Την όξυνση του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού του ευρωατλαντικού μπλοκ με την Κίνα, σε συνθήκες ωστόσο που αμερικανικά και ευρωπαϊκά μονοπώλια διατηρούν ισχυρές μπίζνες με την κινεζική πλευρά, αποτυπώνει η ανακοίνωση του τελευταίου γύρου επαφών που πραγματοποίησαν ΗΠΑ και ΕΕ, στην 5η συνάντηση αξιωματούχων τους στο πλαίσιο του «Διαλόγου για την Κίνα», αλλά και της 4ης συνάντησης των «Διαβουλεύσεων Υψηλού Επιπέδου για τον Ινδο-Ειρηνικό».

Πίσω από τις σχετικά «προσεκτικές» διατυπώσεις της ανακοίνωσης κρύβονται αυτές οι «ισορροπίες» που επιχειρείται να κρατηθούν για τα συμφέροντα των μονοπωλίων, καθώς και οι έντονες αντιθέσεις που καταγράφονται μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ για τους όρους του ανταγωνισμού και των μπίζνες με την Κίνα.

«Οι σχέσεις των ΗΠΑ και της ΕΕ με την Κίνα παραμένουν πολύπλευρες και οι δύο πλευρές έδωσαν έμφαση στην ανάγκη να αξιολογούν τις προσεγγίσεις τους υπό το φως των ενεργειών της Κίνας και με βάση το ευρύτερο γεωπολιτικό πλαίσιο», σημειώνει η κοινή ανακοίνωση, μετά τη συνάντηση στην οποία τις δύο πλευρές εκπροσώπησαν η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Βικτόρια Νούλαντ, και ο γγ της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ, Στ. Σανίνο.

Μετά και την πρόσφατη επίσκεψη του Αμερικανού ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, στην Κίνα, όπως και τις επαφές που είχαν διάφοροι υψηλόβαθμοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι με τον Κινέζο πρωθυπουργό, Λι Τσιανγκ, ο οποίος επισκέφθηκε την περασμένη βδομάδα τη Γερμανία και τη Γαλλία, οι εκπρόσωποι ΗΠΑ και ΕΕ «συζήτησαν την τροχιά των αντίστοιχων διμερών τους σχέσεων» με την Κίνα και «τόνισαν τη σημασία σκόπιμων, προσανατολισμένων σε αποτέλεσμα αλληλεπιδράσεων και διατήρησης ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας με την Κίνα», ενώ «επανέλαβαν την ειλικρίνεια σε συνεχιζόμενη ουσιαστική δέσμευση με την Κίνα σε τομείς αμοιβαίου συμφέροντος και σε προκλήσεις για τις οποίες η Κίνα έχει παγκόσμια ευθύνη».

Την ίδια στιγμή, η ανακοίνωση καταγράφει ρητά την «ανησυχία» του αμερικανικού και ευρωενωσιακού κεφαλαίου για τους «κινδύνους από τις υπερβολικές εξαρτήσεις σε τομείς όπως τα κρίσιμα ορυκτά που απαιτούνται για μια ασφαλή ενεργειακή μετάβαση». Τονίζει την «ανάγκη να ενισχυθεί η οικονομική αξιοπιστία, περιλαμβανομένης της δουλειάς και για μείωση των κινδύνων («de-risking»), επισημαίνοντας την ανησυχία για «τη χρήση και απειλή της οικονομικής επίθεσης».

Αναφορικά με την Ουκρανία και τη στάση του Πεκίνου, οι δύο πλευρές επανέλαβαν ότι «άμεση ή έμμεση στήριξη για τις πολεμικές προσπάθειες της Ρωσίας (...) θα προκαλέσει ισχυρή αντίδραση και θα έχει συνέπειες για τις σχέσεις μας με την Κίνα».

Εντονες είναι οι «προειδοποιήσεις» που διατυπώνονται και για την Ταϊβάν, «όπου ΗΠΑ, ΕΕ και χώρες σε όλο τον κόσμο έχουν καθαρά συμφέροντα και διακυβεύεται η περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια και ευημερία». Μεταξύ άλλων «εξέφρασαν ανησυχία για τη μεγάλη αύξηση των δραστηριοτήτων του κινεζικού στρατού στα Στενά και επανέλαβαν τη δέσμευσή τους για διατήρηση του στάτους κβο, την αντίθεσή τους σε οποιεσδήποτε μονομερείς ενέργειες».

