Η τελευταία κινηματογραφική βδομάδα για το 29ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας «Νύχτες Πρεμιέρας», που ρίχνει την αυλαία του στις 9 Οκτώβρη, και παράλληλα τελευταία πριν τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές. Και αφού την περασμένη βδομάδα αναφερθήκαμε στον αγώνα της «Λαϊκής Συσπείρωσης» για τους κινηματογράφους στο κέντρο της Αθήνας, σε αυτή που διανύουμε θα κλείσουμε τη μικρή παρένθεση με το γεγονός ότι ο πολιτισμός δεν είναι κάτι μακρινό και απλησίαστο, μόνο για λίγους. Πολιτισμός είναι να έχουμε σύγχρονα σχολεία και παιδικές χαρές για τα παιδιά μας, πάρκα και πλατείες καθαρές και προσβάσιμες για όλους, αθλητικές υποδομές και χώρους πολιτισμού δημόσιους και δωρεάν σε όλες τις γειτονιές των πόλεών μας. Και, για να το πούμε κινηματογραφικά, ο πολιτισμός δεν θα έπρεπε να είναι ταινία επιστημονικής φαντασίας - θα έπρεπε να είναι καθημερινό ντοκιμαντέρ για όλους τους θεατές...

Μικρή διανομή αυτήν τη βδομάδα, λόγω των «Νυχτών Πρεμιέρας», οπότε ετοιμαστείτε για την επόμενη, που περιλαμβάνει πλούσιο ρεπερτόριο. Ξεχωρίζουμε την επανέκδοση της ταινίας «Απαγορευμένα Παιχνίδια» του Ρενέ Κλεμάν, όπου η 6χρονη Πολέτ, που βρίσκεται ορφανή στη δίνη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μετά τον βομβαρδισμό του Παρισιού, συναντάει στον δρόμο της τον 10χρονο Μισέλ, βρίσκει καταφύγιο στη φιλία τους και γίνεται μέλος της οικογένειάς του. Μια ταινία που αναφέρεται στις τραγικές παράπλευρες απώλειες του πολέμου και είναι από τις λιγότερο γνωστές του σκηνοθέτη.

Οταν η Ροζ φτάνει στη Γαλλία, εγκαθίσταται στο διαμέρισμα φίλων στα προάστια του Παρισιού, μαζί με τους δύο γιους της, Ζαν και Ερνέστ. Η δημιουργία και η διάλυση μιας οικογένειας από το τέλος της δεκαετίας του '80 μέχρι τις μέρες μας. Μπροστά της βρίσκεται η ευκαιρία μιας νέας ζωής, ελεύθερης από τις συμβάσεις της προηγούμενης καθημερινότητάς της, αλλά και μια σειρά από προκλήσεις για μια νέα γυναίκα με δυο παιδιά σε μια ξένη χώρα.

Δυστυχώς τούτη η ταινία, ενώ έχει πολύ καλά στοιχεία, επίκαιρη θεματολογία και ιδιαίτερες ερμηνείες, δεν έχει στιβαρό σενάριο, ανοίγει πολλαπλά μέτωπα και ουσιαστικά δεν κλείνει κανένα, και ενώ θέλει να διαπραγματευτεί ένα θέμα οικουμενικό, καταλήγει να αφηγείται μια πολύ προσωπική ιστορία που σίγουρα δεν είναι χαρακτηριστική του συνόλου. Πρέπει δε να σκεφτείς πολύ για να καταλάβεις πού ακριβώς θέλει να επικεντρώσει η σκηνοθέτιδα. Καταλήγεις ότι τα παιδιά είναι πάντα τα θύματα των επιλογών των γονιών. Τετριμμένο, θα έλεγε κανείς.

Ο Φιλίπ Λεμέλ, ανώτερο στέλεχος σε αμερικανικό βιομηχανικό όμιλο, παρακολουθεί τη διάλυση της οικογένειάς του και ταυτόχρονα καλείται να διαχειριστεί τις παράλογες απαιτήσεις των αφεντικών του για 10% περικοπές προσωπικού στο εργοστάσιο που διευθύνει, τη στιγμή μάλιστα που η επιχείρηση είναι κερδοφόρα. Οταν η ασφυκτική αυτή καθημερινότητα αρχίζει να επιδρά με απρόσμενο τρόπο στην οικογένειά του, η κατάσταση ξεπερνά τα όρια της αντοχής του...

Ο Στεφάν Μπριζέ, γνωστός για τις ταινίες «Ο Νόμος της Αγοράς» και «Σε Πόλεμο», κλείνει εδώ την άτυπη τριλογία του για τον εργασιακό μεσαίωνα. Για άλλη μια φορά επιλέγει για τον πρωταγωνιστικό ρόλο τον εξαιρετικό Βενσάν Λιντόν, σίγουρο «χαρτί», που μοιράζεται μαζί μας μια στιβαρή ερμηνεία. Η ταινία αυτήν τη φορά είναι από την οπτική ενός μεγαλοστελέχους που έχει «ανθρώπινες αδυναμίες» και λυγίζει κάτω από τις πιέσεις, τόσο ώστε να «συμμεριστεί τις ανάγκες» της εργατικής τάξης.

