Κι όχι μονάχος! Με τα πλήθη συνταιριάσου!

Τ' άδικο μ' αίμα θρέφεται! Πνίξε το με αίμα.

Κι άμα θα σπάσουν οι αλυσίδες τ' αδερφού

η λευτεριά η δικιά σου θάναι λευτεριά σου,

κι ανάγκη πια δεν θα 'χεις κανενός Θεού!...

140 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από τη μέρα που γεννήθηκε στον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας ο Κώστας Βάρναλης. Ο κομμουνιστής ποιητής, πεζογράφος, κριτικός και δημοσιογράφος που στράτευσε το ταλέντο, την τέχνη και τη ζωή του στον αγώνα για τη μόρφωση του λαού και την απελευθέρωσή του από τα δεσμά της ταξικής σκλαβιάς, αφήνοντας πίσω του έργο τεράστιας αισθητικής και νοηματικής αξίας, άρρηκτα συνδεδεμένο με την αταλάντευτη στάση ζωής του.

Το φθινόπωρο του 1902 εισάγεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών και παίρνει το δίπλωμά του το 1908, οπότε διορίζεται καθηγητής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης. Το 1919 πήγε στο Παρίσι με υποτροφία και παρακολούθησε μαθήματα Φιλοσοφίας, Φιλολογίας και Κοινωνιολογίας. Τότε προσχώρησε στον μαρξισμό και στον διαλεκτικό υλισμό, και αναθεώρησε τις προηγούμενες απόψεις του για την ποίηση, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Ο Κώστας Βάρναλης έζησε τον διωγμό της σιωπής, της συκοφαντίας, της προκατάληψης για το έργο του, μα δεν λύγισε. Κατηγορήθηκε για αδιαλλαξία, αυτή η μομφή όμως αποτέλεσε γι' αυτόν τίτλο τιμής, βραβείο και έπαθλο. Η σταθερότητα στις ριζοσπαστικές ιδέες, στις αρχές που διέπουν τον αγώνα κατά της ταξικής εκμετάλλευσης, είναι η συνέπεια, η πίστη, η αφοβία, η αγάπη και συμπάθεια για τον εργαζόμενο λαό, γι' αυτούς που υποφέρουν.

Διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής Μέσης Εκπαίδευσης, ενώ για βιοποριστικούς λόγους εργάστηκε και ως δημοσιογράφος. Υπήρξε κομμουνιστής με διαρκή προσφορά και συμμετοχή στους αγώνες της εργατικής τάξης.

Το 1959 στη Μόσχα τιμήθηκε με το Βραβείο «Λένιν» για την Ειρήνη.

Πέθανε στις 16 Δεκέμβρη 1974, πλήρης ημερών και έργου.

Οσο θα υπάρχουν και θα πυκνώνουν τα κοινωνικά σκοτάδια, η Τέχνη του Βάρναλη όλο και περισσότερο θα φεγγοβολά. Γιατί ο Βάρναλης από τους ελάχιστους στη λογοτεχνία μας φωτίζει με τόση καθαρότητα και αισθητική δύναμη τους ιστορικούς νόμους που πρέπει να ακολουθήσουμε, για να μπορέσουμε κάποτε να χαρούμε τις ομορφάδες της ζωής και της πλάσης. Η πειθαρχία στους αστικούς νόμους, στους νόμους των αδικητών, μας λέει, είναι αδυναμία των αδικημένων. Εκεί που πρέπει πραγματικά να πειθαρχήσουμε δεν είναι στους νόμους που φτιάχνουν για να προστατέψουν το συμφέρον τους οι ισχυροί του πλούτου, αλλά σε αυτούς που λειτουργούν αντικειμενικά και που μόνο μ' αυτούς μπορεί να προχωρήσει μπροστά η ανθρώπινη κοινωνία. Και ο θεμελιακός ανάμεσά τους νόμος είναι η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού, που για να μας πείσει να τον ακολουθήσουμε ο Βάρναλης «ξόδεψε» όλη τη δύναμη της σκέψης και του ταλέντου του.

