνσεις της ΕΕ και η υλοποίησή τους από τις ελληνικές κυβερνήσεις, συμπεριλαμβανομένου του νόμου Χατζηδάκη, έχουν οδηγήσει πρακτικά στην κατάργηση των ελέγχων της ασφάλειας και της υγιεινής στους χώρους εργασίας, λόγω της υποστελέχωσης των αρμόδιων κρατικών υπηρεσιών.

- Στο γεγονός ότι η ευρωενωσιακή στρατηγική "ελαστικοποίησης" της εργασίας, της διευθέτησης του χρόνου εργασίας με μέχρι και 13 ώρες τη μέρα, αποτελεί παράγοντα που έχει οδηγήσει στην αύξηση των εργατικών "ατυχημάτων".

- Στα επείγοντα αιτήματα του εργατικού κινήματος για τη στήριξη με πλήρεις αποζημιώσεις των οικογενειών των εργαζομένων που έχασαν τη ζωή τους και των εργαζομένων που έχουν τραυματιστεί σε ώρα εργασίας και των οικογενειών τους, καθώς και για την αύξηση των κυρώσεων στους εργοδότες που με κριτήριο την πολιτική του «κόστους - οφέλους» για τη μεγιστοποίηση της κερδοφορίας τους παραβιάζουν τους όρους ασφαλούς εργασίας των εργαζομένων και θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή τους».