Rawpixel Ltd.

Η ενσωμάτωση λειτουργιών ΤΝ και πρόσβασης στο διαλογικό ρομπότ ChatGPT, και μέσα από τις άλλες εφαρμογές της «Microsoft», οδήγησε ήδη τον φυλλομετρητή της (browser), Edge, σε μια αξιόλογη απόσπαση μεριδίου από άλλους φυλλομετρητές, με κυριότερο αντίπαλο τον κυρίαρχο σήμερα Chrome. Ο Edge φέρεται να κέρδισε πάνω από 50 εκατομμύρια νέους χρήστες μόνο μέσα στον Μάη, με το μερίδιό του να ανεβαίνει στο 5,3%, από 4,23% που είχε στο τέλος του 2022. Την ίδια περίοδο το μερίδιο του Chrome έπεσε κατά 3%, συνεχίζοντας όμως να χρησιμοποιείται από σχεδόν τα δύο τρίτα των χρηστών του διαδικτύου.

Αλλά η «Google» και η μητρική της, «Alphabet», δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη, καθώς ελπίζουν ότι όχι μόνο θα εξισορροπήσουν την κατάσταση αλλά θα βρεθούν και μπροστά με το Gemini AI της θυγατρικής τους, «DeepMind», που πριν λίγους μήνες ενσωματώθηκε στην «Google», με ενοποίηση των τμημάτων ΤΝ μητρικής και θυγατρικής. Η «DeepMind» είναι η εταιρεία που ανέπτυξε το AlphaFold, το λογισμικό ΤΝ για τον υπολογισμό του τρόπου που αναδιπλώνεται στον χώρο οποιοδήποτε μόριο πρωτεΐνης, αλλά και το λογισμικό AlphaGo, που το 2016 νίκησε τον πρωταθλητή στο πολύ σύνθετο κινεζικό παιχνίδι Go. Το AlphaGo, χωρίς καμία προηγούμενη εκπαίδευση με βάση την ανθρώπινη γνώση, έχοντας τροφοδοτηθεί μόνο με τους κανόνες του παιχνιδιού, παίζοντας με τον εαυτό του βελτίωνε τις κινήσεις του, εφαρμόζοντας την τεχνική μηχανικής μάθησης μέσω ενίσχυσης και εγγράφοντας κάθε νέο στοιχείο γνώσης σε ψηφιακά νευρωνικά δίκτυα. Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της «DeepMind», Ντέμις Χασάμπις, το Gemini AI θα ξεπεράσει το GPT, ακριβώς επειδή θα συνδυάσει την τεχνολογία των ΜΓΛ με τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται στο AlphaGo. Αυτοί οι ισχυρισμοί μένει να αποδειχθούν όταν παρουσιαστεί στο κοινό το Gemini AI, προς το τέλος του έτους.

Οι δοκιμές ΜΓΛ και η ανάπτυξη διαλογικών ρομπότ προχωρούν και στην Κίνα, με αρκετές εταιρείες να συμμετέχουν στην προσπάθεια. Μια απ' αυτές είναι η μεγάλη κινεζική εταιρεία αναζήτησης στο διαδίκτυο, «Baidu», που κατασκευάζει το chatbot Ernie. Το Ernie είναι προς το παρόν ανοιχτού κώδικα, όπως ήταν και το ChatGPT (εξ ου και το «open» στην ονομασία της «OpenAI»), για το οποίο όμως έκλεισε η στρόφιγγα πληροφόρησης προς το παγκόσμιο τεχνικό κοινό με την έκδοση 4 του GPT. Αλλο κινεζικό μονοπώλιο που αναπτύσσει διαλογική ΤΝ είναι το «Alibaba Group», που κατασκευάζει το Tongyi Qianwen, προσανατολισμένο καταρχάς για χρήση σε εταιρικά πλαίσια. Τρίτος μεγάλος όμιλος που δραστηριοποιείται στον τομέα της ΤΝ και ιδιαίτερα της παραγωγικής (generative) ΤΝ είναι η «Tencent», που ανακοίνωσε τον HunyanAide. Ο «βοηθός» αυτός θα είναι μέρος ευρύτερης πλατφόρμας με υπηρεσίες συνομιλίας (chat), παιχνίδια, διαφημίσεις και σύντομης διάρκειας βίντεο. Τέλος, η «Huawei» δουλεύει το Pangu και παρόμοια προϊόντα αναπτύσσουν η «SenseTime» και η «Megvii».

