Eurokinissi

Σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο Κυρ. Μητσοτάκης θα υποδεχτεί στο Μέγαρο Μαξίμου τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Θα έχει προηγηθεί συνάντηση του Τούρκου Προέδρου με την Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Μετά τη συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, θα γίνουν δηλώσεις προς τον Τύπο. Στη συνέχεια θα συνεδριάσει στο Μέγαρο Μαξίμου η Ολομέλεια του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας υπό τους Μητσοτάκη και Ερντογάν με τους συμμετέχοντες υπουργούς, υπό τη μορφή γεύματος εργασίας. Θα έχουν προηγηθεί διμερείς συναντήσεις των συμμετεχόντων υπουργών.

Σύμφωνα με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Π. Μαρινάκη δεν είχαν ενημέρωση, τουλάχιστον μέχρι χτες, για επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στη Θράκη. Σε κάθε περίπτωση, χαρακτήρισε το ΑΣΣ «άλλο ένα σημαντικό βήμα στην προσπάθεια των δύο πλευρών να εμπεδωθεί το κλίμα διαλόγου».

Δεν περνά απαρατήρητο ότι στην ενημέρωση χτες των δημοσιογράφων, κι ενώ ο Ερντογάν έρχεται στις διαπραγματεύσεις με όλο το απαράδεκτο πλαίσιο διεκδικήσεων (αποστρατικοποίηση των νησιών, αμφισβήτηση κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων, επαναφορά της θεωρίας της «Γαλάζιας Πατρίδας» και του «καζάν - καζάν» για «μοιρασιά» σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο), ο Μαρινάκης επίσης άνοιγε εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης την ατζέντα. Είπε συγκεκριμένα ότι «είναι μία η διαφορά την οποία έχουμε να επιλύσουμε: Ο καθορισμός ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, αλλά και πολλά τα υπόλοιπα σημαντικά ζητήματα, τα οποία συζητούνται κατά τη φάση αυτή, του διαλόγου». Εβαλε, μάλιστα, «στόχο να προασπίσουμε, να προστατεύσουμε τον διάλογο».

Στην επανεξέταση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μέσω μιας προσέγγισης «αμοιβαίου οφέλους» επανήλθε ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρ. Τ. Ερντογάν, που σε νέες του δηλώσεις μπροστά στη μεθαυριανή συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Τουρκίας, είπε ότι «η ελπίδα μας είναι να ξεκινήσει μια νέα εποχή. Οπως λέω πάντα: "Προσπαθούμε να αυξήσουμε τους φίλους και να μειώσουμε τους εχθρούς". Δεν είναι σωστό για δύο χώρες, που είναι τόσο κοντά σε απόσταση και τόσο αλληλένδετες στο παρελθόν τους, να εξακολουθούν να βαδίζουν με φωνές που τροφοδοτούν την εχθρότητα».

Επιστρέφοντας από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Τούρκος ηγέτης επανέλαβε ότι «στην Αθήνα θα πάμε με προσέγγιση "kazan kazan" (σ.σ. win-win, αμοιβαίου οφέλους). Εκεί θα συζητήσουμε τόσο τις διμερείς μας σχέσεις όσο και τις σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ενωσης, προκειμένου να πάρουμε αποφάσεις αντάξιες του πνεύματος της νέας εποχής».

