Η προτομή του θα στέκει από σήμερα εδώ, να θυμίζει κάθε μέρα στους συμπατριώτες του και όλους τους επισκέπτες αυτού του όμορφου τόπου, την ηρωική του αγωνιστική διαδρομή, την ανιδιοτελή προσφορά του στην υπόθεση του λαού, από όποιο πόστο τού ανέθεσε το Κόμμα.

Θα θυμίζει την υπέρτατη ηθική που επέδειξε, μένοντας πιστός στις ιδέες και στο Κόμμα του, ακόμα και όταν αδικήθηκε κατάφωρα από αυτό (...) Θα θυμίζει ότι τέτοιας στόφας άνθρωποι, τέτοιοι αετοί, σαν τον Πλουμπίδη, τον Μπελογιάννη, τον Ζαχαριάδη, τον Βελουχιώτη και δεκάδες χιλιάδες άλλους, επώνυμους και ανώνυμους, γεννιούνται από τη μήτρα του ΚΚΕ και διαμορφώνονται, μέσα στη φωτιά της ταξικής πάλης, από τα ανώτερα ιδανικά του αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο».

Στάθηκε ιδιαίτερα στα τελευταία δυόμισι χρόνια της ζωής του Νίκου Πλουμπίδη, τα οποία, όπως τόνισε, «σημαδεύτηκαν κυρίως από την προσπάθειά του να σώσει, όπως πίστευε, τη ζωή του Νίκου Μπελογιάννη, καθώς και από την άδικη αντιμετώπισή του από την ηγεσία του Κόμματος, αλλά και την υποδειγματική και αταλάντευτη στάση του μέχρι το τέλος».

Σημείωσε ο Δ. Κουτσούμπας: «Οταν ο Νίκος Μπελογιάννης καταδικάστηκε σε θάνατο, ο Ν. Πλουμπίδης, έχοντας την αβάσιμη - όπως αποδείχτηκε άλλωστε - ελπίδα ότι θα τον έσωζε από την εκτέλεση, έστειλε στις 12 Μάρτη 1952 επιστολή στις αρχές του ελληνικού αστικού κράτους, στην οποία αναλάμβανε ο ίδιος την ευθύνη για τον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ και δεσμευόταν να παραδοθεί αν μετατρεπόταν η θανατική καταδίκη του Νίκου Μπελογιάννη.

Το ΠΓ του ΚΚΕ, με ΓΓ τον Νίκο Ζαχαριάδη, κατήγγειλε την επιστολή ως πλαστή και έμμεσα καταδίκασε την ενέργεια του Πλουμπίδη.

Μετά την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, το ΠΓ του ΚΚΕ εξέδωσε απόφαση με την οποία, ανάμεσα σε άλλα, διέγραφε τον Πλουμπίδη από μέλος του ΚΚΕ και τον κατήγγειλε ως "χαφιέ, προβοκάτορα και προδότη"!

Ο Νίκος Πλουμπίδης, απομονωμένος από το Κόμμα, συνελήφθη στις 25 Νοέμβρη 1952 σε σπίτι που κρυβόταν στον Κολωνό και παραπέμφθηκε στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών με την κατηγορία της κατασκοπείας.

Σε όλη τη διαδικασία κατέρριψε το κατηγορητήριο και κατήγγειλε τη σκηνοθετημένη δίκη (...) Η στάση του Νίκου Πλουμπίδη απέναντι στην άδικη κατηγορία του Κόμματός του σε βάρος του και απέναντι στην προσπάθεια του αστικού κράτους να τον στρέψει ενάντια στο Κόμμα του υπήρξε ηρωική και μεγαλειώδης, διαχρονικό και αιώνιο παράδειγμα ανώτερης κομμουνιστικής ηθικής και αγωνιστικής στάσης (...) Και περήφανα απάντησε στον επίτροπο, ο οποίος επίμονα του υπενθύμιζε την κομματική καταδίκη του: "Τιμή μου είναι η τιμή του Κόμματός μου".

Ο Νίκος Πλουμπίδης καταδικάστηκε 2 φορές σε θάνατο και μαζί του καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο η ηγεσία του ΚΚΕ. Κουβάλησε τον σταυρό του μαρτυρίου του μέχρι τέλους. Περήφανος, στητός. Μαζί με τον Νίκο Πλουμπίδη τον δικό της σταυρό κουβάλησε και ολόκληρη η οικογένειά του. Η σύζυγός του συντρόφισσα Ιουλία, ο γιος του Δημήτρης, όλοι οι συγγενείς του».

