Τώρα δήθεν αιφνιδιάζονται, απορούν, αντιδρούν, θυμώνουν, εξεγείρονται! Ποιοι άραγε; Μα όλοι αυτοί που κυβέρνησαν τα τελευταία τουλάχιστον χρόνια και με τις επιλογές τους συνέβαλαν αποφασιστικά στη δημιουργία μίας δυσοίωνης προοπτικής για το μέλλον της δημόσιας Υγείας!

Οι προωθούμενες αλλαγές στον άξονα πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας αντιμετώπισης των εξαρτήσεων αντανακλούν σαφώς την οικονομική λογική και την κοινωνική αντίληψη που εκπροσωπείται από την τωρινή κυβέρνηση. Αθωώνονται, όμως, όλες οι κυβερνήσεις που εφάρμοσαν ανάλογες πολιτικές, υπακούοντας στις επιταγές της ΕΕ σχετικά με το αγαθό της Υγείας; Οχι βέβαια! Σήμερα στρέφονται απλά κατά των συγκεκριμένων αλλαγών με στόχο την είσπραξη κομματικού οφέλους, αποφεύγοντας να ομολογήσουν και να αναλάβουν τις δικές τους ευθύνες.

Η υιοθέτηση όμως ενός συγκεκριμένου «τεχνοκρατικού λεξιλογίου», που αναφέρεται στη «διόρθωση» ενός σπάταλου Εθνικού Συστήματος Υγείας ή στον περιορισμό των «κοστοβόρων» υπηρεσιών του, έχει παρελθόν τουλάχιστον 20ετίας και αποτελεί την αφετηρία διαμόρφωσης ενός σεναρίου αλλοίωσης της παρεχόμενης Υγείας. Ενός σεναρίου το οποίο προετοίμαζε τον σταδιακό παραγκωνισμό (άμεσα ή έμμεσα) των λειτουργών της δημόσιας Υγείας, των ενώσεων πασχόντων, των συλλόγων συγγενών.

Ταυτόχρονα προέβλεπε την αναγνώριση πρωταγωνιστικού ρόλου στους περίφημους «managers - διαχειριστές οικονομολόγους» της Υγείας, οι οποίοι εφάρμοσαν μια σειρά αξιολογητικών πρακτικών βασιζόμενων στη σχέση κόστους - οφέλους ή στους δείκτες εκτίμησης της «αποδοτικότητας και αποτελεσματικότητας». Υπηρετώντας συγκεκριμένες εντολές και σκεπτόμενοι μηχανιστικά μετέτρεψαν την παροχή μιας ύψιστης κοινωνικής προσφοράς σε εμπορευματική πράξη.

Οποιαδήποτε καθυστέρηση μετακύλισης αυτών των θέσεων στον ευπαθή χώρο των εξαρτήσεων οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο ότι δεν εξασφαλιζόταν ένα αξιόλογο επιχειρηματικό κέρδος για κάποιους πιθανούς επενδυτές. Ηρθε μάλλον η ώρα «που θα πρέπει να απελευθερωθεί και αυτός ο κλάδος από τα δεσμά του κράτους».

Κάθε σενάριο όμως για να ολοκληρωθεί σε θεατρική πράξη χρειάζεται ένα ανάλογο σκηνικό και τους κατάλληλους ηθοποιούς. Καταρχάς χρειαζόταν μία επιστημονική υποστήριξη του σεναρίου. Την υποχρέωση αυτή ανέλαβαν διάφοροι «θυμόσοφοι» των εξαρτήσεων.

Ας θυμηθούμε κάποια ιδεολογήματά τους: «Η εξάρτηση δεν συνιστά πολυαιτιολογικό επαχθές κοινωνικό φαινόμενο, αλλά χρόνια υποτροπιάζουσα εγκεφαλική βλάβη» κι επομένως χρήζει της ίδιας αντιμετώπισης όπως κάθε βιολογικό - ιατρικό πρόβλημα (χώρους νοσηλείας, γιατρούς, φάρμακο). «Προτιμότερη είναι μία λειτουργική παρά μία προβληματική χρήση». «Πρέπει να προτάσσεται η μείωση της βλάβης (αλήθεια, ποιας βλάβης και ποιων προσώπων;)».

Στη συνέχεια εφαρμόστηκαν μια σειρά από αβάσιμες, αμφιλεγόμενες και επικίνδυνες τακτικές, όπως, για παράδειγμα, η διαφήμιση των υποκατάστατων, της βουπρενοφρίνης κ.λπ. (χωρίς ποτέ να ομολογηθεί πως έχουν αποτέλεσμα μόνο σε εξαρτημένα από οπιούχα άτομα). Η διάκριση «σκληρών - μαλακών» εθιστικών ουσιών. Η εγκατάλειψη της προσέγγισης της «μη εισαγωγής στη χρήση» (θεμελιώδους στόχου της πρωτογενούς πρόληψης) και η αντικατάστασή της από τις επικίνδυνες θεωρίες για «καθυστέρηση έναρξης ή μη εμβάθυνση της χρήσης». Η μετατροπή των Κέντρων Πρόληψης και «σε παροχής Ψυχοκοινωνικής Υγείας» και η μη σύνταξη ενιαίου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας τους (αλήθεια, πόσα χρόνια το περιμένουν οι απασχολούμενοι σε αυτά;). Η άνιση χρηματοδότηση των «Ελευθέρων Ουσιών Προγραμμάτων» (ιδιαίτερα των δημόσιων) σε σχέση με αυτά της υποκατάστασης.