Η Ντενίζ σπούδασε Αγγλική Φιλολογία και Θέατρο στην Αγγλία, στις σχολές «Weber Douglas Academy for Singing and Drammatic Art» και «Old Vic», ενώ παράλληλα δούλευε.

Με τη στεντόρεια φωνή της βραβεύτηκε το 1957 με τιμητική πλακέτα από την Pοetry Society του Λονδίνου, για ρεσιτάλ απαγγελίας ποιημάτων του Σαίξπηρ και ερμηνείας σκηνών από έργα του. Το 1958 επέστρεψε στην Ελλάδα και συνεργάστηκε με σπουδαίους ηθοποιούς και σκηνοθέτες του τόπου μας. Πρώτη της εμφάνιση ήταν με το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη στο έργο του Γ. Ρούσσου «Βασίλισσα Αμαλία». Χαρακτηριστικές ήταν οι συνεργασίες της με τους Παξινού, Μινωτή, Καρέζη, Καζάκο, Ριάλδη, Χατζίσκο, Νικηφοράκη, Βέμπο, Παΐζη, Καλογήρου, Γεωργούλη και πολλούς άλλους. Επιπλέον, έπαιξε σημαντικούς ρόλους στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση.

Στη μνήμη της η Τομεακή Οργάνωση Καλλιτεχνών Αττικής του ΚΚΕ και ο ανιψιός της, Αντρέας Βερροιόπουλος, προσφέρουν 1.000 ευρώ για την οικονομική ενίσχυση του ΚΚΕ, που η Ντενίζ παρέμεινε μέλος του έως το τέλος της ζωής της. Και τονίζουν:

«Σαν σήμερα πριν από έναν χρόνο αποχαιρετήσαμε την μαχητική και πάντα ασυμβίβαστη συντρόφισσά μας και ηθοποιό Ντενίζ Μπαλτσαβιά. Η Ντενίζ άφησε το αποτύπωμά της παλεύοντας μέσα από τις γραμμές του Κόμματος, μέσα από την Τέχνη της, αλλά και μέσα από τους αγώνες του κλάδου της ως ενεργό μέλος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών. Η αγάπη της για τη δουλειά της, το θέατρο αλλά και για το Κόμμα μας, το ΚΚΕ, θα αποτελεί αναμμένο φάρο για όλους εμάς που άφησε πίσω της. Οι σύντροφοί της θα την θυμόμαστε πάντα για την επιμονή της, την εργατικότητά της, το πείσμα της και την πίστη της σε έναν καλύτερο κόσμο».

RIZOSPASTIS

Μια παράσταση που ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών και μεταφέρει τους θεατές στο εικαστικό σύμπαν του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου.

Συντελεστές: Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος. Λιμπρέτο: Ηλίας Λιαμής. Ενορχήστρωση - μουσική διεύθυνση: Νίκος Βασιλείου. Σκηνοθεσία - δραματουργία: Αγγέλα Σαρόγλου. Καλλιτεχνικός διευθυντής χορωδίας: Κωστής Κωνσταντάρας. Σκηνικά - κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης. Σχεδιασμός φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου. Visuals design: Βασίλης Κεχαγιάς.

Τους ρόλους ερμηνεύουν οι Dario Di Vietri, Ελένη Καλένος, Deyan Vatchkov, Δημήτρης Τηλιακός, Ray Chenez, Μαρίνος Ταρνανάς, Μαρισία Παπαλεξίου, Μιχάλης Ψύρρας, Νικόλας Μαραζιώτης, Ανδρέας Καραούλης.

Με τη Συμφωνική Ορχήστρα Novarte και τη Χορωδία Fons Musicalis.

• Για τρεις ακόμα παραστάσεις, στις 15, 17 και 20 Φλεβάρη, στις 8 μ.μ.

RIZOSPASTIS