Στη συνέχεια ο Δ. Κουτσούμπας σημείωσε: «Η απόφαση του ΠΓ για τον Νίκο Πλουμπίδη ήταν εντελώς εσφαλμένη, ανυπόστατη και άδικη. Οπωσδήποτε πρέπει να έχουμε υπόψη μας και το συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή η άδικη απόφαση πάρθηκε.

Ο ταξικός αντίπαλος, προκειμένου να καθυποτάξει την πρωτοπόρα κομμουνιστική δράση, χρησιμοποιούσε όλα τα μέσα και τους μηχανισμούς, μεταξύ των οποίων και τη διείσδυση σε κρίκους της οργανωτικής δομής του ΚΚΕ.

Σε αυτό το κλίμα, εντάθηκε στις γραμμές του ΚΚΕ η χαφιεδοφοβία, με ορισμένα στελέχη του Κόμματος να ζητούν έλεγχο του Πλουμπίδη και να τον υποδεικνύουν ως πράκτορα του ταξικού εχθρού.

Το κλίμα της χαφιεδοφοβίας ενίσχυε και η Ασφάλεια, η οποία διέδιδε προβοκατόρικες φήμες σε βάρος στελεχών του Κόμματος.

Αλλωστε, στις αρχές της δεκαετίας του '50 βρισκόταν σε εξέλιξη η επιδίωξη του αστικού κράτους για διάλυση του ΚΚΕ, παράλληλα με την επιδίωξη του οπορτουνισμού και εντός του ΚΚΕ και στο πλαίσιο της ΕΔΑ για μετάλλαξη του ΚΚΕ σε σοσιαλδημοκρατική κατεύθυνση.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, βάρυναν ορισμένες λανθασμένες πολιτικές ενέργειες του ίδιου του Νίκου Πλουμπίδη, κατά παράβαση οδηγιών του ΠΓ, όπως κατά τις διαπραγματεύσεις για τη συγκρότηση των ψηφοδελτίων της Δημοκρατικής Παράταξης ενόψει των εκλογών του 1950, ενέργειες, όμως, που δεν ήταν ανεξάρτητες από τη συνολική πολιτική γραμμή του Κόμματος.

Στη λαθεμένη εκτίμηση του Κόμματος για τον Νίκο Πλουμπίδη έπαιξε οπωσδήποτε ρόλο και η επιστολή του για τον Μπελογιάννη, η οποία αποτελούσε παραβίαση όχι μόνο του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού αλλά και των κανόνων συνωμοτικότητας.

Αντικαταστατικός, από την άλλη, ήταν και ο τρόπος αντιμετώπισης του Πλουμπίδη από την τότε ηγεσία του ΚΚΕ.

Δεν κλήθηκε στην ΚΕ, παρότι μέλος της, για να συζητηθούν εκεί, ενώπιόν του, οι εις βάρος του κατηγορίες. Κρίθηκε και καταδικάστηκε χωρίς δυνατότητα απολογίας.

Συνολικά, οπωσδήποτε, εκείνη την περίοδο, μέσα σε βαθιά παρανομία, με το μεγαλύτερο μέρος της ηγεσίας να βρίσκεται στο εξωτερικό, δυσκολεύονταν η εσωκομματική λειτουργία και η σε βάθος συζήτηση όλων των προγραμματικών ζητημάτων. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οπορτουνιστικές παλινωδίες ή ακόμη και κάποιες άστοχες ενέργειες να θεωρούνται, λανθασμένα, πράξεις συνεργασίας με τον ταξικό εχθρό».

Ο Νίκος Πλουμπίδης εξέφραζε την πίστη του ότι το Κόμμα θα άρει την σε βάρος του κατάφωρη αδικία. Οπως και έγινε και στην 9η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το 1958 αποκατέστησε τον Νίκο Πλουμπίδη. Επίσης, το 8ο Συνέδριο του Κόμματος, το 1961, μνημονεύοντας «τα μέλη της ΚΕ που εκτελέστηκαν, δολοφονήθηκαν, σκοτώθηκαν στα μέτωπα ή πέθαναν από φυσικό θάνατο», μνημόνευσε ανάμεσά τους και τον Ν. Πλουμπίδη. Εκτοτε το ΚΚΕ μνημονεύει πάντα τον Νίκο Πλουμπίδη, ως μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ που εκτελέστηκε από τον ταξικό αντίπαλο.

