Copyright 2024 The Associated

Από τη χθεσινή συνάντηση του Β. Ζελένσκι με την πρωθυπουργό της Εσθονίας

Ακολουθώντας μια σειρά αντίστοιχων παρεμβάσεων υψηλόβαθμων Ρώσων αξιωματούχων, ο αναπληρωτής πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας Ντμ. Μεντβέντεφ τόνισε κι αυτός χθες ότι η επένδυση στην ανάπτυξη της ικανότητας της «αμυντικής» βιομηχανίας θα είναι στο επίκεντρο στο μέλλον.

Απείλησε δε ότι ενδεχόμενες προσπάθειες της Ουκρανίας να καταστρέψει τους εκτοξευτές πυραύλων της Ρωσίας με «δυτικούς» πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς «ίσως θα πυροδοτήσουν μια πυρηνική απάντηση».

Το Κίεβο συζητάει με κράτη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ για το ενδεχόμενο να σταλούν περισσότεροι «δυτικοί» πύραυλοι με ακόμα μεγαλύτερο βεληνεκές για χτυπήματα στα ρωσικά μετόπισθεν.

«Αν πιστέψουμε το Κίεβο, η καλύτερη μέθοδος καταπολέμησης της Ρωσίας είναι η καταστροφή εκτοξευτών σε όλη την επικράτεια της χώρας με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς που παρέχονται από τη Δύση», είπε ο Μεντβέντεφ και πρόσθεσε πως αυτό σημαίνει ότι οι ουκρανικές αρχές «διατρέχουν τον κίνδυνο να ενεργοποιήσουν την παράγραφο 19 των βασικών αρχών της κρατικής πολιτικής της Ρωσίας στον τομέα της πυρηνικής αποτροπής: Επιθετικότητα κατά της Ρωσίας με τη χρήση συμβατικών όπλων όταν απειλείται η ίδια η ύπαρξη του κράτους».

Η Μόσχα έχει πολλαπλασιάσει τα δύο τελευταία χρόνια την παραγωγή όπλων, πυρομαχικών, τεθωρακισμένων και αρμάτων μάχης, ενώ σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Αμυνας Σ. Σοϊγκού διατηρεί την πυρηνική της τριάδα σε υψηλό επίπεδο πολεμικής ετοιμότητας.

Μια εκεχειρία δεν θα οδηγούσε σε πολιτικό διάλογο και θα ωφελούσε μόνο τη Μόσχα, δήλωσε από την πλευρά του χθες ο Ουκρανός Πρόεδρος Β. Ζελένσκι, που συνέχισε την περιοδεία του στις χώρες της Βαλτικής, με επίσκεψη στην Εσθονία.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ρωσία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις για την αγορά πυραύλων από το Ιράν, ενώ πρόσθεσε ότι η Μόσχα έχει παραλάβει περισσότερα από 1 εκατ. πυρομαχικά από τη Βόρεια Κορέα. Υποστήριξε επίσης ότι η Ρωσία έχει έλλειμμα εξοπλισμών και ότι η κατάπαυση του πυρός θα τη βοηθούσε να καλύψει τη διαφορά.

Τα κράτη της Βαλτικής είναι μεταξύ των κρατών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ που πρωτοστατούν στη στρατιωτική ενίσχυση του Κιέβου. Χθες ο Πρόεδρος της Εσθονίας Αλ. Κάρις επανέλαβε τη «μακροπρόθεσμη δέσμευση» της χώρας του «να συνεισφέρει το 0,25% του αμυντικού μας προϋπολογισμού κατά την περίοδο 2024 - 2027 για την παροχή στρατιωτικής υποστήριξης στην Ουκρανία».

«Η διαρκής ειρήνη απαιτεί μακροπρόθεσμες επενδύσεις στις αμυντικές μας δυνατότητες», είπε, προσθέτοντας: «Είναι απαραίτητο να αυξηθεί η ικανότητα της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, να παράσχει στην Ουκρανία αυτό που χρειάζεται, όχι αύριο αλλά ήδη σήμερα». Κάλεσε τα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ «να μη θέτουμε περιορισμούς στα όπλα που παρέχουμε στην Ουκρανία. Απευθύνουμε έκκληση προς όλους τους συμμάχους: Πρέπει να συμβάλουμε πολύ περισσότερο στην άμυνα».