Στην ολοκλήρωση του σκηνικού συνέβαλε βέβαια και η αντίληψη που συστηματικά καλλιεργούν στην πλειοψηφία των πολιτών, η οποία αντιμετωπίζει τους εξαρτημένους ως αδικαιολόγητο κοινωνικό κόστος, ως «άχθος αρούρης» (βάρος της γης). Με αυτόν τον τρόπο η σκηνοθεσία του έργου «Μία Προμελετημένη Κατάληξη» ολοκληρώθηκε.

Τελευταίο μέλημα για την παρουσίαση του έργου ήταν η συγκρότηση του θιάσου. Διάφορα κυβερνητικά σχήματα προσπάθησαν να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις της παράστασης. Η παρούσα υπουργική σύνθεση θεωρεί πως θα παρουσιάσει την καλύτερή του διασκευή. Ολοι όμως οι «θίασοι» που επιχείρησαν κάτι ανάλογο έχουν μια συμβολή στην τελική διαμόρφωση του έργου.

Κάθε θεατρικό έργο, όμως, συνιστά μία σύνθεση, όπου οι συντελεστές και το κοινό συμμετέχουν σε μια κοινωνική αναπαραγωγή του (ρεαλιστική ή παραβολική). Ποιο είναι λοιπόν το μήνυμα που εκπέμπεται; Αντί να γίνει αποδεκτό ότι τα δημόσια συστήματα Υγείας απαιτούν περισσότερες δαπάνες, ειδικά μετά από περίοδο διαδοχικών κρίσεων, προωθείται ο «εξορθολογισμός» (sic) τους. Και μάλιστα σε έναν τόσο ευαίσθητο χώρο.

Αντί το κράτος να είναι ο αποκλειστικός χρηματοδότης της Υγείας (όπως και της Παιδείας, του Αθλητισμού, του Πολιτισμού), προωθείται η πλήρης νομική, λειτουργική - και κυρίως ποιοτική - εξίσωση δημόσιων και ιδιωτικών προγραμμάτων. Αντί να εξασφαλίζεται η σταθερή και επαρκής στελέχωση των δομών Απεξάρτησης με το αναγκαίο (σε αριθμό/ειδικότητες) και μόνιμο προσωπικό, διαμορφώνεται μια κατάσταση «μετακινούμενων εργαζομένων» (αν δεν χάσουν και κάποιοι τη θέση τους)!

Αντί να αντιμετωπίζεται η Υγεία ως «αγαθό», εκλαμβάνεται ως «εμπόρευμα». Αντί να ενισχύεται ο «απεξαρτητικός πλουραλισμός», όλες οι ανάλογες υπηρεσίες τίθενται κάτω από τον ασφυκτικό έλεγχο ενός Οργανισμού που πιστεύει λατρευτικά στην υποκατάσταση (σκεφτείτε μία αντίφαση: Ο φορέας που ευαγγελίζεται τη «δωρεάν, υγιή και νόμιμη χρήση» με στόχο δήθεν την κοινωνική προστασία, θα είναι αυτός που θα αξιολογεί όλες τις ανάγκες και δραστηριότητες των Κέντρων Πρόληψης!).

Αντί να έχουν οι εξαρτημένοι και τα σημαντικά τους πρόσωπα μια επιστημονική βοήθεια, ώστε να επιλέξουν τον αποτελεσματικότερο τρόπο απελευθέρωσής τους από τους εκάστοτε εξαρτησιογόνους παράγοντες, θα μπορούν, «λέει», να επιλέγουν το πρόγραμμα της αρεσκείας τους. Δημοκρατικοφανές! Αλήθεια, πρόκειται για υποκρισία ή για πλήρη άγνοια της ιδιοσυγκρασίας του εξαρτημένου; Δηλαδή, δεν γίνεται κατανοητό πως έτσι έμμεσα αλλά σαφέστατα προμοτάρονται τα υποκατάστατα; (μπα, δεν είναι άγνοια, σίγουρα για υποκρισία πρόκειται).

Θα μπορούσαν να γραφτούν πάρα πολλά ακόμη, αλλά δεν θα προσθέσουν κάτι παραπάνω, αντίθετα θα κουράσουν. Σαφέστατα ένα ενιαίο συντονιστικό - χρηματοδοτικό όργανο θα ήταν αποτελεσματικό, αλλά όχι με τα παραπάνω απορριπτέα διακριτικά γνωρίσματα. Το συμπέρασμα επομένως είναι απλό: Πρόκειται για νομοσχέδιο - τερατούργημα και επιβάλλεται να αποσυρθεί άμεσα!

Η απόσυρσή του όμως καθιστά απαραίτητη μία ενιαία κινηματική αντίδραση. Μία αντίδραση «από τα κάτω». Από εργασιακούς φορείς, συνδικαλιστικά όργανα (πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια), από Συλλόγους Γονέων, από φοιτητικές και επιστημονικές οργανώσεις, από κάθε ευαισθητοποιημένο πολίτη. Κυρίως όμως από τους εργαζόμενους. Ιδιαίτερα από τους εργαζόμενους στην Υγεία. Και ακόμα πιο ειδικά από το προσωπικό των δομών Πρόληψης και Απεξάρτησης. Μαχητικά, δυναμικά, συντονισμένα και αποφασιστικά!!!