Την ίδια στιγμή, ο Ερντογάν έκρινε σκόπιμο να αναφέρει ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να μας στρέψουν ο ένας εναντίον του άλλου», σχολιάζοντας ότι «ενώ (στην Τουρκία) δεν μας έδωσαν "F-16", παρόλο που τα πληρώσαμε, εξακολουθούν να στέλνουν "F-16" και πυρομαχικά στην Ελλάδα» και επανερχόμενος στη μεθαυριανή ελληνοτουρκική συνάντηση είπε πως «επισκεπτόμαστε τον γείτονά μας και καθόμαστε και συζητάμε. Αν δεν εμπλακούμε σε συμπεριφορές που θα έβλαπταν ο ένας τα συμφέροντα του άλλου, δεν θα υπάρχει πρόβλημα. Συνεχίζουμε τον δρόμο μας ως έχει. Φυσικά, έχουμε διαφορές απόψεων και υπάρχουν βαθιά ζητήματα που δεν μπορούν να επιλυθούν με τη μία. Ωστόσο, υπάρχουν και ζητήματα που μπορούμε να λύσουμε άμεσα και που θα διευρύνουν τη βάση για συνεργασία» δήλωσε. Και υπογράμμισε: «Εάν μπορέσουμε να ξεκινήσουμε μια νέα εποχή, να τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας και να αναπτύξουμε αυτές τις σχέσεις σε μια πλατφόρμα απαλλαγμένη από εξωτερικές επιρροές, είμαι σίγουρος ότι θα ωφεληθούμε. Η αντίληψή μας για την εξωτερική πολιτική δεν είναι "πάντα κερδίζω (εγώ) και η άλλη πλευρά χάνει"», είπε.

Στο μεταξύ, σε δικές του δηλώσεις ο Τούρκος υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών, Μεχμέτ Σιμσέκ, εστίασε και στη σύσφιξη των σχέσεων με την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία λίγα 24ωρα πριν τη συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη, τόνιζε ότι «η Τουρκία είναι ένας πολύ σημαντικός εταίρος - κλειδί για την ΕΕ». Χαιρετίζοντας την έκθεση της ΕΕ, ο Σιμσέκ χαρακτήρισε «εμπνευσμένα» τα μέτρα που προτείνει η Κομισιόν και τα οποία αφορούν μεταξύ άλλων την επανέναρξη διμερών διαλόγων υψηλού επιπέδου, τη συνεργασία ειδικά σε Οικονομία, Ενέργεια, Μεταφορές, την αναζωογόνηση των συζητήσεων για τον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας κ.ά.

Στο μεταξύ, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Χ. Φιντάν θα βρεθεί την Παρασκευή στην Ουάσιγκτον, όπου θα συναντηθεί με τον Αμερικανό ομόλογό του Αντ. Μπλίνκεν, ως μέλος της Ομάδας Επαφής για τη Γάζα του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας και του Αραβικού Συνδέσμου.

Αλλωστε, σε αυτή την κατεύθυνση έχουν ενεργοποιηθεί μια σειρά παράγοντες του αστικού πολιτικού κόσμου. Π.χ. ο Γ. Παπανδρέου αρθρογραφώντας στην «Καθημερινή» τόνιζε ότι «η σχέση Ελλάδας - Τουρκίας μπορεί και πρέπει να αναδειχθεί στοιχείο σταθερότητας για την ευρύτερη περιοχή», προσθέτοντας ότι «παρά τις γνωστές διαφορές μας, αυτό είχε επιτευχθεί στο παρελθόν», επικαλούμενος τις προηγούμενες απαράδεκτες αμερικανοΝΑΤΟικής κοπής «διευθετήσεις» σε βάρος των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Είπε π.χ. ότι «αυτή η νέα σχέση είχε πυρήνα τις ιστορικές αποφάσεις Κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι το 1999», όταν στο όνομα του να γίνει η Κυπριακή Δημοκρατία μέλος της ΕΕ, αναγνώρισαν ελληνοτουρκικές «συνοριακές διαφορές» στο Αιγαίο, ενώ σε συνδυασμό με τη Συμφωνία της Μαδρίτης το 1997, υπό την εποπτεία ΝΑΤΟ και ΕΕ, «φούσκωσαν τα πανιά» των τουρκικών αμφισβητήσεων και την επέκταση των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.

