Τι σημαίνει Πρώιμη Διάγνωση και Παρέμβαση; Ποια είναι η αξία της και σε ποια εμπόδια προσκρούει στις μέρες μας; Πώς και πόσο μπορεί να βοηθηθεί ένα παιδί αν πλαισιωθεί με Πρώιμη Παρέμβαση; Τι σημαίνει για έναν γονιό ότι το παιδί του χρειάζεται Πρώιμη Παρέμβαση; Ποιες είναι οι θέσεις του ΚΚΕ;

Τα παραπάνω είναι ορισμένα μόνο από τα ερωτήματα στα οποία μας απάντησαν η Δώρα Ξενοπούλου, αναπτυξιακή παιδίατρος, Επιμελήτρια Α' ΕΣΥ, ΓΝ Νίκαιας, και η Βούλα Πολίτη, σχολική ψυχολόγος, μέλος του Τμήματος Υγείας - Πρόνοιας της ΚΕ του ΚΚΕ και της Διατμηματικής Επιτροπής για τις μικρότερες ηλικίες.

Eurokinissi

-- Με την ευρεία έννοια του όρου Πρώιμη Παρέμβαση είναι κάθε προληπτική κίνηση που θα οδηγήσει στην υγιή ψυχική και σωματική ανάπτυξη του παιδιού.

Η Πρώιμη Παρέμβαση ξεκινάει από τη φροντίδα της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού. Συνεχίζεται στο μαιευτήριο, με συνθήκες που βοηθούν τον μητρικό θηλασμό, την ανίχνευση της περιγεννητικής κατάθλιψης και την πρώιμη εκπαίδευση των νέων γονιών στη φροντίδα του μωρού τους. Επίσης, στο μαιευτήριο γίνεται ο πρώτος ανιχνευτικός έλεγχος ακοής, καθώς και ο βασικός ανιχνευτικός έλεγχος για τα συχνότερα μεταβολικά νοσήματα.

Στη συνέχεια ακολουθεί η σωστή παρακολούθηση του νεογνού, βρέφους, παιδιού από τον προσωπικό του παιδίατρο, ο οποίος ελέγχει την αύξηση και ανάπτυξη του παιδιού, διενεργεί τα απαραίτητα εμβόλια και είναι ο πολύτιμος σύμβουλος υγείας όλης της οικογένειας.

Επόμενο βήμα Πρώιμης Παρέμβασης αποτελεί η παραπομπή των παιδιών που βρίσκονται σε κίνδυνο για εμφάνιση νευροαναπτυξιακών διαταραχών στον εξειδικευμένο αναπτυξιακό παιδίατρο, ώστε να γίνει πρώιμη ανίχνευση πιθανών διαταραχών, να δοθούν οδηγίες παρακολούθησης ή/και παρέμβασης με λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, φυσικοθεραπεία και συμβουλευτική γονέων. Σκοπός αυτών των παρεμβάσεων είναι να αντιμετωπιστούν έγκαιρα οι όποιες δυσλειτουργικές συμπεριφορές και καθυστερήσεις σε λόγο, κίνηση, κοινωνική αλληλεπίδραση πριν αυτές εδραιωθούν. Επιπρόσθετα, να αναπτυχθούν οι δεξιότητες του παιδιού στον μέγιστο βαθμό, όσο γίνεται νωρίτερα, με σύμμαχο την πλαστικότητα του παιδικού εγκεφάλου.

-- Παρατηρούμε γύρω μας να υπάρχουν περισσότερα παιδιά ειδικά στη νηπιακή και πρώτη σχολική ηλικία που κάνουν λογοθεραπείες - εργοθεραπείες. Με τι έχει να κάνει αυτή η αύξηση;

-- Στις μέρες μας παρατηρείται, παγκοσμίως, μια ολοένα μεγαλύτερη αύξηση των νευροαναπτυξιακών διαταραχών. Η αιτιολογία τους είναι πολυπαραγοντική, με γενετικούς, βιολογικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες να συμμετέχουν.

Τρεις είναι οι ομάδες των παιδιών που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο.