Ο ανταγωνισμός των μονοπωλίων στον τομέα της ΤΝ δεν γίνεται μόνο απευθείας. Εξελίσσεται και μέσω των κρατών, που εκφράζουν τα συμφέροντά τους σε εθνικό επίπεδο, και των ενώσεων κρατών στο ακόμα μεγαλύτερο πλαίσιο. Η ΤΝ χρειάζεται ισχυρούς υπολογιστές και άλλα συστήματα πληροφορικής, που απαιτούν ολοκληρωμένα κυκλώματα, τα οποία χρησιμοποιούν ημιαγωγούς, οι οποίοι παράγονται από την επεξεργασία πρώτων υλών που δεν είναι ισοκατανεμημένες στην υδρόγειο και η ανισοκατανομή ενισχύεται από την προσπάθεια ορισμένων να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τέτοιες πρώτες ύλες σε άλλες περιοχές του κόσμου. Γι' αυτό μαίνεται ο σχετικός ανταγωνισμός κυρίως μεταξύ Δύσης και Κίνας, με περιορισμούς και από τις δύο μεριές στα πρωτογενή, στα επεξεργασμένα υλικά και στα τελικά προϊόντα τα οποία επιτρέπεται να εξάγονται στον αντίπαλο. Παράλληλα γίνεται προσπάθεια νομικής οριοθέτησης του ανταγωνισμού μεταξύ των μονοπωλίων, με προεξάρχουσα - ως συνήθως σε τέτοια θέματα - την ΕΕ, που ετοιμάζει κανονισμό για την ανάπτυξη και αξιοποίηση της ΤΝ. Ακόμα και η νέα ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι προτίθεται πολύ σύντομα να φέρει νομοσχέδιο στη Βουλή για τη ρύθμιση των ζητημάτων αυτών.

Κατά τ' άλλα, τα ΜΜΕ βρίθουν από αναφορές επιστημόνων και ομάδων επιστημόνων, καπιταλιστών και κρατικών παραγόντων, που επισείουν τους κινδύνους τους οποίους μπορεί να έχει για την ανθρωπότητα η ανάπτυξη της ΤΝ. Την ίδια ώρα, τόσο το ΝΑΤΟ όσο και η Ρωσία βάζουν ως κεντρικό στόχο της στρατιωτικής τους ισχυροποίησης και δραστηριότητας τη χρήση της ΤΝ για στρατιωτικούς σκοπούς, και το κάνουν πια ανοιχτά, με δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων και του ίδιου του Πούτιν στην περίπτωση της Ρωσίας. Εκδηλώνεται από ορισμένους και ανησυχία μήπως κάποια στιγμή στο μέλλον η ΤΝ χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά για την καταστροφή της ανθρωπότητας, την ίδια στιγμή που το ΝΑΤΟ επιχαίρει επειδή απέκτησε 1.500 χιλιόμετρα συνόρων με τη Ρωσία, αποκτώντας έτσι τη δυνατότητα να τοποθετήσει πυραύλους στα σύνορα αυτά σε χρονική απόσταση λίγων λεπτών από τη Μόσχα, την ίδια στιγμή που η Ρωσία χρησιμοποιεί με αξιοπρόσεκτη συχνότητα ρητορική πυρηνικής αποτροπής, ενώ ήδη έχει τοποθετήσει τακτικά πυρηνικά στη Λευκορωσία. Τις ατομικές βόμβες στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι δεν τις έριξε κάποια ΤΝ, τις έριξε η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Οσοι ανησυχούν για τέτοιους μελλοντικούς κινδύνους από την ΤΝ, καλό είναι σήμερα να πάρουν θέση απέναντι σε εκείνους από τους οποίους προέρχεται ο κίνδυνος και για την ειρήνη και για τη χρήση της ΤΝ ενάντια στον άνθρωπο, στο κυνήγι του μεγαλύτερου κέρδους και για την επικράτηση του ενός εκμεταλλευτή επί του άλλου.