«Τέτοια πράξη αναγνώρισης και τιμής αποτελεί και η σημερινή μας εκδήλωση, όπως και δεκάδες άλλες που έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα και θα πραγματοποιηθούν στο μέλλον», επισήμανε ο Δ. Κουτσούμπας.

Καταλήγοντας ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ υπογράμμισε: «Η στάση του Νίκου Πλουμπίδη είναι ο ηθικός θρίαμβος των κομμουνιστών, των αρχών μας, της ιδεολογίας μας, αλλά και η απόδειξη ότι τα λόγια μας συμβαδίζουν με τα έργα μας. Υπογραμμίζει ότι οι κομμουνιστές δεν λυπούνται τις θυσίες, ακόμα και την υπέρτατη αν απαιτηθεί, γιατί είναι ελεύθεροι και τη συνείδησή τους, την ιδεολογία τους δεν την έχουν για εμπόρευμα, δεν την πουλούν στην αγορά (...) Μιλούν ανοιχτά και καθαρά για τα λάθη τους, τις αδυναμίες τους, τις παραλείψεις τους, όταν αυτές υπάρχουν, κάνουν ειλικρινά και γνήσια την αυτοκριτική τους και την κριτική τους, τα διορθώνουν, διδάσκονται από αυτά, διαπαιδαγωγούν σωστά τις νέες γενιές κομμουνιστών, στέλνουν μήνυμα και γίνονται υπόδειγμα για όλους και όλες.

Η μέρα με τη νύχτα, δηλαδή, με τα φαινόμενα εκφυλισμού και σαπίλας που βλέπουμε κι αυτήν την περίοδο να συμβαίνουν στα αστικά κόμματα - φιλελεύθερα και σοσιαλδημοκρατικά - με τις μάχες για την καρέκλα και τις εκατέρωθεν κατηγορίες για σχέσεις με συμφέροντα, χρηματισμό κ.ά.».

Αναφερόμενος στα διδάγματα της πορείας του Νίκου Πλουμπίδη, ενταγμένης στη συνολική ηρωική πορεία του ΚΚΕ, μίλησε για την ανάγκη να τηρούνται απαρέγκλιτα οι αρχές λειτουργίας του Κόμματος, η εξασφάλιση της συλλογικότητας στις αποφάσεις του Κόμματος και της ενημέρωσης από πάνω προς τα κάτω και αντίστροφα, αλλά και η ανάγκη της επαγρύπνησης και της περιφρούρησης του Κόμματος από προσπάθειες διείσδυσης του ταξικού αντιπάλου.

Και κατέληξε: «Σήμερα που μεγάλες αξίες και ιδανικά θεωρούνται ουτοπία, ρομαντισμός, μέχρι και παρωχημένα, που χαρακτηρίζονται οπισθοδρόμηση και πλασάρεται για πρόοδος ο ανορθολογισμός, ο μεσσιανισμός και η πιο βαθιά αντίδραση... η ζωή και ο θάνατος του Νίκου Πλουμπίδη έχουν πολλά να διδάξουν και να προσφέρουν σε όλους μας και ειδικά στους νεότερους (...) Να διδαχθούμε από την πείρα - θετική και αρνητική - και τον απέραντο ηρωισμό που αναβλύζουν, να δούμε ότι ο οργανωμένος λαός, με το ΚΚΕ στην πρώτη γραμμή, μπορεί να τα βάλει με εχθρούς που φαντάζουν ανίκητοι και να μεγαλουργήσει. Κοιτάζουμε, όμως, πίσω, μόνο για να πάμε πιο αποφασιστικά μπροστά. Για να στερεώσουμε και να δυναμώσουμε ακόμα περισσότερο τα βήματα που έχουν γίνει (...) Συνεχίζουμε, με ακλόνητη αποφασιστικότητα και πίστη στο όμορφο μέλλον της ανθρωπότητας, για το οποίο πάλεψαν και θυσιάστηκαν όλοι αυτοί οι ήρωες του ΚΚΕ και του λαού μας.