Α. Τα πρόωρα παιδιά

Β. Τα παιδιά με χρόνια νοσήματα (π.χ. κακοήθειες, συγγενείς καρδιοπάθειες, νευρολογικά νοσήματα)

Γ. Τα παιδιά που βιώνουν ακραία φτώχεια

-- Πώς και πόσο μπορεί να βοηθηθεί ένα παιδί αν πλαισιωθεί με Πρώιμη Παρέμβαση;

-- Με την Πρώιμη Παρέμβαση κερδίζουμε την καλύτερη δυνατή ανάπτυξη του παιδιού, την ενδυνάμωση των γονιών στον ρόλο τους, αλλά και την καλύτερη κοινωνική ενσωμάτωση του παιδιού και της οικογένειας. Σύμφωνα με το άρθρο 24 των Δικαιωμάτων του Παιδιού, «κάθε παιδί έχει δικαίωμα στην προστασία και φροντίδα που χρειάζεται για τη σωστή του ανάπτυξη». Η φροντίδα κάθε παιδιού, λοιπόν, πρέπει να είναι σταθερή, εξατομικευμένη και προσαρμοσμένη στις δικές του ανάγκες. Ωστε το κάθε μοναδικό παιδάκι να μπορέσει να προσθέσει τον δικό του ήχο στη σύνθεση του συνόλου.

-- Πώς γίνεται σήμερα στη χώρα μας η Πρώιμη Διάγνωση και Παρέμβαση;

-- Στην Ελλάδα είναι λίγες οι δημόσιες δομές διάγνωσης κι ακόμα λιγότερες οι δημόσιες δομές παρέμβασης. Για την Αττική υπάρχουν Μονάδες Αναπτυξιακής και Συμπεριφορικής Παιδιατρικής στα Νοσοκομεία Παίδων «Η Αγία Σοφία» και «Π. και Α. Κυριακού», καθώς και Ιατρεία Αναπτυξιακής και Συμπεριφορικής Παιδιατρικής στα νοσοκομεία: Παίδων Πεντέλης, «Αττικόν», Ασκληπιείο Βούλας και Γενικό Κρατικό Νίκαιας «Αγιος Παντελεήμων». Στα νοσοκομεία της Αττικής έρχονται παιδάκια από όλη την Ελλάδα. Οι αναμονές είναι μεγάλες. Επομένως οι γονείς έχουν την επιλογή είτε να περιμένουν αρκετά μέχρι να καταφέρουν να βρουν ραντεβού ή να απευθυνθούν σε ιδιώτες αναπτυξιολόγους.

Σε ό,τι αφορά την παρέμβαση, αυτή γίνεται από λίγους ειδικούς θεραπευτές σε κάποιους μόνο δήμους, για την αποκλειστική κάλυψη των δημοτών τους.

Ετσι, οι γονείς αναγκάζονται να πληρώνουν αρκετά χρήματα, καθώς οι δημόσιες δομές δεν επαρκούν. Επιπλέον, τα χρήματα που δίνονται ως αποζημίωση των θεραπειών από τον ΕΟΠΥΥ συχνά είναι πολύ λιγότερα από αυτά που πρέπει να πληρώσουν οι γονείς για τις θεραπείες στα ιδιωτικά κέντρα.

Θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα, ώστε να εξειδικευτούν περισσότεροι παιδίατροι στην Αναπτυξιακή Παιδιατρική, να προσληφθούν περισσότεροι αναπτυξιακοί παιδίατροι στις υποστελεχωμένες παιδιατρικές κλινικές της χώρας, να ενισχυθούν οι δημόσιες θεραπευτικές ομάδες και να δημιουργηθούν πολλές ακόμα, νέες. Ωστε η Πρώιμη Παρέμβαση να γίνει κτήμα όλων όσοι την χρειάζονται, χωρίς εκπτώσεις στην επιστημονική γνώση και εμπειρία των ανθρώπων που κάνουν τη διάγνωση ή τη θεραπεία.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω αυτό που λένε οι επιστήμονες που ασχολούνται με τα παιδιά σε όλο τον κόσμο: Πως οι πρώτες χίλιες ημέρες ζωής είναι οι σημαντικότερες για τη μελλοντική τους ανάπτυξη. Σε αυτή την ευαίσθητη περίοδο θα πρέπει να επενδύσουν οι κοινωνίες, φροντίζοντάς τα με όλη την αγάπη που αξίζουν.

Ας μην ξεχνάμε ότι το επίπεδο πολιτισμού μιας κοινωνίας εκεί ακριβώς φαίνεται, στη φροντίδα και στον σεβασμό απέναντι στα παιδιά, στις γυναίκες και στους ανθρώπους με ειδικές ανάγκες και ειδικές δεξιότητες.