Στον πρώτο σταθμό της περιοδείας του, στη Λιθουανία, ο Ζελένσκι επέκρινε τους δισταγμούς της Δύσης σχετικά με την παροχή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία, κάτι που «απλώς ενισχύει την τόλμη και την ισχύ της Ρωσίας».

«Πρέπει να δώσουμε προσοχή στη ρητορική του Πούτιν. Δεν θα σταματήσει. Θέλει να μας καταλάβει ολοκληρωτικά», δήλωσε, υποστηρίζοντας ότι σε περίπτωση ήττας άλλοι γείτονες της Ρωσίας, ανάμεσά τους και οι χώρες της Βαλτικής, κινδυνεύουν να δεχτούν επίθεση.

Το Βίλνιους σχεδιάζει να παράσχει στρατιωτική υποστήριξη στην Ουκρανία ύψους τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ μεταξύ 2024 και 2026 και, όπως σημείωσε ο υπουργός Αμυνας Αρβ. Ανουσάουσκας, το συνολικό ποσό της στρατιωτικής βοήθειας που παρέχεται από το Βίλνιους στο Κίεβο υπερβαίνει τα 500 εκατ. ευρώ. Μαζί με την ανθρωπιστική και οικονομική βοήθεια, πάνω από 1 δισ. ευρώ έχουν δοθεί στην Ουκρανία ή το 1,42% του ΑΕΠ της Λιθουανίας.

Στο μεταξύ, ερωτήματα προκαλεί η τοποθέτηση απόστρατου ταγματάρχη και αναλυτή ο οποίος δήλωσε ότι μέρος της στρατιωτικής παραγωγής της Ουκρανίας θα μπορούσε να μεταφερθεί στη Λιθουανία. «Ο ρωσικός στρατός χτυπά γραμμές παραγωγής όπλων στην Ουκρανία. Η μεταφορά στρατιωτικής παραγωγής σε άλλες χώρες και στη Λιθουανία θα μπορούσε να είναι μια επιλογή».

Σε μερική συμφωνία στο σχέδιο του κανονισμού για τη «Διευκόλυνση για την Ουκρανία» (Ukraine Facility), για τη μακροοικονομική στήριξη της Ουκρανίας την περίοδο 2024 - 2027, κατέληξε το Συμβούλιο της ΕΕ, που συνεδρίασε την Τετάρτη σε επίπεδο πρέσβεων.

Η μερική συμφωνία δίνει τη δυνατότητα στο Συμβούλιο της ΕΕ να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το Ευρωκοινοβούλιο για τη «Διευκόλυνση της Ουκρανίας», χωρίς ωστόσο να εξετάζεται το ζήτημα της χρηματοδότησης, που η Κομισιόν προτείνει να οριστεί στα 50 δισ. ευρώ (17 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και 33 δισ. ευρώ σε δάνεια) την περίοδο 2024 - 2027, αλλά απορρίφθηκε από την Ουγγαρία στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκέμβρη. Το ζήτημα θα συζητηθεί σε έκτακτη Σύνοδο Κορυφής την 1η Φλεβάρη.

Τα ποσά αυτά θα εξαρτηθούν από το τελικό αποτέλεσμα των διαπραγματεύσεων για την ενδιάμεση αναθεώρηση του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου 2021 - 2027.

«Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να παρέχει ακλόνητη υποστήριξη στην Ουκρανία όσο χρειαστεί. (...) Η υποστήριξη θα βοηθήσει την Ουκρανία να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις και τις προσπάθειες εκσυγχρονισμού που απαιτούνται για να προχωρήσει στην πορεία της προς τη μελλοντική ένταξη στην ΕΕ», δήλωσε ο Βέλγος υπουργός Οικονομικών.

Η μερική συμφωνία διατηρεί τα κύρια δομικά στοιχεία της πρότασης της Κομισιόν, στην οποία αποτυπώνονται οι βλέψεις της ΕΕ για τις μπίζνες της ανοικοδόμησης της Ουκρανίας, όπως και η έμφαση στις αναδιαρθρώσεις με βάση τις ανάγκες των ευρωπαϊκών μονοπωλίων.