Την κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, όπου η εργατική τάξη θα έχει την εξουσία και η χώρα μας, αποδεσμευμένη από δολοφονικές ιμπεριαλιστικές συμμαχίες, θα προοδεύει προς όφελος όλου του λαού της. Ο αγώνας γι' αυτό το μέλλον είναι η καλύτερη τιμή στη μνήμη τους! Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος, ο σοσιαλισμός! Προχωράμε μπροστά! Δυνατά!».

Ο γλύπτης Μεμάς Καλογηράτος παρών στην εκδήλωση

Ενα μπουκέτο κόκκινα γαρύφαλλα απέθεσε ο Δ. Κουτσούμπας και δεκάδες άλλα προστέθηκαν στη βάση της προτομής από όσους έφτασαν στα Λαγκάδια για να αποτίσουν φόρο τιμής στον Νίκο Πλουμπίδη. Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε υπό τον ήχο του «Επέσατε θύματα», που το διαδέχτηκε μια βροχή από συνθήματα και ακατάπαυστα χειροκροτήματα. «Δόξα και τιμή στον Νίκο Πλουμπίδη» αντήχησαν τα Λαγκάδια, με την ολοκλήρωση μιας πράξης αναγνώρισης οφειλόμενης στον κομμουνιστή δάσκαλο που δίδαξε ήθος, ανιδιοτέλεια, ακλόνητη πίστη σε πανανθρώπινα ιδανικά και αξίες, στο Κόμμα του, το ΚΚΕ.

Εκατοντάδες μέλη και φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ παρακολούθησαν τη συναυλία με τους Βιολέτα Ικαρη, Διονύση Τσακνή και Κώστα Τριανταφυλλίδη. Τους καλωσόρισε η Παναγιώτα Πανούση, μέλος της ΕΠ Πελοποννήσου του ΚΚΕ.

Το «παρών» έδωσε πολυμελής αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ με επικεφαλής τον ΓΓ της ΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, αντιπροσωπεία του Δημοτικού Συμβουλίου με επικεφαλής τον δήμαρχο Γορτυνίας, ο γλύπτης Μεμάς Καλογηράτος που φιλοτέχνησε την προτομή του Νίκου Πλουμπίδη, και η οικογένεια του Νίκου Πλουμπίδη.

Η συναυλία άνοιξε με τη μελωδική φωνή της Μαρίας Δημητριάδη απ' τα μεγάφωνα, να ερμηνεύει το τραγούδι «Νίκος Πλουμπίδης». Ακολούθησε ο Δ. Τσακνής με το «Εβγαλε βρώμα η ιστορία ότι ξοφλήσαμε...». Ο ερμηνευτής αναφέρθηκε στη σπουδαία βραδιά, που το Κόμμα τιμά έναν σπουδαίο αγωνιστή που δίδαξε κομμουνιστική ηθική, και συνέχισε με το τραγούδι «Αντίσταση».

Τη σκυτάλη πήρε ο Κ. Τριανταφυλλίδης με το «Δημοσθένους λέξεις» και αμέσως μετά η Βιολέττα Ικαρη με το «Γελαστό παιδί» και τον «Ανθρωπο που τον μποδίζουν να βαδίσει» («Μικρόκοσμος»)...

Την αντιπροσωπεία του Κόμματος υποδέχτηκαν ο δήμαρχος Γορτυνίας Στάθης Κούλης και η αντιδήμαρχος Πένυ Μπέτσα, ενώ στον χώρο όπου αναστηλώνεται, στην πραγματικότητα κατασκευάζεται απ' την αρχή ένα παραδοσιακό λαγκαδινό σπίτι του 19ου αιώνα, τον Δ. Κουτσούμπα ξενάγησε ο πρόεδρος του σωματείου «Ανθη της Πέτρας» και καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γιάννης Τσιαούσης.

Οπως εξήγησε στην αντιπροσωπεία του Κόμματος, το Σωματείο συγκεντρώνει ειδικούς επιστήμονες, ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων, ενεργούς πολίτες, μαστόρους, φοιτητές, με στόχο την προστασία της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής και τη διάδοση της παραδοσιακής τέχνης της πέτρας και επιδίωξη να δημιουργηθεί σχολή όπου η παραδοσιακή τεχνική της πέτρας θα μεταλαμπαδεύεται στις νεότερες γενιές τόσο στα Λαγκάδια για τη Νότια Ελλάδα όσο και στον Πεντάλοφο Κοζάνης για τη Βόρεια Ελλάδα.