Αναφορικά με τον Ινδο-Ειρηνικό, οι δύο πλευρές επανέλαβαν «την κοινή τους δέσμευση για ενίσχυση του συντονισμού και της συνεργασίας τους για έναν ελεύθερο και ανοιχτό Ινδο-Ειρηνικό» (τυποποιημένη αναφορά που χρησιμοποιείται ως απάντηση σε διεκδικήσεις και σχεδιασμούς την Κίνας στην περιοχή), ενώ «μοιράστηκαν τις αντίστοιχες αξιολογήσεις τους για τις σοβαρές γεωπολιτικές τάσεις που διαμορφώνουν την κατάσταση στον Ινδο-Ειρηνικό, που απαιτούν ενισχυμένη δέσμευση με εταίρους από την περιοχή».

Υπενθυμίζεται ότι τον τελευταίο καιρό τόσο η Ουάσιγκτον όσο και οι Βρυξέλλες ιεράρχησαν ψηλά επαφές με μια σειρά από δυνάμεις της περιοχής (βλ. πρόσφατη επίσκεψη του Ινδού πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, χτες ΕΕ και Ιαπωνία είχαν τον 3ο κατά σειρά Οικονομικό Διάλογο Υψηλού Επιπέδου κ.τ.λ.), ενώ προτάσσουν και την αξιοποίηση συγκεκριμένων οικονομικών σχεδίων για τη διείσδυσή τους στον Ινδο-Ειρηνικό: Οπως η αμερικανική Εταιρική Σχέση για τις Παγκόσμιες Υποδομές και τις Επενδύσεις (Partnership for Global Infrastructure and Investment - PGII) αλλά και η Παγκόσμια Πύλη της ΕΕ (Global Gateway).

Εκεί καθορίζονται άξονες νέων και παλιών επενδυτικών πρωτοβουλιών σε μια σειρά από στρατηγικούς τομείς (π.χ. στην αγορά ηλεκτρικού ρεύματος της Νότιας Ασίας, στην ασφάλεια των λιμανιών στον Ινδο-Ειρηνικό κ.τ.λ.), τόσο για να δοθεί κερδοφόρα διέξοδος σε υπερσυσσωρευμένα δυτικά κεφάλαια, όσο και για να εμποδιστούν αντίστοιχοι σχεδιασμοί του Πεκίνου.

Σε αυτό το πλαίσιο, στο επίκεντρο μπαίνουν μεταξύ άλλων η γοργά αναπτυσσόμενη Νοτιοανατολική Ασία, το νησιωτικό τμήμα του Ειρηνικού (όπου τους τελευταίους μήνες επίσης πηγαινοέρχονται διαρκώς Αμερικανοί και άλλοι αξιωματούχοι), διάφορες χώρες της Νότιας Ασίας κ.ά.

Οι δύο πλευρές δεν παρέλειψαν να καλωσορίσουν «την επιτυχία των πρώτων κοινών ναυτικών ασκήσεων που έκαναν ΗΠΑ - ΕΕ, τον Μάρτιο του 2023» στον Ινδο-Ειρηνικό, ξεκαθαρίζοντας ότι «έχουν πρόθεση να λάβουν νέα μέτρα για να αναπτύξουν την πρακτική θαλάσσια συνεργασία στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού», μεταξύ άλλων - τονίζεται - «διευκολύνοντας την ανάμειξη και συμμετοχή της ΕΕ στις (αμερικανικές) ναυτικές ασκήσεις INDOPACOM και τον σχεδιασμό σχετικών συνδιασκέψεων στην περιοχή».

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο πρωθυπουργός της Κίνας, Λι Τσιανγκ, μιλώντας χτες στο λεγόμενο «θερινό Νταβός» («Οικονομικό Φόρουμ» στη βόρεια κινεζική επαρχία Τιανζίν), επέκρινε όσους τάσσονται υπέρ της «μείωσης της εξάρτησης» των οικονομιών, με το Πεκίνο να αντιτάσσει την αλληλοσύνδεσή τους.

Ο Λι είπε ότι η αρχή που προωθούν «στη Δύση κάποιοι άνθρωποι» για «να μειωθεί η εξάρτηση, να εξαλειφθούν οι κίνδυνοι» αποτελεί «μια λαθεμένη πρόταση διότι, καθώς ενισχύεται η παγκοσμιοποίηση, η παγκόσμια οικονομία έχει μετατραπεί σε μια κοινότητα όπου όλοι είναι αλληλένδετοι».

Επέμεινε ότι «οι οικονομίες των χωρών αλληλεπικαλύπτονται, αλληλοεξαρτώνται, ευημερούν από κοινού και αναπτύσσονται μαζί. Θεμελιωδώς αυτό είναι κάτι καλό, όχι κακό!» και συμπλήρωσε ότι «για να λύσουμε τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα (...) είναι απαραίτητη η συνεργασία», αναφερόμενος σε «πολλές προκλήσεις και δυσκολίες σε παγκόσμιο επίπεδο, όπως η κλιματική αλλαγή, ο κίνδυνος του χρέους, η επιβράδυνση της ανάπτυξης...».