Συγκεκριμένα, η πρόταση δομείται σε τρεις πυλώνες:

- Πρώτον, η κυβέρνηση της Ουκρανίας θα προετοιμάσει ένα σχέδιο καθορίζοντας τις προθέσεις της για την ανάκαμψη, την ανασυγκρότηση και τον εκσυγχρονισμό της χώρας, και τις μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει να αναλάβει ως μέρος της διαδικασίας προσχώρησής της στην ΕΕ. Θα παρασχεθεί οικονομική στήριξη με τη μορφή επιχορηγήσεων και δανείων, με βάση την εφαρμογή του σχεδίου της Ουκρανίας, το οποίο θα υποστηρίζεται από ένα σύνολο όρων και ένα χρονοδιάγραμμα για τις εκταμιεύσεις.

- Δεύτερον, σύμφωνα με το επενδυτικό πλαίσιο της Ουκρανίας η ΕΕ θα παρέχει υποστήριξη με τη μορφή δημοσιονομικών εγγυήσεων και μείγματος επιχορηγήσεων - δανείων από δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς. Μια εγγύηση της Ουκρανίας θα καλύπτει τους κινδύνους δανείων, εγγυήσεων, μέσων κεφαλαιαγοράς και άλλων μορφών χρηματοδότησης που υποστηρίζουν τους στόχους της Διευκόλυνσης.

- Τρίτον, τεχνική βοήθεια και άλλα υποστηρικτικά μέτρα που βοηθούν την Ουκρανία να ευθυγραμμιστεί με τους νόμους της ΕΕ και να διεξάγει διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην πορεία της προς τη μελλοντική ένταξή της στην ΕΕ.

Στο μεταξύ, συνεχίζονται τα παζάρια για να άρει η Ουγγαρία το βέτο της στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής. Ο Ούγγρος ΥΠΕΞ Π. Σιγιάρτο ισχυρίστηκε ότι η κυβέρνησή του δεν παζαρεύει με την ΕΕ για το ξεπάγωμα των ευρωπαϊκών κονδυλίων για την Ουγγαρία, καθώς «τα δύο θέματα δεν σχετίζονται μεταξύ τους».

Ο ίδιος δήλωσε ότι είναι πιθανό να συναντήσει τον Ουκρανό ομόλογό του στις 29 Γενάρη.

Δημοσιεύματα έχουν αναφέρει ότι ένα εναλλακτικό σχέδιο θα συζητηθεί στη Σύνοδο Κορυφής την 1η Φλεβάρη, το οποίο προβλέπει την ετήσια χρηματοδότηση της Ουκρανίας με 12,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις και δάνεια.

Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Β. Ορμπαν χαιρέτισε τις «διαρροές» για «οικονομική στήριξη της Ουκρανίας εκτός του προϋπολογισμού της ΕΕ. Είναι καλή απόφαση: Το σχέδιο Β της Επιτροπής είναι το ουγγρικό σχέδιο Α!».

Ανησυχία αλλά και επικρίσεις προκάλεσαν στη Σουηδία οι προειδοποιήσεις της στρατιωτικής ηγεσίας προς τους πολίτες να είναι προετοιμασμένοι για το ενδεχόμενο πολέμου, και μάλιστα ενόψει της αναμενόμενης ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Η Στοκχόλμη φέρεται επίσης να συζητά το ενδεχόμενο αποστολής προηγμένων μαχητικών αεροσκαφών «Gripen» στην Ουκρανία.

Ο υπουργός Πολιτικής Αμυνας Κ. Ο. Μπόλιν ανέφερε σε διάσκεψη ότι «θα μπορούσε να υπάρξει πόλεμος στη Σουηδία», ενώ σύμφωνα με το BBC ακολούθησε δήλωση του γενικού διοικητή του στρατού Μ. Μπάιντεν, ο οποίος είπε ότι όλοι οι Σουηδοί πρέπει «να προετοιμαστούν πνευματικά» γι' αυτό το ενδεχόμενο.