Πρόσθεσε ότι εκείνα τα χρόνια «υπεγράφησαν δεκάδες διμερείς συμφωνίες που αφορούσαν σειρά ζητημάτων, από το Μεταναστευτικό, την ενεργειακή διασύνδεση» κ.λπ., ότι «οι διμερείς εμπορικές σχέσεις εκτινάχθηκαν από τα 700 εκατομμύρια δολάρια το 1999, στα 4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018».

«Ξεκίνησαν παράλληλα», πρόσθεσε, «και οι διερευνητικές συζητήσεις μεταξύ των δύο χωρών στην προσπάθεια να βρεθεί κοινή πορεία επίλυσης των θεμάτων που μας χώριζαν σε διμερές επίπεδο», επιβεβαιώνοντας ότι έφτασαν «κοντά και στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και του Κυπριακού», χωρίς βέβαια να έχουν αποκαλύψει ποτέ το ακριβές περιεχόμενο των συνομιλιών, αν και υπάρχουν μαρτυρίες ότι εξετάστηκαν ζητήματα κυριαρχίας, καθορισμού του εύρους των χωρικών υδάτων κ.λπ.

Ισχυρίστηκε πως όλα αυτά λειτουργούν ως «μια σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον», βάζοντας ως ευκταίο «τον προσδιορισμό κοινών συμφερόντων, εθνικών και γεωπολιτικών», φροντίζοντας μάλιστα να λειάνει δύσκολα θέματα στους ανταγωνισμούς των επιχειρηματικών ομίλων των δυο χωρών, ισχυριζόμενος π.χ. ότι «το ζήτημα εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων σε λίγα χρόνια θα είναι μικρής ή άνευ σημασίας ζήτημα, λόγω υποχρεωτικής μετάβασης σε άλλες πηγές Ενέργειας».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, μιλώντας στο «Mega» η Ντόρα Μπακογιάννη φρόντισε να υποβαθμίσει αντιρρήσεις που εξέφρασε - στον καταμερισμό ρόλων στο εσωτερικό του αστικού πολιτικού κόσμου - ο Αντ. Σαμαράς για τη σκοπιμότητα και το περιεχόμενο του διαλόγου στην παρούσα φάση. Η Μπακογιάννη σχολίασε σχετικά πως «κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης Σαμαρά, οι επισκέψεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία συνεχίστηκαν, οι επαφές του κ. Σαμαρά με τον κ. Ερντογάν στο περιθώριο του ΝΑΤΟ υπήρξαν, άρα όλες οι κυβερνήσεις ακολουθούν ακριβώς την ίδια πολιτική».

Διεργασίες πυκνώνουν γύρω και από το Κυπριακό. Ενδεικτική είναι καταρχάς η άτυπη σύντομη συνομιλία που είχαν οι Πρόεδροι της Τουρκίας, Ρ. Τ. Ερντογάν, και της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, στο Ντουμπάι, στο περιθώριο της Συνόδου του ΟΗΕ για το κλίμα. Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Κύπριος ηγέτης είπε ότι «ήταν μια συζήτηση γενικότερα για το Κυπριακό, για την ανάγκη να δημιουργηθούν εξελίξεις, να λυθεί το Κυπριακό, κάτι που όπως του ανέφερα θα βοηθήσει να ενισχυθούν και οι ευρωτουρκικές σχέσεις, και γενικότερα να δημιουργηθούν στην περιοχή μας τέτοιες συνθήκες που θα είναι προς όφελος όλων των κρατών».

Αλλες αναρτήσεις έκαναν λόγο για εξελίξεις στο Κυπριακό που θα ακολουθήσουν την ελληνοτουρκική συνάντηση της Πέμπτης.

Σημειωτέον, χτες αναμένονταν και ανακοινώσεις για τον διορισμό απεσταλμένου του ΟΗΕ για το Κυπριακό, ζήτημα για το οποίο συζήτησαν σε συνάντησή τους στο Ντουμπάι ο Κύπριος Πρόεδρος και ο γγ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Οπως υποστήριξε ο Ν. Χριστοδουλίδης, ζητούμενο είναι «ο διορισμός απεσταλμένου το συντομότερο δυνατόν, που θα αναλάβει να διερευνήσει τις προοπτικές επανέναρξης διαπραγματεύσεων από εκεί που έχουν διακοπεί».