Αυτήν τη φωτογραφία, την οποία τράβηξε το διαστημικό τηλεσκόπιο υπέρυθρων ακτίνων «Τζέιμς Γουέμπ» αλλά μοιάζει και με πίνακα ζωγραφικής, έδωσε η NASA στη δημοσιότητα για να γιορτάσει τον έναν χρόνο επιτυχούς λειτουργίας του αστρονομικού οργάνου. Το «Γουέμπ» έχει ήδη δώσει πολύτιμες πληροφορίες παρατηρώντας γαλαξίες στα βάθη του Διαστήματος, εξετάζοντας φασματοσκοπικά τις ατμόσφαιρες πολλών εξωπλανητών, αποκαλύπτοντας νέα χαρακτηριστικά σε ουράνια σώματα του ηλιακού μας συστήματος, γενικότερα τροφοδοτώντας με δεδομένα που οδήγησαν σε εκατοντάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις.

Η φωτογραφία είναι φυσικά επεξεργασμένη χρωματικά, καθώς οι υπέρυθρες ακτίνες που βλέπει το «Γουέμπ» δεν είναι ορατές από το ανθρώπινο μάτι, και γι' αυτό πρέπει ανάλογα με το μήκος κύματός τους να αντιστοιχηθούν με κάποια από τα χρώματα του ορατού τμήματος του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος. Πρόκειται για το νεφέλωμα σχηματισμού νέων άστρων στο Ρο του αστερισμού του Οφιούχου, που αποτελεί την εγγύτερη στη Γη περιοχή αστρογένεσης, σε απόσταση μόλις 390 ετών φωτός. Ακριβώς η εγγύτητά της επιτρέπει να μην υπάρχουν άστρα ανάμεσα σε αυτή και τη Γη, γι' αυτό και μπορεί να παρατηρηθεί ανεμπόδιστα.

Παρά τη θυελλώδη όψη της η εικονιζόμενη περιοχή είναι μικρή και σχετικά ήσυχη, συγκριτικά με άλλες τέτοιες. Ωστόσο, είναι εμφανή ρεύματα αερίων που ξεπηδούν από νεαρά άστρα και διατρέχουν τη φωτογραφία από τη μια άκρη έως την άλλη, επηρεάζοντας τα διαστρικά αέρια που βρίσκονται γύρω και φωτίζοντας το μοριακό υδρογόνο από το οποίο κυρίως αποτελούνται (απεικονίζεται με κόκκινο χρώμα). Τα μεγάλα ρεύματα μοριακού υδρογόνου σχηματίζονται όταν ένα άστρο σπάσει για πρώτη φορά το κάλυμμα σκόνης, απλώνοντάς τα σε αντίθετες κατευθύνσεις, όπως ένα νεογνό πρωτοαπλώνει τα χέρια του μόλις βγει στον κόσμο.

Ορισμένα από τα περίπου 50 νεαρά άστρα, όλα με μάζα παρόμοια με του Ηλιου ή μικρότερη, εμφανίζουν γύρω τους και τη χαρακτηριστική σκιά του πρωτοπλανητικού δίσκου, από τον οποίο στο μέλλον θα σχηματιστούν πλανήτες. Οι σκοτεινότερες περιοχές είναι οι πυκνότερες, με παχιά στρώματα σκόνης που κρύβουν τους πρωτοαστέρες οι οποίοι σχηματίζονται στο εσωτερικό τους. Σε αντίθεση, το άστρο S1, που είναι το μόνο σημαντικά μεγαλύτερο από τον Ηλιο, έχει ήδη σκαλίσει μια φωτεινή «σπηλιά» μέσα στη σκόνη, στο κάτω μισό της φωτογραφίας. Ο Ηλιος πριν περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια είχε περάσει μια φάση σαν αυτή, που τώρα μπορούν οι αστρονόμοι να παρατηρήσουν λεπτομερώς στα νεαρά άστρα του Ρο Οφιούχου.