Η αντιπολίτευση αντέδρασε για τον τόνο των προειδοποιήσεων, με την πρώην πρωθυπουργό Μ. Αντερσον, από το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα, να τονίζει ότι αν και η κατάσταση ασφαλείας κρίνεται σοβαρή, «δεν είναι σαν ο πόλεμος να είναι ακριβώς έξω από την πόρτα μας».

Ο υπουργός Αμυνας απάντησε ότι στόχος του δεν ήταν να χάσουν οι άνθρωποι τον ύπνο τους, αλλά να συνειδητοποιήσουν τι πραγματικά συμβαίνει. Ο δε γενικός διοικητής του στρατού είπε ότι οι παρατηρήσεις του δεν είναι καινούργιες.

Μνημόνιο για τη σύσταση ναυτικής ομάδας για την εξουδετέρωση των ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα (MCM Black Sea) υπέγραψαν χτες οι κυβερνήσεις της Τουρκίας, της Ρουμανίας και της Βουλγαρίας, προκειμένου να διευκολύνουν τη ναυσιπλοΐα και ιδιαίτερα τη διέλευση εμπορικών πλοίων για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών και άλλων προϊόντων.

Ρωσία και Ουκρανία έχουν τοποθετήσει κατά τη διάρκεια του πολέμου έναν πολύ μεγάλο αριθμό ναρκών στη Μαύρη Θάλασσα, ενώ εκτιμάται ότι πλέον πολλές από αυτές πλέουν ανεξέλεγκτες.

«Το περασμένο καλοκαίρι, οι τρεις χώρες αποφάσισαν να λάβουν προστατευτικά μέτρα και να δημιουργήσουν μια κοινή ομάδα και τώρα υπογράφηκε η συμφωνία. Θα συσταθεί επιτροπή που θα λαμβάνει αποφάσεις κατά πλειοψηφία σχετικά με τη συμμετοχή σε πολυμερείς εργασίες απομάκρυνσης ναρκών», ανακοίνωσε το τουρκικό υπουργείο Αμυνας, επισημαίνοντας ότι μόνο οι ναυτικές δυνάμεις των τριών υπογραφουσών χωρών, που είναι και κράτη της Μαύρης Θάλασσας - και μέλη του ΝΑΤΟ - θα συμμετέχουν στις επιχειρήσεις.

Πρόσφατα η Τουρκία αρνήθηκε να δώσει άδεια να εισέλθουν στη Μαύρη Θάλασσα βρετανικά, αμερικανικά και άλλα ΝΑΤΟικά ναρκαλιευτικά, επικαλούμενη τη Σύμβαση του Μοντρέ, εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία.

Ο Τούρκος υπουργός Αμυνας, Γ. Γκιουλέρ, δήλωσε χτες ότι η Αγκυρα «θα συνεχίσει να ενεργεί έτσι με βάση τη Σύμβαση του Μοντρέ σχετικά με τα τουρκικά Στενά (Βοσπόρου και Δαρδανελίων), η οποία έχει μεγάλη σημασία όσον αφορά την ισορροπία στη Μαύρη Θάλασσα και την περιφερειακή ασφάλεια».

Εσπευσε ωστόσο να προσθέσει ότι «εκτιμούμε τη συμβολή που θα μπορούσαν να έχουν στο έργο χώρες εκτός της περιοχής της Μαύρης Θάλασσας και οι σύμμαχοί μας. Οι προσπάθειές τους για τη διευκόλυνση αυτών των δραστηριοτήτων μπορεί να καθοριστούν αργότερα, υπό τις κατάλληλες συνθήκες».

Οι χώρες του ΝΑΤΟ πραγματοποίησαν ναυτικές ασκήσεις εξουδετέρωσης των ναρκών στα ρουμανικά ύδατα τον Σεπτέμβρη του 2023. Στην άσκηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Μαύρη Θάλασσα και στο Δέλτα του ποταμού Δούναβη, συμμετείχαν πάνω από 200 αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού από Βουλγαρία, Γαλλία, Ρουμανία, Τουρκία, Ουκρανία, Βρετανία και ΗΠΑ.