Ας εξετάσουμε λοιπόν τις προθέσεις του σκηνοθέτη. Η ταινία μάς δείχνει το σκεπτικό της συμπίεσης και της εντατικοποίησης, με μόνο στόχο την απόσπαση επιπλέον υπεραξίας και περισσότερων κερδών για τους μεγαλομετόχους της πολυεθνικής, πάντα από την πλευρά των αφεντικών. Εκεί η ταινία τα πάει πάρα πολύ καλά, είναι ρεαλιστικότατη και αφοπλιστικά ειλικρινής. Η διάλυση της οικογένειας του πρωταγωνιστή κατέχει πολύ μεγάλο μέρος της ταινίας, χωρίς να προσφέρει κάτι στο σενάριο - αντιθέτως, κυρίως θέλει να μας δείξει ότι «άνθρωποι είναι κι αυτοί», «έχουν προβλήματα σαν τους υπόλοιπους κοινούς θνητούς», «δικαιολογείστε τους»...

Ο πρωταγωνιστής ωστόσο προτείνει στην εταιρεία ένα «εναλλακτικό σχέδιο διαχείρισης», ώστε να μη πραγματοποιηθούν οι απολύσεις. Μαντέψτε τη συνέχεια... Υπάρχει άραγε εναλλακτικό σχέδιο διαχείρισης των πολυεθνικών; Εξανθρωπίζεται ο καπιταλισμός; Αυτό το εναλλακτικό σχέδιο μας προτείνει ο σκηνοθέτης άραγε; Και οι απορίες συνεχίζονται. Δεν μπορούν τα μεγαλοστελέχη να «συνειδητοποιήσουν» τον τρόπο που δουλεύει ο κόσμος γύρω τους και να αλλάξουν πλευρά; Μα μήπως δεν τον ξέρουν ήδη; Μπορεί κανείς να περάσει στην άλλη όχθη με τις αυταπάτες της διαχείρισης; Αγαπημένε μας Στεφάν Μπριζέ, ιδίως μετά τις προηγούμενες δύο ταινίες σας, περιμέναμε μια πιο ρηξικέλευθη πρόταση.

Ιστορία «Δαβίδ εναντίον Γολιάθ», βασισμένη στα θεότρελα, αληθινά γεγονότα μιας ομάδας καθημερινών ανθρώπων που αναστάτωσαν τη Wall Street και πλούτισαν μετατρέποντας την Gamestop (ένα κατάστημα βιντεοπαιχνιδιών) στην πιο «καυτή» εταιρεία της Αμερικής. Στο επίκεντρο βρίσκεται ο Κιθ Γκιλ, ο οποίος αρχίζει να δημοσιεύει στο διαδίκτυο τις επενδύσεις του. Η δημοφιλία των επενδυτικών του συμβουλών εκτοξεύεται...

Η ιστορία του Κιθ Γκιλ, με το ψευδώνυμο «Βρυχώμενο Γατάκι», συνέβη μέσα στην καραντίνα του 2021 και έχει ενδιαφέρον, όπως όλες οι ταινίες που αναφέρονται στη Wall Street. Για του λόγου το αληθές, αυτή η ιστορία έφτασε μέχρι την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Η ταινία έχει ενδιαφέρον, όχι τόσο γιατί μας δείχνει την απληστία των hedge funds και ότι ενδεχομένως το σύστημα «νικιέται από τα μέσα», δεν έχουμε αυταπάτες, όσο για το ότι ο απλός κόσμος πιστεύει ότι με τέτοιους τρόπους γίνονται «ρωγμές» που τσιγκλάνε το θηρίο.

Είναι βασισμένη στο βιβλίο του Μπεν Μέζρικ, «The Antisocial Network», και έχει διπλή «χρησιμότητα»: Για το πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επηρεάζουν τον κόσμο και τον κάνουν να ποντάρει τις οικονομίες του σε έναν τομέα που δεν γνωρίζει, αλλά και για το πώς το σύστημα έχει τις δικλίδες ασφάλειας του και μπορεί να καταστείλει τέτοιες κινήσεις. Είναι σαν να παίζει κανείς με σημαδεμένη τράπουλα με τους ιδιοκτήτες του πλούτου, αλλά πρόσκαιρα να φαίνεται ότι νικάει. Ποιος θα χάσει άραγε, εκείνος που ποντάρει τον μισθό του ή εκείνος που τζογάρει τα εκατομμύρια που μας έχει κλέψει; Ρητορικό το ερώτημα.

Γυρισμένη με ντοκιμαντερίστικη υφή και χιουμοριστική διάθεση, γιατί μόνο έτσι αντιμετωπίζονται αυτά τα «ατοπήματα», παραπέμπει στις γνωστές ταινίες των τελευταίων ετών «The Big Short», «Ο Λύκος της Wall Street», «Margin Call» κ.λπ., με τη διαφορά ότι γυρίστηκε σχεδόν αμέσως μετά την αληθινή ιστορία. Παράλληλα με τον κεντρικό πρωταγωνιστή παρακολουθούμε και δευτερεύοντες χαρακτήρες, που εκείνη τη στιγμή ρισκάρουν τις οικονομίες τους θεωρώντας ότι «κάνουν επανάσταση» και «γράφουν Ιστορία»... Γνωρίζοντας τι πρόκειται να δείτε όπως πηγαίνετε στην αίθουσα, ξεσκονίζοντας λίγο την ορολογία των συναφών ταινιών και έχοντας σκωπτική διάθεση, είναι σίγουρο ότι θα διασκεδάσετε στη διάρκειά της.