Ας καταγραφεί ακόμα ότι ο Κόλιν Στιούαρτ, ειδικός αντιπρόσωπος του γγ του ΟΗΕ στην Κύπρο, απέστειλε προσκλήσεις στους ηγέτες και των δύο «πλευρών στην Κύπρο» (δηλαδή τον επικεφαλής της κυπριακής κυβέρνησης και τον ηγέτη του ψευδοκράτους) να παραστούν στην ετήσια δεξίωση που οργανώνει (φέτος στις 11 Δεκέμβρη) για την ολοκλήρωση του έτους.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, ο Κύπριος Πρόεδρος επισκέφτηκε την Κυριακή το αμερικανικό πλοίο «Mount Whitney», του 6ου Στόλου του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ, στο λιμάνι της Λάρνακας, μαζί με την Αμερικανίδα πρέσβειρα στο νησί Τζούλι Φίσερ. Ο Ν. Χριστοδουλίδης εκτίμησε πως «η παρουσία μου εδώ και η παρουσία των Αμερικανών καταδεικνύει το γεγονός ότι οι σχέσεις μας βρίσκονται ψηλά όσο ποτέ προηγουμένως, και υπάρχει πολιτική βούληση και από τις δύο κυβερνήσεις για να ενισχυθούν ακόμη περισσότερο στον τομέα της άμυνας, της ασφάλειας, στις πολιτικές και στις οικονομικές σχέσεις, και έχουμε έναν οδικό χάρτη (...) προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των διμερών μας σχέσεων». Η δε Φίσερ μίλησε για την «απίστευτη συνεργασία» που αναπτύσσεται μεταξύ «των ομάδων των χωρών μας, που εργάζονται σκληρά για να φέρουν ασφάλεια και σταθερότητα ειδικότερα στους πολίτες αυτής της περιοχής».

Σημειωτέον, το Σαββατοκύριακο το «Associated Press» μετέδωσε ότι η κυπριακή κυβέρνηση οδεύει τελικά προς μια «αμοιβαία επωφελή συνεργασία» με τον αμερικανικό κολοσσό «Chevron» για την αξιοποίηση του κυπριακού κοιτάσματος «Αφροδίτη». Θυμίζουμε ότι τον Αύγουστο είχαν γίνει γνωστές επιφυλάξεις της επιχείρησης για τον αρχικό σχεδιασμό (του 2019) και ζήτησε από τη Λευκωσία αναπροσαρμογή της συνεργασίας τους, με τρόπο που - σύμφωνα με την κυπριακή πλευρά - θα μείωνε τα έσοδα για τα κυπριακά ταμεία. Ο Ν. Χριστοδουλίδης έκανε αόριστη αναφορά σε «θετική απάντηση» που υπάρχει από τη «Chevron», μιλώντας για «λεπτομέρειες, τελικές, που θα δούμε», υποστηρίζοντας κατά τ' άλλα ότι «ναι, είμαστε στον σωστό δρόμο» και επιμένοντας ότι «η παρουσία της στην ΑΟΖ (σ.σ. της "Chevron") είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης, είναι ευρύτερα και οι σχέσεις που προανέφερα με τις ΗΠΑ».

Ολα αυτά ενώ σήμερα ο Κύπριος Πρόεδρος μεταβαίνει στην Αίγυπτο και μετά στην Ιορδανία, προκειμένου να συζητήσει για την ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας και στην Ενέργεια, αλλά και για την «υλοποίηση της πρωτοβουλίας της Κυπριακής Δημοκρατίας για τη δημιουργία θαλάσσιου διαδρόμου σχετικά με την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας προς τους αμάχους στη Γάζα». Επί τάπητος θα βρεθούν και οι εξελίξεις στο Κυπριακό.