Σε δήλωσή του ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δ. Κουτσούμπας, σημείωσε πως πρόκειται για «μια καταπληκτική δουλειά. Πρέπει να σας πω ότι είναι ενθουσιασμένη όλη η αντιπροσωπεία της ΚΕ του ΚΚΕ που επισκέπτεται αυτόν τον χώρο. Με σοβαρή, τεράστια, επιστημονική, τεχνική και εθελοντική δουλειά, εργασία όλων εδώ των ανθρώπων.

Απαιτείται όχι μόνο να την επισκέπτονται οι συμπατριώτες μας απ' όλη την Ελλάδα, τα Πανεπιστήμιά μας, η νεολαία μας, αλλά χρειάζεται κυρίως γενναία οικονομική ενίσχυση, χρηματοδότηση απ' το κράτος, απ' όλους τους κρατικούς θεσμούς, έτσι ώστε να αναπτυχθεί, να ευοδωθεί αυτή η προσπάθεια. Γιατί είναι αυτό που ζωντανεύει τη μνήμη των παραδοσιακών οικισμών, μεταφέρει τη γνώση, την πείρα, την τέχνη, τον πολιτισμό τον ίδιο στις νεότερες γενιές. Αυτό πρέπει να το στηρίξουμε πάση θυσία. Το ΚΚΕ θα κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να γίνει αυτό».

Την Κυριακή ο Δημήτρης Κουτσούμπας παρακολούθησε την τελετή λήξης του έκτου εργαστηρίου του Σωματείου «Ανθη της Πέτρας» στα Λαγκάδια, κατά τη διάρκεια της οποίας οι υπεύθυνοι του σωματείου παρουσίασαν τον απολογισμό της δουλειάς τους και απένειμαν τα διπλώματα σε όσους παρακολούθησαν το εργαστήριο. Το πρώτο δίπλωμα έδωσε ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, το δεύτερο ο δήμαρχος Χαϊδαρίου, Μιχάλης Σέλεκος, και το τρίτο η βουλευτής και μέλος της ΚΕ, Διαμάντω Μανωλάκου.

Εκ μέρους του σωματείου, ο πρόεδρος Γ. Τσιαούσης και ο συντονιστής του επιστημονικού έργου, Β. Γκανιάτσας, πρόσφεραν στον Δ. Κουτσούμπα το εγχειρίδιο της λαγκαδινής παραδοσιακής τέχνης της πέτρας που έχει εκδώσει το σωματείο.

Στο Πνευματικό Κέντρο του δήμου, όπου πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση, λειτουργούσε έκθεση φωτογραφίας. Μετά το πέρας της εκδήλωσης ο Κ. Γιαννικόπουλος, υπεύθυνος της έκθεσης, πρόσφερε στον ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ μια φωτογραφία από το 1983 και την Πορεία Ειρήνης που είχε γίνει τότε στα Λαγκάδια.

Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στην περιοχή ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, επικεφαλής κλιμακίου του Κόμματος, παρακολούθησε το βράδυ του Σαββάτου τον διαγωνισμό δημοτικού τραγουδιού στην Αγία Παρασκευή Λαγκαδίων.

Καταφτάνοντας στον χώρο ο Δ. Κουτσούμπας σημείωσε μεταξύ άλλων πως «η δημοτική μας παράδοση, ο πολιτισμός μας, ο λαϊκός αυτός πολιτισμός πρέπει να διαδοθεί. Τέτοιες δραστηριότητες, τέτοια φεστιβάλ πρέπει να αγκαλιάσουν όλη την Ελλάδα, όλο τον ελληνικό λαό, την ελληνική νεολαία».

Ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ κλήθηκε στο τέλος της εκδήλωσης να απονείμει το τρίτο βραβείο. Δράττοντας την ευκαιρία συνεχάρη για μια ακόμη φορά τους διοργανωτές, τονίζοντας τη σημασία της ανάδειξης και διάδοσης του λαϊκού μας πολιτισμού.

Στη συνέχεια, όταν ήρθε η ώρα να απονεμηθεί το πρώτο βραβείο, η βραβευθείσα Λεμονιά Μαργαρώνη ζήτησε να της το απονείμει ο ΓΓ της ΚΕ, όπως κι έγινε, με την ίδια εμφανώς συγκινημένη να αναφέρεται στη συναυλία - αφιέρωμα στο πολιτικό τραγούδι που θα ακολουθούσε την επόμενη μέρα στον ίδιο χώρο.